Tiểu luận học phần Xã hội học truyền thông đại chúng | Trường Đại học Khoa học, Đại học Thái Nguyên

lOMoARcPSD| 41967345 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN
TRƯỜNG ĐẠI HỌC KHOA HỌC
BÀI THI TIỂU LUẬN KẾT THÚC HỌC PHẦN
Học phần: XÃ HỘI HỌC TRUYỀN THÔNG ĐẠI CHÚNG Số tín chỉ:
02 Học kỳ 2, năm 2022 - 2023
Chủ đề 2: Anh/chị hãy phân tích mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và
dư luận xã hội. Liên hệ với một vấn đề cụ thể và phân tích.
Họ và tên sinh viên : Bế Ngọc Hoàng
Mã sinh viên : DTZ2157320101021
Ngày tháng năm sinh : 20/09/2003 Lớp : Báo chí K19 lOMoARcPSD| 41967345 MỤC LỤC
I. MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1
II. NỘI DUNG ..................................................................................................... 2
1. Các khái niệm liên quan ............................................................................ 2
1.1 Truyền thông là gì? ................................................................................. 2
1.2. Truyền thông đại chúng là gì? ............................................................... 2
1.3. Dư luận xã hội là gì? ............................................................................. 2
2. Mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội ................... 2
3. Liên hệ với một vấn đề cụ thể và phân tích .............................................. 5
III. KẾT LUẬN ................................................................................................... 9
TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................................ 11 lOMoARcPSD| 41967345 I. MỞ ĐẦU
Trong xã hội ngày nay, truyền thông đại chúng đóng một vai trò quan trọng
và không thể thiếu trong việc ảnh hưởng đến dư luận xã hội. Truyền thông đại
chúng không chỉ đơn thuần là nguồn thông tin mà còn đóng góp vào việc xây
dựng quan điểm, thái độ và giá trị liên quan đến các vấn đề xã hội. Mối liên hệ
giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội đã trở thành một yếu tố quan trọng
và tương đối phức tạp trong thời đại thông tin hiện nay.
Phương tiện truyền thông đại chúng không chỉ đơn thuần truyền đạt thông
tin, ý kiến, thái độ và giá trị cho công chúng mà còn có khả năng tác động mạnh
mẽ đến dư luận xã hội thông qua cách chọn nội dung và cách trình bày. Chính vì
vậy, phương tiện truyền thông có thể ảnh hưởng đến thái độ và giá trị của công
chúng đối với các vấn đề xã hội. Qua việc xác định quan điểm và góc nhìn, truyền
thông đại chúng có thể thay đổi cách công chúng nhìn nhận và đánh giá một vấn đề.
Tuy nhiên, mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội
không chỉ là một chiều. Dư luận xã hội cũng có khả năng tác động đến truyền
thông đại chúng bằng cách tạo ra phản hồi hoặc tác động ngược lại. Công chúng
có thể thể hiện ý kiến, phản ứng và suy nghĩ của mình thông qua việc gửi phản
hồi, bình luận hoặc chia sẻ thông tin trên các nền tảng truyền thông xã hội. Sự
tương tác này giúp lan truyền nhanh chóng ý kiến và xây dựng một dư luận xã hội đa dạng và đa chiều.
Mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội là một mối quan
hệ phức tạp và đa chiều, có ảnh hưởng lẫn nhau trong nhiều lĩnh vực của đời sống
xã hội. Trong bài tiểu luận này, tôi sẽ trình bày về mối quan hệ giữa truyền thông
đại chúng và dư luận xã hội. Và liên hệ với một vấn đề cụ thể và phân tích. lOMoARcPSD| 41967345 II. NỘI DUNG
1. Các khái niệm liên quan
1.1 Truyền thông là gì?
Truyền thông là một quá trình truyền đạt thông tin. Truyền thông
(communication) là một dạng hoạt động căn bản của bất cứ một tổ chức nào mang
tính chất xã hội [1].
