Bài tập học phần Luật hình sự của trường đại học Luật Hà Nội
Bài tập học phần Luật hình sự của trường đại học Luật Hà Nội giúp sinh viên củng cố, ôn tập kiến thức và đạt kết quả cao trong bài thi kết thúc học phần. Mời bạn đón đón xem!
Preview text:
lOMoARc PSD|27879799
Câu 1. Khó khăn, vướng m c khi áp dắ ụng hình ph t c i t o không ạ ả ạ giam
giữ và ki n ngh hoàn thi nế ị ệ
BLHS năm 2015 đã quy đ nh khá rõ ràng v các đi u ki n áp dị ề ề ệ ụng hình ph
t c i t o không giam giạ ả ạ ữ ố ớ đ i v i người ph m tạ ội. Tuy nhiên, vi c ệ áp dụng
hình ph t c i t o không giam giạ ả ạ ữ ệ hi n nay còn phát sinh mộ ốt s khó khăn, vướng
m c c n đắ ầ ược cơ quan l p pháp ban hành văn b n hậ ả ướng d n.ẫ 1. Đi u ki n áp dề
ệụng hình ph t c i t o không giam giạ ả ạ ữ
C i t o không giam gi đả ạ ữ ược quy đ nh t i Đi u 36ị ạ ề BLHS là m t trong b yộ ả
lo i hình ph t chính và là hình ph t thu c nhóm hình ph t không tạ ạ ạ ộ ạ ước tự do; hình
ph t này nh h n hình ph t tù có th i h n nh ng n ng hạ ẹ ơ ạ ờ ạ ư ặ ơn hình ph t ti nạ ề và c nh cáo.ả
Đ áp d ng hình ph t c i t o không giam gi thì ngể ụ ạ ả ạ ữ ười ph m t i ph i đápạ ộ
ả ứng đ 2 đi u ki n sau: Ngủ ề ệ ười ph m t i ph m
t i ít nghiêm tr ng ho c nghiêmạ ộ ạ ộ ọ
ặ tr ng; Ngọ ười ph m t
i ph i đang có n i làm vi c n đ nh ho c có n i cạ ộ ả ơ ệ ổ ị ặ ơ ư trú rõ ràng.
Th i h n c a hình ph t c i t o không giam gi là t 6 tháng đ n 3 năm.ờ ạ ủ ạ ả ạ ữ ừ ế
Hình ph t c i t o không giam giạ ả ạ ữ cũng là m t trong b n hình ph t chínhộ ố ạ
áp d ng đ i v i ngụ ố ớ ười ph m t i là ngạ ộ ười dưới 18 tu i đổ ược quy đ nh t i cácị ạ Đi
u 98, 100 c a BLHS. Ngoài đi u ki n chung (có n i làm vi c ề ủ ề ệ ơ ệ ổn đ nh ho c cóị ặ n
i cơ ư trú rõ ràng quy đ nh t i Đi u 36 BLHS), Đi u 100 BLHS quy đ nh cị ạ ề ề ị ụ thể v đi
u ki n cho phép áp d ng hình ph t này đ i v i ngề ề ệ ụ ạ ố ớ ười dưới 18 tu i ph mổ ạ t i
trong hai trộ ường h p:ợ -
Đ i v i ngố ớ ười ph m t i tạ ộ ừ ủ đ 16 tu i đ n dổ ế ưới 18 tu i: Hình ph t
cổ ạ ải t o không giam giạ ữ ượ đ c áp d ng n u t i ph m đã th c hi n là tụ ế ộ ạ ự ệ ội ph
m r tạ ấ nghiêm tr ng do vô ý ho c ph m t i ít nghiêm tr ng, ph m t i nghiêm tr ng.ọ ặ ạ ộ ọ ạ ộ ọ - Đ i v i ngố ớ ười ph m t i tạ ộ ừ ủ đ 14 tu i đ n dổ ế
ưới 16 tu i: Hình ph t cổ ạ ải t o không giam gi đạ ữ ược áp
d ng n u h ph m t i r t nghiêm tr ng.ụ ế ọ ạ ộ ấ ọ lOMoARc PSD|27879799
C n l u ý trong vi c áp d ng hình ph t c i t o không giam giầ ư ệ ụ ạ ả ạ ữ ố đ i v iớ
người đ 18 tu i và ngủ ổ ườ ừ ủi t đ 14 tu i đ n dổ ế ưới 18 tu i nh sau:ổ ư
Đ i v i ngố ớ ườ ừ ủi t đ 18 tu i tr lên b áp d ng hình ph t c i t o khôngổ ở ị ụ ạ ả ạ
giam giữ sẽ b kh u trị ấ ừ m t ph n thu nh p tộ ầ ậ ừ 5% đ n 20% đế ể sung quỹ nhà
nước, vi c kh u trệ ấ ừ thu nh p đậ ược th c hi n hàng tháng (m t s trự ệ ộ ố ường h pợ
đ c bi t có th đặ ệ ể ược mi n vi c kh u tr thu nh p, không kh u tr thu nhễ ệ ấ ừ ậ ấ ừ ập
đ iố v i ngớ ười ch p hành án là ngấ ười đang th c hi n nghĩa vự ệ ụ quân s ). Trongự
trường h p không có ho c m t vi c làm, ngợ ặ ấ ệ ười b k t án ph i lao đ ng ph c vị ế ả ộ
ụ ụ c ng đ ng không quá 4 gi trong m t ngày và không quá 5 ngày trong m t tu n.ộ ồ ờ ộ
ộ ầ Vi c bu c lao đ ng này không đệ ộ ộ ược áp d ng đ i v i ph n có thai, ph n đangụ ố ớ
ụ ữ ụ ữ nuôi con dưới 6 tháng tu i, ngổ ười già y u, ngế ười b b nh hi m nghèo, ngị ệ ể
ười bị khuy t t t n ng ho c đ c bi t n ng.ế ậ ặ ặ ặ ệ ặ
Đ i v i ngố ớ ười ph m t i dạ ộ ưới 18 tu i b áp d ng hình ph t c i t o khôngổ ị ụ ạ ả
ạ giam giữ sẽ không b kh u trị ấ ừ thu nh p đ i v i h và th i h n c i tậ ố ớ ọ ờ ạ ả ạo không
giam giữ ố đ i v i ngớ ười dưới 18 tu i không đổ ược vượt quá ½ th i h n mà đi uờ ạ ề lu t quy đ nh.ậ ị 2. Mộ ố ướt s
vng m c, b t c pắấ ậ
Có th nói các đi u 36, 100 BLHS đã quy đ nh khá rõ ràng v các đi u ki nể ề ị ề ề ệ
áp d ng hình ph t c i t o không giam gi đ i v i ngụ ạ ả ạ ữ ố ớ ười ph m t i đ 18 tu i vàạ ộ
ủ ổ dưới 18 tu i. Tuy nhiên, trong th c ti n xét xổ ự ễ ử vi c quy t đ nh áp d ng hìnhệ ế ị
ụ ph t c i t o không giam gi đã phát sinh m t s khó khăn, vạ ả ạ ữ ộ ố ướng m c.ắ
2.1.Thời h n ch p hành hình ph t c i t o không giam giạ ấ ạ ả ạ ữ ượ đ c tính từ thời đi m nào?ể
Theo quy đ nh t i kho n 3 Đi u 2ị ạ ả ề Ngh quy t s 02/2010/NQ-HĐTPị ế ố ngày
22/10/2010 thì “Th i đi m b t đ u tính th i gian c i t o không giam giờ ể ắ ầ ờ ả ạ ữ là
ngày c quan, t ch c đơ ổ ứ ược giao giám sát, giáo d c ngụ ười b k t án nh n đị ế ậ ược
quy t đ nh thi hành án và b n sao b n án. Th i đi m b t đ u tính th i gian c iế ị ả ả ờ ể ắ ầ
ờ ả t o không giam giạ ữ ph i đả ược tuyên trong ph n quy t đ nh c a b n án”. Tuyầ ế ị ủ
ả nhiên, Ngh quy t s 02/2010/NQ-HĐTP đã n m trong danh m c văn bị ế ố ằ ụ ản quy ph
m pháp lu t h t hi u l c toàn b thu c lĩnh v c c a TANDTC đạ ậ ế ệ ự ộ ộ ự ủ ược quy đ nhị
t iạ Quy t đ nh s 355/QĐ-TANDTCế ị ố ngày 8/10/2021, hi n nay ch a có văn b nệ ư ả m
i hớ ướng d n v v n đ này, đi u này đã gây không ít khó khăn cho vi c tuyênẫ ề ấ ề ề ệ th
i đi m b t đ u tính th i gian c i t o không giam gi .ờ ể ắ ầ ờ ả ạ ữ lOMoARc PSD|27879799
Hi n nay, có hai quan đi m v cách tính th i đi m b t đ u tính th i gianệ ể ề ờ ể ắ ầ
ờ ch p hành hình ph t c i t o không giam gi :ấ ạ ả ạ ữ - Quan đi m thể
ứ ấ nh t cho r ng:ằ Áp d ng tinh th n Ngh quy tụ ầ ị ế
02/2010/NQ-HĐTP thì th i đi m b t đ u tính th i gian ch p hành hình ph t c iờ ể ắ ầ ờ ấ ạ
ả t o không giam giạ ữ là ngày c quan, t ch c đơ ổ ứ ược giao
giám sát, giáo d c ngụ ười b k t án nh n đị ế ậ ược quy t đ nh thi hành án và b n sao b n án.ế ị ả ả -
Quan đi m th hai cho r ngể ứ ằ : Th i đi m b t đ u tính th i gian ch p hànhờ
ể ắ ầ ờ ấ hình ph t c i t o không giam gi là ngày ngạ ả ạ ữ ười b k t án ch p hành án.ị ế ấ
Tác gi đ ng ý v i quan đi m thả ồ ớ ể ứ hai, b i lẽ theo quy đ nh tở ị ại Đi u 96ề Lu
t Thi hành án hình sậ ự năm 2019 thì trong th i h n 3 ngày làm vi c kờ ạ ệ ể ừ t ngày ra
quy t đ nh thi hành án ph t c i t o không giam gi , Toà án ph i g iế ị ạ ả ạ ữ ả ử quy t đ nh
cho các cá nhân, c quan có th m quy n trong đó có Uế ị ơ ẩ ề ỷ ban nhân dân c p xã, đ
n v quân đ i đấ ơ ị ộ ược giao giám sát, giáo d c ngụ ười ch p hành án. Đ ngấ ồ th i theo
Đi u 97ờ ề Lu t Thi hành án hình sậ ự năm 2019 quy đ nh vị ề thi hành quy t đ nh thi
hành án ph t c i t o không giam giế ị ạ ả ạ ữ thì “Trong th i h n 03 ngàyờ ạ làm vi c k tệ ể
ừ ngày nh n đậ ược quy t đ nh thi hành án ph t c i t o không giamế ị ạ ả ạ gi , c quan thi
hành án hình s Công an c p huy n, c quan thi hành án hình sữ ơ ự ấ ệ ơ ự c p quân khu
ph i tri u t p ngấ ả ệ ậ ười ch p hành án, ngấ ười đ i di n trong trạ ệ ường h p ngợ ười ch
p hành án là ngấ ười dưới 18 tu i đ n trổ ế ụ ở Ủ s y ban nhân dân c pấ xã n i ngơ ười
đó cư trú, đ n v quân đ i n i ngơ ị ộ ơ ười đó làm vi c đệ ể cam k t vi cế ệ ch p hành án.
