Ph. Ăngghen đã chia vận động làm mấy hình thức cơ bản

 

 

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Chủ nghĩa duy vật siêu hình

có thể a hoặc b

Tôn giáo - thần thoại - triết học

Triết học - tôn giáo - thần thoại

Thần thoại - triết học - tôn giáo

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Chủ nghĩa kinh viện

Chủ nghĩa duy vật siêu hình

Xã hội phân chia thành giai cấp

Xuất hiện tầng lớp lao động trí óc

Thiên niên kỷ II. TCN

Thế kỷ II sau CN

Không

Từ sự suy tư của con người về bản thân mình

Từ sự sáng tạo của nhà tư tưởng

Từ sự vận động của ý muốn chủ quan của con người

Chủ nghĩa duy vật siêu hình thế kỷ XVII - XVIII

Chủ nghĩa duy vật biện chứng

Triết học là tri thức về thế giới tự nhiên

Triết học là tri thức về tự nhiên và xã hội

Triết học là tri thức lý luận của con người về thế giới

Trật tự xã hội chiếm hữu nô lệ thay cho trật tự xã hội cộng sản nguyên thuỷ

Trật tự xã hội phong kiến thay cho trật tự xã hội chiếm hữu nô lệ

Trật tự xã hội xã hội chủ nghĩa thay cho trật tự xã hội tư sản

ấn Độ, Châu Phi , Nga

Ai Cập, ấn Độ , Trung Quốc

Chủ nghĩa duy vật

Chủ nghĩa duy tâm khách quan

Chủ nghĩa duy tâm chủ quan

Như một đối tượng vật chất cụ thể

Như một hệ đối tượng vật chất nhất định

Khôi phục chủ nghĩa duy vật thời kỳ cổ đại

Khôi phục triết học thời kỳ cổ đại

Khôi phục phép biện chứng tự phát thời kỳ cổ đại

Italia

Đức

Pháp