1.2. Truyền thông đại chúng là gì?
Truyền thông đại chúng (mass communication) là quá trình truyền đạt
thông tin một cách rộng rãi đến mọi người trong xã hội thông qua các phương tiện
truyền thông đại chúng như báo chí, phát thanh, truyền hình [2].
1.3. Dư luận xã hội là gì?
Dư luận là hiện tượng tâm lý bắt nguồn từ một nhóm người, biểu hiện bằng
những phán đoán, bình luận, quan điểm về một vấn đề nào đó kèm theo thái độ
cảm xúc và sự đánh giá nhất định, được truyền từ người này tới người kia, nhóm
này sang nhóm khác. Nó có thể được truyền đi một cách tự phát hoặc được tạo ra
một cách cố ý. Nếu được lan truyền rộng rãi và lặp lại thì trở thành dư luận xã hội.
Dư luận cũng có thể hình thành từ những định kiến xã hội hay là từ những tác
động truyền thông, phong trào,.... [3].
2. Mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội
Truyền thông đại chúng và dư luận xã hội là hai yếu tố phức tạp và có mối
liên hệ chặt chẽ với nhau. Có thể nói rằng, truyền thông đại chúng có ảnh hưởng
rất lớn đến dư luận xã hội, đồng thời cũng phụ thuộc vào dư luận để tồn tại và phát triển.
Đầu tiên, truyền thông đại chúng được coi là một trong những nguồn thông
tin chính cho dư luận xã hội. Các phương tiện truyền thông đại chúng như báo chí,
truyền hình, đài phát thanh, mạng xã hội... đóng vai trò quan trọng trong việc cung
cấp thông tin, tin tức và sự kiện cho công chúng. Tuy nhiên, không phải thông tin
nào cũng được truyền tải đúng, đầy đủ và trung thực. Những thông tin sai lệch, lOMoAR cPSD| 41967345
chưa được xác minh sẽ tác động trực tiếp đến quan điểm, tư duy và hành động của dư luận.
Thứ hai, dư luận xã hội cũng có sức ảnh hưởng đến truyền thông đại chúng.
Sự phản hồi, đánh giá, phản đối của dư luận đối với các nội dung truyền thông
cũng là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình hoạt động của các phương tiện
truyền thông. Nếu dư luận không đồng tình, không chấp nhận với những thông
tin, tin tức được truyền tải, thì truyền thông đại chúng sẽ phải thay đổi hoặc sửa
đổi nội dung để đáp ứng yêu cầu của dư luận.
Mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội còn một yếu tố
quan trọng khác là tương tác hai chiều. Trong thời đại công nghệ số hiện nay, dư
luận xã hội không chỉ đóng vai trò người tiêu dùng thông tin mà còn trở thành
những nhà sản xuất và chia sẻ thông tin. Việc sử dụng mạng xã hội, blog cá nhân
để thể hiện quan điểm, bình luận và đánh giá về các vấn đề cũng có ảnh hưởng
đáng kể đến truyền thông đại chúng.
Trong quá trình tương tác này, truyền thông đại chúng không chỉ đơn thuần
là người truyền tải thông tin mà còn là người sáng tạo và xây dựng nội dung.
Nhiều phương tiện truyền thông đại chúng đã thực hiện chiến lược tham gia vào
các mạng xã hội như Facebook, Twitter, Instagram... để tạo ra nội dung và phản
hồi trực tiếp với dư luận. Điều này cho phép truyền thông đại chúng tạo ra các
kênh tương tác với dư luận và phản ánh những ý kiến, quan điểm và mong muốn
của người dân. Đồng thời, đây cũng là cách để truyền thông đại chúng tạo ra sự
tương tác hai chiều giữa mình và dư luận.