Ngấ ười ch p hành án, ngấ ười đ i di n c a ngạ ệ ủ ười ch p hành án ph iấ ả có m t theo
gi y tri u t p, tr trặ ấ ệ ậ ừ ường h p vì lý do b t kh kháng ho c tr ng iợ ấ ả ặ ở ạ khách quan…”.
Trên th c t , có trự ế ường h p ngợ ười b k t án khi đị ế ược tri u t p l n đệ ậ ầ ầu
vì lý do khách quan nên h không th có m t t i tr s U ban nhân dân c p xã n iọ ể ặ ạ ụ ở ỷ
ấ ơ h c trú đ làm cam k t vi c ch p hành án; do đó vi c thi hành quy t đ nh thiọ ư ể ế ệ ấ
ệ ế ị hành án ph t c i t o không giam giạ ả ạ ữ ố đ i v i ngớ ười b k t án ch a đị ế ư ược
th cự hi n, vì v y không th tính th i đi m ch p hành hình ph t c i t o không giamệ ậ ể ờ ể
ấ ạ ả ạ gi k tữ ể ừ ngày U ban nhân dân c p xã đỷ ấ ược giao giám sát, giáo d c nh n đụ
ậ ược quy t đ nh thi hành án và b n sao b n án. Do v y, vi c tính th i đi m ch p hànhế ị ả lOMoARc PSD|27879799
ả ậ ệ ờ ể ấ án ph t c i t o không giam gi k t khi ngạ ả ạ ữ ể ừ ười b k t án ch p hành án là h p lý.ị ế ấ ợ
2.2.Đối với ngườ ừ ủi t đ 14 tuổi đ n dế ưới 16 tuổi ph m tạ ội r tấ nghiêm
trọng ho c ngặ ườ ừ ủi t đ 16 tuổi đ n dế ưới 18 tuổi ph m tạ ội r tấ nghiêm trọng do
vô ý n u đi u lu t, các kho n cế ề ậ ả ủa đi u lu t áp dề ậ ụng không quy đ nh hình ph t
c i t o không giam giị ạ ả ạ ữ thì tính thời h n c i t oạ ả ạ không giam giữ cho người ph
m tạ ội như th nào?ế
Ví d : Ngày 16/7/2021, Nguy n Văn A (sinh năm 2007) đã có hành viụ ễ dùng dao
chém anh Nguy n Văn B, h u qu anh B b tễ ậ ả ị ử vong. Nguy n Văn A bễ ị VKS huy n C
truy t v t i “C ý gây thệ ố ề ộ ố ương tích ho c gây t n h i cho s c khoặ ổ ạ ứ ẻ c a ngủ ười
khác d n đ n ch t ngẫ ế ế ười” là t i ph m r t nghiêm tr ng quy đ nh t iộ ạ ấ ọ ị ạ kho n 4
Đi u 134 c a BLHS. Khi xác đ nh hình ph t đ i v i Nguy n Văn A, cóả ề ủ ị ạ ố ớ ễ quan đi
m cho r ng A không để ằ ược áp d ng hình ph t c i t o không giam giụ ạ ả ạ ữ vì kho n 4
Đi u 134 BLHS ch quy đ nh hình ph t duy nh t là hình ph t tù (tả ề ỉ ị ạ ấ ạ ừ 07 năm đ n 14 năm).ế
Quan đi m c a tôi cho r ng: Trong trể ủ ằ ường h p này A v n đợ ẫ ược áp d ngụ
hình ph t c i t i không giam giạ ả ạ ữ vì khi th c hi n hành vi ph m t i A m i 15ự ệ ạ ộ ớ tu
i, có nhân thân t t, đ i chi u v i kho n 1 Đi u 100 BLHS thì A v n đổ ố ố ế ớ ả ề ẫ ược áp d
ng hình ph t c i t o không giam gi .ụ ạ ả ạ ữ
2.3.Hi u nhể ư thế nào về đi u ki n áp dề ệ ụng hình ph t c i t o khôngạ ả ạ giam
giữ “xét th y không c n thi t ph i cách ly hấ ầ ế ả ọ khỏ ờ ối đ i s ng xã hội”?
Đ i v i đi u ki n xét th y không c n thi t cách ly ngố ớ ề ệ ấ ầ ế ười ph m t i kh i xãạ
ộ ỏ h i, hi n nay ch a có văn b n hộ ệ ư ả ướng d n c a c quan có th m quy n, d n đ nẫ ủ
ơ ẩ ề ẫ ế s tùy nghi trong nh n th c và áp d ng c a Tòa án khi xét x . Nhi u trự ậ ứ ụ ủ ử ề
ường h pợ Tòa án ng i xem xét, đánh giá đ áp d ng và b qua v n đ này khi quy t đ nhạ ể
ụ ỏ ấ ề ế ị hình ph t d n đ n b t l i ngạ ẫ ế ấ ợ ười ph m t i vì ph i ch u hình ph t khác
nghiêmạ ộ ả ị ạ kh c h n, trong khi đ đi u ki n đ đắ ơ ủ ề ệ ể ược áp d ng và ch c n áp dụ
ỉ ầ ụng hình ph tạ c i t o không giam gi là tả ạ ữ ương x ng v i tính ch t, m c đ hành vi ph
m t i.ứ ớ ấ ứ ộ ạ ộ lOMoARc PSD|27879799
2.4. Vướng m c trong t ng hắ
ổợp hình ph t c i t o không giam giạ ả ạ ữ
C i t o không giam gi là m t trong các hình ph t đ i v i ngả ạ ữ ộ ạ ố ớ ười ph m t
iạ ộ được quy đ nh t i Đi u 32 và Đi u 36 B lu t hình s . Th i h n cị ạ ề ề ộ ậ ự ờ ạ ả ại t o
không giam giữ tính từ ngày Tòa án giao người b ph t c i t o không giam giị ạ ả ạ ữ cho
cơ quan, t ch c n i ngổ ứ ơ ười đó làm vi c, h c t p ho c ệ ọ ậ ặ Ủy ban nhân dân c p xã
(sauấ đây g i t t là UBND xã) n i ngọ ắ ơ ười đó c trú giám sát, giáo dư ục nh n đậ ược
quy tế đ nh thi hành án và b n sao b n án. Trong th i gian ch p hành hình ph t c i t oị ả ả
ờ ấ ạ ả ạ không giam gi , ngữ ười b k t án, ph i ch u s giám sát, giáo d c c a UBND xã.ị ế ả ị ự ụ ủ
Th c ti n, ngự ễ ười trong th i gian đang ch p hành hình ph t c i t o khôngờ ấ ạ ả
ạ giam giữ ạ l i ph m t i m i. Ngạ ộ ớ ười ph m t i m i, b Tòa án ph t tù có th i h n.ạ ộ ớ ị
ạ ờ ạ Hình ph t c i t o không giam giạ ả ạ ữ ượ đ c chuy n đ i thành tù theo t l cể ổ ỷ ệ ứ
03 ngày c i t o không giam giả ạ ữ ượ đ c chuy n đ i thành 01 ngày tù để ổ ể ổ t ng h pợ
thành hình ph t chung. Nh ng khi t ng h p hình ph t theo đi m b kho n 1 Đi uạ ư ổ ợ ạ ể
ả ề 55 và kho n 2 Đi u 56 B lu t hình sả ề ộ ậ ự còn có nhi u quan đi m khác nhau. Cề ể ụ th :ể
Quan đi m thể ứ nh t: Th i h n c i t o không giam giấ ờ ạ ả ạ ữ người đó ch aư ch
p hành đấ ược chuy n đ i thành tù tính t ngày ngể ổ ừ ười đó ph m tạ ội m i. B i vì,ớ ở
trong th i h n c i t o không giam gi , ngờ ạ ả ạ ữ ười đó ph m t i, c quan ti n hành tạ ộ ơ
ế ố t ng đã áp d ng bi n pháp ngăn ch n c m đi kh i n i cụ ụ ệ ặ ấ ỏ ơ ư trú. Nên người đó
không còn s giám sát, giáo d c c a UBND xã n a, nên đã đự ụ ủ ữ ương nhiên ch m d tấ
ứ vi c thi hành hình ph t c i t o không giam gi .ệ ạ ả ạ ữ
Quan đi m thể ứ hai: Th i h n c i t o không giam gi ngờ ạ ả ạ ữ ười đó ch a ch pư
ấ hành được chuy n đ i thành tù tính t ngày tuyên án s th m. B i vì, trong th iể ổ ừ ơ ẩ ở
ờ h n c i t o không giam gi , ngạ ả ạ ữ ười đó ph m t i m i, nh ng h v n ch p hànhạ ộ ớ ư
ọ ẫ ấ các chế tài (kh u trấ ừ m t ph n thu nh p hàng tháng) c a hình ph t c i t oộ ầ ậ ủ ạ ả
ạ không giam gi , ch u s giám sát, giáo d c c a UBND xã, nên ch a ch m d t vi cữ ị ự ụ ủ ư
ấ ứ ệ thi hành hình ph t c i t o không giam gi . Khi tuyên án sạ ả ạ ữ ơ th m thì ngẩ ười
đó m i b k t t i, đây m i đớ ị ế ộ ớ ược coi là m c c đ nh đ t ng h p hình ph t.ố ố ị ể ổ ợ ạ
Quan đi m thể ứ ba: Th i h n c i t o không giam giờ ạ ả ạ ữ người đó ch a ch pư ấ
hành được chuy n đ i thành tù tính tể ổ ừ ngày b n án có hi u l c pháp lu t ho cả ệ ự ậ ặ
từ khi h b t m giam hay b tr n, cũng là quan đi m c a ngọ ị ạ ỏ ố ể ủ ười vi t. B i vì, kế ở lOMoARc PSD|27879799
ể t khi ngừ ười đó ph m t i m i, n u h không b t m gi , t m giam ho c b tr n,ạ ộ ớ ế ọ ị ạ ữ
ạ ặ ỏ ố hay đ n ngày xét x s th m và sau khi xét x s th m h v n chế ử ơ ẩ ử ơ ẩ ọ ẫ ịu s
giám sát,ự giáo d c c a UBND xã, ch a ch m d t vi c thi hành hình phụ ủ ư ấ ứ ệ ạt c i t o
khôngả ạ giam gi . Ch khi b n án s th m ho c phúc th m có hi u l c pháp lu t h m iữ ỉ ả ơ
ẩ ặ ẩ ệ ự ậ ọ ớ ph i ch p hành hình ph t tù, ho c tả ấ ạ ặ ừ khi h b t m giam hay b tr n, t i
cácọ ị ạ ỏ ố ạ th i đi m này hờ ể ọ không còn ch u sị ự giám sát, giáo d c c a UBND xã, đụ
ủ ương nhiên ch m d t vi c thi hành hình ph t c i t o không giam gi . M t khác, trongấ ứ
