Các hoang mạc lớn trên thế giới thường phân bố ở khu vực cận chí tuyến là do?

Các hoang mạc lớn trên thế giới thường phân
bố ở khu vực cận chí tuyến là do? 1. Hoang mạc là gì?
Hoang mạc là vùng có lượng mưa rất ít, ít hơn lượng cần thiết để hầu hết các
loại thực vật sinh trưởng, là vùng đại điện cho những khu vực có khí hậu
nhiệt đới lục địa khô. Hoang mạc được xác định là những khu vực có lượng
mưa ít hơn 200 mm/năm (10 in/năm), do vậy nước ở hoang mạc rất hiếm,
thường không có sông và suối, sự sống hiếm hoi vì có rất ít loại động vật và
thực vật có thể thích nghi với môi trường khắc nghiệt này, chỉ có ít những cây
bộ gai, họ xương rồng sống được điều kiện khô cằng ít nước.
2. Đặc điểm của hoang mạc
Hoang mạc là vùng đất rất khô do có lượng giáng thủy thấp (chủ yếu là mưa,
còn tuyết hay sương giá thì rất thấp), thường có ít lớp phủ thực vật và trong
đó có các dòng suối khô trừ khi nó được cấp nước từ các khu vực bên ngoài.
Các hoang mạc còn được mô tả là những khu vực mà nước bị mất theo
phương thức thoát bốc hơi nhiều hơn so với mưa. Nhìn chung các hoang
mạc có lượng mưa ít hơn 250 mm (10 in) mỗi năm. Bán hoang mạc là những
vùng có lượng mưa trong khoảng 250 và 500 mm (10 và 20 in) và nếu có phủ
cỏ thì được gọi là đồng cỏ khô. Các hoang mạc chiếm khoảng 1/3 diện tích
bề mặt Trái Đất. Các hoang mạc nóng thường có sự chênh lệch nhiệt độ
ngày đêm và theo mùa lớn với nhiệt độ ban ngày cao và ban đêm thấp. Ở
các hoang mạc nóng, nhiệt độ ban ngày có thể lên đến 45 độ C/ 113 độ F
hoặc cao hơn trong mùa hè và xuống 0 độ C/32 độ F hoặc thấp hơn vào ban
đêm trong mùa đông. Hơi nước trong khí quyển đóng vai trò là một bẫy giữa
các sóng hồng ngoại dài phản xạ từ mặt đất và không khí các hoang mạc
không có khả năng ngăn chặn ánh sáng mặt trời ban ngày (trời không mây)
hoặc giữ nhiệt vào ban đêm. Do đó, vào ban ngày hầu hết nhiệt từ mặt trời sẽ
tiếp cận đến mặt đất và ngay sau khi mặt trời lặn, hoang mạc lạnh rất nhanh
bằng cách bức xạ nhiệt của nó vào không gian. Các khu vực đô thị trong các
hoang mạc không có sự dao động nhiệt độ hàng ngày lớn, một phần là do
ảnh hưởng của đảo nhiệt độ. Sa mạc Sahara là hoang mạc lớn thứ 3 trên thế
giới, nó chiếm 30% diện tích Châu Phi.
Các hoang mạc chiếm khoảng 1/3 diện tích bề mặt Trái Đất. Các hoang mạc
nóng thường có sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm và theo mùa lớn với nhiệt
độ ban ngày cao và ban đêm thấp.
3. Đặc điểm của môi trường
Hoang mạc chiếm những diện tích rộng lớn ở châu Á, châu Phi, châu Mĩ và
Ô-xtray-li-a. Phần lớn các hoang mạc nằm dọc theo hai đường chí tuyến và giữa đại lục Á - Âu.
Đặc điểm nổi bật của các hoang mạc là tính chất vô cùng khô hạn, vì lượng
mưa trong năm rất thấp trong khi lượng bốc hơi lại rất lớn. Có nơi nhiều năm
liền không mưa hoặc mưa rơi chưa đến mặt đất đã bốc hơi hết.
Ở hoang mạc, sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn, hơn nhiều so
với sự chênh lệch nhiệt độ giữa các mùa trong năm.
Phần lớn bề mặt các hoang mạc bị sỏi đá hay những cồn cát bao phủ. Thực
vật thiếu nước nên cằn cỗi, thưa thớt. Động vật trong hoang mạc rất hiếm,
phần lớn là các loài bò sát và côn trùng. Dân cư chỉ tập trung ở các ốc đảo là
nơi có mạch nước ngầm lộ ra sát mặt đất.
4. Sự thích nghi của thực, động vật với môi trường
Thực vật và động vật thích nghi với sự khô hạn của hoang mạc bằng cách tự
hạn chế sự thoát nước, đồng thời tăng cường dự trữ nước và chất dinh
dưỡng trong cơ thể. Một số loài cây rút ngắn chu kì sinh trưởng cho phù hợp
với thời kì có mưa ngắn ngủi trong năm. Một số khác, lá biến thành gai hay lá
bọc sáp để hạn chế sự thoát hới nước. Một vài loài cây dự trữ nước trong
thân như cây xương rồng nến khổng lồ ở Bắc Mĩ hay cây có thân hình chai ở
Nam Mĩ. Phần lớn các loài cây trong hoang mạc có thân lùn thấp nhưng bộ rễ
rất to và dài để có thể hút được nước dưới dâu.