Tuy nhiên, trong mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã
hội, vẫn còn một số vấn đề đáng lưu ý. Truyền thông đại chúng có thể bị phụ
thuộc vào sự ảnh hưởng của các nhóm lợi ích hoặc các tập đoàn quảng cáo khi
đưa ra thông tin và tin tức. Điều này có thể dẫn đến việc truyền thông đại chúng
không độc lập và khách quan trong việc truyền tải thông tin. Đồng thời, dư luận
xã hội cũng có thể bị chi phối bởi thông tin và quan điểm chưa đúng, không chính
xác từ truyền thông đại chúng, dẫn đến tình trạng dư luận xã hội bị lệch và đưa ra
những quyết định sai lầm. lOMoAR cPSD| 41967345
Mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội là một quá trình
tương tác liên tục và phức tạp. Tuy nhiên, để đảm bảo sự tương tác này mang lại
hiệu quả và tích cực cho cả hai bên, cần phải đảm bảo tính độc lập và khách quan
của truyền thông đại chúng và sự chính xác, đúng đắn của thông tin được truyền
tải. Đồng thời, dư luận xã hội cần có sự đánh giá, phản hồi và phản biện đúng đắn
đối với thông tin và tin tức được truyền tải để đảm bảo tình trạng dư luận xã hội
được cân bằng và đúng đắn.
Ngoài ra, cần tạo ra các cơ chế kiểm soát và giám sát để đảm bảo tính minh
bạch và trách nhiệm của các phương tiện truyền thông đại chúng trong quá trình
truyền tải thông tin và tin tức. Điều này sẽ giúp người dân tin tưởng hơn vào các
nguồn tin tức và thông tin từ các phương tiện truyền thông đại chúng, đồng thời
cũng giúp giảm thiểu sự lan truyền của tin đồn và thông tin sai lệch trên mạng xã hội.
Hơn nữa, việc tạo ra các kênh tương tác giữa truyền thông đại chúng và dư
luận xã hội cũng là một cách để củng cố mối quan hệ giữa hai bên. Các cơ quan
truyền thông có thể tổ chức thường xuyên gặp gỡ và trao đổi với các nhóm dư
luận xã hội, để lắng nghe ý kiến, quan điểm của người dân và đề xuất các chiến
lược, giải pháp phù hợp hơn. Điều này sẽ giúp tăng tính tương tác giữa truyền
thông đại chúng và dư luận xã hội, đồng thời cũng tạo ra một môi trường truyền
thông khách quan và chính xác hơn.
Để đảm bảo tính chính xác và đúng đắn của thông tin được truyền tải và
đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm của các phương tiện truyền thông đại
chúng, cần phải tạo ra các cơ chế kiểm soát, giám sát và tạo ra các kênh tương tác
giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội. Chỉ khi hai bên tương tác tốt với
nhau thì mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội mới mang lại
hiệu quả và tích cực cho cả hai bên.
Truyền thông đại chúng là những phương tiện truyền tải thông tin, ý kiến,
giá trị và thái độ đến một lượng lớn người nhận, không phân biệt địa lý và thời
gian. Truyền thông đại chúng bao gồm các loại hình như báo chí, sách, phim ảnh,
radio, truyền hình, internet... Truyền thông đại chúng có vai trò quan trọng trong lOMoARcPSD| 41967345
việc tạo ra và phản ánh dư luận xã hội. Dư luận xã hội là tổng hợp các ý kiến, thái
độ và quan điểm của một nhóm người hoặc cộng đồng về một vấn đề nào đó liên
quan đến lợi ích chung của xã hội.
Dư luận xã hội có thể được biểu hiện qua các hình thức như biểu tình, kiến
nghị, bầu cử, cuộc thăm dò... Dư luận xã hội có vai trò quan trọng trong việc ảnh
hưởng đến hoạt động của truyền thông đại chúng. Mối quan hệ giữa truyền thông
đại chúng và dư luận xã hội có tính hai chiều: Truyền thông đại chúng tạo ra dư
luận xã hội và dư luận xã hội là nguồn cung cấp sự kiện cho truyền thông đại
chúng. Truyền thông đại chúng tạo ra dư luận xã hội bằng cách cung cấp thông
tin, giáo dục ý thức, tuyên truyền quan điểm và thuyết phục thái độ cho công
chúng. Truyền thông đại chúng cũng có thể tác động đến dư luận xã hội qua các
mô hình ảnh hưởng như mô hình kim tự tháp (Lasswell), mô hình hai bước
(Lazarsfeld), mô hình xoắn ốc (Noelle-Neumann)... Dư luận xã hội là nguồn cung
cấp sự kiện cho truyền thông đại chúng bằng cách phản ánh các vấn đề nóng, các
mong muốn và yêu cầu của công chúng, các kết quả nghiên cứu và điều tra dư
luận... Dư luận xã hội cũng có thể tác động đến truyền thông đại chúng qua các
yếu tố như sự tin tưởng.
3. Liên hệ với một vấn đề cụ thể và phân tích
Trong thời đại thông tin ngày nay, truyền thông đại chúng đóng vai trò quan
trọng trong việc tạo ra và phản ánh dư luận xã hội. Truyền thông đại chúng không
chỉ là công cụ để truyền tải thông tin mà còn là nhân tố ảnh hưởng đến nhận thức,
thái độ và hành vi của công chúng. Để hiểu rõ hơn mối quan hệ giữa truyền thông
đại chúng và dư luận xã hội, chúng ta có thể liên hệ với một vấn đề cụ thể mà cả
hai bên đều có liên quan, ví dụ vấn đề biến đổi khí hậu.
Biến đổi khí hậu là một trong những thách thức lớn nhất mà nhân loại phải
đối mặt trong thế kỷ 21. Đây là một vấn đề phức tạp, liên quan đến nhiều lĩnh vực
khác nhau như khoa học, kinh tế, chính trị, văn hóa và đạo đức. Truyền thông đại
chúng có vai trò quan trọng trong việc nâng cao nhận thức và thúc đẩy hành động
của công chúng về vấn đề này. Tuy nhiên, truyền thông đại chúng cũng có thể gây lOMoAR cPSD| 41967345
ra những ảnh hưởng tiêu cực nếu không tuân thủ các nguyên tắc chính xác, khách
quan và trung thực trong việc báo cáo và diễn giải thông tin.
Một số nghiên cứu đã chỉ ra rằng truyền thông đại chúng có ảnh hưởng lớn
đến dư luận xã hội về biến đổi khí hậu. Truyền thông đại chúng có thể tạo ra các
khung gọi ý để giải thích nguyên nhân, hậu quả và giải pháp của biến đổi khí hậu
theo các góc nhìn khác nhau. Các khung gọi ý này có thể ảnh hưởng đến cách mà
công chúng hiểu và quan tâm đến vấn đề, cũng như sự ủng hộ hoặc phản đối các
chính sách liên quan. Ví dụ, một số truyền thông đã sử dụng khung gọi ý khoa
học để nhấn mạnh sự bằng chứng và sự đồng thuận của các nhà khoa học về biến
đổi khí hậu, trong khi một số khác đã sử dụng khung gọi ý nghi ngờ để tạo ra sự
hoài nghi và tranh cãi về tính xác thực của biến đổi khí hậu. Các khung gọi ý này
có thể tác động đến mức độ tin tưởng của công chúng vào khoa học và các nhà
khoa học, cũng như sự sẵn sàng của họ để tham gia vào các hành động giảm nhẹ
và thích ứng với biến đổi khí hậu.
Như vậy, truyền thông đại chúng và dư luận xã hội có mối quan hệ song
phương và tương tác lẫn nhau trong vấn đề biến đổi khí hậu. Truyền thông đại
chúng có thể giúp nâng cao nhận thức và tăng cường hành động của công chúng
về vấn đề này, nhưng cũng có thể gây ra những ảnh hưởng tiêu cực nếu không
tuân thủ các nguyên tắc chính xác, khách quan và trung thực trong việc báo cáo
và diễn giải thông tin. Do đó, quan trọng là cần có sự đồng thuận và chung tay
giữa các nhà báo, các nhà khoa học, chính trị gia và các tổ chức xã hội để tạo ra
một thông điệp truyền thông đồng nhất và chính xác về vấn đề biến đổi khí hậu,
từ đó giúp nâng cao nhận thức và hành động của công chúng, hướng đến tương
lai bền vững và xanh hơn.
