CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA VĂN HÓA VIỆT NAM - TỔNG QUAN KHOA HỌC

Vì có một vài ý mình dự định sẽ để mọi người nói ở bên ngoài chứ không
thêm vào slide nên có thể mọi người sẽ thấy hơi nhiều chữ 1 chút. Phần nói
thêm mình sẽ đánh dấu bằng chữ màu vàng, in nghiêng và để trong ngoặc
còn phần chữ để vào slide mình sẽ để nguyên màu đen. Cảm ơn mọi người rất nhiều
CÁC ĐẶC TRƯNG CƠ BẢN CỦA VĂN HÓA 1. Tính hệ thống
Khái niệm: là mối liên hệ mật thiết giữa các thành tố với nhau,
kết nối những hiện tượng, quy luật lại với nhau trong quá trình phát triển. • Tác dụng:
▪ Thực hiện được các chức năng của xã hội
(nói thêm bên ngoài, không đưa vào slide: lý do là bởi
văn hóa bao trùm lên tất cả các hoạt động, các lĩnh vực)
▪ Tăng độ ổn định của xã hội, cung cấp và trang bị cho
xã hội những phương tiện cần thiết để ứng biến với môi trường tự nhiên.
(nói thêm bên ngoài, không đưa vào slide: nói cách
khác, văn hóa xây lên nền tảng vững chắc cho sự phát
triển tiến bộ của xã hội. Có lẽ chính vì thế mà người ta
thường gắn văn hóa với loại từ “nền” để tạo thành cụm
từ thông dụng “nền văn hóa”) 2. Tính giá trị
(nói thêm bên ngoài, không đưa vào slide: Văn hóa là thước đo chuẩn
mực cho con người, định rõ những giá trị được coi là quan trọng trong
xã hội. Văn hóa khi được hiểu theo khía cạnh của một tính từ sẽ mang
nghĩa là tốt đẹp, là có giá trị. Trong lịch sử phát triển của nhân loại có
giá trị của văn hóa để tồn tại và có giá trị của văn hóa để phát triển.) • Tác dụng: ➢ Theo mục đích:
o Giá trị vật chất: phục vụ nhu cầu vật chất
o Giá trị tinh thần: phục vụ nhu cầu tinh thần ➢ Theo ý nghĩa:
o Giá trị sử dụng: sản phẩm phục vụ cuộc sống hằng ngày,…
o Giá trị thẩm mỹ: tác phẩm văn học nghệ thuật…
o Giá trị đạo đức: lòng trung thực, lòng trung thành,
tôn trọng và tình yêu thương ➢ Theo thời gian:
o Giá trị vĩnh cửu: cuộc Cách Mạng tháng 10 Nga
(nói thêm bên ngoài, không đưa vào slide: bởi cuộc
cách mạng này đã mở ra cho nhân loại một trang
sử mới, trang sử của độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội)
o Giá trị nhất thời: Phong cách, xu hướng thời trang, làm đẹp
→ Có cái nhìn biện chứng, khách quan trong quá trình đánh giá tính giá trị
của sự vật hiện tượng để tránh xu hướng cực đoan phủ nhận sạch trơn hoặc
tán dương hết lời 3. Tính nhân sinh
• Phân biệt văn hoá như 1 hiện tượng xã hội (do con người sáng
tạo) với các giá trị tự nhiên (nói thêm bên ngoài: Tính nhân sinh
của văn hóa có nghĩa rằng văn hóa được coi như một hiện tượng
xã hội. Hiện tượng xã hội được hiểu là những hiện tượng do con
người sáng tạo ra hay còn gọi là nhân tạo, khác với các giá trị tự
nhiên hay còn gọi là thiên tạo. Văn hóa là hiện tượng thuộc về
xã hội loài người, gắn liền với hoạt động thực tiễn của con
người, là những giá trị do một cộng đồng người sáng tạo ra,
thuộc về con người, ở trong con người và mang dấu ấn người.
Chính vì là một thực thể có tính nhân sinh nên văn hóa chịu tác
động của cả vật chất lẫn tinh thần của con người. Điều đó cho
thấy, con người vừa là chủ thể của văn hóa, đồng thời là khách
thể của văn hóa, lại vừa là sản phẩm văn hóa.)
