Bản chất chính trị và kinh tế trong dân chủ xã hội chủ nghĩa

2. Bản chất của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa
-Dân chủ xã hội chủ nghĩa mang bản chất của giai cấp công nhân - giai cấp lao động.
- Dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân chủ cho đa số (rộng rãi) - quần chúng nhân dân.
- Dân chủ xã hội chủ nghĩa có sự thống nhất giữa tính giai cấp, tính nhân dân và tính dân tộc.
- Dân chủ xã hội chủ nghĩa được thực hiện trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội.
Với tư cách là đỉnh cao trong toàn bộ lịch sử tiến hoá của dân chủ, dân chủ xã hội chủ nghĩa có các bản chất cơ bản sau:
+ Bản chất chính trị:
• Bản chất chính trị của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là sự lãnh đạo chính trị của giai cấp công nhân
thông qua đảng của nó đối với toàn xã hội, nhưng không phải chỉ để thực hiện quyền lực và lợi ích riêng
của giai cấp công nhân, mà chủ yếu là để thực hiện quyền lực và lợi ích của toàn thể nhân dân, trong đó có giai cấp công nhân.
Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là do Đảng Cộng sản lãnh đạo - yếu tố quan trọng đảm bảo quyền lực thực
sự thuộc về nhân dân. Vì Đảng Cộng sản đại biểu cho trí tuệ và lợi ích của giai cấp công nhân, nhân dân
lao động và toàn thể dân tộc. => Dân chủ xã hội chủ nghĩa mang tính nhất nguyên về chính trị.
• Mặc khác, trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa, nhân dân lao động là người làm chủ quan hệ chính trị
xã hội. Trong xã hội, họ có quyền giới thiệu các đại biểu tham gia vào bộ máy chính quyền từ trung ương
đến địa phương; tham gia đóng góp ý kiến, xây dựng chính sách pháp luật, xậy dựng bộ máy và cán bộ,
nhân viên nhà nước; tham gia rộng rãi vào công việc quản lý nhà nước,. .
Trên thực tế, nhân dân lao động trong quá trình tham gia vào dân chủ, Nhà nước luôn luôn có những
đường lối chính sách để đảm bảo quyền lực thuộc về nhân dân. Nhân dân có quyền kiểm tra, giám sát
hoạt động của Nhà nước.
=> Xét về bản chất chính trị, dân chủ xã hội chủ nghĩa vừa có bản chất của giai cấp công nhân, vừa có
tính nhân dân rộng rãi, tính dân tộc sâu sắc. Chính vì thế nền dân chủ xã hội chủ nghĩa khác về chất so với dân chủ tư sản.
* Sự khác về chất giữa nền dân chủ xã hội chủ nghĩa và nền dân chủ tư sản:
Dân chủ xã hội chủ nghĩa Dân chủ tư sản Bản chất giai cấp Giai cấp công nhân Giai cấp tư sản Cơ chế Cơ chế nhất nguyên Cơ chế đa nguyên Đảng lãnh đạo Một đảng Nhiều đảng Bản chất nhà nước
Nhà nước pháp quyền xã hội chủ
Nhà nước pháp quyền tư sản nghĩa
+ Bản chất kinh tế:
• Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa dựa trên chế độ sở hữu xã hội về những tư liệu sản xuất chủ yếu của
toàn xã hội đáp ứng sự phát triển ngày càng cao của lực lượng sản xuất dựa trên cơ sở khoa học - công
nghệ hiện đại nhằm thoả mãn ngày càng cao nhu cầu của toàn thể nhân dân lao động.
• Bản chất kinh tế đó chỉ được bộc lộ đầy đủ qua một quá trình ổn định chính trị, phát triển sản xuất
và nâng cao đời sống của toàn xã hội, dưới sự lãnh đạo của đảng Mác- Lênin và quản lý, hưởng dẫn, giúp
đỡ của nhà nước xã hội chủ nghĩa; đảm bảo quyền làm chủ của nhân dân về các tư liệu sản xuất chủ yếu;
quyền làm chủ quá trình sản xuất kinh doanh, quản lý và phân phối; coi trọng lợi ích kinh tế của người lao động
=> Bản chất kinh tế của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là thực hiện chế độ công hữu về tư liệu sản xuất
chủ yếu và thực hiện chế độ phân phối lợi ích theo kết quả lao động là chủ yếu.
