Các điều kiện ra đời của chủ nghĩa xã hội & hình thái cộng sản xã hội

Các điều kiện cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội. Hình thái kinh tế- xã hội
cộng sản chủ nghĩa và sự phân kì hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.
1. Các điều kiện cho sự ra đời của chủ nghĩa xã hội.
- Chủ nghĩa xã hội với tư cách là một chế độ kinh tế, chính trị và xã hội theo quan
điểm của chủ nghĩa Mác-Lênin là một xã hội được thiết lập sau thắng lợi của cuộc
cách mạng xã hội chủ nghĩa của giai cấp công nhân dưới sự lãnh đạo của Đảng
cộng sản, giành được chính quyền từ tay giai cấp thống trị và bóc lột trước đó, thiết
lập nền chính quyền mới của nhân dân lao động từ đó xây dựng cơ sở vật chất, kỹ
thuật với kiến trúc thượng tầng về chính trị, tư tưởng, văn hóa tương ứng dựa theo
những nguyên lý, quy luật cơ bản của Chủ nghĩa Mác-Lênin.
=> Như vậy, chủ nghĩa xã hội phải ra đời dựa trên những tiền đề vật chất cơ bản như:
+ Điều kiện thứ nhất: do sự ra đời của sản xuất công nghiệp với thành tựu khoa học
kỹ thuật công nghệ, lao động mang tính xã hội, lực lượng sản xuất phát triển mạnh
mẽ và đạt tới trình độ xã hội hóa ngày càng cao, mâu thuẫn với quan hệ sản xuất
dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất chủ yếu.
Mâu thuẫn này ngày càng phát triển. Đây là mâu thuẫn cơ bản trong phương thức
sản xuất tư bản chủ nghĩa.
+ Điều kiện thứ hai: cùng với sự hình thành và phát triển của chủ nghĩa tư bản
cũng hình thành và phát triển hai giai cấp cơ bản: giai cấp công nhân và giai cấp tư
sản có lợi ích đối lập nhau nên xã hội xuất hiện mâu thuẫn đối kháng. Giai cấp
công nhân giác ngộ lý luận chủ nghĩa xã hội khoa học và dưới sự lãnh đạo của
Đảng cộng sản lật đổ nhà nước của giai cấp tư sản, xác lập nhà nước của giai cấp
công nhân và nhân dân lao động. Việc thiết lập nhà nước của giai cấp công nhân và
nhân dân lao động là sự mở đầu của hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.
=> Tóm lại: do sự vận động của những mâu thuẫn cơ bản trong chủ nghĩa tư bản
cùng với cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động. Khi xuất
hiện tình thế và thời cơ cách mạng tạo ra những điều kiện cần và đủ thì cách mạng
xã hội chủ nghĩa tất yếu sẽ xảy ra và thắng lợi đưa đến sự ra đời của hình thái kinh
tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.
- Trong thời đại ngày nay, Chủ nghĩa xã hội vẫn có thể ra đời từ một quốc gia trung
bình có trình độ phát triển trung bình thậm chí chưa qua tư bản chủ nghĩa, song
phải đảm bảo các điều kiện mới sau đây:
+ Một là, phải xuất hiện “yếu tố thời đại”, tức là nhân loại đã chuyển sang “giai
đoạn cuối cùng của Chủ nghĩa tư bản”. Từ đó xuất hiện các “mâu thuẫn cơ bản và
gay gắt của thời đại mới”. như:
• Mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản và giai cấp công nhân. Đây vẫn được coi
là mâu thuẫn cơ bản nhất xuyên suốt trong thời đại ngày nay.
• Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa Đế quốc xâm lược với các quốc gia, dân tộc
bị xâm lược và bị áp bức. Đây là mâu thuẫn đặc trưng cho thời kì mới.
• Mâu thuẫn giữa các nước tư bản với nhau do xung đột lợi ích.
• Mâu thuẫn giữa các nước giàu trong thế giới tư bản và các nước nghèo,
lạc hậu do bị tụt hậu xa về kinh tế.
+ Hai là, phải có sự tác động toàn cầu của phong trào cộng sản và công nhân
quốc tế, của hệ tư tưởng của giai cấp công nhân (chủ nghĩa Mác-Lênin), đặc biệt là
luận điểm về chủ nghĩa đế quốc và các dân tộc bị áp bức… làm thức tỉnh phong
trào dân tộc, phong trào yêu nước của các quốc gia đấu tranh chống các chế độ áp
bức, bóc lột, bất công của chủ nghĩa tư bản hoặc bỏ qua chế độ tư bản chủ nghĩa
tiến thẳng lên chủ nghĩa xã hội.