Vấn đề cụ thể mà chúng ta có thể liên hệ đến mối quan hệ giữa truyền thông
đại chúng và dư luận xã hội là vấn đề thông tin sai lệch về dịch bệnh Covid-19
trên mạng xã hội vào thời gian trước. Trong suốt đợt dịch Covid-19, việc truyền
tải thông tin chính xác và tin cậy về bệnh dịch này là rất quan trọng để ngăn chặn
sự lây lan của virus. Tuy nhiên, trên mạng xã hội, thông tin sai lệch và tin đồn về
dịch bệnh Covid-19 cũng xuất hiện với tần suất cao. lOMoAR cPSD| 41967345
Mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội trong vấn đề
này được thể hiện rõ ràng. Truyền thông đại chúng, như các phương tiện truyền
thông chính thống và các chuyên gia y tế, có trách nhiệm truyền tải thông tin chính
xác về dịch bệnh Covid-19 đến công chúng. Tuy nhiên, trên mạng xã hội, các tài
khoản và nhóm có thể truyền tải thông tin sai lệch và tin đồn về dịch bệnh này.
Những thông tin này có thể gây hoang mang, sợ hãi và dẫn đến hành động sai lầm
của dư luận xã hội, như không đeo khẩu trang, không giữ khoảng cách xã hội, hay không tiêm vắc xin.
Tuy nhiên, mối quan hệ này không chỉ là một chiều. Dư luận xã hội, như
các cộng đồng trên mạng xã hội, cũng có vai trò quan trọng trong việc truyền tải
thông tin về dịch bệnh Covid-19. Các thành viên của cộng đồng này có thể chia
sẻ kinh nghiệm của mình trong việc chống lại dịch bệnh, đồng thời cũng có thể
đóng góp ý kiến và đánh giá về các thông tin được truyền tải bởi truyền thông đại chúng.
Để giải quyết vấn đề thông tin sai lệch về dịch bệnh Covid-19 trên mạng xã
hội, cần có sự hợp tác chặt chẽ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội.
Truyền thông đại chúng cần thực hiện các chiến dịch truyền thông chính thức để
truyền tải thông tin chính xác và tin cậy về dịch bệnh Covid-19 đến công chúng,
đồng thời cũng cần đảm bảo tính minh bạch và trung thực trong việc đưa ra thông
tin. Trong khi đó, dư luận xã hội cần đảm bảo tính chủ động trong việc tìm kiếm
thông tin chính xác về dịch bệnh Covid-19, đồng thời cần hạn chế sự lan truyền
của tin đồn và thông tin sai lệch.
Cũng cần nhấn mạnh rằng, truyền thông đại chúng và dư luận xã hội đều
có vai trò quan trọng trong việc tạo nên một tầm nhìn chung về vấn đề này. Nếu
truyền thông đại chúng và dư luận xã hội không đồng tình với nhau về cách đánh
giá thông tin và giải quyết vấn đề, sẽ dẫn đến sự khác biệt về quan điểm và hành
động của công chúng. Điều này có thể gây ra sự phân chia và rối ren trong việc
chống lại dịch bệnh Covid-19.