Giữ vai trò chủ đạo trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa là chế độ công hữu về tư liệu sản xuất. Trong đó,
toàn bộ các yếu tố vật chất của xã hội sẽ do đại diện Nhà nước xã hội chủ nghĩa quản lí, và thành phần
kinh tế chủ đạo vẫn là kinh tế Nhà nước và kinh tế tập thể. Điều đó đã đáp ứng sự phát triển ngày càng
cao của lực lượng sản xuất dựa trên cơ sở khoa học - công nghệ hiện đại nhằm thỏa mãn ngày càng cao
những nhu cầu vật chất và tinh thần của toàn thể nhân dân lao động.
Dân chủ xã hội chủ nghĩa được biểu hiện là chế độ phân phối lợi ích theo kết quả lao động là chủ yếu,
được hiểu là sự đảm bảo về lợi ích kinh tế, phải coi lợi ích kinh tế của người lao động là động lực cơ bản
nhất. Lao động việc làm và phân phối tương ứng với kết quả lao động là nội dung kinh tế của dân chủ,
đây cũng là nội dung mà quyền dân chủ được thể hiện một cách rộng rãi, trực tiếp. Nhà nước sẽ cố gắng
để các công dân, cá thể trong xã hội có thể tự do lựa chọn ngành nghề phát triển của mình, có thể phát
huy quyền làm chủ của mình đối với tư liệu sản xuất chủ yếu của XH, và có quyền tự do hơn nữa và bình
đẳng với nhau trong việc tiếp cận của cải và các tư liệu sản xuất chủ đạo của xã hội, hưởng bình đẳng
trong phân phối các của cải này.
+ Bản chất tư tưởng - văn hoá - xã hội:
• Nền dân chủ xã hội chủ nghĩa lấy hệ tư tưởng Mác - Lênin - hệ tư tưởng của giai cấp công nhân, làm
chủ đạo đối với mọi hình thái ý thức xã hội khác trong xã hội mới. Đồng thời kế thừa, phát huy những
tinh hoa văn hóa truyền thống dân tộc; tiếp thu những giá trị tư tưởng - văn hóa, văn minh, xã hội,. .;
nhân dân được làm chủ những giá trị văn hoá tinh thần; được nâng cao trình độ văn hoá, có điều kiện phát triển cá nhân.
• Trong nền dân chủ xã hội chủ nghĩa có sự kết hợp hài hoà về lợi ích giữa cá nhân, lợi ích tập thể và lợi ích của toàn xã hội.
Nhân dân là chủ thể sáng tạo văn hoá và chính nhân dân là người hưởng thụ những giá trị văn hoá đó.
Cụ thể hơn nhân dân có quyền lựa chọn các loại hình tôn giáo, tín ngưỡng mình theo hoặc không theo,
được quyền sáng tạo nghệ thuật theo mong muốn của mình, nhân dân có quyền biểu đạt tự do ngôn
luận, tự do báo chí,. . Đây là một số biểu hiện của nền dân chủ xã hội chủ nghĩa trên lĩnh vực văn hoá xã hội.
=> Dân chủ xã hội chủ nghĩa là một thành tựu văn hoá.
Tóm lại: Với tất cả những đặc trưng đó, Dân chủ xã hội chủ nghĩa là nền dân chủ cao hơn về chất so với
nền dân chủ tư sản, là nền dân chủ mà ở đó mọi quyền lực thuộc về nhân dân, dân là chủ và nhân dân
làm chủ, dân chủ và pháp luật nằm trong sự thống nhất biện chứng; được thực hiện bằng nhà nước
pháp quyền xã hội chủ nghĩa đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng cộng sản.
Document Outline

• + Bản chất chính trị:
• + Bản chất kinh tế:
• + Bản chất tư tưởng - văn hoá - xã hội: