Bài 11 Oxygen. Không khí | Khoa học tự nhiên 6 | Kết nối tri thức

Phần Mở đầu KHTN 6 trang 36
Em đã biết không khí xung quanh ta cần thiết cho sự sống và sự cháy. Em có thể giải thích tại
sao con người phải sử dụng bình dưỡng khí khi lặn dưới nước, khi lên núi cao hoặc khi đi du hành tới Mặt Trăng? Trả lời:
Vì khi lặn dưới nước, khi lên núi cao hoặc khi đi du hành tới Mặt Trăng, những nơi đó không
đủ hoặc không có không khí để con người hô hấp do đó cần phải dùng tới bình dưỡng khí.
I. Oxygen trên Trái Đất
Câu hỏi: Nêu dẫn chứng cho thấy oxygen có trong không khí, trong nước, trong đất. Gợi ý:
Oxygen đều có trong không khí, trong nước, trong đất. Vì dù sống trên mặt đất hay nước, hay
không khí, mọi động thực vật cần oxygen để tồn tại. Và trong không khí, trong nước và trong
đất có rất nhiều động vật sinh sống và phát triển. Trong không khí có: côn trùng, chim, ...; trong
nước có các loài cá, rùa, ếch, ...; trong đất có: giun, ấu trùng, ... các sinh vật đó cho thấy ở cả
không khí, nước, đất đều có oxygen.
II. Tính chất vật lí và tầm quan trọng của oxygen
1. Tính chất vật lí của oxygen * Câu hỏi
1. Ở nhiệt độ phòng, oxygen tồn tại ở thể nào?
2. Nhiệt độ lạnh nhất trên Trái Đất từng ghi lại được là -89 ∘C. Khi đó oxygen ở thể khí, lỏng hay rắn.
3. Em có biết rằng oxygen có ở mọi nơi trên Trái Đất.
a) Em có nhìn thấy oxygen không?
b) Cá và nhiều sinh vật sống được trong nước có phải là bằng chứng cho thấy oxygen tan trong nước hay không? Gợi ý trả lời
1. Ở nhiệt độ phòng, oxygen tồn tại ở thể khí.
2. Nhiệt độ lạnh nhất trên Trái Đất từng ghi lại được là -89 ∘ C, khi đó oxygen ở thể khí.
3. a) Ta không nhìn thấy khí oxygen.
b) Cá và nhiều sinh vật sống được trong nước là bằng chứng cho thấy oxygen tan trong nước.
2. Tầm quan trọng của oxygen * Câu hỏi
1. Liệt kê các ứng dụng của khí oxygen trong đời sống và trong sản xuất mà em biết.
2. Nêu một số ví dụ cho thấy vai trò của oxygen đối với sự sống và sự cháy. Gợi ý trả lời
1. Ứng dụng của khí oxygen trong đời sống và trong sản xuất:
• Được dùng trong y tế để làm chất duy trì hô hấp, hoặc dùng trong các bình lặn của
thợ lặn, ngoài ra còn dùng để cung cấp cho phi công trong những trường hợp không khí loãng,...
• Sử dụng làm chất oxy hóa • Dùng làm thuốc nổ
• Oxi cũng được dùng nhiều trong công nghiệp hóa chất, luyện thép, hàn cắt kim loại
(đèn xì axetylen), sản xuất rượu ...
2. Oxygen có vai trò quan trọng trong sự sống và sự cháy: Trong sự sống:
• Các loài động, thực vật cần có oxy để duy trì sự sống và phát triển, ...
• Con người nếu không có oxy để thở cũng không tồn tại được. Trong sự cháy:
• Đốt ngọn nến trong chiếc hộp kín, khi lượng oxy trong hộp hết thì cây nến sẽ tắt dần.
• Đốt ngọn nến trong không khí, thì lượng oxy trong không khí sẽ giúp ngọn nến cháy rất lâu.