Như vậy, mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội trong
vấn đề thông tin sai lệch về dịch bệnh Covid-19 trên mạng xã hội là rất quan trọng. lOMoARcPSD| 41967345
Cả hai phía cần hợp tác chặt chẽ và có tầm nhìn chung trong việc giải quyết vấn
đề này. Chỉ khi hai phía làm việc cùng nhau, mới có thể đảm bảo sự chính xác và
tin cậy của thông tin được truyền tải đến công chúng, giúp chống lại sự lan truyền
của dịch bệnh Covid-19 và bảo vệ sức khỏe của cộng đồng. lOMoARcPSD| 41967345 III. KẾT LUẬN
Truyền thông đại chúng và dư luận xã hội là hai yếu tố tương tác chặt chẽ
với nhau. Truyền thông đại chúng đóng một vai trò quan trọng trong việc truyền
đạt thông tin và tin tức đến người dân, đồng thời cũng ảnh hưởng đến quan điểm
và hành động của dư luận xã hội. Tuy nhiên, mối quan hệ này cũng có thể gây ra
một số vấn đề, như sự lan truyền của các tin đồn, thông tin sai lệch trên mạng xã
hội. Do đó, cần tạo ra các cơ chế kiểm soát, giám sát và tạo ra các kênh tương tác
giữa hai bên để đảm bảo tính chính xác, đúng đắn của thông tin được truyền tải,
đồng thời tăng cường tính tương tác giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội.
Nếu mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội được xây
dựng và phát triển một cách tốt đẹp, thì sẽ mang lại nhiều lợi ích cho cả hai bên.
Truyền thông đại chúng không chỉ có khả năng truyền tải thông tin một cách chính
xác hơn mà còn có khả năng tạo ra một môi trường giao tiếp khách quan và minh
bạch hơn. Tuy nhiên, dư luận xã hội có khả năng thể hiện quan điểm và ý kiến
của mình một cách chính xác hơn và đóng góp tích cực cho xã hội.
Trong bối cảnh hiện nay, khi mạng xã hội đang phát triển mạnh mẽ và
truyền thông đại chúng đang trở nên ngày càng quan trọng đối với xã hội, việc
xây dựng mối quan hệ tốt đẹp giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội là
cực kỳ cần thiết. Chúng ta cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý,
các phương tiện truyền thông đại chúng và người dân để đưa ra các giải pháp,
chính sách phù hợp nhằm xây dựng một môi trường truyền thông và dư luận xã
hội lành mạnh, tích cực và đóng góp tích cực cho sự phát tri trình của xã hội.
Chúng ta cần học cách sử dụng truyền thông đại chúng và mạng xã hội một cách
hiệu quả, đồng thời cần tạo ra một môi trường đối thoại và thảo luận cởi mở giữa
truyền thông đại chúng và dư luận xã hội. Bằng cách đó, chúng ta có thể giúp
nâng cao tính đa dạng, tính khách quan và tính chính xác của thông tin, đồng thời
tạo ra một môi trường dư luận xã hội lành mạnh và tích cực.
Tóm lại, mối quan hệ giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã hội là rất
quan trọng đối với sự phát triển của xã hội. Truyền thông đại chúng và dư luận xã lOMoARcPSD| 41967345
hội có thể tương tác và ảnh hưởng đến nhau một cách sâu sắc. Vì vậy, chúng ta
cần xây dựng một môi trường truyền thông đa dạng, khách quan và minh bạch,
đồng thời tạo ra một môi trường dư luận xã hội lành mạnh và tích cực. Chúng ta
cũng cần có những giải pháp và chính sách phù hợp để quản lý và kiểm soát thông
tin trên mạng xã hội, nhằm đảm bảo tính chính xác, đúng đắn của thông tin được
truyền tải và tăng cường tính tương tác giữa truyền thông đại chúng và dư luận xã
hội. Chỉ khi đó, chúng ta mới có thể phát triển xã hội một cách bền vững và tích cực. lOMoARcPSD| 41967345
TÀI LIỆU THAM KHẢO
[1] Trần Hữu Quang, Xã hội học truyền thông đại chúng, Hồ Chí Minh, Đại học Mở TP HCM, p. 10.
[2] Trần Hữu Quang, Xã hội học truyền thông đại chúng, Hồ Chí Minh, Đại học Mở TP HCM, p. 11.
[3] Lê Minh Tường, Dư luận xã hội là gì, Luật Minh Khuê, (2023),
https://luatminhkhue.vn/du-luan-xa-hoi-la-gi.aspx.