Bài giảng Vật lý Cơ - Nhiệt - Vật lí đại cương 1 | Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh

Bài giảng Vật lý Cơ - Nhiệt - Vật lí đại cương 1 | Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, Đại học Quốc gia Thành phố Hồ Chí Minh. Tài liệu được sưu tầm giúp bạn tham khảo, ôn tập và đạt kết quả cao trong kì thi sắp tới. Mời bạn đọc đón xem !

Isaac Newton ( 1642 1727 )
B
A
Ø
I
GIA
Û
N
G
NHIỆT
BIÊN SOẠN:
THỊ NGỌC THU
VẬT
NỘI DUNG :
1.
HỌC CHẤT ĐIỂM CAC ĐỊNH LUẬT BẢO TOAN
1.1.
*
V
e
ù
c
tô gia
to
á
c
Gia
to
á
c
ti
e
á
p
t
uye
á
n
, gia
to
á
c
pha
ù
p
t
uye
á
n
1.2.
*
C
a
ù
c
ñònh
l
ua
ä
t
Newton
1.3.
*
M
o
ä
t
so
á
ï
c
t
ô
ø
ng
ga
ë
p
1.4.
C
o
ä
ng
va
ä
n
to
á
c
C
o
ä
ng
gia
to
á
c
N
guye
â
n
lyù töông
ño
á
i
Galileo
1.5.
Ñ
o
ä
ng
ô
ï
ng
B
a
û
o
t
oa
ø
n
ño
ä
ng
löô
ï
ng
1.6.
C
o
â
ng
Ñ
o
ä
ng
na
ê
ng
1.7.
T
he
á
na
ê
ng
c
ha
á
t
ñi
e
å
m
trong
t
röô
ø
ng
t
he
á
1.8.
B
a
û
o
t
oa
ø
n
na
ê
ng
trong
t
röô
ø
ng
t
he
á
1.9.
Momen
ño
ä
ng
löô
ï
ng
cu
û
a
c
ha
á
t
ñi
e
å
m
B
a
û
o
t
oa
ø
n
momen
ño
ä
ng
löô
ï
ng
2.
T
R
Ö
Ô
Ø
N
G
HA
Á
P
D
A
Ã
N
2.1.
Ñònh
lu
a
ä
t
v
a
ï
n
v
a
ä
t
h
a
á
p
d
a
ã
n
2.2.
T
r
öô
ø
ng
h
a
á
p
d
a
ã
n
B
a
û
o
to
a
ø
n
n
a
ê
ng
3.
HOÏC
VA
Ä
T
RA
É
N
3.1.
V
a
ä
t
r
a
é
n
K
ho
á
i
t
a
â
m
3.2.
Phöông
trình
b
a
û
n
c
u
û
a
v
a
ä
t
r
a
é
n
quay
3.3.
Momen
qu
a
ù
n
tính
c
u
û
a
mo
ä
t
s
v
a
ä
t
r
a
é
n
coù
hình
d
a
ï
ng
ñ
a
ë
c
bi
e
ä
t
3.4.
n
a
ê
ng
v
a
ä
t
r
a
é
n
B
a
û
o
to
a
ø
n
n
a
ê
ng
3.5.
B
a
û
o
to
a
ø
n
moment động
löô
ï
ng
c
u
û
a
v
a
ä
t
r
a
é
n
quay
3.6.
*
Chuy
e
å
n
ño
ä
ng
c
u
û
a
v
a
ä
t
c
kho
á
i
löô
ï
ng
thay
ño
å
i
3.7.
* hoïc
v
a
ä
t
r
a
é
n
bi
e
á
n
d
a
ï
ng
4.
NHIỆT ĐỘNG HC
4.1.
* Phương trình trạng thái khí tưởng .
4.2.*Thuyết động học phân tử.
4.3. Nội năng khí tưởng.
4.4. Năng lượng Công Nhiệt .
4.5. Nguyên 1 nhiệt động học.
4.6. Nghiên cứu quá trình cân bằng đối với khí tưởng.
4.7. Nguyên 2 nhiệt động học.
4.8. *Chu trình Carnott và định Carnot.
4.9. * Hàm Entropy và nguyên tăng entropy.
TAØI
L
I
E
Ä
U
THAM
K
HA
Û
O
CHÍNH
Quan
ñieåm
chung
:Tham
kha
û
o
c
a
ø
ng
nhi
e
à
u
t
a
ø
i
li
e
ä
u
c
a
ø
ng
t
o
á
t
.
