Câu hỏi ôn tập Triết học Mac-Lenin | Đại học Bách Khoa Hà Nội

MụcLụcMônTriết1:BiênSoạn:HoàngLộcK64-CH1
(tàiliệu đểhọcailàmthành phaomình khôngchịutráchnhiệm) Phần6Điểm:
Cậu1:VấnĐềCơBảnCủaTriếtHọcLàGì?TrìnhBàyNộiDungVấn
ĐềCơBảnCủaTriếtHọc?(trang4-5)
+Câu2:TạiSaoNói TriếtHọcMác RaĐời LàMộtTấtYếuLịchSử? (trang6-7)
Câu3:PhânTíchĐịnhNghĩaVậtChấtCủaLenin?RútRaÝNghĩa
KhoaHọcCủaĐịnhNghĩa?(trang 8-9)
Câu4:PhânTíchNguồnGốc,BảnChấtÝThức TheoQuanĐiểmChủ
NghĩaDuyVậtBiệnChứng?(trang10-11)
Câu5:PhânTíchCơSởLýLuậnCủaNguyênTắcToànDiệnVà
NguyênTắcLịchSử CụThể?ĐảngCộngSảnViệtNamĐã VậnDụng
QuanĐiểmNàyNhưThếNàoTrongThờiKỳĐổiMới?(trang12-13)
Cậu6:PhânTíchCơSởLíLuậnCủaNguyênTắcPhátTriển?Đảng
CộngSảnViệtNam ĐãVậnDụngNguyênTắcNàyNhưThếNào
TrongThờiKỳĐổiMới?(trang14-15)
Cậu7:PhânTíchNộiDungVàÝNghĩaPhươngPhápLuậnCủaCặp
PhạmTrùCáiChungVàCáiRiêng?Nêu1VíDụCụThểTrongThực Tiễn?(trang16-17)
Câu8:PhânTíchNộiDungVàÝNghĩaPhươngPhápLuậnCủaCặp
PhạmTrùNguyênNhânVàKếtQuả? Nếu1VíDụCụThểTrong Thực Tiễn?(trang18-19) 1
Câu9:PhânTíchNộiDungQuyLuậtTừNhữngSựThayĐổiVề
LượngDẫnĐếnSựThayĐổiVềChấtVàNgượcLại?ÝNghĩaPhương
PhápLuậnCủaQuyLuật?(trang20-21)
Câu10:ThựcTiễnLàGì?PhânTíchVaiTròCủaThựcTiễnĐốiVới
QuáTrình NhậnThức? (trang22-23)
Câu11:LeninViết:’’TừTrựcQuanSinhĐộngĐếnTưDuyTrìu
TượngVàTừTưDuyTrừuTượngĐếnThực TiễnĐóLàConĐường
BiệnChứngCủaSựNhậnThứcChânLý,NhậnThứcThựcTại Khách
Quan’’.AnhChịHãyPhânTíchLuậnĐiểm TrênVàRútRaÝNghĩa CủaNó?(trang24-25)
Câu12:PhânTíchNộiDungQuyLuậtVề SựPhùHợpCủaQuanHệ
SảnXuấtVớiTrìnhĐộPhátTriểnCủaLựcLượngSảnXuất?Đảng
CộngSảnViệtNam ĐãVậnDụngQuyLuậtNàyNhưThế NàoTrong
ThờiKỳĐổiMới?(trang26-27-28)
Câu13:PhânTíchĐộc LậpTươngĐốiCủaÝThứcXãHộiSo VớiTồn
TạiXãHội?ChoVí DụCụThểTrong ThựcTiễn?(trang29-30-31)
Câu14:PhânTíchVaiTròCủaQuầnChúngNhânTrongSựPhátTriển
LịchSử VàRútRaÝ NghĩaCủaNó? ĐảngCộngSản ViệtNam ĐãVận
DụngBàiHọc‘’LấyDânLàmGốc’’NhưThếNàoTrònThờiKỳĐổi Mới?(trang 32-33) Phần4Điểm:
Câu1:TạiSaoMốiQuanHệGiữaTưDuyVà TồnTạiHayGiữaVật
ChấtVàÝThức LàVấnĐềCơBảnCủaTriếtHọc?(trang34) 2
Câu2:PhânTíchSựĐối LậpGiữaPhươngPhápBiệnChứngVà
PhươngPhápSiêuHìnhVàĐánhGiá ,GiáTrịCủaHaiPhươngPhápĐó. (trang35)
Câu3:CóThểĐồngNhấtQuanHệNhânQuảVớiQuanHệHàmSố
