Trang 1
. HAI ĐƯỜNG THNG VUÔNG GÓC
I. KIN THỨC CƠ BẢN
1. Định nghĩa: Hai đường thẳng vuông góc là hai đường thẳng cắt nhau và một trong các
góc tạo thành là góc vuông.
xx yy

(tại O)
·
90
o
xOy =
Lưu ý: Các phát biểu sau là tương đương:
- Đưng thng
AB
xy
vuông góc vi nhau ti
O
.
- Đưng thng
xy
và đường thng
AB
vuông góc vi nhau ti
O
.
- Hai đường thng
AB
vuông góc vi nhau ti
O
.
2. Tính duy nhất của đường vuông góc: Qua một điểm cho trước, có một và chỉ một
đường thẳng vuông góc với một đường thẳng cho trước
3. Đường trung trực của đoạn thẳng: Đường trung trực của một đoạn thẳng là đường
thẳng vuông góc với đoạn thẳng đó tại trung điểm của nó
xy là đường trung trực của
AB
{ }
xy A B O
A O OB
xy A B
ì
ï
Ç=
ï
ï
ï
=
í
ï
ï
^
ï
ï
î
Lưu ý:
{ }
xy A B OÇ=
có nghĩa là
xy
cắt
AB
tại
O
II. BÀI TP
Bài 1: V góc
xOy
s đo bằng
0
60
. Lấy điểm A trên tia
Ox
ri v đưng thng
a
vuông góc vi tia Ox ti A. Lấy điểm B trên tia
Oy
ri v đưng thng
b
vuông góc vi tia
Oy
ti B. Gọi giao điểm ca
a
b
là C. V đưng trung trc của đoạn thng OC.
Bài 2: V đon thng
4A B cm=
, đoạn thng
6BC cm=
. V đưng trung trc ca các
đon thng
AB
,
BC
,
CA
trong các trường hp:
a)
, , A B C
là ba đỉnh ca mt tam giác.
b) Đim B nm gia
,AC
.
y'
x' O x
y
O
B
A
y
x
Trang 2
Bài 3: Cho
=120 .xOy
V các tia
Oz
Ot
nm trong
xOy
sao cho
Oz
vuông góc vi
Ox
Ot
vuông góc vi
.Oy
a) Tính s đo góc
;zOt
b) Gi
Om
On
lần t hai tia phân giác ca hai góc
xOt
.yOz
Chng minh tia
.Om On
Bài 4: Cho
=AOB 50
.Gi OC là tia phân giác ca
AOB
.V tia OE là tia đối ca tia OA, v
tia OD vuông góc vi OC (tia OD nm trong góc
BOE
). Hãy chng t rng OD là tia phân
giác ca
BOE
.
Bài 5: Cho góc
A OB
bng
130
.Trong góc
AOB
v các tia OC , OD sao cho
OC OA^
,
OD OB^
. Tính
·
COD
.
Bài 6: Cho góc tù
xOy
. Trong góc
xOy
, v
Ot Ox^
.Ov Oy^
a) Chng minh
·
·
xOv tOy=
b) Chng minh hai góc
xOy
tOv
bù nhau.
c) Gi
Om
là tia phân giác ca góc
xOy
. Chng minh
Om
là tia phân giác ca góc
tOv
.
Bài 7: a) Cho góc
xOy
. V góc
x Oy
¢¢
là góc đối đỉnh ca góc
xOy
(
·
0
xOy' 180<
).
b) Gi
Ot
,
Ot
¢
,
Oz
lần lượt là tia phân giác ca góc
xOy
,
x Oy
¢¢
,
xOy
¢
. Tính
·
tOz
·
tOt'
c) V tia
Oz
¢
sao cho hai góc
xOz
x Oz
¢¢
đối đỉnh.
Oz
¢
có phi là tia phân giác ca góc
x Oy
¢
không? Gii thích.
BÀI LÀM
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
Trang 3
HDG
Bài 1: Hc sinh v được như hình vẽ:
Bài 2: a) A, B, C là ba đỉnh ca mt tam giác.
b) B nm gia A
và C
Bài 3:
a) Ta có:
= =
00
90 30xOz zOy
Do
=
0
90yOt
nên
=
0
60 .tOz
b)
Om, On lần lượt là phân giác ca
yOz
,
xOt
nên
==
0
15 .mOz nOt
Do đó:
= + + = + + =
0 0 0 0
15 60 15 90mOn mOz zOt nOt
.
