Theo quan điểm duy vật lịch sử, kiến trúc thượng tầng của xã hội bao gồm:

con người nhận thức thế giới và bản thân mình.

con người thực hiện sự sáng tạo trong tư duy.

con người thực hiện lợi ích của mình

Chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.

Nguyên thuỷ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa cộng sản chủ nghĩa.

Nguyên thủy, cổ đại, phong kiến và cộng sản chủ nghĩa.

lực lượng sản xuất phụ thuộc vào tính chất của quan hệ sản xuất.

quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất tồn tại độc lập với nhau.

quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất đều phụ thuộc vào quyền lực nhà nước.

Quan hệ tổ chức, quản lý quá trình sản xuất

Quan hệ phân phối sản phẩm

Quan hệ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất.

nền tảng của xã hội.

nền tảng tinh thần của xã hội.

nền tảng kỹ thuật, công nghệ của xã hội.

mối quan hệ giữa con người và giới tự nhiên trong quá trình sản xuất.

mối quan hệ giữa con người với con người trong quá trình học tập.

quan hệ kinh tế trong quá trình tái sản xuất của xã hội.

luôn luôn thống nhất với nhau.

luôn luôn đối lập loại trừ nhau.

có lúc hoàn toàn đối lập nhau, có khi hoàn toàn thống nhất với nhau.

quá trình sản xuất ra của cải vật chất trong một giai đoạn lịch sử nhất định.

cơ chế vận hành kinh tế trong các điều kiện cụ thể của xã hội.

quá trình sản xuất ra của cải vật chất với một cơ chế kinh tế nhất định.

truyền thống văn hóa của xã hội.

nền sản xuất vật chất của xã hội.

ý chí của mọi thành viên trong cộng đồng xã hội.

là trình độ phát triển của con người.

là trình độ phát triển của con người và xã hội.

phản ánh trình độ con người chinh phục và cải tạo xã hội.

quan hệ sản xuất là yếu tố thường xuyên biến đổi, phát triển.

cả hai đều là những yếu tố thường xuyên biến đổi, phát triển.

không có yếu tố nào thường xuyên biến đổi, phát triển.

con người và công cụ lao động.

công cụ lao động và đối tượng lao động.

công cụ lao động và tư liệu lao động

Nội dung của sản xuất vật chất.

Hình thức của sản xuất vật chất.

Thực tiễn của sản xuất vật chất.

Là nước phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Trở thành nước phát triển có thu nhập trung bình cao.

Sản xuất xã hội.

Sản xuất ra đời sống xã hội.

Sản xuất tinh thần.