Thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội có cơ cấu xã hội -giai cấp với nhiều giai cấp, tầng lớp khác nhau vì:

Lực lượng sản xuất, quan hệ sản xuất, kiến trúc thượng tầng

Phương thức sản xuất, quan hệ sản xuất, cơ chế kinh tế

Kiến trúc thượng tầng, cơ sở hạ tầng

Công nhân

Tri thức

Thanh niên

Cơ cấu xã hội là những cộng đồng người cùng toàn bộ những mối quan hệ xã hội do sự tác động lẫn nhau của các cộng đồng ấy tạo nên

Cơ cấu xã hội - giai cấp liên quan đến các đảng phái chính trị và nhà nước

Sự biến đổi của cơ cấu xã hội - giai cấp tất yếu sẽ ảnh hưởng đến sự biến đổi các cơ cấu xã hội khác và tác động đến sự biến đổi của toàn bộ cơ cấu xã hội

Tăng dần về số lượng và tỉ lệ

Không đổi về số lượng và tỉ lệ

Giảm dần về số lượng

Xây dựng chính sách phát triển chính trị, văn hóa, kinh tế của mỗi xã hội trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể

Xây dựng chính sách phát triển kinh tế, khoa học công nghệ, tư tưởng của mỗi xã hội trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể

Xây dựng chính sách phát triển kinh tế, cơ sở hạ tầng kỹ thuật, phúc lợi xã hội của mỗi xã hội trong từng giai đoạn lịch sử cụ thể

Tầng lớp tiểu tư sản

Giai cấp tư sản

Tầng lớp trí thức

Các giai cấp, tầng lớp trong liên minh đó đều là lực lượng lao động trong xã hội

Các giai cấp, tầng lớp trong liên minh đó đều cùng là lực lượng yếu thế trong xã hội

Các giai cấp, tầng lớp trong liên minh đó đều được giáo dục

Xây dựng quyền lực Nhà nước

Xây dựng hệ thống chính trị

Xây dừng quốc phòng anh ninh

Giai cấp nông dân

Tầng lớp tri thức

Giai cấp tư sản

Do giai cấp công nhân mong muốn

Do cùng một kẻ thù là giai cấp tư sản

Do mục đích về chính trị của giai cấp công nhân

Giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, tầng lớp tư sản

Giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, tầng lớp tiểu tư sản

Giai cấp công nhân, giai cấp nông dân, tầng lớp tăng lữ

Nông dân

Tri thức

Doanh nhân

Cơ cấu xã hội – giai cấp có vị trí ngang hàng với loại hình cơ cấu xã hội khác trong hệ thống cơ cấu xã hộ

Cơ cấu xã hội – giai cấp hoàn toàn độc lập với các loại hình cơ cấu xã hội khác trong hệ thống xã hội

Cơ cấu xã hội – giai cấp đối kháng với các loại hình cơ cấu xã hội khác trong hệ thống cơ cấu xã hộ

Đội tiền phong của giai cấp mình

Tùy vào vị trí, vai trò

Người đứng đầu giai cấp, tầng lớp, nhóm

Cơ cấu dân tộc

Cơ cấu chính trị

Cơ cấu văn hoá