S
a
ù
c
h
“V
a
ä
t
ly
ù
ña
ï
i
cöông
“na
ø
o
c
u
õ
ng
t
o
á
t
(
K
e
å
c
a
û
trình
ño
ä
Cao
ña
ú
ng)
S
a
ù
c
h
tham
kha
û
o
chính :
1. Nguyn Nhật Khanh
Các bài giảng về NHIỆT”
2.
N
guye
ã
n
t
ha
ø
nh
V
a
á
n
-
“V
a
ä
t
lyù ñaïi cöông 1”( Cô
nhi
e
ä
t
)
LT&BT ; NXB Ñaïi hoïc
Q
uo
á
c
gia TP.HCM (2006)
3. Lương Duyên Bình (Chủ biên): Vật lý Đại cương tập 1: Cơ-
Nhiệt, LT &BT NXB Giáo dục, 1995.
Cách học: lên lớp LT, mang theo tài liệu
cầm tay, nghe giảng, ghi thêm vào tài
liệu.
Về nhà: xem lại bài, hiệu chỉnh lại cùng
tài liệu làm BT
Mục đích học Vật
Kiến thức bản cho sinh viên học các môn khác.
duy, suy luận khoa học
Xây dựng thế giới quan khoa học.
B
O
Å
TU
Ù
C
K
I
E
Á
N
TH
Ö
Ù
C
T
OA
Ù
N H
O
Ï
C
T
O
Á
I
THI
E
Å
U
[ Sinh
V
i
e
â
n
c
a
à
n
tham
kha
û
o
kyõ hôn trong
gi
a
ù
o
trình ]
Các đại lượng vật lý: thuộc tính của một đối tượng vật
Đại lượnghướng: giá trị âm, ơng
Đại lượng hữu hướng:Điểm đặt, phương, chiều, độ lớn
Toạ độ của vectơ:
x
Hình
c
hi
e
á
u
ña
ï
i
soá
cu
û
a
ve
ù
c
l
e
â
n
mo
ä
t
t
r
u
ï
c
a
a
x
a .cos
a, ox
a
x
O
a
x
a
x
Y
y
B
y
A
a
x
ox
a
x
ox
a
X
O
x
A
x
B
X
c a b
b
A
B
X
X
B
X
A
c ?
AB
Y
B
Y
A
Y
c
x
a
x
b
x
a cos
a, x
b cos
b, x
a AB
B
A
X
c
a
b
b
a
b
a
b
b
c
a b c
Quy
t
a
é
c
nh
bình
h
a
ø
nh
Quy
t
a
é
c
tam
gi
a
ù
c
a b a
b
c
Các phép đạo hàm, vi phân, tích phân đối với các đại
lượng biến thiên
Đại lượng hướng biến thiên theo thi gian
Đại lượng vectơ biến thiên theo thời gian
Đơn vị, thứ nguyên của các đại lượng vật
Qui định 1 đại lượng cùng loại m đơn vị đo: Hệ
SI (International System)
CHƯƠNG I:
ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM
?
c
Vị
trí
(
kh
o
ˆ
n
g
gian)
-
T
h6
`
i
gian
He
ä
quy
c
h
i
e
á
u
He
ä
t
o
ï
a
ño
ä
Cha
á
t
di
e
å
m
Ln.c
f
ng
m
0 a 0
r
t
/ x
t
a
F
m
dr
dv d
2
r
F
12
F
21
v a
dt dt
dt
2
P mv
Ð
O
ˆ
N
G H
O
.
C
CHA
Á
T
Ð
I
E
Å
M
? ?
L
Động học: nghiên cứu các đặc trưng của chuyển
động các chuyển động khác nhau (không xét
đến các lực tác dụng).
Động lực học: nghiên cứu mối quan hệ giữa
chuyển động với tương tác giữa các vật (có xét
đến các lực tác dụng).
Tĩnh học: một phần của động lực học, nghiên
cứu trạng thái cân bằng củavật.
ếu
1. NHỮNG KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU
1.1 Chuyển động hệ qui chi
Thay đổi vị trí so với vật khác.
Vật coi đứng yên được chọn
làm mốc là hệ qui chiếu
1.2 Chất điểm
Vật
nhỏ
so
với
khoảng
cách
nghiên
cứu
khối
lượng tập trung ở khối tâm
Tập hợp các chất điểm hệ chất điểm
1.3 Phương trình chuyển động của chất điểm
phương trình xác định vị trí của chất điểm
các thời điểm khác nhau.