Bài 4:
:OO= = =
00
12
50 2 25
;
AOD O COD= + = - =
0 0 0
1
25 90 115
;
DOE AOD= - = - =
0 0 0 0
180 180 115 65
;
BOD COD O= - = - =
0 0 0
2
90 25 65
;
DOE BODÞ = Þ
tia OD là tia phân giác của
BOE
Bài 5:
m
n
z
t
y
O
x
Trang 4
AOD AOB BOD= - = - =
0 0 0
130 90 40
;
COD AOC AOD= - = - =
0 0 0
90 40 50
.
Bài 6:
a) Chng minh
·
·
xOv tOy=
( vì cùng ph góc
tOv
)
b)
·
·
0 0 0
xOt yOv 90 90 180+ = + =
0
xOv vOt yOt tOv 180 + + + =
·
·
0
xOy tOv 180Þ + =
Vy hai góc
xOy
tOv
bù nhau.
c) Có
·
·
xOv tOy=
(cmt)
· ·
xOm yOm=
(vì Om là tia phân giác
xOy
)
·
·
·
·
xOm xOv yOm yOtÞ - = -
·
·
vOm tOmÞ=
;
Om
nm gia
Ot
Ov
Om
là tia phân giác ca góc
.tOv
Bài 7:
a) V góc đối đỉnh
b)
·
·
·
·
· ·
0
0
xOy xOy' yOy' 180
tOz tOx xOz 90
2 2 2 2
= + = + = = =
(Do
Oy
Oy
¢
là hai tia đối nhau)
Tương tự tính
·
·
·
·
· ·
0
0
x'Oy' xOy' xOx' 180
t'Oz t'Oy' y'Oz 90
2 2 2 2
= + = + = = =
(Do
Ox
Ox
¢
là hai tia đối nhau)
·
·
·
0 0 0
tOt' tOz zOt' 90 90 180 .Þ = + = + =
Nên
Ot
Ot
¢
là hai tia đối nhau
c) Có hai góc
xOz
''x Oz
đối đỉnh nên
·
·
· ·
xOy' yOx'
xOz x'Oz'
22
= = =
Hai tia
Oz
'Oz
đối đỉnh nên
·
·
·
yOx'
yOz' y'Oz =
2
=
·
·
·
yOx'
x'Oz' yOz'=
2
Þ=
Vy
Oz
¢
có là tia phân giác ca góc
x Oy
¢
.

Preview text:

. HAI ĐƯỜNG THẲNG VUÔNG GÓC
I. KIẾN THỨC CƠ BẢN
1. Định nghĩa: Hai đường thẳng vuông góc là hai đường thẳng cắt nhau và một trong các
góc tạo thành là góc vuông. y x' O x y'
xx ⊥ yy (tại O)  · 90o xOy =
Lưu ý: Các phát biểu sau là tương đương:
- Đường thẳng A B xy vuông góc với nhau tại O .
- Đường thẳng xy và đường thẳng A B vuông góc với nhau tại O .
- Hai đường thẳng xy A B vuông góc với nhau tại O .
2. Tính duy nhất của đường vuông góc: Qua một điểm cho trước, có một và chỉ một
đường thẳng vuông góc với một đường thẳng cho trước
3. Đường trung trực của đoạn thẳng: Đường trung trực của một đoạn thẳng là đường
thẳng vuông góc với đoạn thẳng đó tại trung điểm của nó x ìï xy Ç AB = ï {O} ï
xy là đường trung trực của A B ïí A O = OB ïïïxy ^ AB ïî A O B
Lưu ý: xy Ç A B = {O} có nghĩa là xy cắt A B tại O y II. BÀI TẬP
Bài 1: Vẽ góc xOy có số đo bằng 0
60 . Lấy điểm A trên tia Ox rồi vẽ đường thẳng a
vuông góc với tia Ox tại A. Lấy điểm B trên tia Oy rồi vẽ đường thẳng b vuông góc với tia
Oy tại B. Gọi giao điểm của a b là C. Vẽ đường trung trực của đoạn thẳng OC.
