Bài tập phân biệt các loại hình báo chí môn Báo chí đa phương tiện | Học viện Công Nghệ Bưu Chính Viễn Thông

lOMoAR cPSD| 58647650
QUY TRÌNH SẢN XUẤT BÁO PHÁT THANH
Báo phát thanh được hiểu như một kênh truyền thông, một loại hình kênh điện tử
hiện đại mà đặc trưng cơ bản của nó là dùng thế giới âm thanh phong phú để
chuyển tải thông điệp. Để có thể tạo ra một sản phẩm báo phát thanh, mỗi nhà báo
cần tuân thủ các bước chung của quy trình sản xuất các sản phẩm báo chí. Tuy
nhiên, cũng phải lưu ý các đặc thù khi xây dựng loại hình báo nói này, nó còn đòi
hỏi mỗi nhà báo phải có thêm những trình độ chuyên môn, kỹ thuật nhất định. Về
cơ bản, quy trình sản xuất tác phẩm báo chí phát thanh bao gồm các bước chủ yếu sau đây:
Bước 1. Tìm hiểu và nghiên cứu thực tế
Đây là khâu đầu tiên trong quy trình sáng tạo một tác phẩm báo chí. Quá trình tìm
hiểu và nghiên cứu thực tế nếu được coi trọng sẽ giúp nhà báo có thêm thông tin,
tài liệu, giúp cho việc chọn đề tài thuyết phục hơn. Thực tế đời sống luôn biến động
hàng ngày hàng giờ, việc tìm hiểu và nghiên cứu thực tế chính là quá trình nhà báo
thu thập thông tin cần thiết cho việc quyết định có chọn hay không chọn đề tài đó.
Bước 2. Chọn đề tài, chủ đề, tư tưởng chủ đề cho tác phẩm -
Đề tài là những vấn đề đặt ra trong cuộc sống thực, rất đa dạng và phong
phú, không phụ thuộc vào phạm vi giới hạn của vấn đề, sự kiện mà thường mang tính khách quan
(VD: đề tài về môi trường, về trẻ em, giáo dục...) -
Chủ đề là vấn đề đã được nhà báo lựa chọn để thực hiện tác phẩm và được
giới hạn trong một phạm vi nhất định
(VD: đề tài trẻ em nhưng chủ đề đề cập là trẻ em khuyết tật) -
Tư tưởng chủ đề là nội dung được nhà báo xác định cách thức thể hiện tư
tưởng, quan điểm, cách nhìn nhận của nhà báo về vấn đề đó. Tư tưởng chủ đề thể
hiện rõ lập trường, sự nhận thức và những phán xét của nhà báo về một vấn đề
nào đó. Cách bộc lộ tư tưởng chủ đề của một tác phẩm chính là sự bộc lộ thái độ,
cách nhìn nhận đánh giá vấn đề của nhà báo.
Bước 3.Liên hệ với những người liên quan để phỏng vấn và tiến hành ghi âm
tại thực địa, tiến hành thu thập các thông tin liên quan khác.
Đây là quá trình đòi hỏi nhà báo phải có kỹ năng nghiệp vụ tinh thông để có thể khai
thác thông tin một cách chính xác nhất, đầy đủ nhất. Thông thường, nhà báo sẽ sử
dụng phương pháp phỏng vấn thông qua hệ thống câu hỏi để tìm kiếm thông tin từ
đối tượng và những nhân vật liên quan hoặc nhân vật nắm giữ thông tin. Nhà báo
cần biết lựa chọn đối tượng, chuẩn bị hệ thống câu hỏi, các phương tiện kỹ thuật
thích hợp để thu thập thông tin phục vụ cho chủ đề của tác phẩm.
Bước 4. Nghe lại băng ghi âm (nạp băng vào máy tính, chọn lọc các chi tiết
cần thiết cho tác phẩm…)
Bước 5. Viết tác phẩm, đọc tác phẩm (ghi âm hoặc trực tiếp), sử dụng các
phỏng vấn, tư liệu có được từ băng ghi âm…để hoàn tất tác phẩm.