ĐượcKhông?TạiSao?(trang36)
Câu4:TheoTriếtHọcMac-LeninVậnĐộngVàĐứngImCóĐối Lập
TuyệtĐốiKhông?TạiSao?(trang37)
Câu5:TạiSaoNóiSảnXuấtVậtChấtLàCơSởCủaSựTồnTạiVà
PhátTriểnCủaXãHội?(trang38-39)
Câu6:TrongKếtCấuCủaLựcLượngSảnXuất,YếuTốNàoGiữVai
TròQuyếtĐịnhNhất? TạiSao?(trang40)
Câu7:KếtCấuCủaLựcLượngSảnXuất,YếuTốNàoĐôngNhất, CáchMạngNhất?(trang41)
Câu8:SaoNgàyNay,KhoaHọcLàYếuTốTrựcTiếpCủaXãHội? VíDụ?(trang42)
Câu9:TạiSaoÝThứcCủaXãHộiThườngLạcHậuHơnSoVớiTồn
TạiCủaXã Hội?VíDụ?(trang 43) 3
Triết1:Phần6 Điểm14 câuhỏi
Cậu1(6điểm):VấnĐềCơBảnCủaTriếtHọcLà Gì?TrìnhBàyNội
DungVấnĐềCơ BảnCủaTriếtHọc?
*Kháiniệm:Vấnđềcơbảncủatriếthọc
-TheoĂngghe,vấnđềcơbảncủatriếthọc,đặcbiệtlàtriếthọchiện
đại,làmốiquanhệgiữatưduyvàtồntại(haycònđượcbiếttớilàmối
quanhệ giữaý thứcvàvậtchất).
-Nộidungvấnđềcơbảncủatriếthọc:vấnđềcơbảncủatriếthọcgồm2 mặt:
+Mặtthứnhấttrảlờichocâuhỏi‘’vậtchấtvà ýthức,cáinàocótrước,
cáinàocósau,cáinàoquyếtđịnhcáinào?’’.Đểtrảlờichocâuhỏinày
có3cách.Chủnghĩaduyvậtchorằngvậtchấtlàcáicótrướcvàquyết
địnhýthức.Ngượclại,chủnghĩaduytâmlạichorằng,ýthứccótrước,ý
thứcquyếtđịnhvậtchất.Cácnhàtriếthọctheotrườngpháinhịnguyên
lạichorằngvậtchấtvàýthức là2tồntạiđộclập,khôngnằmtrongmối
quanhệ quyếtđịnhlẫnnhau.
+Mặtthứhaitrảlờichocâuhỏi‘’conngườicókhảnăngnhậnthứcđược
thếgiớihaykhông?’’.Câuhỏinàycó2cáchtrảlời.Các nhàtriếthọc
chorằngkhảtrichorằngconngườihoàntoàncókhảnăngnhậnthức
đượcthếgiới,trong khicácnhàtriếthọcbấtkhảtri lạichorằngcon
ngườikhôngcókhảnăngnhậnthứcđượcthếgiới,hoặcchỉcóthểnhận
biếtđượchiệntượngbênngoàimàkhôngthểnắmđượcbảnchấtbên trong. 4
*Mốiquanhệgiữatưduyvàtồntại(haygiữaýthứcvàvật chất)vàvấn
đềcơbảncủatriếthọc:Trongthếgiớicóvôvànsựvậthiệntượngkhác
nhaunhưngtựuchunglạichỉcó2hiệntượngchínhđólàhiệntượngvật
chấtvàhiệntượngtinhthầnýthức,mốiquanhệgiữavậtchấtvàýthức
làmốiquanhệbaotrùmlêntoànbộthếgiới.Vì vậy,giảiquyếtmối
quanhệnàylàcơsởnềntảngđểgiảiquyếtnhữngvấnđềcủatriết
học.Hơnnữa,giảiquyếtmốiquanhệnàycũnglà cơsởphânđịnhlập
trườngtưtưởng,thếgiớiquan củacácnhàtriếthọccũngnhư cáchọc
thuyếtcủahọ.Tấtcảcácnhàtriếthọcđềutrựctiếphoặcgiántiếpgiải quyếtmốiquanhệnày. 5
Câu2(6điểm):Tại SaoNóiTriết HọcMácRaĐờiLàMộtTất Yếu LịchSử?
