Theo quan điểm duy vật lịch sử, kiến trúc thượng tầng của xã hội bao gồm:

Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập.

Quy luật phủ định của phủ định.

Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng của xã hội.

Là nước phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Là nước đang phát triển, có công nghiệp theo hướng hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Trở thành nước phát triển có thu nhập trung bình cao.

luôn luôn thống nhất với nhau.

luôn luôn đối lập loại trừ nhau.

có lúc hoàn toàn đối lập nhau, có khi hoàn toàn thống nhất với nhau.

nền tảng của xã hội.

nền tảng tinh thần của xã hội.

nền tảng kỹ thuật, công nghệ của xã hội.

Chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.

Nguyên thuỷ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa cộng sản chủ nghĩa.

Nguyên thủy, cổ đại, phong kiến và cộng sản chủ nghĩa.

con người nhận thức thế giới và bản thân mình.

con người thực hiện sự sáng tạo trong tư duy.

con người thực hiện lợi ích của mình

lực lượng sản xuất phụ thuộc vào tính chất của quan hệ sản xuất.

quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất tồn tại độc lập với nhau.

quan hệ sản xuất và lực lượng sản xuất đều phụ thuộc vào quyền lực nhà nước.

Quan hệ giai cấp đặc trưng

Lực lượng sản xuất đặc trưng

Phương thức sản xuất đặc trưng

là trình độ phát triển của con người.

là trình độ phát triển của con người và xã hội.

phản ánh trình độ con người chinh phục và cải tạo xã hội.

Nội dung của sản xuất vật chất.

Hình thức của sản xuất vật chất.

Thực tiễn của sản xuất vật chất.

quan hệ sản xuất là yếu tố thường xuyên biến đổi, phát triển.

cả hai đều là những yếu tố thường xuyên biến đổi, phát triển.

không có yếu tố nào thường xuyên biến đổi, phát triển.

mâu thuẫn về lợi ích giữa những tập đoàn người, giữa các cá nhân.

mâu thuẫn về hệ tư tưởng giữa các giai cấp.

mâu thuẫn giữa các giai cấp cầm quyền trong xã hội.

mối quan hệ giữa con người và giới tự nhiên trong quá trình sản xuất.

mối quan hệ giữa con người với con người trong quá trình học tập.

quan hệ kinh tế trong quá trình tái sản xuất của xã hội.

con người và công cụ lao động.

công cụ lao động và đối tượng lao động.

công cụ lao động và tư liệu lao động

Quan hệ tổ chức, quản lý quá trình sản xuất

Quan hệ phân phối sản phẩm

Quan hệ sở hữu tư nhân về tư liệu sản xuất.