Trong phát thanh, người ta sử dụng 2 công nghệ: lOMoAR cPSD| 58647650 -
Công nghệ sản xuất chương trình theo phương pháp truyền thống: Các cán
bộ kỹ thuật, phóng viên, biên tập sẽ tiến hành (1)chuyển trích băng, ghi âm lại lời
đọc của phát thanh viên hay tự mình đọc. Sau đó, tiến hành (2)biên tập lại chương
trình trên bàn hòa âm để cuối cùng (3)cho ra sản phẩm hoàn hảo trên băng từ hoặc
đĩa từ. Đối với chương trình phát thanh trực tiếp thì người phát thanh viên hay
phóng viên sẽ đọc trực tiếp bản tin để phát thẳng lên sóng phát thanh, kỹ thuật viên
trước đó phải có sự chuẩn bị, phối hợp thống nhất trước các tư liệu âm thanh theo
kịch bản chương trình, phải có thời gian chuẩn bị chu đáo kỹ lưỡng trước khi tiến
hành thao tác thực hiện chương trình. ( Phát thanh trực tiếp thường được dùng
trong các chương trình thời sự và tin tức vì không cần sử dụng nhiều kỹ xảo trong dàn dựng chương trình). -
Công nghệ sản xuất chương trình theo phương pháp hiện đại (hay công
nghệ sản xuất chương trình sử dụng mạng vi tính âm thanh): là sử dụng mạng máy
tính âm thanh cho tất cả các khâu sản xuất chương trình. Mạng máy tính âm thanh
bao gồm máy chủ và các máy tính cá nhân liên kết với nhau, máy tính cá nhân
được trang bị phần mềm xử lý âm thanh chuyên dụng.
Bước 6. Duyệt và phát sóng (bao gồm duyệt nội dung và duyệt kỹ thuật) -
Tác phẩm báo chí là sản phẩm cá nhân sáng tạo ban đầu của phóng viên, nhưng
sau khi hoàn thành sẽ được biên tập cho phù hợp với chủ đề, tôn chỉ mục đích...
của tờ báo. Vì thế mà không thể bỏ qua khâu duyệt bài. -
Về nôi dung (quan trọng): cần phản ánh chân thực, khách quan những sự
kiện, vấn đề, sự việc có thực xảy ra trong cuộc sống hàng ngày, mang tính thời sự,
có ý nghĩa xã hội và được công chúng quan tâm. Đây là khâu quan trọng trong quy
trình sáng tạo tác phẩm, bởi vì, tác phẩm có hấp dẫn công chúng hay không sẽ phụ
thuộc vào những vấn đề mà nó đề cập và cách thức thể hiện nó. -
Về kỹ thuật: Người biên tập là những người đầu tiên thay mặt công chúng
đọc (nghe, xem) tác phẩm của nhà báo. Người biên tập chỉnh sửa, cắt ngắn hoặc
thêm bớt, kéo dài... cho rõ ý, rõ câu chữ. Có tác phẩm phải biên tập nhiều, có tác
phẩm phải biên tập ít tùy thuộc vào trình độ người viết bài và trình độ biên tập viên.
Khi ra với công chúng, tác phẩm phải đạt độ hoàn hảo nhất có thể.
Bước 7. Lắng nghe thông tin phản hồi
Sau khi phát sóng, tác phẩm báo chí sẽ nhận được các thông tin phản hồi của
người đọc, người nghe, người xem. Thông thường thì nhà báo ít để ý đến những
thông tin phản hồi của dư luận, bởi họ thường bận rộn và có quá nhiều sự quan
tâm khác. Tuy nhiên, một nhà báo có trách nhiệm là nhà báo biết quan tâm đến
những thông tin phản hồi từ công chúng để điều chỉnh thái độ đối xử.