1.3 Phương trình quỹ đạo của chất điểm
Phương trình tả dạng hình học của quỹ đạo chuyển
động của chất điểm các thời điểm khác nhau.
dụ: Xét chất điểm phương trình chuyển động
duï (1.1):
X
a
ù
c
ñònh
quy
õ
ñaïo
c
ù
a
c
ha
á
t
ñi
e
å
m
, cho
bi
e
á
t
phöông
trình ch/ñ nhö sau :
x = - t ; y = 2t
2
; z = 0
C
a
à
n
tìm moät
ha
ø
m
c
ù
a
ño
à
ng
thô
ø
i
ba toïa ñoä x,y,z ,
ù
c
laø
ha
ø
m
f(x,y,z) = 0
K
û
boû
t
ho
â
ng
soá
t
!
B
a
ø
i
t
oa
ù
n
2-D f(x,y) = 0
Phöông
pha
ù
p
t
he
á
B
a
è
ng
phöông
pha
ù
p
na
ø
o
??
+
Z
=
0
Thuo
ä
c
m/p
XOY
+ x = -t ; y = 2t
2
K
h
n
û
t
y = 2 (-x)
2
= 2x
2
Parabol
+ t = 0 x = y = 0
? Xua
á
t
pha
ù
t
tn`
go
á
c
to.a
doä
| 1/42

Preview text:

BAØI GIAÛNG VẬT LÝ – NHIỆT
Isaac Newton ( 1642 – 1727 ) BIÊN SOẠN:
VÕ THỊ NGỌC THUỶ
NỘI DUNG :
1. CƠ HỌC CHẤT ĐIỂM CAC ĐỊNH LUẬT BẢO TOAN
1.1. * Veùc tô gia toác – Gia toác tieáp tuyeán , gia toác phaùp tuyeán
1.2. * Caùc ñònh luaät Newton
1.3. * Moät soá löïc thöôøng gaëp
1.4. Coäng vaän toác – Coäng gia toác – Nguyeân lyù töông ñoái Galileo
1.5. Ñoäng löôïng – Baûo toaøn ñoäng löôïng
1.6. Coâng – Ñoäng naêng
1.7. Theá naêng chaát ñieåm trong tröôøng theá
1.8. Baûo toaøn cô naêng trong tröôøng theá
1.9. Momen ñoäng löôïng cuûa chaát ñieåm – Baûo toaøn momen ñoäng löôïng
2. TRÖÔØNG HAÁP DAÃN
2.1. Ñònh luaät vaïn vaät haáp daãn
2.2. Tröôøng haáp daãn – Baûo toaøn cô naêng
3. CÔ HOÏC VAÄT RAÉN
3.1. Vaät raén – Khoái taâm
3.2. Phöông trình cô baûn cuûa vaät raén quay
3.3. Momen quaùn tính cuûa moät soá vaät raén coù hình daïng ñaëc bieät
3.4. Cô naêng vaät raén – Baûo toaøn cô naêng
3.5. Baûo toaøn moment động löôïng cuûa vaät raén quay
3.6. * Chuyeån ñoäng cuûa vaät coù khoái löôïng thay ñoåi
3.7. * Cô hoïc vaät raén bieán daïng
4. NHIỆT ĐỘNG HỌC
4.1. * Phương trình trạng thái khí lý tưởng .
4.2.*Thuyết động học phân tử.
4.3. Nội năng khí lý tưởng.
4.4. Năng lượng – Công – Nhiệt .
4.5. Nguyên lý 1 nhiệt động học.
4.6. Nghiên cứu quá trình cân bằng đối với khí lý tưởng.
4.7. Nguyên lý 2 nhiệt động học.
4.8. *Chu trình Carnott và định lý Carnot.
4.9. * Hàm Entropy và nguyên lý tăng entropy.
TAØI LIEÄU THAM KHAÛO CHÍNH
Quan ñieåm chung :Tham khaûo caøng nhieàu taøi lieäu caøng toát.
Saùch “Vaät lyù ñaïi cöông “naøo cuõng toát (Keå caû trình ñoä Cao ñaúng) Saùch tham khaûo chính : 1. Nguyễn Nhật Khanh
“ Các bài giảng về CƠ NHIỆT” 2. Nguyeãn thaønh Vaán -
“Vaät lyù ñaïi cöông 1”( Cô nhieät) LT&BT ; NXB Ñaïi hoïc Quoác gia TP.HCM (2006)
3. Lương Duyên Bình (Chủ biên): Vật lý Đại cương tập 1: Cơ-
Nhiệt, LT &BT NXB Giáo dục, 1995.
