Định nghĩa về vật chất của Lênin chỉ ra: Thuộc tính quan trọng nhất của mọi dạng vật chất đểphân biệt với ý thức, đó là thuộc tính gì? 

Học tập và lao động

Văn hóa và đạo đức

Văn hóa và ngôn ngữ

Xem xét sự phát triển bao hàm cả sự thay đổi dần về lượng và sự nhảy vọt về chất

Xem xét sự phát triển đi lên bao nhiêu hàm cả sự thụt lùi tạm thời

Xem xét sự phát triển cực kỳ quanh co, phức tạp

Chủ nghĩa duy tâm chủ quan

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Nhị nguyên luận

Chất là tính quy định vốn có của sự vật

Chất la tổng hợp hữu cơ các thuộc tính vốn có của sự vật nói lên sự vật là cái gì

Chất làm cho sự vật là nó và khác với các sự vật khác

Quy luật lượng – chất.

Luật phủ định của phủ định.

Quy luật về cái chung và cái riêng

Quan điểm chiết chung và ngụy biện

Quan điểm siêu hình

Quan điểm duy tâm

Mâu thuẫn chỉ tồn tại trong tư duy

Mâu thuẫn chỉ tồn tại trong một số hiện tượng

Mâu thuẫn chỉ tồn tại trong đời sống xã hội

Định luật bảo toàn chuyển hóa năng lượng, thuyết tương đối, thuyết tế bào.

Định luật bảo toàn chuyển hóa năng lượng, thuyết tiến hóa, thuyết nhật tâm.

Định luật bảo toàn chuyển hóa năng lượng, thuyết chân không, thuyết tế bào.

Có tính cách mạng, sáng tạo

Có sự thống nhất tính Đảng và tính khoa học

Có sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Chủ nghĩa duy tâm

Chủ nghĩa duy vật chất phác

Chất

Lượng

Bước nhảy

Độ

Lượng

Tiệm tiến

Hai mặt

Hai thuộc tính

Hai yếu tối

Phát triển bao quát toàn bộ sự vận động nói chung

Phát triển chỉ khái quát xu hướng vận động đi lên của các sự vật

Phát triển chỉ là một trường hợp cá biệt của sự vận động

Mâu thuẫn chỉ tồn tại trong tư duy.

Mâu thuẫn chỉ tồn tại trong một số hiện tượng

Mâu thuẫn chỉ tồn tại trong đời sống xã hội