Do ảnh hưởng của đặc trưng loại hình đến quá trình tác nghiệp, tâm lý sáng tạo và
sự tiếp nhận của công chúng nên ngoài quy trình chung, mỗi loại hình báo chí lại có
những cách tổ chức sáng tạo tác phẩm theo các bước khác nhau nhằm khai thác
hết các thế mạnh đặc trưng của từng loại hình báo chí. Đối với loại hình báo phát
thanh (báo nói), quy trình sản xuất sẽ chú trọng vào khai thác thế mạnh biểu cảm
và chân thực của thông tin âm thanh mà công chúng nghe được bằng lời nói và lOMoAR cPSD| 58647650
tiếng động hiện trường. Có quy trình sáng tạo tác phẩm báo chí phát thanh nói
chung, ngoài ra còn có những quy trình riêng cho từng thể loại riêng biệt, ví dụ như
khi viết bình luận hay tường thuật trực tiếp…Tóm lại, nhận thức rõ ý nghĩa của việc
tuân thủ quy trình sáng tạo tác phẩm báo chí và sử dụng phù hợp trong từng loại
hình báo chí sẽ góp phần tăng cường sự chính xác của thông tin, giảm các thao tác
thừa trong quá trình sáng tạo tác phẩm và làm cho tác phẩm báo chí không chỉ
đúng mà còn hay hơn. QUY TRÌNH SẢN XUẤT BÁO IN
Báo in là loại hình báo chí sử dụng chữ viết, tranh, ảnh, thực hiện bằng phương tiện
in để phát hành đến bạn đọc, gồm báo in, tạp chí in
Quy trình xuất bản một sản phẩm báo in bao gồm các công đoạn sau :
1.Lập kế hoạch xuất bản báo
Là công việc dự thảo kế hoạch nội dung , hình thức cho số báo sắp
xuất bản để ban biên tập và các bộ phận chuyên môn trong tòa soạn cùng
bàn bạc thảo luận , tổ chức thực hiện xuất bản báo đạt được mục đích , mục tiêu đề ra .
Kế hoạch xuất bản do ban (phòng) thư ký tòa soạn thực hiện và được ví dụ như
kim chỉ nam soi sáng cho tờ báo , tạp chí thông tin đúng , trúng , hấp dẫn . Kế hoạch
xuất bản cần lập theo biểu mẫu và càng chi tiết , cụ thể thì việc tổ chức xuất bản càng hiệu quả .
Kế hoạch xuất bản báo , tạp chí có thể được lập dài hạn hoặc ngắn hạn; cũng có
thể lập mang tính chất tổng thể hoặc chi tiết tới từng trang , mục , thể loại tác phẩm .
Để đưa ra được các ý tưởng tốt cho kế hoạch xuất bản , người lập phải dựa trên cơ sở
những tiêu chí cơ bản khi tổ chức nội dung , hình thức báo in . Bàn dự thảo kế hoạch
báo phải được ban biên tập và các bạn chuyên môn góp ý , bổ sung hoàn thiện trước
khi triển khai thực hiện . 2.Tạo tác phẩm
Tạo tác phẩm gồm: sáng tạo tác phẩm báo chí và sáng tác tác phẩm văn học, nghệ
thuật. Có tính chất quyết định chất lượng nội dung mỗi số báo
Khâu này do đội ngũ phóng viên , cộng tác viên , thông tin viên thực hiện . Với các tờ báo :
Phóng viên là lực lượng chính yếu tạo nên các tác phẩm cho tờ báo , cộng tác
viên là lực lượng tham gia vào nội dung tờ báo . Với các tạp chí :
Cộng tác viên là lực lượng chính yếu tham gia vào diễn đàn lý luận , phổ biến
kiến thức trên các tạp chí .
Hiện thực là nguồn đề tài vô tận để đội ngũ này tạo ra những tác phẩm bổ ích cho
công chúng . Ở công đoạn này , các tác phẩm báo chí , văn học , nghệ thuật chưa hoàn
thiện ( chưa qua biên tập , duyệt , lên trang ) . lOMoAR cPSD| 58647650
3.Tổ chức sản xuất sản phẩm
Sau khi bộ phận tạo ra tác phẩm hoàn thiện , bộ phận tổ chức xuất bản
( ban thư ký tòa soạn ) sẽ tiếp nhận tất cả các tác phẩm để đưa vào số , trang
báo , tạp chí sắp xuất bản .
Công đoạn này bao gồm các phần việc như : (1)tổ chức nội dung các trang báo ,
tạp chí ; (2)biên tập ; (3)thiết kế , trình bày ấn phẩm ; (4)in sản phẩm ( chế bản , bình bản
, phơi bản , in , gia công sản phẩm ) .