+ Ba là, xuất phát từ những mâu thuẫn không thể giải quyết dẫn đến những nỗ
lực đấu tranh của giai cấp công nhân và nhân dân lao động tại các nước tư bản phát
triển dẫn đến việc hình thành Đảng Cộng sản.
=> Từ đó, sự lãnh đạo của Đảng cộng sản một cuộc cách mạng xã hội chủ nghĩa có
thể nổ ra cũng có thể làm cho chủ nghĩa tư bản và các chế độ áp bức bóc lột khác
diệt vong dẫn tới ra đời chủ nghĩa xã hội.
2. Hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa và sự phân kì hình thái kinh tế
- xã hội cộng sản chủ nghĩa.
a) Khái niệm hình thái kinh tế - xã hội:
- Là một khái niệm của chủ nghĩa duy vật lịch sử, dùng để chỉ xã hội ở từng giai
đoạn lịch sử nhất định, với một kiểu quan hệ sản xuất đặc trưng cho xã hội đó, phù
hợp với trình độ nhất định của các lực lượng sản xuất và một kiến trúc thượng tầng
tương ứng được xây dựng trên những kiểu quan hệ sản xuất ấy.
- Quan điểm của chủ nghĩa duy vật lịch sử đã chỉ ra rằng lịch sử phát triển của xã
hội loài người là một quá trình lịch sử- tự nhiên, đó là sự phát triển kế tiếp nhau
của các hình thái kinh tế- xã hội từ thấp đến cao. Quy luật đưa đến sự thay thế lẫn
nhau của các hình thái kinh tế- xã hội trong lịch sử là quan hệ sản xuất phù hợp với
trình độ của lực lượng sản xuất.
b) Khái niệm hình thái kinh tế - xã hội cộng sản chủ nghĩa.
- Là một nấc thang cao nhất trong quá trình phát triển của lịch sử xã hội loài người.
- Là một hình thái dựa trên quan hệ sản xuất mới với chế độ công hữu xã hội chủ
nghĩa về tư liệu sản xuất và sự phát triển rất cao của lực lượng sản xuất với kiến
trúc thượng tầng xã hội chủ nghĩa.
- Là hình thái mà sự phát triển toàn diện, không hạn chế của mỗi người đang trở
thành mục đích trực tiếp của sự phát triển của nó.
- Các điều kiện cơ bản cho sự ra đời của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa:
+ Sự ra đời của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa không phải là một
hiện tượng ngẫu nhiên tự phát mà nó có nguồn gốc kinh tế- xã hội sâu xa của nó,
đó là mâu thuẫn giữa tính chất xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với
tính chất tư nhân tư bản chủ nghĩa trong quan hệ sản xuất.
+ Biểu hiện về mặt xã hội của mâu thuẫn này là giai cấp vô sản mâu thuẫn giai
cấp tư sản ngày càng gay gắt, quyết liệt dẫn đến cách mạng xã hội tất yếu nổ ra. Từ
đó chế độ xã hội cũ là chủ nghĩa tư bản bị xóa bỏ, chế độ xã hội mới ra đời, đó là
chế độ cộng sản chủ nghĩa văn mình và tiến vộ hơn so với xã hội tư bản.
c) Sự ra đời của cộng sản chủ nghĩa là tất yếu
*Nghiên cứu lịch sử phát triển của xã hội loài người, nhất là lịch sử XHTB, các
nhà nhà kinh điển của XHCNKH đã xây dựng nền học thuyết về hình thái kinh tế- xã hội và chứng minh:
-Sự phát triển của xã hội loài người là một quá trình lịch sử tự nhiên của sự thay
thế các hình thái kinh tế-xã hội từ thấp đến cao. Lịch sử xã hội loài người đã trải
qua các hình thái kinh tế xã hội: công xã nguyên thủy, chiếm hữu nô lệ, TBCN và hướng tới CSCN.
-Sự phát triển của các hình thái kinh tế-xh với nền tảng là sự phát triển của PTSX ,
sự thay đổi PTSX này bằng PTSX kia do trình độ phát triển của LLSX quyết định.
Sự ra đời của hình thái KT-XH bắt nguồn từ nhân tố kinh tế, chính trị xã hội do chính CNTB tạo ra.
*Dưới thời CNTB, nền đại công nghiệp TBCN phát triển. KHCN ngày càng hiện
đại, LLSX phát triển mang tính xã hội hóa cao vượt ra ngoài khuôn khổ của QHSX
dựa trên chế độ chiếm hữu tư nhân về TBCN về TLSX. Sự phát triển của LLSX
đòi hỏi xóa bỏ QHSX TBCN, mặt khác nó cũng tạo tiền đề cho sự ra đời của hình thái kt-xh mới.
