Cạnh Tranh Giữa Các Ngành Kinh Tế: Tác Động Tích Cực và Tiêu Cực

II. Cạnh tranh giữa các ngành 1. Định nghĩa
Cạnh tranh giữa các ngành chính là mức đầu tư sinh lời có lợi nhất giữa các xí nghiệp tư bản kinh
doanh trong các ngành sản xuất khác nhau, nhằm mục đích tìm nơi đầu tư có lợi hơn, tức là tỷ suất
lợi nhuận cao hơn. Như vậy tư bản đầu tư vào các ngành khác nhau thì sẽ có tỷ lệ sinh lời khác nhau.
Tỷ suất lợi nhuận bình quân chỉ tồn tại trong giai đoạn nhất định.
Ví dụ: Hiện nay bảo hiểm và ngân hàng là hai ngành đang cạnh tranh với nhau rất mạnh.
Hoặc cạnh tranh giữa các ngành như ngành may mặc, ngành thiết bị y tế, ngành xây dựng.
- Biện pháp cạnh tranh: Tự do di chuyển tư bản từ ngành này sang ngành khác, tức là phân phối tư
bản vào các ngành sản xuất khác nhau.
- Kết quả: Hình thành tỷ suất lợi nhuận bình quân và giá trị hàng hoá chuyển thành giá cả sản xuất.
2. Nguyên nhân hình thành cạnh tranh giữa các ngành.
Cạnh tranh kinh tế là một quy luật tự nhiên trong việc sản xuất hàng hóa. Trong sản xuất hàng hoá,
sự tách biệt tương đối giữa những người sản xuất, sự phân công lao động xã hội tất yếu dẫn đến sự
cạnh tranh để giành được những điều kiện thuận lợi hơn như gần nguồn nguyên liệu, nhân công rẻ,
gần thị trường tiêu thụ, giao thông vận tải tốt, khoa học kỹ thuật phát triển. . nhằm giảm mức hao
phí lao động cá biệt thấp hơn mức hao phí lao động xã hội cần thiết để thu được nhiều lãi . Khi còn
sản xuất hàng hoá, còn phân công lao động thì còn có cạnh tranh.
Không những thế, cạnh tranh giúp cho hoạt động kinh tế thị trường phát triển hơn, những doanh
nghiệp mạnh có thể chiếm được ưu thế và thị phần trên thị trường giúp doanh nghiệp đi lên.
III. Tác động của cạnh tranh trong nền kinh tế thị trường
1. Tác động tích cực
a. Thúc đẩy phát triển nền kinh tế thị trường:
Nhằm mục đích lợi nhuận tối đa, các chủ thể kinh tế phải cạnh tranh gay gắt với nhau để
giành giật những điều kiện thuận lợi trong sản xuất và kinh doanh hàng hóa, bằng cách cải tiến kỹ
thuật, hợp lý hóa sản xuất, tăng năng suất lao động, đa dạng hóa và nâng cao chất lượng sản phẩm…
Chính vì vậy, cạnh tranh là một môi trường và cái động lực cho sự thúc đẩy phát triển nền kinh tế
thị trường được phát triển một cách mạnh mẽ và có hiệu quả.
b. Điều chỉnh linh hoạt và phân bổ các nguồn lực kinh tế của xã hội
Mục đích hoạt động của các doanh nghiệp là lợi nhuận tối đa, do đó họ sẽ đầu tư vào những
nơi, những lĩnh vực có lợi nhuận cao (cung < cầu) và bỏ qua những nơi, những lĩnh vực có lợi
nhuận thấp hoặc không có lợi nhuận (cung > cầu), do đó các nguồn lực kinh tế của xã hội sẽ được
luân chuyển đến nơi mà chúng được sử dụng với hiệu quả cao nhất
c. Tạo ra khối lượng sản phẩm đa dạng, phong phú, đáp ứng nhu cầu đa dạng đối tượng tiêu dùng
Trong nền kinh tế thị trường, mà người tiêu dùng là người cuối cùng quyết định chủng loại,
số lượng và chất lượng của hàng hóa trên thị trường. Chỉ có những sản phẩm hàng hóa và dịch vụ
mà người tiêu dùng lựa chọn thì mới bán được rồi người sản xuất mới có lợi nhuận. Vì vậy, những
người sản xuất phải tìm mọi cách để tăng năng suất lao động, tạo ra khối lượng sản phẩm đa dạng,
dồi dào, phong phú, chất lượng tốt, giá thành hạ, phù hợp nhu cầu của người tiêu dùng và xã hội.
d. Bảo vệ quyền lợi của người tiêu dùng:
Cạnh tranh giúp người tiêu dùng có nhiều lựa chọn hơn về hàng hóa, dịch vụ với chất lượng và giá cả tốt hơn.
2. Tác động tiêu cực
a. Gây ra ô nhiễm môi trường và mất cân bằng sinh thái:
Trong nền kinh tế thị trường, vì mục tiêu lợi nhuận, nên trong quá trình sản xuất, các chủ thể
kinh tế thường xả thải trực tiếp ra môi trường bỏ qua công đoạn xử lí chất thải, khai thác cạn kiệt tài
nguyên,. . gây ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái, làm tổn hại đến người tiêu dùng và xã
hội, giảm hiệu quả nền kinh tế.
b. Gây ra những hành vi vi phạm đạo đức kinh doanh, vi phạm pháp luật:
Các chủ thể kinh tế vì lợi nhuận bất chấp việc vi phạm đạo đức kinh doanh, vi phạm pháp
luật đã làm hàng giả, hàng nhái, trốn lậu thuế, tung tin giả, … để thu lại lơi nhuận cá nhân tất cả
những hành vi đó sẽ gây thiệt hại lợi ích cho các doanh nghiệp làm ăn chân chính, làm thiệt hại cho
người tiêu dùng và xã hội.
c. Góp phần làm gia tăng sự phân hóa giàu nghèo trong xã hội:
Trong cạnh tranh, những người có điều kiện sản xuất thuận lợi, có trang bị kỹ thuật tiên tiến,
hiện đại, có trình độ tay nghề lao động cao, hợp lý hóa sản xuất tốt, thì sẽ có năng suất lao động cao,
có hao phí lao động cá biệt thấp hơn hao phí lao động xã hội cần thiết, họ sẽ không ngừng mở rộng
sản xuất kinh doanh và do đó sẽ có lãi cao, có khả năng thao túng thị trường và giàu lên nhanh
chóng. Ngược lại, những người không có điều kiện kinh doanh thuận lợi, trang bị kỹ thuật lạc hậu,
trình độ tay nghề thấp, tổ chức quản lý yếu kém, năng suất lao động thấp, hao phí lao động cá biệt
sẽ cao hơn hao phí lao động xã hội cần thiết,… Họ sẽ bị thua lỗ, phá sản và sẽ trở thành những
người nghèo khó trong xã hội.
d. Dẫn đến tình trạng độc quyền:
Cạnh tranh gay gắt có thể dẫn đến tình trạng độc quyền, gây bất lợi cho người tiêu dùng và xã hội.
e. Gây ra sự bất ổn định của thị trường:
Cạnh tranh gay gắt có thể dẫn đến sự bất ổn định của thị trường, gây ra những biến động về giá cả, thất nghiệp,. .
Document Outline

• II. Cạnh tranh giữa các ngành
• 2.Nguyên nhân hình thành cạnh tranh giữa các ngành.
• III. Tác động của cạnh tranh trong nền kinh tế thị
  • 1.Tác động tích cực
  • 2.Tác động tiêu cực