ệ ạ ả ạ ữ ặ th i gian ch p hành án hình ph t c i t o không giam gi , hi n nay ch a có quyờ
ấ ạ ả ạ ữ ệ ư đ nh hay văn b n nào hị ả ướng d n cho các quan đi m đã nêu. Do v y, theo
hẫ ể ậ ướng có l i cho b cáo thì c n t ng h p hình ph t t i th i đi m b cáo đã ch m d tợ ị ầ
ổ ợ ạ ạ ờ ể ị ấ ứ hoàn toàn vi c thi hành hình ph t c i t o không giam gi .ệ ạ ả ạ ữ
Pháp lu t hình sậ ự ầ c n quy đ nh thêm trị ường h p ngợ ười đang ch p hànhấ
hình ph t c i t o không giam gi mà ph m t i m i, thì th i đi m ch m d t vi cạ ả ạ ữ ạ ộ ớ ờ ể
ấ ứ ệ thi hành hình ph t c i t o không giam giạ ả ạ ữ ượ đ c tính từ khi nào, để xác đ nhị
chính xác th i gian c i t o không giam giờ ả ạ ữ còn l i sẽ đạ ược chuy n đ i thành tùể ổ đ
t ng h p thành hình ph t chung. ể ổ ợ ạ
3. Mộ ố ết s ki n ngh hoàn thi n pháp lu tị ệ ậ
Một là: C n s m ban hành văn b n hầ ớ ả ướng d n v th i đi m ch p hànhẫ ề ờ ể ấ
hình ph t c i t o không giam gi đ thay th Ngh quy t s 02/2010/NQ-HĐTPạ ả ạ ữ ể ế ị ế ố
ngày 22/10/2010 theo đó: Quy đ nh th i đi m b t đ u tính th i gian cị ờ ể ắ ầ ờ ải t oạ
không giam gi là ngày ngữ ười b k t án ch p hành án.ị ế ấ
Hai là: C n ban hành văn b n hầ ả ướng d n cách áp d ng hình ph t c i t oẫ ụ ạ ả ạ
không giam gi đ i v i ngữ ố ớ ười ph m t i t đ 14 tu i đ n dạ ộ ừ ủ ổ ế ưới 16 tu i ph m t
iổ ạ ộ r t nghiêm tr ng ho c ngấ ọ ặ ười từ đủ 16 tu i đ n dổ ế ưới 18 tu i ph m t i r tổ ạ
ộ ấ nghiêm tr ng do vô ý trong trọ ường h p đi u lu t, các kho n c a đi u lu t ápợ ề ậ ả ủ
ề ậ d ng không quy đ nh hình ph t c i t o không giam giụ ị ạ ả ạ ữ nh m đằ ảm b o côngả
b ng cho đ i tằ ố ượng ph m t i đ c bi t này cũng nh đ m b o tính giáo d c, giúpạ ộ ặ ệ ư
ả ả ụ đ h s a ch a sai l m, phát tri n lành m nh.ỡ ọ ử ữ ầ ể ạ
Ba là: theo tác gi đ xác đ nh ngả ể ị ười ph m t i có đ đi u ki n đ xem xétạ ộ ủ ề ệ
ể là không c n thi t cách ly kh i xã h i thì trầ ế ỏ ộ ước h t ph i d a vào nhân thân c aế ả
ự ủ người ph m t i. Nh ng đ c đi m nhân thân c a ngạ ộ ữ ặ ể ủ ười ph m t i c n cân nh c
làạ ộ ầ ắ nh ng đ c đi m nhân thân nh sau:ữ ặ ể ư lOMoARc PSD|27879799 (1)
Đ c đi m nhân thân c a ngặ ể ủ ười ph m t i có nh hạ ộ ả ưởng đ n m c đế
ứ ộ nguy hi m cho xã h i c a hành vi ph m t i nh ph m t i l n để ộ ủ ạ ộ ư ạ ộ ầ ầu hay đã
có ti nề án, ti n s , tái ph m hay tái ph m nguy hi m, ph m t i có tính ch t chuyênề ự ạ ạ
ể ạ ộ ấ nghi p hay không, là ngệ ười ch a đ 18 tu i hay đ 18 tu i…;ư ủ ổ ủ ổ (2)
Nh ng đ c đi m nhân thân c a ngữ ặ ể ủ ười ph m t i ph n ánh kh năngạ ộ
ả ả giáo d c c a h nhụ ủ ọ ư có thái đ tộ ự thú ho c h i c i, l p công chu c t i hay cóặ ố ả ậ
ộ ộ thái đ ngoan c …;ộ ố (3)
Nh ng đ c đi m nhân thân c a ngữ ặ ể ủ ười ph m t i ph n ánh hoàn cạ ộ ả
ảnh đ c bi t c a h nh là ngặ ệ ủ ọ ư ười b b nh hi m nghèo, già y u, ph n có thai, ngị ệ ể ế
ụ ữ ười có hoàn c nh b n thân hay gia đình đ c bi t khó khăn… Qua vi c xem xét cácả ả
ặ ệ ệ đ c đi m v nhân thân nêu trên, n u đặ ể ề ế ược đánh giá là có nhân thân t t thì vi
cố ệ áp d ng hình ph t c i t o không giam giụ ạ ả ạ ữ cũng đ t đạ ược m c đích tr ng tr
vàụ ừ ị giáo d c ngụ ười ph m t i.ạ ộ
Câu 2. Những khó khăn vướng m c khi áp dắ ụng hình ph t ti n theo ạ ề
quy đ nh cị ủa BLHS năm 2015
Hình ph t ti n là mạ ề ột hình ph t trong h thạ ệ ống hình ph t mà BLHS ạ buộc
người ph m tạ ội ph i nả ộp một kho n ti n nh t đ nh vào ngân sách ả ề ấ ị nhà nước.
Tuy nhiên hi n vi c áp dệ ệ ụng hình ph t ti n hi n nay còn mạ ề ệ ộ ốt s vướng m c, b t
c p trong thắ ấ ậ ự ếc t .
Thứ nh t, chấ ưa có sự phân hóa giữa ph t ti n vạ ề ới tính ch t là hìnhấ ph t
chính và ph t ti n vạ ạ ề ới tính ch t là hình ph t bấ ạ ổ sung v mề ức ph tạ
Theo quy đ nh c a Đi u 35ị ủ ề BLHS năm 2015 thì hình ph t ti n có thạ ề ể là hình
ph t chính nh ng cũng có thạ ư ể ch là hình ph t bỉ ạ ổ sung (đ i v i ngố ớ ười ph m t i
trong m t s t i c th mà BLHS quy đ nh). BLHS ch a có sạ ộ ộ ố ộ ụ ể ị ư ự phân bi tệ rõ gi
a ph t ti n v i tính ch t là hình ph t chính và ph t ti n v i tính ch t làữ ạ ề ớ ấ ạ ạ ề ớ ấ hình
ph t b sung v m c ph t là ch a h p lý. B i lẽ, v nguyên t c hình ph tạ ổ ề ứ ạ ư ợ ở ề ắ ạ
chính ph i có m c đ nghiêm kh c h n hình ph t bả ứ ộ ắ ơ ạ ổ sung, nên vi c áp d ngệ ụ
hình ph t ti n là hình ph t chính cũng c n ph i n ng h n, có tính răn đe h n khiạ ề ạ ầ ả ặ
ơ ơ áp d ng hình ph t ti n là hình ph t b sung. Có nhụ ạ ề ạ ổ ư ậ v y m i thớ ực hi n tri t
đệ ệ ể nguyên t c cá th hóa hình ph t trong khi áp d ng hình ph t ti n đ i v i ngắ ể ạ ụ ạ ề
ố ớ ười ph m t i.ạ ộ lOMoARc PSD|27879799
BLHS hi n nay quy đ nh m c ph t ti n gi a hình ph t chính và hình ph tệ ị ứ ạ ề ữ ạ
ạ b sung m t s t i không có chênh l ch quá nhi u, không phổ ở ộ ố ộ ệ ề ản ánh được
tính ch t m c đ c a hành vi ph m t i, ch a th hi n tính răn đe c a hình ph t. Víấ ứ ộ ủ ạ ộ ư
ể ệ ủ ạ d : Đ i v i t i “Đánh b c” theo quy đ nh Đi u 321 BLHS năm 2015 thì m c th pụ ố ớ
ộ ạ ị ề ứ ấ nh t c a khung hình ph t khi áp d ng hình ph t chính là hình ph t ti n làấ ủ ạ ụ
ạ ạ ề 20.000.000 đ ng, trong khi đó hình ph t ti n là hình ph t bồ ạ ề ạ ổ sung đã có m
cứ kh i đi m là 10.000.000 đ ng và t i đa là 50.000.000 đ ng t c là hình ph t ti nở ể ồ ố ồ
ứ ạ ề v i tớ ư cách là hình ph t b sung có m c ph t sẽ có trạ ổ ứ ạ ường h p còn cao h n
cợ ơ ả hình ph t ti n v i t cách là hình ph t chính.ạ ề ớ ư ạ
Thứ hai, v căn cề ứ quy t đ nh mế
ịức ph t ti nạ ề
BLHS quy đ nh khi quy t đ nh hình ph t áp d ng hình ph t là hình ph tị ế ị ạ ụ ạ ạ
ti n thì Tòa án ph i căn cề ả ứ vào đi u ki n, kh năng tài chính c a chề ệ ả ủ ủ th th cể ự
hi n hành vi ph m t i. Trong quá trình gi i quy t vệ ạ ộ ả ế ụ án c quan ti n hành tơ ế ố t
ng có trách nhi m ch ng minh t i ph m, làm rõ các v n đ liên quan trong vụ ệ ứ ộ ạ ấ ề ụ
án hình sự trong đó các v n đ v đi u ki n, kh năng áp d ng hình ph t ti nấ ề ề ề ệ ả ụ ạ ề
cũng c n làm rõ trong quá trình gi i quy t v án hình s .ầ ả ế ụ ự
Tuy nhiên, vi c ch ng minh kh năng tài chính c a ngệ ứ ả ủ ười phạm t i chộ ỉ mang
tính ch t tấ ương đ i và thố ường g p nhi u khó khăn trong vi c xác minhặ ề ệ thu nh p
cũng nh tài s n riêng c a h . Vi c xác minh đi u ki n và kh năng tàiậ ư ả ủ ọ ệ ề ệ ả chính
c a chủ ủ thể b áp d ng hình ph t ti n khó khăn xu t phát tị ụ ạ ề ấ ừ nhi uề nguyên nhân
nh : Ngư ười ph m t i luôn có tâm lý che gi u thu nh p, tài s n c aạ ộ ấ ậ ả ủ mình gây khó
khăn cho c quan ti n hành t t ng; quy đ nh c a pháp lu t cònơ ế ố ụ ị ủ ậ nhi u về ướng