*Nóisựrađờicủatriếthọcmáclà1tấtyếulịchsử,bởixéttớiđiềukiện
kinhtế-xãhội,thựctiễnlýluậnvàcáctiềnđềkhoahọctựnhiêncủachủ nghĩamác.
*Điềukinhtế-xãhội:chủnghĩamácrađờivàonhữngnăm40củathế
kỉ19,đâylàthờikìphươngthứcsảnxuấttưbảnchủnghĩaởcácnước
tâyâupháttriểndẫntới mâuthuẫnsâusắc giữalựclượngsảnxuấtvà
quanhệxãhộivàhàngloạtcuộcđấutranhnổraởchâuâu.Đólàbằng
chứnglịchsửthểhiệngiaicấpvôsảnđãtrởthànhlựclượngtiênphong
trongđấutranhchonềndânchủ,côngbằngxãhội.Thựctiễncách mạng
củagiaicấpvôsảnđãđặtrayêucầukháchquanlànóphảiđượcsoi
sángbằnglýluậnkhoahọc.Chủnghĩamácrađờinhằmđápứngnhu cầukhách quanđó.
*Thựctiễnlýluận:đểxâydựngnênchủnghĩamácnóichungvàtriết
họcmácnóiriêng,chủnghĩamácsửdụnghệthốngthựctiễnlýluậnmà tiềnđềlà:
-Triếthọccổđiểnđức:(georgwiheimfriedrich hegelvàludwigandreas
feuerbach)mácthừakếphépbiệnchứngcủahegeltrêncơsởlọcbởicác
yếutốduytâmthầnbíđểxâydựngphépbiệnchứngduyvật,đồngthời
thừakếcácquanđiểm duyvậttiếnbộcủafeuerbach.
-Kinhtế-chínhtrịcổđiểnanh(adamsmithvàDavidricardo).Mácthừa
kếcácquanđiểmkinhtếtiếnbộ,đặcbiệtlàhọcthuyếtvềgiá trịcủa
adamsmithvàDavidricardođểlàmcơsởxâydựngcácquanđiểmduy
vậtvềlịch sử,xã hội. 6
-Chủnghĩaxã hộikhôngtưởngpháp:mácthừakếcáctưtưởngtiếnbộ
vềxãhộicủasaintsirnonvàcharlesfourierđểbiếnchủnghĩaxãhội
khôngtưởng thànhchủ nghĩaxãhộikhoahọc
*Tiềnđềkhoahọctựnhiên:Đâylàtiềnđềđểxâydựngvàcủngcốhệ
thốngtưtưởngduyvật:Địnhluậtbảotoànvàchuyểnhóanăng
lượng,họcthuyếttếbàovàhọcthuyếttiếnhóa. 7
Câu3(6điểm):PhânTíchĐịnhNghĩaVậtChấtCủaLenin?Rút RaÝ
NghĩaKhoaHọcCủa ĐịnhNghĩa?
*Cácquan điểmtrướcmácvềvậtchất
-Thờicổđại:đâylàthời khoahọckỹthuậtchưapháttriển,nhậnthức
conngườicònhạnchế,chonêncácnhàtriếthọcnhậnthứcvềthếgiới1
cách trựcquan cảmtính. Họđồng nhấtvậtchấtvớinước,lửa,không khí, ‘’nguyêntử’’.
-Vàothếkỉ17,18:Đâylàthờikìcơhọccổđiểncủanewtonthịnhhành
vàpháttriển,cácnhà triếthọcđềcao vàitròcủakhốilượng,nênhọ
đồngnhấtvật chấtvớikhốilượng.
*Địnhnghĩavậtchấtcủa lenin:
-Vậtchấtlà 1phạm trùtriếthọc đểchỉthực tạikhách quanđượcđemlại
choconngườitrongcảmgiác,đượccảmgiác củachúngtachéplại,
chụplại,phảnánhvàtồntạikhôngphụthuộc vàocảmgiác.