4.Phát hành sản phẩm
Đây là công đoạn cuối trong quy trình sản xuất báo in . Việc phát hành
báo in chủ yếu bằng hình thức trao tay , thông qua hệ thống bưu cục , các công
ty phát hành báo , các đại lý bán báo lẻ , bán dạo ... Do tính chất trao tay nên
việc phát hành báo in bị chi phối bởi các yếu tố khách quan , chủ quan , làm
ảnh hưởng đến sự phát tán thông tin thời sự . Điều này là một trong những yếu
thế của báo in so với các loại hình báo chí khác .
Các tòa soạn càng có mối quan hệ đặt mua báo chí rộng thì thu lại lợi nhuận càng lớn .
Các tòa soạn cũng có thể làm việc với các đại lý bán lẻ , người bán báo dạo để phát hành
. Thông thường cách làm này thu lợi nhuận không cao , nhất là ở các nước chậm phát
triển , người dân chưa có thói quen bỏ tiền cá nhân để mua báo đọc .
Ngày này , khoa học kỹ thuật phát triển mạnh, nhiều tòa soạn báo đã áp dụng
phương pháp truyền , in và phát hành sản phẩm cùng một thời gian ở nhiều điểm khác
nhau , do vậy đáp ứng khá tốt sự phát tán sản phẩm cũng như nhu cầu tiếp nhận thông tin của độc giả .
5.Phản hồi và xử lý thông tin phản hồi
Đây là công đoạn quan trọng giúp cho các tòa soạn nắm bắt và đánh
giá được hiệu quả của từng ảnh , tin , bài , ảnh ... trong mỗi số báo xuất bản .
Việc phản hồi từ phía độc giả về thông tin mà các tờ báo đăng tải sẽ góp phần
quan trọng giúp cho báo chí thực hiện tốt chức năng phản biện xã hội . Các ý
kiến phản hồi từ phía độc giả sẽ khơi gợi cho tòa soạn những ý tưởng mới về
tổ chức thông tin , đồng thời cải thiện chất lượng nội dung , hình thức sản
phẩm báo chí để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của công chúng .
QUY TRÌNH SẢN XUẤT BÁO HÌNH
Báo hình hay chương trình truyền hình là một trong những loại hình báo chí phổ biến
nhất hiện nay. Với sự phát triển như vũ bão của trình độ khoa học kĩ thuật, các chương
trình truyền hình được công chiếu hiện nay ngày càng được đầu tư một cách kĩ lưỡng
và chỉn chu cùng những nội dung vô cùng phong phú, hấp dẫn. Quả thực, máy móc
cùng các trang thiết bị hiện đại đã giúp con người không ít trong việc tạo ra những
chương trình truyền hình tuy nhiên đây vẫn là công việc tiêu tốn không ít mồ hôi,
công sức của nhà sản xuất. lOMoAR cPSD| 58647650
Quy trình sản xuất một sản phẩm báo hình:
Bước 1: Lập kế hoạch xuất bản
1.1: Khảo sát hiện trường
Đây là một việc rất quan trọng, có thể ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm
báo hình. Đối với các chương trình được sản xuất tại phim trường, nơi đạo diễn và
biên kịch có thể sắp xếp bối cảnh theo ý muốn thì yếu tố này không quá quan trọng.
Tuy nhiên đối với những chương trình truyền hình thực tế thì việc khảo sát hiện
trường là một trong những việc then chốt. Việc này giúp nhà sản xuất có thể nắm bắt
được điều kiện địa hình, ánh sáng, âm thanh… từ đó đề ra phương án phù hợp
1.2: Xây dựng kịch bản, kết cấu:
Kịch bản và kết cấu được coi là khung xương của một sản phẩm báo hình. Để cả bộ
máy ekip có thể hoạt động một cách nhịp nhàng. Đồng thời, kịch bản truyền hình còn
đóng vai trò là trật tự tuyến tính, giúp từng khung hình, âm thanh, góc máy, câu thoại
hiện lên một cách logic cũng như phù hợp với ý tưởng của người đạo diễn. Đối với
những chương trình truyền hình được dựng lên tại xưởng sản xuất, một kịch bản
truyền hình được coi là tương đối ổn định và ít có sự thay đổi; tuy nhiên đối với
chương trình truyền hình trực tiếp, do mọi thứ đều xảy ra một cách ngẫu nhiên nên
lúc này, kịch bản chỉ mang tính dự trù và sẽ thay đổi linh hoạt dựa vào điều kiện thực tế.