Bò sát và côn trùng sống vùi mình trong cát hoặc trong các hốc đá. Chúng chỉ
ra ngoài kiếm ăn vào ban đêm. Linh dương, lạc đà... sống được là nhờ có
khả năng chịu đói khát và đi xa tìm thức ăn, nước uống. Chính các cách thích
nghi với điều kiện khô hạn đã tạo nên sự độc đáo của thế giới thực, động vật ở hoang mạc. 5. Câu hỏi liên quan
Câu 1: Các hoang mạc lớn trên thế giới thường phân bố ở khu vực cận chí tuyến là do:
A. Đây là khu vực nhận được nguồn bức xạ từ mặt trời lớn.
B. Chịu ảnh hưởng của dòng biển lạnh.
C. Đây là khu vực thống trị của các khu khí áp cao.
D. Có lớp phủ thực vật thưa thớt
Câu 2: Quan sát lược đồ hình 19.1, cho biết các hoang mạc trên thế giới
thường phân bố ở đâu?
Hướng dẫn trả lời: Các hoang mạc trên thế giới thường phân bố ở khu vực
chí tuyến, hoặc ở kề các dòng biển lạnh, hoặc nằm sâu tỏng nội địa xa ảnh hưởng của biển.
Câu 3: Qua các hình 19.2 và 19.3, nêu đặc điểm chung của khí hậu
hoang mạc và so sánh sự khác nhau về chế độ nhiệt của hoang mạc ở
đới nóng và đới ôn hòa.
Hướng dẫn trả lời:
- Đặc điểm chung của khí hậu hoang mạc: lượng mưa rất ít, biên độ nhiệt năm rất lớn.
- So sánh sự khác nhau về chế độ nhiệt của hoang mạc ở đới nóng và đới ôn hòa.
+ Hoang mạc ở đới nóng: biên độ nhiệt cao, nhưng có mùa đông ấm áp
(nhiệt độ trung bình trên 10 độ C), mùa hạ rất nóng (trên 36 độ C).
+ Hoang mạc đới ôn hòa: biên độ nhiệt năm rất cao, nhưng có mùa hạ không
quá nóng (khoảng 20 độ C) và mùa đông rất lạnh (đến -24 độ C).
Câu 4: Nêu các đặc điểm của hoang mạc:
Hướng dẫn trả lời:
- Cực kì khô hạn: lượng mưa trong năm rất ít, trong khi lượng bốc hơi lớn
hơn. Có nhiều nơi trong năm liền không mưa, hoặc mưa rơi chưa đến mặt đất đã bốc hơi hết.
- Biên độ nhiệt rất lớn: sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm, giữa các mùa trong năm rất lớn.
Câu 5: Thực vật và động vật ở hoang mạc thích nghi với môi trường
khắc nghiệt, khô hạn như thế nào?
Hướng dẫn trả lời: Thực vật và động vật ở hoang mạc có hai cách thích nghi
với môi trường khắc nghiệt, khô hạn:
- Tự hạn chế sự mất nước.
- Tăng cường dự trữ nước, dự trữ chất dinh dưỡng trong cơ thể.
6. Câu hỏi tự học
1. Các hoang mạc trên thế giới thường phân bố ở:
A. Dọc theo hai đường chí tuyến.
B. Dọc theo đường xích đạo C. Giữa châu Phi D. Gần Bắc cực
2. Các hoang mạc là nơi:
A. Thực vật cằn cỗi, thưa thớt B. Có nhiều loài chim
C. Có nguồn nước khoáng lớn
D. Có sự chênh lệch nhiệt độ ngày đêm nhỏ
3. Hoang mạc ở đới ôn hòa khác với hoang mạc ở đới nóng ở điểm: A. Vô cùng khô hạn
B. Chênh lệch nhiệt độ ngày đêm lớn.
C. Nhiệt độ nhiều tháng thấp dưới 0 độ C
D. Có nhiều nơi không mưa mấy năm liền
4. Bò sát và côn trùng thích nghi với sự khô hạn của hoang mạc bằng cách:
A. Tự hạn chế sự thoát nước
B. Tăng cường dự trữ và chất dinh dưỡng trong cơ thể.
C. Vùi mình trong cát hoặc trong hốc đá.
D. Chịu đói khát và đi xa tìm thức ăn, nước uống
Document Outline

• Các hoang mạc lớn trên thế giới thường phân bố ở k
  • 1. Hoang mạc là gì?
  • 2. Đặc điểm của hoang mạc
  • 3. Đặc điểm của môi trường
  • 4. Sự thích nghi của thực, động vật với môi trường
  • 5. Câu hỏi liên quan
  • 6. Câu hỏi tự học