m c, thi u sắ ế ự th ng nh t trong qu n lý đố ấ ả ược ngu n tài sồ ản, các bi n đ ng v tài s
n c a công dân. Th c t trong quá trình gi i quy t v án vi cế ộ ề ả ủ ự ế ả ế ụ ệ xác minh v
kh năng tài chính c a ngề ả ủ ười ph m t i ch y u d a trên các ngu nạ ộ ủ ế ự ồ nh : l i khai
c a chính ngư ờ ủ ười ph m t i, các gi y tạ ộ ấ ờ ch ng minh đứ ược tài s nả h p pháp c a
h , l i khai c a nh ng ngợ ủ ọ ờ ủ ữ ười thân thích trong gia đình h , xácọ minh t i chính
quy n đ a phạ ề ị ương, n i làm vi c đ làm rõ ngh nghi p và ngu nơ ệ ể ề ệ ồ thu nh p h p
pháp tậ ợ ừ ọ h ... Nh ng căn cữ ứ này ch mang tính ch t tỉ ấ ương đ i doố không th xác
minh chính xác, đ y đ .ể ầ ủ
Đ i v i nh ng trố ớ ữ ường h p ngợ ười ph m t i không có ngh nghi p n đ nh,ạ ộ ề
ệ ổ ị là lao đ ng tộ ự do… m c thu nh p c a h không thứ ậ ủ ọ ể xác đ nh m t cách cị ộ ụ
th ,ể d n đ n vi c thì khi tuyên m c ph t ti n đ i v i ngẫ ế ệ ứ ạ ề ố ớ ười ph m t i, Tòa án lOMoARc PSD|27879799
khôngạ ộ thể ư đ a ra m t m c ph t ti n phù h p nh t v i tình hình tài s n cộ ứ ạ ề ợ ấ ớ ả
ủa người ph m t i. N u nhạ ộ ế ư m c ph t ti n cao so v i tình hình tài s n c a ngứ ạ ề ớ ả
ủ ười ph mạ t i sẽ d n đ n vi c khó thi hành trên th c t , ngộ ẫ ế ệ ự ế ược l i, trạ ường
hợp m c ph tứ ạ ti n th p không đ m b o đề ấ ả ả ược tính nghiêm minh, răn đe c a hình ph t.ủ ạ
Thứ ba, vi c kh u trệ ấ ừ thời gian t m giạ ữ ạ, t m giam khi áp dụng hình ph t
chính là ph t ti nạ ạ ề
Trong h th ng các hình ph t chính mà BLHS quy đ nh nh tù có th i h n,ệ ố ạ ị ư ờ
ạ c i t o không giam giả ạ ữ ề đ u quy đ nh vi c kh u trị ệ ấ ừ th i gian t m gi , t m giamờ
ạ ữ ạ vào th i h n ch p hành án. Riêng hình ph t chính là ph t ti n l i không quyờ ạ ấ ạ ạ
ề ạ đ nh vị ề vi c kh u trệ ấ ừ này. Vi c không kh u trệ ấ ừ này d n đ n sẫ ế ự không công
b ng cho ngằ ười ph m t i. Ví d : Cùng m t hành vi ph m t i có tính ch t m c đạ ộ ụ ộ ạ ộ
ấ ứ ộ tương đương nhau nh ng có trư ường h p b t m giam, t m gi dài ngày vì m t lýợ ị
ạ ạ ữ ộ do nào đó, nh ng đ n khi xét xư ế ử ạ l i cùng b áp d ng hình ph t ti n nhị ụ ạ ề ư
người đang b áp d ng các bi n pháp ngăn ch n khác có tính ch t nh nhàng h n ( nhị ụ ệ ặ
ấ ẹ ơ ư c m đi kh i n i c trú, b o lĩnh…) là ch a h p lý, gây ra s thi u công b ng nhấ ỏ ơ ứ ả
ư ợ ự ế ằ ả hưởng t i quy n và l i ích c a ngớ ề ợ ủ ười ph m t i.ạ ộ Thứ ư t
, mức ph t ti n tạ ề
ối thi u và tể ối đa trong mộ ột t i
còn chưa hợp lý
Hi n nay t i m t sệ ạ ộ ố đi u lu t trong ph n các t i ph m còn quy đề ậ ầ ộ ạ ịnh kho
ng cách gi a m c ph t ti n t i thi u và t i đa trong m t khung hình ph tả ữ ứ ạ ề ố ể ố ộ ạ
quá r ng. Đi u này không đ m b o nguyên t c phân hóa trách nhi m hình s ,ộ ề ả ả ắ ệ ự
đ ng th i có th t o c s cho sồ ờ ể ạ ơ ở ự tùy ti n trong vi c áp d ng hình ph t này. Víệ ệ ụ
ạ d : “T i s n xu t, buôn bán hàng c p” t i kho n 1 Đi u 190 BLHS năm 2015 cóụ ộ ả ấ ấ ạ
ả ề m c ph t ti n khi áp d ng là hình ph t chính t i thi u là 100.000.000 đ ngứ ạ ề ụ ạ ố ể
ồ trong khi t i đa là 1.000.000.000 đ ng (chênh l ch 900.000.000 đ ng); “Tố ồ ệ ồ ội đ aư
ch t th i vào lãnh th Vi t Nam” t i kho n 1 Đi u 239 BLHS năm 2015 có m cấ ả ổ ệ ạ ả ề ứ
ph t ti n khi áp d ng là hình ph t chính t i thi u là 200.000.000 đạ ề ụ ạ ố ể ồng trong khi
t i đa là 1.000.000.000 đ ng (chênh l ch 800.000.000 đ ng)... Vi c quy đ nhố ồ ệ ồ ệ ị kho
ng cách quá xa v m c t i thi u và t i đa c a hình ph t ti n d n đ n vi cả ề ứ ố ể ố ủ ạ ề ẫ ế ệ
áp d ngụ hình ph t này m t cách tùy nghi, không th ng nh t chạ ộ ố ấ ủ ế y u d a vàoự
quy t đ nh chế ị ủ quan c a c quan ti n hành t t ng d phát sinh tiêu c c trongủ ơ ế ố ụ ễ ự áp d ng hình ph t.ụ ạ lOMoARc PSD|27879799
Thứ năm, ch a có quy đ nh vư ị ề vi c chuy n đ i gi a hình ph t ti n v iệ ể ổ ữ ạ ề ớ
hình ph t khác n u ngạ ế ười ph m t i không ch p hành hình ph t tiạ ộ ấ ạ ền ho c khôngặ
có kh năng ch p hành hình ph t này.ả ấ ạ
Ki n ngh hoàn thi nế ị ệ
Thứ nh t,ấ c n có s phân bi t rõ gi a ph t ti n v i tính ch t là hình ph tầ ự ệ ữ ạ ề ớ ấ
ạ chính và ph t ti n v i tính ch t là hình ph t b sung v m c ph t. V nguyênạ ề ớ ấ ạ ổ ề ứ ạ ề t c, hình
ph t chính ph i có m c đ nghiêm kh c cao h n hình ph t b sung, vìắ ạ ả ứ ộ ắ ơ ạ
ổ hình ph t b sung có vai trò c ng c hi u l c c a hình ph t chính và đi u nàyạ ổ ủ ố ệ ự ủ ạ ề c n đầ ược th hi n
thông qua m c ph t. Do v y, c n ph i s a đ i Đi u 35 BLHSể ệ ứ ạ ậ ầ ả ử ổ
ề năm 2015 theo hướng ph i quy đ nh m c t i thi u c a ph t ti n v i tính ch t làả ị ứ ố ể ủ ạ ề ớ ấ hình ph t chính
ph i cao h n m c t i đa c a ph t ti n v i tính ch t là hình ph tạ ả ơ ứ ố ủ ạ ề ớ ấ ạ b sung.ổ
Thứ hai, v m c ph t ti n và căn c quy t đ nh m c ph t ti nề ứ ạ ề ứ ế ị ứ ạ ề
C n ban hành văn b n hầ ả ướng d n đ xác đ nh tình hình tài s n c a ngẫ ể ị ả ủ ười
ph m t i, đ c bi t đ i v i nh ng đ i tạ ộ ặ ệ ố ớ ữ ố ượng không có ngh nghi p ề ệ ổn đ nh,
laoị đ ng tộ ự do đ Tòa án làm c s quy t đ nh m c ph t ti n đ i v i ngể ơ ở ế ị ứ ạ ề ố ớ ười
ph mạ t i độ ược chính xác, phù h p h n, làm tăng tính kh thi cũng nhợ ơ ả ư hi u qu c
aệ ả ủ hình ph t ti n trên th c t . Có th quy đ nh m c ph t ti n theo s đạ ề ự ế ể ị ứ ạ ề ố
ơn v thuị nh p ngày và có thậ ể quy đ nh “Tòa án có th m quy n xác đ nh m c thu nh pị
ẩ ề ị ứ ậ bình quân/ngày c a ngủ ười b k t án ph t ti n, trên c s đó cị ế ạ ề ơ ở ứ một ngày
t mạ gi , t m giam sẽ đữ ạ ược kh u trấ ừ m t kho n ti n tộ ả ề ương ứng v i m t ngày
côngớ ộ lao đ ng c a ngộ ủ ười đó. Trong trường h p ngợ ười b k t án không có thu nh
pị ế ậ ho c có thu nh p không đáng k ho c thu nh p không n đ nh thì vi c xác đ nhặ ậ ể ặ
ậ ổ ị ệ ị m c kh u trứ ấ ừ trừ th i h n t m gi , t m giam theo ngày ph i d a vào m cờ ạ ạ ữ
ạ ả ự ứ lương t i thi u do Nhà nố ể ước quy đ nh nh ng không đị ư ược vượt quá số ti nề ph t”.ạ
Về m c ph t ti n: BLHS năm 2015 quy đ nh m c ph t đứ ạ ề ị ứ ạ ược tuyên theo
m t s ti n c th , nên s a đ i quy đ nh phân hóa m c ph t ti n theo s đ n vộ ố ề ụ ể ử ổ ị ứ ạ
ề ố ơ ị thu nh p ngày b i nh ng ngậ ở ữ ười có m c thu nh p khác nhau, h sẽ có đánh giáứ lOMoARc PSD|27879799
ậ ọ khác nhau về m c ph t. Ví d : Đ i v i ngứ ạ ụ ố ớ ười có thu nh p bình quân 300.000ậ
đ ng/ngày thì hồ ọ th y r ng m c ph t 30.000.000 đ ng có thấ ằ ứ ạ ồ ể là phù h p,ợ nh
ng ngư ượ ạc l i v n là m c ph t 30.000.000 đ ng y, đ i v i m t ngẫ ứ ạ ồ ấ ố ớ ộ ười có thu
nh p bình quân 3.000.000 đ ng/ngày thì s ti n đó không ph i l n, h ch c nậ ồ ố ề ả ớ ọ ỉ ầ
b ra 10 ngày làm vi c là có th có đỏ ệ ể ược.