Bước 2: Tạo tác phẩm (Tiền kì)
Sau khi phóng viên và biên tập đã có kịch bản, giám đốc sản xuất sẽ tiến hành bố trí,
phân bổ nhân lực để thực hiện các khâu khác nhau của quá trình sản xuất, trong đó
bao gồm việc chuẩn bị trang thiết bị thu hình, thu thanh; đường ray lưu động hoặc set
up studio (đối với các chương trình quay tại studio). Sau đó, chương trình sẽ được ghi
hình với thứ tự giống như trong kịch bản hoặc cũng có một số chương trình được khai
thác từ vệ tinh. Sau buổi ghi hình, sản phẩm thu được là băng hình gốc nhằm phục vụ
cho quá trình hậu kì, kèm theo bang là phiếu sản xuất tiền kì. Trong trường hợp các
chương trình truyền hình trực tiếp, tín hiệu sẽ được truyền đến phòng tổng khống chế để phát sóng.
Bước 3: tổ chức sản xuất sản phẩm (Hậu kì)
Sau khi sản xuất tiền kì, các biên tập viên sẽ tiến hành tạo dựng hình ảnh dựa trên kịch
bản: có thể là lấy nét lại khung hình, xóa các chi tiết thừa, thêm phụ đề hoặc làm mờ
đối tượng… Sau phần hình ảnh là đến âm thanh. Các biên tập viên sẽ tiến hành xử lý
âm thanh sao cho phù hợp; đó có thể là xóa tạp âm, chèn nhạc, edit giọng nói của lOMoAR cPSD| 58647650
nhân vật… Khi quá trình biên tập kết thúc, sản phẩm kèm theo là phiếu sản xuất hậu
kì (là phiếu khảo sát chất lượng kĩ thuật của bang). Công đoạn này đòi hỏi trình độ
chuyên môn cao của đội ngũ biên tập viên.
Bước 4: phát hành sản phẩm:
Trước khi sản phẩm được phát hành chính thức, để đảm bảo chất lượng, chương trình
sẽ được đưa ra để nghiệm thu nhằm đánh giá một cách chi tiết chất lượng của chương
trình truyền hình. Sau khi chắc chắn rằng sản phẩm báo hình đã đáp ứng đầy đủ tiêu
chí từ nội dung, hình ảnh đến âm thanh thì nhà Đài sẽ cấp phiếu nghiệm thu phát sóng
chương trình truyền hình để được công chiếu một cách rộng rãi. Hệ thống vô tuyến;
đường truyền cáp hoặc Internet sẽ đảm trách công việc truyền tải sản phẩm báo hình
đến đông đảo quần chúng nhân dân.
Bước 5: Phản hồi và xử lý phản hồi:
Sau khi chương trình được phát sóng rộng rãi và được đông đảo quần chúng nhân dân
đón nhận, việc tiếp nhận phản hồi là vô cùng cần thiết. Bên cạnh những nhận xét tích
cực về chương trình truyền hình, những phản ánh về các mặt hạn chế cũng cần được
nhà sản xuất xem xét một cách khách quan, từ đó nhìn nhận một cách chính xác tâm
tư, nguyện vọng, mong muốn, yêu cầu của khán giả và điều cân nhắc điều chỉnh
chương trình của mình trở nên phù hợp hơn.
Những phản hồi của quần chúng nhân dân khi chuyển đến nhà Đài cần phải được xem
xét, xử lí một cách kĩ lưỡng và chuyên nghiệp để có thể đưa ra phản hồi một cách
nhanh chóng, kịp thời. Tất nhiên với số lượng khoảng vài nghìn bức thư, bộ phận tiếp
nhận phản hồi không thể đọc cũng như trả lời toàn bộ được. Vì vậy quá trình phản hồi
cũng cần phải có sự chọn lọc tỉ mỉ sao cho vừa đảm báo tính hiệu quả, vừa không tiêu
tốn quá nhiều thời gian.