Xét về phương diện kinh tế - xã hội giai cấp công nhân là :

Giai cấp công nhân ; giai cấp nông dân ; tầng lớp trí thức

Giai cấp nông dân

Tầng lớp trí thức

Chủ nghĩa duy vật lịch sử; chủ nghĩa duy vật biện chứng; học thuyết giá trị gia thặng dư

Chủ nghĩa duy vật lịch sử; học thuyết giá trị thặng dư; học thuyết giá trị

Từ lực lượng sản xuất lạc hậu sang lực lượng sản xuất tiến bộ

Từ kinh tế tư nhân sang kinh tế tập thể

Từ lao động chân tay sang lao động máy móc

Học thuyết giá trị thặng dư

Học thuyết duy vật biện chứng

Học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân

Học thuyết duy vật biện chứng

Học thuyết về sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân

Học thuyết giá trị thặng dư

Không còn giai cấp và đấu tranh giai cấp

Không còn Tư hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất, không còn bóc lột

Tồn tại nền kinh tế nhiều thành phần trong một hệ thống kinh tế quốc dân thống nhất

Tư bản chủ nghĩa

Cộng sản chủ nghĩa

Thời kỳ quá độ

Có vai trò quan trọng trong quyết định đối sự phát triển của xã hội

Đại diện cho phương thức sản xuất tiên tiến, phải đi làm thuê và bóc lột nặng nề

Có nhiệm vụ Xóa bỏ chế độ tư bản chủ nghĩa xây dựng xã hội xã hội chủ nghĩa

Giữ gìn, phát huy bản sắc văn hóa dân tộc và bảo vệ môi trường sinh thái

Là lực lượng quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội bền vữn

Hình thái kinh tế - xã hội

Sứ mệnh lịch sử toàn thế giới của giai cấp công nhân

Giá trị thặng dư

Cơ sở xã hội

Lực lượng Quan trọng

Cơ quan chỉ huy

Quyền tự do cho mọi người

Quyền lực thuộc về giai cấp chiếm số đông trong xã hội

Quyền lực thuộc về giai cấp thống trị

Công nhân, nông dân và trí thức

Trí thức

Trí thức

Sự biến đổi cơ cấu xã hội - giai cấp chịu sự chi phối bởi sự biến đổi của văn hóa

Sự biến đổi cơ cấu xã hội - giai cấp chịu sự chi phối bởi sự biến đổi giai cấp cầm quyền