Thứ ba, Đ đ m b o quy n l i chính đáng c a ngể ả ả ề ợ ủ ười ph m t i, vi c kh uạ ộ
ệ ấ trừ th i gian t m giam, t m giờ ạ ạ ữ ố đ i v i hình ph t ti n là c n thiớ ạ ề ầ ết. V v n
đề ấ ề này c n có quy đ nh cầ ị ụ thể ề v cách kh u trấ ừ th i gian t m gi , t m giam c aờ ạ
ữ ạ ủ người ph m t i, m c kh u tr là bao nhiêu cũng c n tính toán kỹ lạ ộ ứ ấ ừ ầ ưỡng
sao cho v a phù h p v i quy đ nh khác c a pháp lu t v a đ m b o tính công b ng.ừ ợ ớ ị ủ ậ ừ ả ả ằ
Thứ ư t , C n thu h p kho ng cách gi a m c ph t ti n t i thi u và t i đaầ ẹ ả ữ ứ ạ ề ố
ể ố trong m t khung hình ph t. Nhộ ạ ư đã phân tích ở trên hi n nay t i m t s đi uệ ạ ộ ố
ề lu t trong ph n các t i ph m c a BLHS còn quy đ nh kho ng cách gi a m cậ ầ ộ ạ ủ ị ả ữ ứ
ph t ti n t i thi u và t i đa trong m t khung hình ph t quá rạ ề ố ể ố ộ ạ ộng. Đ đ m b oể ả
ả nguyên t c phân hóa trách nhi m hình s đ ng th i tránh s tùy nghi trong vi cắ ệ ự ồ ờ ự
ệ áp d ng pháp lu t nên quy đ nh m c ph t ti n t i đa không quá bao nhiêu l nụ ậ ị ứ ạ ề
ố ầ m c t i thi u.ứ ố ể
Thứ năm, b sung quy đ nh vổ ị ề vi c chuy n đ i gi a hình ph t ti n v iệ ể ổ ữ ạ ề ớ
hình ph t khác n u ngạ ế ười ph m t i không ch p hành hình ph t ti n.ạ ộ ấ ạ ề
Ki n ngh có th b sung quy đ nh theo hế ị ể ổ ị ướng trong trường h p ngợ ười bị
k t án không ch p hành hình ph t ti n ho c không có kh năng ch p hành thìế ấ ạ ề ặ ả ấ
Tòa án có th quy t đ nh cho h ph i lao đ ng công ích thay cho hình ph t ti nể ế ị ọ ả ộ ạ ề ph t ti n.ạ ề
Nh ng l u ý khi ki m sát vi c quy t đ nh hình ph t dữ ư ể ệ ế ị ạ ưới m c th p nh tứ
ấ ấ c a khung hình ph tủ ạ
Qua m t s ví d c th v quy t đ nh hình ph t dộ ố ụ ụ ể ề ế ị ạ ưới m c th p nh t c aứ
ấ ấ ủ khung hình ph t đã b kháng ngh giám đ c th m, tác gi rút ra m t s l u ý choạ ị ị ố ẩ
ả ộ ố ư Ki m sát viên: N m ch c quy đ nh t i các đi u 51, 54 B lu t Hình s năm 2015ể ắ ắ ị
ạ ề ộ ậ ự và các văn b n hả ướng d n thi hành; xác đ nh đúng tính ch t, m c đ vi ph m đẫ
ị ấ ứ ộ ạ ể đ xu t kháng ngh ho c ki n ngh phù h p…ề ấ ị ặ ế ị ợ lOMoARc PSD|27879799
Câu 3. V quy t đ nh hình ph t dề ế ị ạ ưới mức th p nh t cấ ấ ủa khung hình ph tạ
Kho n 1 Đi u 54 B lu t Hình sả ề ộ ậ ự (BLHS) năm 2015 quy đ nh Tòa án cóị thể
quy t đ nh m t hình ph t dế ị ộ ạ ưới m c th p nh t c a khung hình ph t đứ ấ ấ ủ ạ ược áp
d ng nh ng ph i trong khung hình ph t li n kụ ư ả ạ ề ề nh h n c a đi u lu t khiẹ ơ ủ ề ậ
người ph m t i có ít nh t 02 tình ti t gi m nh t i kho n 1 Đi u 51 BLHS nămạ ộ ấ ế ả ẹ ạ ả ề
2015. Kho n 2 Đi u 54 BLHS năm 2015 quy đ nh trả ề ị ường h p Tòa án quyợ ết đ nhị
hình ph t dạ ưới m c th p nh t c a khung hình ph t đứ ấ ấ ủ ạ ược áp d ng nh ng khôngụ
ư b t bu c ph i trong khung li n k nh h n c a đi u lu t đ i v i ngắ ộ ả ề ề ẹ ơ ủ ề ậ ố ớ ười
ph mạ t i l n đ u là ngộ ầ ầ ười giúp s c trong vứ ụ án đ ng ph m nh ng có vai trò khôngồ
ạ ư đáng k . Quy đ nh này đã tháo g để ị ỡ ược khó khăn, vướng m c trong th c ti n xétắ
ự ễ x c a Tòa án đ i v i nh ng trử ủ ố ớ ữ ường h p ngợ ười ph m t i l n đ u, là ngạ ộ ầ ầ
ười giúp s c, có vai trò không đáng k trong vứ ể ụ án đ ng ph m nh ng b xét xồ ạ ư ị ử ở
khung hình ph t n ng cùng v i đ ng ph m khác. Đây là quy đ nh thạ ặ ớ ồ ạ ị ể hi n tính
nhânệ đ o và khoan h ng c a chính sách hình s , đ m b o vi c quy t đ nh hình ph tạ ồ ủ ự
ả ả ệ ế ị ạ phù h p, tợ ương x ng v i hành vi ph m t i.ứ ớ ạ ộ
Tuy nhiên, v n còn m t s nh n th c khác nhau v vi c áp d ng kho n 2ẫ ộ ố ậ ứ ề ệ ụ
ả Đi u 54 BLHS năm 2015.ề
Ý ki n thế ứ ấ nh t cho r ng,ằ đ để ược áp d ng kho n 2 Đi u 54 BLHS nămụ ả ề
2015 thì người ph m t i ph i th a mãn đi u ki n c a kho n 1 Đi u 54 BLHS,ạ ộ ả ỏ ề ệ ủ ả ề
t c là có ít nh t 02 tình ti t gi m nh t i kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015 vàứ ấ ế ả ẹ ạ ả ề
ph m t i l n đ u, giúp s c v i vai trò không đáng k .ạ ộ ầ ầ ứ ớ ể
Ý ki n thế ứ hai cho r ng,ằ người ph m t i ch c n có 01 tình ti t gi m nhạ ộ ỉ ầ ế ả ẹ
theo kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015 và ph m t i l n đ u, giúp sả ề ạ ộ ầ ầ ức v i vai tròớ
không đáng k , vì kho n 1 và kho n 2 Đi u 54 BLHS năm 2015 là hai quy đ nhể ả ả ề ị đ c
l p, b cáo sẽ độ ậ ị ược áp d ng kho n 2 khi th a mãn đi u ki n do lu t đ nh.ụ ả ỏ ề ệ ậ ị
Chúng tôi đ ng tình v i ý ki n thồ ớ ế ứ hai, b i đây là đi u lu t th hi n tínhở ề ậ ể ệ
nhân đ o và khoan h ng c a pháp lu t, đ c bi t đ i v i các vạ ồ ủ ậ ặ ệ ố ớ ụ án nhi u b canề
ị tham gia v i vai trò thớ ứ ế y u, th hi n để ệ ược sự phân hóa trong xác đ nh vai tròị và
quy t đ nh hình ph t đ i v i ngế ị ạ ố ớ ười ph m t i. V n đ này hi n ch a có vănạ ộ ấ ề ệ ư
b n hả ướng d n đ áp d ng th ng nh t trong gi i quy t các vẫ ể ụ ố ấ ả ế ụ án hình sự nên
gây khó khăn cho c quan ti n hành t t ng.ơ ế ố ụ
Mộ ố ất s v n đ c n rút kinh nghi mề ầ ệ lOMoARc PSD|27879799
Th c ti n gi i quy t các v án hình s cho th y, trong m t s trự ễ ả ế ụ ự ấ ộ ố ường h
p,ợ Tòa án đánh giá không đúng các tình ti t gi m nh trách nhiế ả ẹ ệm hình s , quy tự ế
đ nh hình ph t dị ạ ưới m c th p nh t c a khung hình ph t đứ ấ ấ ủ ạ ược áp dụng khi
người ph m t i không có đạ ộ ủ đi u ki n, vi ph m nghiêm tr ng Đi u 54 BLHSề ệ ạ ọ ề năm 2015. C th :ụ ể
- Vi ph m trong áp d ng kho n 1 Đi u 54 B lu t Hình s năm ạ ụ ả ề ộ ậ ự 2015:
Thứ ấ nh t, người ph m t i ch có 01 tình ti t gi m nh trách nhi m hìnhạ ộ ỉ ế ả ẹ ệ
sự ạ t i kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015, nh ng Tòa án v n áp d ng kho n 1ả ề ư ẫ ụ ả Đi
u 54 BLHS năm 2015 đề ể tuyên hình ph t dạ ưới m c th p nh t c a khungứ ấ ấ ủ hình ph
t, d n đ n m c hình ph t áp d ng đ i v i b cáo quá nh , không đạ ẫ ế ứ ạ ụ ố ớ ị ẹ ủ nghiêm
đ răn đe và phòng ng a t i ph m.ể ừ ộ ạ
Ví d : V án buôn l u x y ra t nh N. Năm 2017, b cáo C và V mụ ụ ậ ả ở ỉ ị ở ờ t khai
h i quan nh p kh u 40 b l u đi n UPS cho công ty qua c a khả ậ ẩ ộ ư ệ ử ẩu sân bay qu
cố t t nh N. Tuy nhiên, sau khi lô hàng đế ỉ ược thông quan, l c lự ượng H i quan ki mả
ể tra, phát hi n, thu giệ ữ và xác đ nh th c tị ự ế hàng hóa công ty nh p kh u là 200ậ ẩ
chi c đi n tho i di đ ng nhãn hi u Iphone 6 Plus, không ph i b l u đi n. Đ nhế ệ ạ ộ ệ ả ộ ư
ệ ị giá tài s n xác đ nh lô hàng có giá tr là 3.198.000.000 đ ng. Hành vi c a b cáo Cả ị ị ồ
ủ ị và V ph m t i buôn l u theo đi m a kho n 4 Đi u 188 BLHS năm 2015 (có m cạ ộ ậ ể ả
ề ứ hình ph t tù t 12 năm đ n 20 năm). B cáo V ch có 01 tình ti t gi m nh tráchạ ừ ế ị ỉ ế
ả ẹ nhi m hình sệ ự là “Người ph m t i thành kh n khai báo ho c ăn năn h i c i”ạ ộ ẩ ặ ố
ả theo đi m s kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015, không để ả ề ủ đi u ki n đề ệ ể ượ đ c áp
d ng kho n 1 Đi u 54 BLHS năm 2015. Tòa án c p s th m xét xụ ả ề ấ ơ ẩ ử ị b cáo m cứ
án là 08 năm tù là không đúng. Sau đó, b cáo có kháng cáo xin gi m nh hìnhị ả ẹ ph t. B
n án phúc th m nh n đ nh b cáo V tạ ả ẩ ậ ị ị ự giác khai nh n toàn b hành viậ ộ ph m t i
c a mình và tích c c giúp C quan đi u tra s m k t thúc vạ ộ ủ ự ơ ề ớ ế ụ án đ ápể d ng
thêm đi m t kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015 là không chính xác, vì đây làụ ể ả ề tình ti t
thành kh n khai báo t i đi m s kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015 và đãế ẩ ạ ể ả ề được áp
d ng đ i v i b cáo. T i phiên tòa phúc th m, b cáo V tác đ ng gia đìnhụ ố ớ ị ạ ẩ ị ộ n p ti n
ph t b sung 50 tri u đ ng nên Tòa án quy t đ nh gi m án cho b cáoộ ề ạ ổ ệ ồ ế ị ả ị xu ng
còn 07 năm tù (m c th p nh t c a kho n 3 Đi u 188 BLHS năm 2015) làố ứ ấ ấ ủ ả ề sai l
m nghiêm tr ng trong áp d ng pháp lu t hình s .ầ ọ ụ ậ ự lOMoARc PSD|27879799