-Biểu hiện về mặt chính trị xã hội của mâu thuẫn này là mâu thuẫn giữa giai cấp
công nhân và giai cấp tư sản. Mâu thuẫn này phát triển đến một mức độ nào đó sẽ
làm cho cách mạng xh nổ ra, chế độ xh mới ra đời.
=>Hình thái kinh tế-xã hội CSCN ra đời phù hợp với quy luật vận động của lịch
sử, phù hợp với ước mơ, khát vọng từ ngàn đời nay của nhân dân lao động, xóa bỏ
mọi áp bức bóc lột, bất công, con người được tự do, bình đẳng và hạnh phúc.
d) Sự phân kì hình thái kinh tế xã hội cộng sản chủ nghĩa.
*Sự hình thành và phát triển của hình thái kt-xh CSCN là một quá trình biện
chứng, trải qua các giai đoạn từ thấp đến cao, phụ thuộc vào các yếu tố cơ bản hợp
thành xã hội, trong đó xét đến cùng yếu tố quyết định là quá trình phát triển của LLSX và QHSX.
* Tư tưởng của C.Mác - Ph. Ăng ghen:
C.Mác – Ph. Ăngghen không những phân chia lịch sử phát triển xã hội loài
người thành các hình thái kinh tế - xã hội mà còn phân chia các hình thái kinh tế-
xã hội thành các giai đoạn khác nhau. Theo C. Mác:
- Một là, hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa phát triển qua 2 giai đoạn:
+ Giai đoạn thấp – Chủ nghĩa xã hội.
+ Giai đoạn cao – Chủ nghĩa cộng sản.
- Hai là, giữa xã hội tư bản chủ nghĩa và xã hội cộng sản chủ nghĩa là một thời kì
quá độ từ xã hội nọ sang xã hội kia.
* Tư tưởng của V.I.Lenin:
- V.I.Lenin đã cụ thể hóa và phong phú thêm tư tưởng của C.Mác về hai giai đoạn
của hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa.
- Trong tác phẩm “Chủ nghĩa Mác về vấn đề Nhà nước”, khi xác định vị trí của
thời kì quá độ trong sự hình thành và phát triển của hình thái- kinh tế xã hội cộng
sản chủ nghĩa, V.I.Lenin viết:
I- Những cơn đau đẻ kéo dài
II- Giai đoạn đầu của xã hội cộng sản chủ nghĩa.
III- Giai đoạn cao của xã hội cộng sản chủ nghĩa.
Lenin nhấn mạnh: cần phải có một thời kì quá độ lâu dài từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội.
➔ Như vậy, cả C.Mác – Ph.Ăngghen và V.I.Lenin khi phân chia hình thái kinh tế-
xã hội cộng sản chủ nghĩa đều nói đến các giai đoạn: thời kì quá độ, chủ nghĩa xã
hội, chủ nghĩa cộng sản; hình thái kinh tế- xã hội cộng sản chủ nghĩa đã bắt đầu từ
thời kì quá độ cho đến khi xây dựng xong giai đoạn cao của xã hội cộng sản, trong
đó xã hội chủ nghĩa được tạo ra sau khi kết thúc thời kì quá độ lên chủ nghĩa xã hội. Thùy Linh:
Vào những năm 40 của thế kỷ XIX cuộc cách mạng chủ nghĩa Phát triển mạnh mẽ
tạo nên nền đại công nghiệp. Nên đại công nghiệp cơ khí làm cho phương thức sản
xuất tư bản chủ nghĩa có bước phát triển vượt bậc khẳng định sự thắng lợi của chủ
nghĩa tư bản đối với chế độ phong kiến
-Với quá trình phát triển của nền đại công nghiệp, sự Ra đời hai giai cấp cơ bản, đối
lập về lợi ích nhưng lại nương tựa vào nhau: gc tư sản và giai cấp công nhân. Từ
đây cuộc đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại sự thống trị áp bức của giai
cấp tư sản. Do đó nhiều cuộc khởi nghĩa nhiều phong trào đấu tranh đã bắt đầu và
từng bước có tổ chức và trên quy mô rộng
- sự phát triển nhanh chóng có tính chính trị công khai của phong trào công
nhân đã minh chứng, lần đầu tiên, giai cấp công nhân xuất hiện như một lực lượng
chính trị độc lập với những yêu sách kinh tế, tính trị riêng của mình và đã bắt đầu
hướng thẳng mũi nhọn của cuộc đấu tranh vào kẻ thù chính và giai cấp tư sản
-sự lớn mạnh của phong trào đấu tranh giai cấp công nhân đòi họ một cách bức
thiết phải có một hệ thống lý luận soi đường và một cương lĩnh chính trị làm kim chỉ nam cho hành động