*Địnhnghĩavậtchấtcủa leninbaogồmnhữngnộidungcơ bảnsau:
+Vậtchấtlà 1phạmtrùtriếthọc: làvậtchấtđượcnhậnthứcdưới gócđộ
triếthọcchứkhôngphảicácnhàkhoahọccụthể.Hơnnữa,đâylànhận
thứcdướihìnhthứcphạmtrù,nghĩalàchỉracáiđặctrưng,nhữngthuộc
tínhcănbảnphổbiếncủavậtchất.
+Vậtchấtchỉthựctạikháchquan:làtấtcảnhữnggìtồn tạibênngoài
độclậpýthứcconngười,dùconngườinhậnthức đượchoặcchưanhận thứcđược. 8
+Vậtchấtlàcáigâynêncảmgiácởconngườikhigiántiếphaytrựctiếp
tácđộnglêngiácquancủaconngười,ýthứccủa conngườilàsựphản
ánhđốivớivậtchất,cònvậtchấtlàcáiđượcýthứcphảnánh. *Ýnghĩa củađịnh nghĩa:
+Giảiquyếttriệtđể2mặt trongvấnđềcơbảncủatriếthọctrênlập
trườngduyvậtbiệnchứng.
+Khắcphụcđượchạnchếtrongquanniệmvềvậtchấtcủachủnghĩa duyvật siêuhình.
+Cungcấpcăncứnhậnthứckhoahọcđểxác địnhnhữnggìthuộcvềvật
chấtvànhữnggìkhônglàvậtchất,tạolậpcơsởlýluậnchoviệcxây
dựngquanđiểm duyvậtvềlịch sử,khắcphụcđượcnhữnghạn chếduy
tâmtrongquanniệmvềxãhội. 9
Câu4(6điểm):PhânTíchNguồnGốc,BảnChấtÝThứcTheo Quan
ĐiểmChủNghĩaDuyVậtBiệnChứng? *Nguồngốccủatự nhiên:
-Bộnãongườivàýthức:ýthứclàthuộctínhcủa1dạngvậtchấtcótổ
chứccaolàbộnãongười,làchứcnăngcủabộóc,làkết quảhoạtđộng sinhlýthầnkinhcủabộóc.
-Phảnánh:làthuốctínhchungvớimọidạngvậtchấtphảnánhlàsựtái
tạonhữngđặcđiểmcủadạngvậtchấtnàylêndạngvậtchấtkhác,có3 hìnhthứcphảnánh:
+Phảnánhlýhóalàđặc trưngchocácdạngvậtchấtvôsinh.
+Phảnánhsinhvậtđặctrưngchocácdạngvậtchấthữusinh,đượcthể
hiệnthôngqua3trìnhđộcơbản:tínhkíchthích,tínhcảmứngvàtính tâmlý.
+Phảnánhýthức:hìnhthứcđặctrưngriêngchỉcóởconngười,ýthức
là1sựphảnánhcủa1dạngvậtchấtcótổchứccaovàotrongbộnãocon
người.Ýthứcphảnánhthếgiớivậtchấtvàobộnãongười1cáchnăng động,sáng tạo.
-Dođó,bộnãongười, cùngvớithếgiới bênngoàitácđộngvàobộnão
người,đólànguồngốctựnhiêncủaýthức.
*Nguồngốcxãhội:thôngquacácquátrìnhlaođộng,sảnxuất,bônão
conngườidầnhoànthiện,khảnăngphảnánhngàycàngpháttriển,đồng
thờithôngquacácquátrìnhlaođộng,ngônngữđượchìnhthành. 10
*Ngônngữlàphươngthứcđểtruyềntảithôngtin,lưugiữthôngtin.Đặc
biệt,ngônngữcókhảnăngkhái quáthóa cáctrithức củacon người.
Nếukhôngcóngônngữthìkhôngcóýthức.
trìnhlaođộng,sảnxuấtvàhoạtđộngthựctiễn củacon người.Đóchính
lànguồngốcxãhộicủaýthức.