Bài 2: Vẽ đoạn thẳng A B = 4cm , đoạn thẳng BC = 6cm . Vẽ đường trung trực của các
đoạn thẳng A B , BC , CA trong các trường hợp:
a) A, B, C là ba đỉnh của một tam giác.
b) Điểm B nằm giữa A,C . Trang 1
Bài 3: Cho xOy = 12 
0 . Vẽ các tia Oz Ot nằm trong xOy sao cho Oz vuông góc với Ox
Ot vuông góc với Oy.
a)
Tính số đo góc zOt;
b) Gọi Om On lần lượt là hai tia phân giác của hai góc xOt yO . z Chứng minh tia Om O . n
Bài 4: Cho AOB = 50 .Gọi OC là tia phân giác của AOB .Vẽ tia OE là tia đối của tia OA, vẽ
tia OD vuông góc với OC (tia OD nằm trong góc BOE ). Hãy chứng tỏ rằng OD là tia phân giác của BOE .
Bài 5: Cho góc A OB bằng 130 .Trong góc AOB vẽ các tia OC , OD sao cho OC ^ OA ,
OD ^ OB . Tính · COD .
Bài 6: Cho góc tù xOy . Trong góc xOy , vẽ Ot ^ Ox Ov ^ Oy. · · a) Chứng minh xOv = t Oy
b) Chứng minh hai góc xOy tOv bù nhau.
c) Gọi Om là tia phân giác của góc xOy . Chứng minh Om là tia phân giác của góc tOv . ·
Bài 7: a) Cho góc xOy . Vẽ góc x O
¢ y ¢ là góc đối đỉnh của góc xOy ( 0 xOy' < 180 ). · ·
b) Gọi Ot , Ot ¢ , Oz lần lượt là tia phân giác của góc xOy , x O
¢ y ¢, xOy ¢. Tính tOz và tOt'
c) Vẽ tia Oz ¢ sao cho hai góc xOz x O
¢ z ¢ đối đỉnh. Oz ¢ có phải là tia phân giác của góc x O
¢ y không? Giải thích. BÀI LÀM
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………
……………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………… Trang 2 HDG
Bài 1: Học sinh vẽ được như hình vẽ:
Bài 2: a) A, B, C là ba đỉnh của một tam giác. b) B nằm giữa A và C z Bài 3: m y a) Ta có: 0 0 t
xOz = 90  zOy = 30 Do yOt = 0 90 nên tOz = 0 60 . n O x
b) Vì Om, On lần lượt là phân giác của yOz , xOt nên mOz = nOt = 0 15 . Do đó:
mOn = mOz + zOt + nOt = 0 + 0 + 0 = 0 15 60 15 90 . Bài 4: O = O = 0 50 :2 = 0
25 ; AOD = O + COD = 0 25 - 0 90 = 0 115 ; 1 2 1 DOE = 0 - AOD = 0 - 0 = 0 180 180 115 65 ;
BOD = COD- O = 0 90 - 0 25 = 0 65 ; 2
Þ DOE = BOD Þ tia OD là tia phân giác của BOE Bài 5: Trang 3
AOD = AOB - BOD = 0 - 0 = 0 130 90
40 ; COD = AOC - AOD = 0 - 0 = 0 90 40 50 . Bài 6: · ·
a) Chứng minh xOv = t Oy ( vì cùng phụ góc tOv ) · · b) Có 0 0 0 xOt + yOv = 90 + 90 = 180 0
 xOv + vOt + yOt + tOv =180 · · 0 Þ xOy + tOv = 180
Vậy hai góc xOy tOv bù nhau. · · c) Có xOv = t Oy (cmt) · ·
Có xOm = yOm (vì Om là tia phân giác xOy ) · · · · Þ xOm - xOv = yOm - yOt · ·
Þ vOm = tOm ; Om nằm giữa Ot Ov
Om là tia phân giác của góc tOv. Bài 7: a) Vẽ góc đối đỉnh b) · · · · · · 0 xOy xOy' yOy' 180 0 tOz = tOx + xOz = + = = = 90 2 2 2 2
(Do Oy Oy ¢ là hai tia đối nhau) · · · · · · 0 x'Oy' xOy' xOx' 180 Tương tự tính 0 t'Oz = t'Oy' + y'Oz = + = = = 90 2 2 2 2
(Do Ox Ox ¢ là hai tia đối nhau) · · · 0 0 0
Þ tOt' = tOz + zOt' = 90 + 90 = 180 . Nên Ot Ot ¢ là hai tia đối nhau
c) Có hai góc xOz x 'Oz ' đối đỉnh nên · · · · xOy' yOx' xOz = x'Oz' = = 2 2 · · · yOx'
Hai tia Oz Oz ' đối đỉnh nên yOz' = y'Oz = 2 · · · yOx' Þ x'Oz' = yOz'= 2
Vậy Oz ¢ có là tia phân giác của góc x O ¢ y . Trang 4