Trong chủ nghĩa duy vật lịch sử, khái niệm phương thức sản xuất dùng để chỉ

Quy luật thống nhất và đấu tranh giữa các mặt đối lập.

Quy luật phủ định của phủ định.

Mối quan hệ biện chứng giữa cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng của xã hội.

con người nhận thức thế giới và bản thân mình.

con người thực hiện sự sáng tạo trong tư duy.

con người thực hiện lợi ích của mình

C.Mác.

Hitle

VILênin

Chiếm hữu nô lệ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa.

Nguyên thuỷ, phong kiến, tư bản chủ nghĩa cộng sản chủ nghĩa.

Nguyên thủy, cổ đại, phong kiến và cộng sản chủ nghĩa.

luôn luôn thống nhất với nhau.

luôn luôn đối lập loại trừ nhau.

có lúc hoàn toàn đối lập nhau, có khi hoàn toàn thống nhất với nhau.

Quy luật mâu thuẫn và đấu tranh giữa các mặt đối lập.

Quy luật tồn tại xã hội quyết định ý thức xã hội.

Quy luật quan hệ sản xuất phù hợp với trình độ phát triển của lực lượng sản xuất.

đời sống vật chất.

cơ sở hạ tầng.

đời sống nghệ thuật.

nền tảng của xã hội.

nền tảng tinh thần của xã hội.

nền tảng kỹ thuật, công nghệ của xã hội.

Lĩnh vực vật chất và lĩnh vực tinh thần.

Cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng.

Quan hệ sản xuất, cơ sở hạ tầng và kiến trúc thượng tầng.

Là nước phát triển, có nền công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Là nước đang phát triển, có công nghiệp hiện đại, thu nhập trung bình cao.

Là nước đang phát triển, có nền công nghiệp hiện đại, vượt qua thu nhập trungthấp.

C.Mác.

V.I.Lênin.

Đ.Ricacđô.

Nội dung của sản xuất vật chất.

Hình thức của sản xuất vật chất.

Thực tiễn của sản xuất vật chất.

Quan hệ giữa đời sống vật chất và đời sống tinh thần của xã hội.

Quan hệ giữa vật chất và tinh thần.

Quan hệ giữa tồn tại xã hội với ý thức xã hội.

mâu thuẫn về lợi ích giữa những tập đoàn người, giữa các cá nhân.

mâu thuẫn về hệ tư tưởng giữa các giai cấp.

mâu thuẫn giữa các giai cấp cầm quyền trong xã hội.

là trình độ phát triển của con người.

là trình độ phát triển của con người và xã hội.

phản ánh trình độ con người chinh phục và cải tạo xã hội.