• Cách học: lên lớp LT, mang theo tài liệu
cầm tay, nghe giảng, ghi thêm vào tài liệu.
• Về nhà: xem lại bài, hiệu chỉnh lại cùng tài liệu  làm BT
Mục đích học Vật lý
• Kiến thức cơ bản cho sinh viên học các môn khác.
• Tư duy, suy luận khoa học
• Xây dựng thế giới quan khoa học.
BOÅ TUÙC KIEÁN THÖÙC TOAÙN HOÏC TOÁI THIEÅU
[ Sinh Vieân caàn tham khaûo kyõ hôn trong giaùo trình ]
Các đại lượng vật lý: thuộc tính của một đối tượng vật lý
 Đại lượng vô hướng: giá trị âm, dương
 Đại lượng hữu hướng:Điểm đặt, phương, chiều, độ lớn Toạ độ của vectơ:
Hình chieáu ñaïi soá cuûa veùc tô leân moät truïc → → ––→ ––→
a a .cosa, ox   a a x  x O  a X x a □ □ ox x ax aox x Y a AB y a X B B  yA A  bO––→ X x x A B
c a b AX c  ? B X A x B ––→X ABY BY AY c a x
x bx a cosa, x b cosb, x           a b a c a b b b b c c a
a b c → → → → Quy taéc Hình bình haønh Quy taéc tam giaùc
a b a  b  
Các phép đạo hàm, vi phân, tích phân đối với các đại lượng biến thiên
Đại lượng vô hướng biến thiên theo thời gian
Đại lượng vectơ biến thiên theo thời gian
Đơn vị, thứ nguyên của các đại lượng vật lý
Qui định 1 đại lượng cùng loại làm đơn vị đo: Hệ SI (International System) CHƯƠNG I:
ĐỘNG HỌC CHẤT ĐIỂM ? ? ? c
Vị trí (khoˆng gian) - Th6`i gian Ln.c –––→ →
Heä quy chieáu
Heä toïa ñoä f   ng 0  a  0 Chaát dieåm m –→ → F
r t  / x t  a m → → → → □ F dr F dv d 2 r 12 21 v a   P mv dt dt dt 2
ÐOˆNG HO.C CHAÁT ÐIEÅM L
Động học: nghiên cứu các đặc trưng của chuyển
động và các chuyển động khác nhau (không xét
đến các lực tác dụng).
Động lực học: nghiên cứu mối quan hệ giữa
chuyển động với tương tác giữa các vật (có xét
đến các lực tác dụng).
Tĩnh học: Là một phần của động lực học, nghiên
cứu trạng thái cân bằng củavật.
1. NHỮNG KHÁI NIỆM MỞ ĐẦU
1.1 Chuyển động và hệ qui chiếu
Thay đổi vị trí so với vật khác.
Vật coi là đứng yên được chọn
làm mốc là hệ qui chiếu 1.2 Chất điểm
Vật nhỏ so với khoảng cách nghiên cứu khối
lượng tập trung ở khối tâm
Tập hợp các chất điểm  hệ chất điểm
1.3 Phương trình chuyển động của chất điểm
Là phương trình xác định vị trí của chất điểm ở
các thời điểm khác nhau.
1.3 Phương trình quỹ đạo của chất điểm
Phương trình mô tả dạng hình học của quỹ đạo chuyển
động của chất điểm ở các thời điểm khác nhau.
Ví dụ: Xét chất điểm có phương trình chuyển động Ví duï (1.1):
Xaùc ñònh quyõ ñaïo củùa chaát ñieåm , cho bieát phöông trình ch/ñ nhö sau : x = - t ; y = 2t2 ; z = 0
Caàn tìm moät haøm chöùa ñoàng thôøi ba toïa ñoä x,y,z ,
töùc laø haøm f(x,y,z) = 0
Baøi toaùn 2-D  f(x,y) = 0 Khöû boû thoâng soá t ! Phöông phaùp “ theá “
Baèng phöông phaùp naøo ?? + Z = 0 → Thuoäc m/p XOY Khnû t + x = -t ; y = 2t2
y = 2 (-x)2 = 2x2  Parabol + t = 0 → x = y = 0 ?
Xuaát phaùt tn` goác to.a doä