*Bảnchấtcủaýthức:ýthứclàphảnánhcótínhchấtnăngđộng,sáng
tạocủabộócconngườivềthếgiớikháchquan,làhìnhảnhchủquan củathế giớikháchquan.
-Tínhchấtnăngđộng,sángtạocủasựphảnánhýthức:thểhiệnởkhả
nănghoạtđộngtâmsinhlýcủaconngườitrongviệcngườitiếpnhận,
chọnlọc,xửlý,lưugiữthôngtin.Trêncơsởnhữngcáiđãcó,ýthứccó
khảnăngtạoratrithức mới,tưởngtượngracáikhôngcóthựctrong
thựctế,tiênđoánvàdựbáotươnglai…
*Ýthứclàhìnhảnhchủquanvềthếgiớikháchquan:ýthứclàhìnhảnh
vềthếgiớikháchquanquyếtđịnhcảvềhìnhthứcvànộidung,songnó
khôngcònynguyênnhưthếgiớikháchquan.Theomác,ýthứcchẳng
quachỉlàvậtchấtđượcđemchuyểnvàotrongbộnãongườivàđượcbộ
nãocảibiếnđiởtrongđó.
*Ýthứclà1hiệntượngxãhộivàmangbảnchấtxãhội:sựrađờivàtồn
tạicủaýthứcgắnliềnvớihoạtđộngthựctiễn,chịusựchiphốicủacác
quyluậttựnhiên,xãhội.Vớitínhnăngđộng,ýthứcsángtạolạithực
hiệntheonhucầucủa thựctiễn. 11
Câu5(6điểm):PhânTíchCơSởLýLuậnCủaNguyênTắcToànDiện
VàNguyênTắcLịchSửCụThể?ĐảngCộngSảnViệtNamĐãVận
DụngQuanĐiểmNàyNhưThếNàoTrongThờiKỳĐổiMới?
*Cơsởlýluậncủaquanđiểmtoàndiệnvàquanđiểmlịchsửcụthể
chínhlànguyênlývàmốiliênhệphổbiến.
*Mốiliênhệ dùngđểchỉsựquyếtđịnhsự tácđộng ,chuyểnhóa lẫn
nhaugiữa cácsựvậthiện tượng haygiữa cácmặt, cácyếu tốicủa mỗi
sinhvật, hiệntượng trong thếgiới.
*Mốiliênhệphổbiếndùngđểchỉtínhphổbiếncủacácmốiliênhệcủa
cácsựvậthiệntượngcủathếgiới,đồngthờicũngdùngđểchỉ cácmối
liênhệtồntạiởvớimọisinhvậthiêntượngcủathếgiới.Đólàcácmối
liênhệgiữacácmặtđốilập,chấtvàlượng,khăngđịnhvàphủđịnh,…
*Tíchchấtcủacácmốiliênhệ:
-Tínhkháchquan:vớimọimốiliênhệcủacácsựvật,hiệntượnglà
kháchquan,làcáivốncócủasựvậthiệntượng,conngườichỉnhận
thứcvàvậndụngcácmốiliênhệđótronghoạtđộngthựctiễncủamình.
-Tínhphổbiến:mốiliênhệmangtínhphổbiếnthểhiện:
1,Bấtcứsựvậtnàocũngliênhệvớisựvậthiệntượngkhác
2,Bấtcứsựvậthiệntượngnàocũngbaogồmnhữngyếutốcấuthành
nhữngmốiliênhệbêntrongcủanó.
-Tínhđadạng, phongphú:sựvật,hiệntượnghayquá trìnhkhácnhau
đềucómốiliênhệkhácnhau,giữavịtrí,vaitròkhácnhauđốivớisự
tồntạivàpháttriểncủanó.Mặtkhác,cùnglà1mốiliênhệnhấtđịnh,ở
nhưnggiađìnhkhácnhauthìcũngcónhữngtínhchấtvàitròkhácnhau. 12
*Ýnghĩaphươngphápluận:Từnộidungnguyênlývềmốiliênhệphổ
biếnrútrađượcquanđiểmtoàndiệnvàquanđiểmlịchsửcụthể:
-Quanđiểmtoàndiệnđòihỏitrongnhậnthứcvàxửlýcáctìnhhuống
thựctiễn,cầnxemxétsự vậthiệntượngtrongmốiquanhệbiệnchứng
qualạigiữa cácbộphận,giữacácyếutố, giữacácmặtcủachínhsựvật.
