Sự biến đổi có tính quy luật của cơ cấu xã hội - giai cấp trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội gắn liền và bị quy định bởi:

Do giai cấp công nhân đơn độc vì không tổ chức liên minh với “người bạn đồng minh tự nhiên” của mình là tầng lớp tiểu tư sản

Các cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân mang tính tự phát và đã không tổ chức liên minh với “người bạn đồng minh tự nhiên” của mình là giai cấp tư sản

Do giai cấp công nhân đơn độc vì không tổ chức liên minh với “người bạn đồng minh tự nhiên” của mình là tầng lớp trí thức

Cơ cấu xã hội – tôn giáo

Cơ cấu xã hội – dân tộc

Cơ cấu xã hội – lao động

Các bộ phận, các nhóm xã hội, các tầng lớp, giai cấp trong xã hội của thời kỳ quá độ

Quá trình biến đổi của các tầng lớp, giai cấp, các yếu tố văn hoá của thời kỳ quá độ

Mức độ liên minh, đoàn kết của các tầng lớp, giai cấp, các yếu tố văn hoá của thời kỳ quá độ

Tầng lớp tư sản

Giai cấp nông dân

Tầng lớp trí thức

Cơ cấu xã hội – nghề nghiệp

Cơ cấu xã hội – tôn giáo

Cơ cấu xã hội – dân cư

Để giai cấp công nhân trở thành chủ nhân của đát nước, đấu tranh chống lại các tầng lớp, giai cấp khác

Vì quá trình biến đổi trong cơ cấu kinh tế sẽ dẫn đến yêu cầu cấp thiết là phải liên minh giữa các giai cấp, tầng lớp

Vì trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội với xuất phát điểm thấp, cơ cấu kinh tế có những biến đổi đa dạng nên phải liên minh giữa các giai cấp, tầng lớp

Những nhân tố của xã hội mới

Mức độ xích lại gần nhau của các tầng lớp, giai cấp

Những dấu vết của xã hội cũ

giai cấp công nhân với giai cấp nông dân

giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và tầng lớp thanh niên

giai cấp công nhân với giai cấp nông dân và đội ngũ doanh nhân