Theo nghĩa hẹp, chủ nghĩa xã hội khoa học là:

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản là “người đào mồ chôn chủ nghĩa tư bản” và “người xây dựng chủ nghĩa xã hội”

Sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất tất yếu sẽ dẫn đến sự sụp đổ của chủ nghĩa tư bản và thắng lợi của chủ nghĩa xã hội

Đấu tranh giai cấp là động lực thúc đẩy sự phát triển của xã hội loài người

Nghịch

Các quan hệ sản xuất trong liên hệ với lực lượng sản xuất và kiến trúc thượng tầng

Quan hệ giữa tư duy và tồn tại

Lĩnh vực tinh thần của xã hội

Chỉ ra được lực lượng xã hội thực hiện cuộc cách mạng đó là giai cấp vô sản/ giai cấp công nhân

Khắc phục được hạn chế của chủ nghĩa xã hội không tưởng

Chỉ ra con đường tất yếu hợp quy luật của lịch sử nhằm giải phóng con người là con đường cách mạng xã hội chủ nghĩa

Làm rõ được: Trong cuộc cách mạng vô sản, giai cấp công nhân vừa là lực lượng cơ bản, vừa là giai cấp lãnh đạo cách mạng

Là sự tiếp tục phát triển lý luận của chủ nghĩa duy vật lịch sử và học thuyết Giá trị thặng dư

Chỉ ra: Sự chuyển biến của xã hội loài người lên chủ nghĩa cộng sản là một cuộc cách mạng xã hội nhằm giải quyết mâu thuẫn giữa lực lượng sản xuất phát triển với quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa

Không bộ nào kể trên

Chống Đuyrinh

Bộ tư bản

Giai cấp...nhân dân

Giai cấp...dân tộc

Dân tộc...nhân loại

Phản ánh được xu hướng biến đổi của xã hội tư bản

Đáp ứng được nhu cầu của thực tiễn phong trào công nhân phải có lý luận soi đường

Phản ánh được bản chất quan hệ sản xuất tư bản là chế độ bóc lột lao động làm thuê với mâu thuẫn cơ bản là mâu thuẫn giữa tư sản và vô sản

Đấu tranh giai cấp là động lực thúc đẩy sự phát triển của xã hội loài người

Muốn giải phóng mình,giai cấp vô sản phải dùng bạo lực cách mạng để giành và nắm chính quyền, thiết lập sự đoàn kết quốc tế theo khẩu hiệu “Vô sản tất cả các nước, đoàn kết lại”

Sự phù hợp giữa quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất tất yếu sẽ dẫn đến sự sụp đổ của chủ nghĩa tư bản và thắng lợi của chủ nghĩa xã hội

Sứ mệnh lịch sử của giai cấp vô sản là “người đào mồ chôn chủ nghĩa tư bản” và “người xây dựng chủ nghĩa xã hội”; nhấn mạnh vai trò của giai cấp vô sản và bộ tham mưu là Đảng Cộng sản

Phê phán lên án chế độ quân chủ chuyên chế và chế độ tư bản chủ nghĩa đầy bất công

Chủ trương xóa bỏ tư hữu – nguyên nhân sinh ra áp bức bóc lột

Đưa ra mô hình xã hội tương lai với cách tổ chức sản xuất và phân phối sản phẩm mới, khẳng định vai trò của công nghiệp và khoa học trong đó con người được tự do, bình đẳng, ấm no, hạnh phúc. Thức tỉnh ý thức đấu tranh của công nhân và lao động

Chủ nghĩa duy vật biện chứng - Học thuyết Giá trị thặng dư - Học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân

Thuyết tế bào - Định luật bảo toàn và chuyển hóa năng lượng - Thuyết tiến hóa

Triết học - kinh tế chính trị - chủ nghĩa xã hội khoa học

Là cơ sở triết học để khẳng định tính tất yếu diệt vong của chủ nghĩa tư bản và tất yếu ra đời của xã hội mới – xã hội xã hội chủ nghĩa

Khẳng định sự sụp đổ của giai cấp tư sản và sự thắng lợi của giai cấp công nhân là tất yếu như nhau

Chỉ ra được bản chất, cấu trúc và quy luật vận động của xã hội loài người

Bộ Tư bản của Marx

Vũ khí lí luận của giai cấp công nhân

Học thuyết về chủ nghĩa xã hội

Những nhiệm vụ trước mắt của chính quyền Xô viết (Lenin)

Bộ Tư bản (Marx)

Chống Đuy Rinh (Engels)

Cả hai nghĩa

Nghĩa rộng