Th hai,ứ b cáo ch có 01 tình ti t gi m nh trách nhi m hình s t i khoị ỉ ế ả ẹ ệ ự ạ ản
1 Đi u 51 BLHS năm 2015 nh ng c quan ti n hành t t ng áp d ng thêm ề ư ơ ế ố ụ ụ 01
tình ti t gi m nh trách nhi m hình s khác không đúng quy đ nh c a pháp lu tế ả ẹ ệ ự ị ủ
ậ đ quy t đ nh hình ph t theo kho n 1 Đi u 54 BLHS năm 2015.ể ế ị ạ ả ề
Ví d : V án buôn bán hàng c m x y ra t nh H. B cáo T có hành vi ph mụ ụ ấ ả ở ỉ ị
ạ t i r t nghiêm tr ng là v n chuy n trái phép thu c lá ngo i v i kh i lộ ấ ọ ậ ể ố ạ ớ ố ượng
r tấ l n (41.450 bao). B cáo T ch có 01 tình ti t gi m nh “ngớ ị ỉ ế ả ẹ ười ph m t i thànhạ
ộ kh n khai báo, ăn năn h i c i” t i đi m s kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015. Tòaẩ ố ả ạ ể ả
ề án c p s th m đã xem xét, đánh giá toàn di n, đ y đấ ơ ẩ ệ ầ ủ tình ti t gi m nh , ápế ả ẹ
d ng đi m b kho n 3 Đi u 191 BLHS năm 2015 đ xụ ể ả ề ể ử ph t b cáo T 04 năm tùạ ị v
T i v n chuy n hàng c m là phù h p (có khung hình ph t tề ộ ậ ể ấ ợ ạ ừ 05 năm đ n 10ế
năm tù). Tuy nhiên, Tòa án c p phúc th m nh n đ nh thêm tình ti t “b cáo v aấ ẩ ậ ị ế ị ừ
m i đ a hàng lên xe và ch a đi kh i đ a bàn t nh H thì đã b b t gi , thu h i toànớ ư ư ỏ ị ỉ ị
ắ ữ ồ b v t ch ng và ch a độ ậ ứ ư ược hưởng l i gì” đ áp d ng tình ti t gi m nh “ph mợ ể
ụ ế ả ẹ ạ t i nh ng ch a gây thi t h i ho c gây thi t h i không l n” tộ ư ư ệ ạ ặ ệ ạ ớ ại đi m
h kho n 1ể ả Đi u 51 BLHS năm 2015 và s a b n án s th m, x ph t T 03 năm tù, nh ng choề
ử ả ơ ẩ ử ạ ư hưởng án treo là không có c s . B i vì, b cáo v n chuy n 41.450 bao thu c
láơ ở ở ị ậ ể ố ngo i, sạ ố ượ l ng này l n g p h n 09 l n so v i s lớ ấ ơ ầ ớ ố ượng kh i đi m
t i đi m bở ể ạ ể kho n 3 Đi u 191 BLHS năm 2015 “Thu c lá đi u nh p l u 4.500 bao tr
lên”.ả ề ố ế ậ ậ ở Th c t , b cáo đã đi đự ế ị ược 3km kh i n i qu n lý c a chỏ ơ ả ủ ủ tài s
n thì b b t quả ị ắ ả tang. Do đó, xét v tính ch t, m c đ nguy hi m c a t i ph m thì không
thu cề ấ ứ ộ ể ủ ộ ạ ộ trường h p “ch a gây thi t h i ho c gây thi t h i không l n”. Hình ph
t c pợ ư ệ ạ ặ ệ ạ ớ ạ ấ phúc th m quy t đ nh đ i v i b cáo là quá nh , không nghiêm minh,
không đ mẩ ế ị ố ớ ị ẹ ả b o tính răn đe, phòng, ch ng lo i t i ph m này trong tình hình hi
n nay và saiả ố ạ ộ ạ ệ l m nghiêm tr ng trong áp d ng pháp lu t v quy t đ nh hình ph t.ầ ọ ụ ậ ề ế ị ạ
Theo tác gi , đ i v i hai tình hu ng trên, Ki m sát viên c n: (1) N m ch cả ố ớ ố ể ầ ắ
ắ các quy đ nh t i kho n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015, các văn b n hị ạ ả ề ả ướng d n thiẫ
hành pháp lu t có liên quan và các tình ti t c a vậ ế ủ ụ án để phân tích, đánh giá chính
xác vi ph m c a Tòa án; (2) Xác đ nh đúng tính ch t, m c đ vi ph m đạ ủ ị ấ ứ ộ ạ ể có
hướng x lý phù h p đúng quy đ nh c a pháp lu t. Theo đó, n u vi c áp d ngử ợ ị ủ ậ ế ệ ụ
không đúng kho n 1 Đi u 54 BLHS năm 2015 d n đ n m c án đã tuyên đ i v iả ề ẫ ế ứ ố ớ
b cáo là quá nh , không b o đ m tính giáo d c và phòng ng a thì Vi n ki m sátị ẹ ả ả ụ ừ ệ
ể kiên quy t kháng ngh , yêu c u Tòa án c p có th m quy n kh c ph c. Trế ị ầ ấ ẩ ề ắ ụ ường lOMoARc PSD|27879799
h p m c dù có vi ph m trong áp d ng kho n 1 Đi u 54 BLHS năm 2015 nh ngợ ặ ạ ụ ả ề ư
m c hình ph t có th ch p nh n đứ ạ ể ấ ậ ược, thì Vi n ki m sát có th tích lũy đ ki nệ ể ể ể
ế ngh Tòa án, không đ x y ra vi ph m tị ể ả ạ ương t .ự -
Vi ph m trong áp d ng kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình s năm ạ ụ ả ề ộ ậ ự 2015:
Tòa án đánh giá không đúng tính ch t hành vi, vai trò, v trí c a ngấ ị ủ ười ph m t
i trong vạ ộ ụ án có nhi u đ ng ph m, d n đ n xề ồ ạ ẫ ế ử ph t không đạ ủ nghiêm đ i v i
các b cáo, vi ph m nghiêm tr ng pháp lu t hình s .ố ớ ị ạ ọ ậ ự
Ví d : Vụ ụ án tham ô tài s n ả ở ỉ t nh P. Từ năm 2010 đ n năm 2017, các bế ị cáo
X, Y, Z đã l i d ng ch c v , quy n h n đợ ụ ứ ụ ề ạ ược giao, th ng nhố ất, bàn b c cùngạ th
c hi n hành vi gian d i, l p kh ng ch ng t , sự ệ ố ậ ố ứ ừ ổ sách, tài li u kệ ế toán để chi m
đo t t ng s ti n là 2,5 t đ ng tế ạ ổ ố ề ỷ ồ ừ ngân sách nhà nước mà các b cáo cóị trách
nhi m tr c ti p qu n lý. Hành vi ph m t i c a các b cáo thu c trệ ự ế ả ạ ộ ủ ị ộ ường h p đ
c bi t nghiêm tr ng theo đi m a kho n 4 Đi u 353 BLHS năm 2015 (cóợ ặ ệ ọ ể ả ề m c
hình ph t tù t 20 năm, chung thân ho c t hình). Xét các b cáo có các tìnhứ ạ ừ ặ ử ị ti t
gi m nh trách nhi m hình sế ả ẹ ệ ự là “người ph m t i tạ ộ ự nguy n s a ch a, b iệ ử ữ ồ
thường thi t h i ho c kh c ph c h u qu ”, “ngệ ạ ặ ắ ụ ậ ả ười ph m t i tạ ộ ự thú” và “người
ph m t i thành kh n khai báo, ăn năn h i c i”. Do đó, Tòa án c p s th m ápạ ộ ẩ ố ả ấ ơ ẩ d
ng kho n 1 Đi u 54 BLHS năm 2015 xụ ả ề ử ph t các b cáo hình ph t tạ ị ạ ừ 15 năm đ n
17 năm tù (m c hình ph t t i kho n 3 Đi u 353 BLHS năm 2015) là đúngế ứ ạ ạ ả ề pháp
lu t. Các b cáo có kháng cáo xin gi m nh hình ph t, không có tình ti tậ ị ả ẹ ạ ế m i, Tòa
án c p phúc th m ch p nh n kháng cáo, xớ ấ ẩ ấ ậ ử ph t các bạ ị cáo từ 12 năm đ n 13
năm tù (dế ưới hai khung, m c hình ph t c a kho n 2 Đi u 353 BLHS nămứ ạ ủ ả ề 2015)
là vi ph m nghiêm tr ng pháp lu t. B i lẽ, các b cáo có vai trò chính ho cạ ọ ậ ở ị ặ người
th c hành tích c c trong vự ự ụ án, không ph i là ngả ười đ ng ph m giúp s cồ ạ ứ v i vai
trò không đáng k , không đớ ể ủ đi u ki n đề ệ ược xử ph t dạ ưới mức th pấ nh t c a
khung hình ph t nh ng không c n trong khung hình ph t li n k .ấ ủ ạ ư ầ ạ ề ề
Theo tác gi , khi phát hi n sai ph m nêu trên, Ki m sát viên c n n mả ệ ạ ể ầ ắ v ng
quy đ nh v đ ng ph m, đ ng th i phân tích kỹ các tình tiữ ị ề ồ ạ ồ ờ ết khách quan c a t i
ph m đ xác đ nh chính xác v trí, vai trò c a t ng ngủ ộ ạ ể ị ị ủ ừ ười trong vụ án có đ ng
ph m. Tồ ạ ừ đó, đ a ra l p lu n đư ậ ậ ể kháng ngh yêu c u Tòa án kh c ph c,ị ầ ắ ụ b o đ
m m c hình ph t đ i v i t ng b cáo có căn c , đúng quy đ nh pháp lu t.ả ả ứ ạ ố ớ ừ ị ứ ị ậ lOMoARc PSD|27879799 -
Vi ph m trong áp d ng kho n 1, kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình sạ ụ ả ả ề ộ ậ ự
năm 2015 đ mi n trách nhi m hình s theo Đi u 59 B lu t Hình s năm ể ễ ệ ự ề ộ ậ ự 2015:
Ví d : V án t ch c s d ng trái phép ch t ma túy, x y ra t nh H. B cáoụ ụ ổ ứ ử ụ ấ ả
ở ỉ ị L và V đã cùng nhau bàn b c, thuê m t phòng hát karaoke và rạ ộ ủ rê b n bè đ nạ ế
sinh nh t. Sau đó chu n b ma túy lo i Ketamine cho b n bè cùng sậ ẩ ị ạ ạ ử ụ d ng và bị
b t qu tang. Tòa án căn cắ ả ứ kho n 2 Đi u 54 và Đi u 59 BLHS năm 2015, mi nả ề ề ễ
hình ph t đ i v i b cáo L và V vạ ố ớ ị ề ộ ổ T i t ch c sứ ử ụ d ng trái phép ch t ma túy.ấ
Tuy nhiên, trong vụ án này, các b cáo L và V có vai trò chính, cùng th c hi nị ự ệ hành vi
ph m t i m t cách tích c c. L tr c ti p đ Ketamine ra đĩa s , dùng thạ ộ ộ ự ự ế ổ ứ ẻ đánh
và mang đi m i m i ngờ ọ ườ ử ụi s d ng. V c m túi nilon có 10 viên nén phát choầ m i
ngọ ười. Do đó, vi c nh n đ nh các b cáo ch có vai trò giúp s c, không đángệ ậ ị ị ỉ ứ kể
trong vụ án là đánh giá th p tính ch t, m c đ nghiêm tr ng trong hành viấ ấ ứ ộ ọ ph m t
i c a 02 b cáo. Trạ ộ ủ ị ường h p này, L ch có 01 tình ti t gi m nh t i đi mợ ỉ ế ả ẹ ạ ể s kho
n 1 Đi u 51 BLHS năm 2015 là thành kh n khai báo, ăn năn hả ề ẩ ố ải c i; b cáoị V không
thành kh n khai báo và không có tình ti t gi m nhẩ ế ả ẹ. C 02 b cáo khôngả ị ph i là ngả
ười giúp s c nh ng có vai trò không đáng k , nên không th đánh giáứ ư ể ể là đáng được
khoan h ng đ c bi t. Do đó, hai b cáo không đ điồ ặ ệ ị ủ ều ki n đ đệ ể ược áp d ng hình
ph t dụ ạ ưới m c th p nh t c a khung hình ph t theo các kho n 1, 2ứ ấ ấ ủ ạ ả Đi u 54
BLHS năm 2015 và không th đề ể ược mi n hình ph t theo Đi u 59 BLHSễ ạ ề năm 2015.