III. Thành phần của không khí * Câu hỏi:
1. Khí oxygen chiếm bao nhiêu phần trăm thể tích không khí?
2. Khí nào có phần trăm thể tích lớn nhất trong không khí? Gợi ý trả lời
1. Khí oxyen chiếm 21% phần trăm thể tích không khí
2. Khi nitrogen có phần trăm lớn nhất trong không khí
* Hoạt động: Tìm hiểu một số thành phần của không khí
1. Chứng minh trong không khí có hơi nước
Đọc thí nghiệm hình 11.4 KHTN 6 sách Kết nối tri thức trang 38
Em hãy cho biết hiện tượng nào chứng minh không khí có trong hơi nước.
2. Xác định thành phần thể tích oxygen trong không khí
Trả lời câu hỏi:
a. Khi nào em biết oxygen trong cốc đã hết?
b. Chiều cao cột nước dâng lên bằng bao nhiêu phần chiều cao của cốc? Từ đó suy ra oxygen
chiếm khoảng bao nhiêu phần trong không khí? Gợi ý trả lời
1. Nước không màu bám lên thành cốc lạnh chứng tỏ trong không khí có hơi nước. 2.
a) Khi cây nến tắt là lúc oxygen trong cốc đã cháy hết.
b) Chiều cao cột nước dâng lên bằng khoảng 1/5 chiều cao của cốc, chứng tỏ oxygen chiếm
khoảng 1/5 thể tích không khí.
IV. Vai trò của không khí
Câu hỏi: Nêu vai trò của không khí đối với sự sống Gợi ý trả lời
Vai trò của không khí với sự sống:
• Là thành phần quan trọng trong quá trình hô hấp của con người, động vật, thực vật, ...
• Giúp điều hòa khí hậu, giúp bề mặt Trái Đất không quá nóng hoặc quá lạnh.
• Khí cacbonic trong không khí cần thiết cho quá trình quang hợp của cây xanh.
• Không khí giúp bảo vệ Trái đất khỏi các thiên thạch rơi từ vũ trụ.
V. Sự ô nhiễm không khí Câu hỏi
1. Quan sát hình 3.7 và nêu ra các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí
2. Ô nhiễm không khí có tác hại gì với đời sống?
3. Em có thể làm gì để góp phần giảm ô nhiễm không khí?
4. Một bạn nói:"Carbon dioxide không phải là khí độc những có nhiều trong không khí thì
không khí cũng bị ô nhiễm, có hại cho sức khỏe". Ý kiến của bạn đó có đúng không? Gợi ý trả lời
1. Các nguyên nhân gây ô nhiễm không khí:
- Lượng rác thải con người thải ra môi trường ngày càng nhiều và không được xử lý.
- Cháy rừng làm giảm lượng cây xanh, tạo ra nhiều khói bụi, khí độc hại ra môi trường.
- Khói ô tô chứa nhiều khí thải độc hại thải ra không khí.
- Khói từ các nhà máy chứa nhiều khí độc, cacbonic, ... gây ô nhiễm môi trường, hiệu ứng nhà kính, ..
2. Tác hại của ô nhiễm không khí với đời sống: - Làm giảm tầm nhìn
- Gây biến đổi khí hậu
- Đe dọa sức khỏe, tính mạng của con người và sinh vật, ..
3. Để góp phần giảm ô nhiễm không khí ta có thể:
• Trồng nhiều cây xanh trong khu mình đang sống
• Tuyên truyền cho mọi người xung quanh về ý thức bảo vệ không khí
• Hạn chế đi xe máy, ô tô thay vào đó có thể đi xe đạp hoặc xe bus, ...
4. Bạn đó nói đúng, khí carbon dioxide không phải là khí độc nhưng nếu có nhiều không khí
thì không khí cũng bị ô nhiễm, có hại cho sức khỏe. Khi nồng độ carbon dioxide trong không
khí cao, gây hiệu ứng nhà kính, làm trái đất nóng lên, ảnh hưởng nghiêm trục đến môi trường sinh thái.