• Thực hiện chức năng giao tiếp, là sợi dây nối liền con người với con người 4. Tính lịch sử
(nói thêm bên ngoài: Văn hóa phản ánh quá trình sáng tạo của con
người trong một không gian và thời gian nhất định. Chính vì thế mà
văn hóa cũng gắn liền với chiều dài lịch sử, thậm chí là văn hóa hàm chứa lịch sử)
• Giúp cho văn hóa mang đặc trưng có bề dày, có chiều sâu, có hệ giá trị
• Buộc văn hoá tự điều chỉnh, tiến hành phân loại và phân bố lại các giá trị
• Đảm bảo tính kế tục của lịch sử (Nhờ có tính lịch sử mà văn
hóa cũng cần được duy trì, nói một cách khác đó là biến văn
hóa trở thành truyền thống văn hóa)
→Văn hóa có tính lịch sử cao cần phải được tích lũy, được gìn giữ và không
ngừng tái tạo, chắt lọc những tinh hoa, không ngừng sản sinh và phát triển để
hoàn thiện dưới dạng ngôn ngữ, phong tục, truyền thống; tín ngưỡng, tôn giáo; nghệ thuật… (nói thêm bên ngoài:
+ Ngôn ngữ: Ngôn ngữ là công cụ chính để giao tiếp và
truyền đạt ý nghĩa. Hình thức và cách sử dụng ngôn ngữ phản ánh những
giá trị, niềm tin và hệ thống kiến thức của một cộng đồng văn hoá.
+ Phong tục, tập quán: Những phong tục và truyền thống là
các quy tắc xã hội, cách cư xử và hành vi được thực hiện trong một cộng
đồng nhất định. Chúng bao gồm các hoạt động gia đình, lễ hội, cách ăn
mặc, rèn luyện, cưới hỏi và tang lễ.
+ Tín ngưỡng, tôn giáo: Đó là các hệ thống tín ngưỡng và
tôn giáo mà người dân tuân theo. Chúng định hình cách nhìn nhận về thế
giới, quyết định về đạo đức, lối sống và mối quan hệ với thiên nhiên và với nhau.
+ Nghệ thuật: Là cách mà một cộng đồng diễn tả và truyền
đạt tri thức, giá trị và lịch sử của mình thông qua âm nhạc, hình ảnh, văn
chương, múa rối, múa non và nhiều hình thức nghệ thuật khác.)
Mở rộng: VĂN HÓA VIỆT NAM
- Văn hóa Việt Nam có những nét mang tính đặc trưng phổ biển
của văn hóa nói chung và có những đặc trưng riêng biệt, đặc thù. Những
đặc trưng cơ bản riêng biệt này được hình thành, đúc kết, bảo lưu, phát
triển từ điều kiện địa lý tự nhiên, lịch sử, chính trị - kinh tế - xã hội của
Việt Nam. (Nhiều học giả, nhà nghiên cứu chuyên ngành Việt Nam học,
Văn hóa học, Văn hóa Việt Nam đã có nhiều ý kiến đa chiều về đặc
trưng văn hóa Việt Nam, tạo nên bức tranh phong phú, nhiều màu sắc,
đôi khi là tương phản, nhưng tổng hợp lại, văn hóa Việt Nam có những
nét chung tương đối khái quát, thể hiện ở 5 đặc trưng sau)
Một là tính cộng đồng xã hội (thể hiện rõ ở 6 phẩm chất:
Tính đoàn kết, giúp đỡ; Tính tập thể thương người; Tính
dân chủ, làng xã; Tính trọng thể diện; Tình yêu quê
hương, làng xóm; Lòng biết ơn.)
Hai là tính trọng âm (7 phẩm chất tốt được biểu hiện
trong tính trọng âm là: Tính ưa ổn định; Tính hiền hòa,
bao dung; Tính trọng tình, đa cảm; Thiên hướng thơ ca;
Sức chịu đựng, nhẫn nhịn; Lòng hiếu khách.)
Ba là tính ưa hài hòa (thể hiện ở bốn phẩm chất: Tính
mực thước; Tính ung dung; Tính vui vẻ, lạc quan; Tính thực tế.)
Bốn là tính kết hợp (thể hiện ở hai khả năng: Khả năng
bao quát tốt; Khả năng quan hệ tốt.)
Năm là, tính linh hoạt (Biểu hiện của tính linh hoạt được
thể hiện ở 2 phẩm chất tốt: Khả năng thích nghi cao; Tính sáng tạo.)
Tổng hợp 5 đặc trưng cơ bản của văn hóa Việt Nam ta thấy phẩm
chất, giá trị cốt lõi tốt nhất là lòng yêu nước; tinh thần dân tộc; lòng
nhân ái, thương người; tính cộng đồng làng xã; tính tinh tế.
Document Outline

• 1.Tính hệ thống
• 2.Tính giá trị
• 3.Tính nhân sinh
• 4.Tính lịch sử