Vi c Tòa án quy t đ nh mi n hình ph t cho các b cáo L và V là khôngệ ế ị ễ ạ ị đúng quy đ
nh, không đ m b o tính nghiêm minh c a pháp lu t, đ c bi t trongị ả ả ủ ậ ặ ệ công tác đ
u tranh phòng, ch ng t i ph m v ma túy hi n nay.ấ ố ộ ạ ề ệ
Tóm l i, khi th c hi n ch c năng th c hành quy n công t và kiạ ự ệ ứ ự ề ố ểm sát
xét xử ụ v án hình s , Ki m sát viên c n ki m sát ch t chẽ ph n quy t đ nh hìnhự ể ầ ể ặ ầ
ế ị ph t c a b n án, so sánh, đ i chi u vi c quy t đ nh hình ph t dạ ủ ả ố ế ệ ế ị ạ ưới m c th
pứ ấ nh t c a khung hình ph t có th a mãn vấ ủ ạ ỏ ề đi u ki n và ph m vi áp d ng c aề ệ ạ
ụ ủ Đi u 54 BLHS năm 2015 hay không. N u phát hi n Tòa án vi ph m Đi u 54ề ế ệ ạ ề
BLHS năm 2015, áp d ng hình ph t quá nh , không tụ ạ ẹ ương x ng v i tính ch t,ứ ớ ấ m
c đ và hành vi ph m t i, không đánh giá đúng v trí, vai trò c a ngứ ộ ạ ộ ị ủ ười ph mạ t i,
không đáp ộ ứng được yêu c u phòng ng a t i ph m, thì Ki m sát viên ph iầ ừ ộ ạ ể ả xác
đ nh rõ n i dung, tính ch t, m c đ c a vi ph m đ đ xu t lãnh đ o Vi nị ộ ấ ứ ộ ủ ạ ể ề ấ ạ ệ
kháng ngh ho c ki n ngh yêu c u Tòa án kh c ph c, b o đ m xị ặ ế ị ầ ắ ụ ả ả ử lý người ph
m t i có căn c , đúng pháp lu t.ạ ộ ứ ậ lOMoARc PSD|27879799
Bên c nh đó, liên ngành tạ ư pháp trung ương c n s m ph i h p ban hànhầ ớ ố ợ
văn b n hả ướng d n khái ni m “ngẫ ệ ười giúp s c v i vai trò không đáng k ” trongứ ớ ể
vụ án hình sự ể đ áp d ng th ng nh t nh m tránh sai ph m ho c l m d ng quyụ ố ấ ằ ạ ặ ạ
ụ đ nh này trong th c ti n./.ị ự ễ
Câu 4. Vướng m c trong áp dắ ụng chính sách khoan hồng đ c bi tặ ệ mi n hình
ph t đễ ạ ố ớ ội v i t i ph m tham nhũng, chạ ức vụ
Th i gian qua, vi c đ u tranh, xờ ệ ấ ử lý t i ph m tham nhũng, ch c vộ ạ ứ ụ ượ đ
c Đ ng, Nhà nả ước quan tâm, ch đ o; nhi u đ i án kinh t , tham nhũng, ch c vỉ ạ ề ạ ế ứ
ụ được phát hi n, đi u tra, truy t , xét xệ ề ố ử nghiêm minh, đúng quy đ nh pháp lu t.ị
ậ Bên c nh vi c xạ ệ ử lý nghiêm minh, Đ ng, Nhà nả ước, pháp lu t cũng có nh ngậ ữ
chính sách khoan h ng đ i v i t i ph m tham nhũng, ch c vồ ố ớ ộ ạ ứ ụ ể đ khuy n khíchế
người ph m t i kh c ph c h u qu , n p l i tài s n đã chi m đo t cạ ộ ắ ụ ậ ả ộ ạ ả ế ạ ủa c
quan,ơ t ch c. Ngh quy t 03/2020/NQ-HĐTP ngày 30/12/2020 c a H i đ ng Th mổ ứ ị ế
ủ ộ ồ ẩ phán TAND t i cao đố ược ban hành là sự ụ c th hóa để ường l i xố ử lý, chính
sách khoan h ng c a Đ ng, Nhà nồ ủ ả ước trong xử lý đ i v i t i ph m tham nhũng, ch cố ớ ộ ạ ứ v .ụ
Tuy nhiên, kể ừ t khi Ngh quy t 03/2020/NQ-HĐTP ngày 30/12/2020ị ế được ban
hành cho đ n nay, vi c áp d ng, quan đi m áp d ng c a các c quanế ệ ụ ể ụ ủ ơ ti n hành t
t ng, ngế ố ụ ười ti n hành t t ng v n t n t i nh ng lu ng quan đi mế ố ụ ẫ ồ ạ ữ ồ ể khác
nhau trong vi c áp d ng chính sách khoan h ng đ c bi t mi n hình ph tệ ụ ồ ặ ệ ễ ạ đ i v i
ngố ớ ười ph m t i. C th nh sau:ạ ộ ụ ể ư
Đi u 59 Bề ộ lu t Hình sậ ự quy đ nh: “Ngị ười ph m t i có thạ ộ ể ượ đ c mi nễ
hình ph t n u thu c trạ ế ộ ường h p quy đ nh t i kho n 1 và kho n 2 Đi u 54 Bợ ị ạ ả ả ề ộ
lu t này mà đáng đậ ược khoan h ng đ c bi t nh ng ch a đ n m c mi n tráchồ ặ ệ ư ư ế ứ ễ nhi m hình s ”;ệ ự
Kho n 1 Đi u 54 B lu t Hình s quy đ nh “Tòa án có th quy t đ nh m tả ề ộ ậ ự ị ể ế ị ộ hình ph t dạ ưới m c th p nh t c a khung hình ph t đứ ấ ấ ủ ạ ược áp d ng nh ng ph iụ ư ả
trong khung hình ph t li n k nh h n c a đi u lu t khi ngạ ề ề ẹ ơ ủ ề ậ
ười ph m t i có ítạ ộ nh t hai tình ti t gi m nh quy đ nh t i kho n 1 Đi u 51 c a B lu t này”;ấ ế ả ẹ ị ạ ả ề ủ ộ ậ
Kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình s quy đ nh “Tòa án có th quy t đ nh m tả ề ộ ậ ự ị ể ế ị ộ hình ph t dạ ưới m c th p nh t c a lOMoARc PSD|27879799 khung hình ph t đứ ấ ấ ủ ạ
ược áp d ng nh ng khôngụ ư b t bu c
ph i trong khung hình ph t li n kắ ộ ả ạ ề ề nh hoen c a đi u lu t đ i v iẹ ủ ề ậ ố ớ người
ph m t i l n đ u là ngạ ộ ầ ầ ười giúp s c trong vứ ụ án đ ng ph m nhồ ạ ưng có vai trò không đáng k ”;ể
Nh v y, v i quy đ nh t i Đi u 59 B lu t Hình s thì đi u ki n đ ngư ậ ớ ị ạ ề ộ ậ ự ề ệ ể
ười ph m t i có thạ ộ ể ượ đ c xem xét khoan h ng đ c bi t mi n hình ph t ph i đápồ ặ ệ ễ
ạ ả ứng c hai đi u ki n quy đ nh t i kho n 1 và kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình sả ề ệ ị ạ ả ả ề
ộ ậ ự “ph i có ít nh t hai tình ti t gi m nh quy đ nh t i kho n 1 Đi u 51 B lu tả ấ ế ả ẹ ị ạ ả
ề ộ ậ Hình sự và ph i là ngả ười ph m t i l n đ u là ngạ ộ ầ ầ ười giúp s c trong vứ ụ án đ
ngồ ph m nh ng có vai trò không đáng k ”.ạ ư ể
Kho n 3 Đi u 5 Ngh quy t s 03/2020/NQ-HĐTP ngày 30/12/2020 c aả ề ị ế ố ủ H
i đ ng Th m phán Tòa án nhân dân t i cao vộ ồ ẩ ố ề ướ h ng d n m t sẫ ộ ố quy đ nhị c a
Bủ ộ lu t Hình sậ ự trong xét xử ộ t i ph m tham nhũng và t i ph m khác vạ ộ ạ ề ch c vứ
ụ quy đ nh “xem xét áp d ng chính sách khoan h ng đ c bi t mi n hìnhị ụ ồ ặ ệ ễ ph t theo
quy đ nh t i Đi u 59 B lu t Hình sạ ị ạ ề ộ ậ ự ố đ i v i ngớ ười phạm t i có ítộ nh t hai tình
ti t gi m nh quy đ nh t i kho n 1 Đi u 51 c a B lu t Hình sấ ế ả ẹ ị ạ ả ề ủ ộ ậ ự ho c ngặ
ười ph m t i l n đ u là ngạ ộ ầ ầ ười giúp s c trong vứ ụ án đ ng phồ ạm nh ngư có vai trò
không đáng k n u thu c m t trong các trể ế ộ ộ ường h p quy đợ ịnh t i cácạ đi m a,b,c,d kho n này”ể ả
Theo tác gi , vi c quy đ nh t i kho n 3 Đi u 5 Ngh quy t 03/2020/NQ-ả ệ ị ạ ả ề ị ế
HĐTP ngày 30/12/2020 là ch a phù h p v i quy đ nh t i Đi u 59 B lu t Hìnhư ợ ớ ị ạ ề ộ ậ
s . Ngh quy t 03/2020/NQ-HĐTP quy đ nh xem xét áp d ng chính sách khoanự ị ế ị ụ h
ng đ c bi t mi n hình ph t khi ngồ ặ ệ ễ ạ ười ph m t i có có ít nh t hai tình ti t gi mạ ộ ấ
ế ả nh quy đ nh t i kho n 1 Đi u 51 c a B lu t Hình s ho c ngẹ ị ạ ả ề ủ ộ ậ ự ặ ười ph m t i
l nạ ộ ầ đ u là ngầ ười giúp s c trong vứ ụ án đ ng ph m nh ng có vai trò không đáng k .ồ
ạ ư ể Về ả b n ch t, Ngh quy t 03/2020/NQ-HĐTP quy đ nh xem xét áp d ng chínhấ ị ế ị
ụ sách khoan h ng đ c bi t mi n hình ph t khi ngồ ặ ệ ễ ạ ười ph m t i th a mãn đi uạ ộ ỏ
ề ki n quy đ nh t i kho n 1 Đi u 54 ho c kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình s . Trongệ ị ạ ả ề ặ ả ề
ộ ậ ự khi đó, Đi u 59 B lu t Hình sề ộ ậ ự quy đ nh ngị ười ph m t i ph i đáp ạ ộ ả ứng c
haiả đi u ki n quy đ nh t i kho n 1 và kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình s m i đ đi uề ệ ị ạ ả ả ề ộ
ậ ự ớ ủ ề ki n đ xem xét mi n hình ph t.ệ ể ễ ạ
Trên th c t , x y ra vự ế ả ụ án: A là người có ch c v , quy n h n làm vi c t iứ ụ ề ạ ệ
ạ Viettel t nh B. Trong th i gian công tác t i Viettel t nh B, A đã l i d ng ch c v ,ỉ ờ ạ ỉ ợ ụ ứ lOMoARc PSD|27879799
ụ quy n h n đề ạ ược giao chi m đo t h n 900 tri u đ ng c a Viettel t nh B, mà A cóế ạ ơ ệ
ồ ủ ỉ trách nhi m qu n lý s ti n trên. C quan đi u tra, Vi n ki m sát cũng nh Tòaệ ả ố ề ơ ề
ệ ể ư án đã xác đ nh hành vi c a A ph m t i “Tham ô tài s n” theo quy đ nh t i đi m aị ủ ạ
ộ ả ị ạ ể kho n 3 Đi u 353 B lu t Hình sả ề ộ ậ ự là có căn c , đúng ngứ ười, đúng t i, đúng
quyộ đ nh pháp lu t. Quá trình gi i gi i quy t vị ậ ả ả ế ụ án, A thành kh n khai báo, ăn
năn,ẩ h i c i; ngay sau khi b phát hi n đã chố ả ị ệ ủ ộ đ ng n p l i toàn b s ti n đã chi mộ
ạ ộ ố ề ế đo t và kh c ph c toàn b h u qu c a v án. A đạ ắ ụ ộ ậ ả ủ ụ ược xem xét áp d ng
tình ti tụ ế gi m nh quy đ nh t i đi m b, s kho n 1 Đi u 51 B lu t Hình s . Tuy nhiên, khiả ẹ
ị ạ ể ả ề ộ ậ ự quy t đ nh hình ph t, có quan đi m khác nhau trong vi c áp d ng chính
sáchế ị ạ ể ệ ụ khoan h ng đ c bi t mi n hình ph t quy đ nh t i Ngh quy t 03/2020/NQ-ồ
ặ ệ ễ ạ ị ạ ị ế HĐTP ngày 30/12/2020 và Đi u 59 B lu t Hình sề ộ ậ ự gi a các c quan ti n
hànhữ ơ ế t t ng.ố ụ
Quan đi m thể ứ nh t cho r ng: A ph m t i “Tham ô tài s n” là t i ph mấ ằ ạ ộ ả ộ ạ
tham nhũng, A đã có 2 tình ti t gi m nh theo kho n 1 Đi u 51 B lu t Hình s ,ế ả ẹ ả ề ộ ậ
ự A đã chủ ộ đ ng n p l i toàn b tài s n và kh c ph c h u qu vộ ạ ộ ả ắ ụ ậ ả ụ án; quá trình
gi i quy t v án, A thành kh n khai báo, ăn năn, h i c i v hành vi ph m t i c aả ế ụ ẩ ố ả ề ạ
ộ ủ mình. A có đủ đièu ki n đệ ể xem xét áp d ng chính sách khoan h ng đ c bi tụ ồ ặ ệ
mi n hình ph t theo kho n 3 Đi u 5 Ngh quy t 03/2020/NQ-HĐTP ngàyễ ạ ả ề ị ế 30/12/2020.
Quan đi m thể ứ hai cho r ng: M c dù A có 2 tình ti t gi m nh theo quyằ ặ ế ả ẹ đ
nh t i kho n 1 Đi u 51 Bị ạ ả ề ộ lu t Hình s , chậ ự ủ ộ đ ng n p l i toàn bộ ạ ộ ố s ti nề chi
m đo t và kh c ph c h u qu vế ạ ắ ụ ậ ả ụ án, thành kh n khai báo, ăn năn h i c iẩ ố ả nh
ng không đư ủ đi u ki n xem xét áp d ng chính sách khoan hề ệ ụ ồng đ c bi tặ ệ mi n
hình ph t do không th a mãn Đi u 59 B lu t Hình sễ ạ ỏ ề ộ ậ ự do A không th aỏ mãn đi
u ki n quy đ nh t i kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình s .ề ệ ị ạ ả ề ộ ậ ự
Quan đi m nghiên c u c a cá nhân: Kho n 1 Đi u 5 Ngh quyể ứ ủ ả ề ị ết
03/2020/NQ-HĐTP ngày 30/12/2020 c a H i đ ng Th m phán Tòa án nhânủ ộ ồ ẩ dân t i
cao quy đ nh “vi c x lý t i ph m tham nhũng, t i phố ị ệ ử ộ ạ ộ ạm khác v ch c về ứ ụ ph
i b o đ m nghiêm kh c và tuân thả ả ả ắ ủ tri t đ các nguyên t c c a pháp lu tệ ể ắ ủ ậ hình
s , pháp lu t t t ng hình s ”. Do đó, vi c xem xét, quy t đ nh hình ph tự ậ ố ụ ự ệ ế ị ạ đ i v
i A ph i tuân thố ớ ả ủ quy đ nh t i Đi u 59 B lu t Hình s . A th a mãn đi uị ạ ề ộ ậ ự ỏ ề ki
n quy đ nh t i đi m d kho n 3 Đi u 5 Ngh quy t 03/2020/NQ-HĐTP nh ngệ ị ạ ể ả ề ị ế ư
không th a mãn đi u ki n quy đ nh t i Đi u 59 B lu t Hình sỏ ề ệ ị ạ ề ộ ậ ự do thi u đi uế lOMoARc PSD|27879799
ề ki n quy đ nh t i kho n 2 Đi u 54 B lu t Hình s . Do đó, quan đi m thệ ị ạ ả ề ộ ậ ự ể ứ
hai cho r ng A không đằ ủ đi u ki n áp d ng chính sách khoan h ng đ c bi t mi nề ệ ụ ồ ặ
ệ ễ hình ph t là có căn c .ạ ứ
Ngoài ra, th c t khi xự ế ử lý t i ph m tham nhũng x y ra trộ ạ ả ường h p v ánợ ụ
không có đ ng ph m, ngồ ạ ười ph m t i chạ ộ ủ ộ đ ng n p l i toàn b tài sộ ạ ộ ản chi mế
đo t và kh c ph c h u qu vạ ắ ụ ậ ả ụ án, có 02 tình ti t gi m nh theo kho n 1 Đi uế ả ẹ ả ề
51 B lu t Hình s , thành kh n khai báo, ăn năn h i c i ngay tộ ậ ự ẩ ố ả ừ ầ đ u, hoàn c nhả
gia đình khó khăn nh ng không thu c trư ộ ường h p đợ ược áp d ng Đi u 59 B lu tụ ề ộ
ậ Hình s . Đự ủ đi u ki n đề ệ ể áp d ng kho n 1 Đi u 54 BLHS đụ ả ề ể quy t đ nh m tế ị ộ
hình ph t dạ ưới m c th p nh t c a khung hình ph t nh ng ch đứ ấ ấ ủ ạ ư ỉ ược áp d ngụ
trong khung li n k nh h n c a đi u lu t. Ví d A ph m t i theo kho n 3 Đi uề ề ẹ ơ ủ ề ậ ụ ạ ộ
ả ề 353 BLHS, áp d ng kho n 1 Đi u 54 BLHS thì ch quy t đ nh hình phụ ả ề ỉ ế ị ạt đ i v i
Aố ớ t i kho n 2 Đi u 353 BLHS. Tuy nhiên, trạ ả ề ường h p c a A có th đợ ủ ể ược mi n
hìnhễ ph t theo Ngh quy t 03/2020/NQ-HĐTP nh ng quy đ nh gi a ngh quyạ ị ế ư ị ữ ị ết
và Đi u 59 BLHS còn m u thu n nhau nên không đề ẫ ẫ ược áp d ng mi n hình ph t.ụ ễ ạ
Nh ng n u áp d ng m c hình ph t t i kho n 2 Đi u 353 BLHS thì lư ế ụ ứ ạ ạ ả ề ại không
thể hi n đệ ược chính sách khoan h ng c a pháp lu t.ồ ủ ậ
Do đó, đ ngh s a đ i quy đ nh c a pháp lu t theo hề ị ử ổ ị ủ ậ ướng bổ sung quy
đ nh xị ử lý đ i v i t i ph m tham nhũng, ch c vố ớ ộ ạ ứ ụ có th để ược xem xét áp d ngụ
hình ph t ạ ở khung c b n c a đi u lu t khi xơ ả ủ ề ậ ử lý người ph m t i trong vạ ộ ụ án
không có đ ng ph m đã n p l i toàn bồ ạ ộ ạ ộ tài s n chi m đo t, thành kh n khaiả ế ạ ẩ
báo, có 2 tình ti t gi m nh theo kho n 1 Đi u 51 BLHS đ th hiế ả ẹ ả ề ể ể ện chính sách
khoan h ng c a pháp lu t đ i v i ngồ ủ ậ ố ớ ười ph m t i ch a thu c trạ ộ ư ộ ường hợp
được mi n hình ph t nh ng không c n thi t ph i áp d ng m c hình ph t n ng, chễ ạ ư ầ ế ả
ụ ứ ạ ặ ỉ c n áp d ng hìnhầ ụ ph t t i khung cạ ạ ơ ả b n c a đi u lu t cũng đủ ề ậ ủ ể đ giáo
d cụ người ph m t i và đáp ạ ộ ứng yêu c u đ u tranh, phòng chung đ i v i t i ph mầ ấ ố
ớ ộ ạ tham nhũng, ch c v .ứ ụ