-Quanđiểmlịchsửcụthểyêucầutrongviệcnhậnthứcvàxửlýcáctình
huốngtronghoạtđộngthựctiễncầnphảixemxétđếnnhữngtínhchất
đặcthù củađối tượngnhậnthứcvàtìnhhuống giảiquyết khácnhau
trongthựctiễn.Phảixácđịnhrõvịtrí,vaitròkhácnhaucủamỗimối
liênhệcụthểtrongnhữngtìnhhuốngcụthểđể từđócóđượcnhữnggiải
phápđúngđắnvàcóhiệuquảtrongcôngviệcxửlýcácvấnđềthựctiễn,
đồngthờikhắcphụcquanđiểmphiếndiện,siêuhìnhtriếttrung,ngụy biện. 13
Cậu6(6điểm):PhânTíchCơSởLíLuậnCủaNguyênTắcPhátTriển?
ĐảngCộngSảnViệtNamĐãVậnDụngNguyênTắcNàyNhưThếNào TrongThời KỳĐổiMới?
*Cơsởlýluậncủaquanđiểmpháttriểnchínhlànguyênlývềsựphát triển.
*Theoquanđiểmduyvậtbiệnchứng,kháiniệmpháttriểndùngđểchỉ
quátrìnhvậnđộngcủasựvậttheokhuynhhướngđilên:từtrìnhđộthấp
đếncao,từkémhoànthiệnđếnhoànthiệnhơn.
*Tínhchấtcơbảncủasựpháttriển:
-Tínhkháchquan:biểuhiệntrongnguồngốccủasựvậnđộngvàphát
triển.Đólàquátrìnhbắtnguồntừbảnthânhiệntượnglàquátrìnhgiải
quyếtmâuthuẫncủasựvật hiệntượngđó.
-Tínhphổbiến:thểhiệnởcácquátrìnhpháttriểndiễnraởvớimọilĩnh
vựctựnhiên,xãhội,tư duy,trong đótấtcảvớimọisự vậthiện tượng
trongvớimọiquátrình,vớimọigiai đoạncủa sựvậthiện tượng đó.
-Tínhđa dạng, phongphú:mỗisự vậthiệntượngcóquátrìnhpháttriển
khácnhautồntạiởkhônggianthờigiankhác nhau,sựvậtpháttriểnsẽ khácnhau.
-Tínhthừakế:vớimọisự pháttriểnđềuphảidựatrêncơsởnềntảngcủa
cácquátrìnhpháttriểntrướcđó.
*Ýnghĩacủaphươngphápluận:
-Quanđiểmpháttriểnđòihỏiphảikhắcphục tưtưởngphảikhắcphụctư
tưởngbảothủ,trìtrệ,địnhkiến,đốilậpvớipháttriển.
-Quanđiểmpháttriển đòihỏinhận thứcvàgiảiquyếtbất cứvấnđề gì
trongthựctiễn,1mặtcầnphảiđặtsựvật,hiệntượngtheokhuynh 14
hướngđilêncủanó,mặt khácconđườngcủasựpháttriểnlàquátrình
biệnchứng,cầnphảicóquanđiểmlịchsử cụthểtrongviệcnhậnthứcvà
giảiquyếtcácvấnđềcủathựctế.
*Trongthờikìđổimới, đảngcộng sảnviệtnamđãvậndụngquan điểm
nàynhưsau:chủtrươngcủađảngkhuyếnkhíchpháttriểntấtcảcác
thànhphầnkinhtếđểpháttriểnđấtnước,khuyếnkhíchpháttriểntấtcả
cácvùngmiềntrêncơsởvùngmiềnđó. 15
Cậu7(6điểm):PhânTíchNộiDungVàÝ NghĩaPhươngPhápLuận
CủaCặpPhạmTrùCáiChungVàCáiRiêng?Nêu1VíDụCụThể TrongThựcTiễn? *CácKhái Niệm:
-Cáiriêng:là1phạmtrùtriếthọcdùngđểchỉ1sựvật,hiệntượnghay1
quátrìnhriênglẻnhấtđịnh.
-Cáichung:là1phạmtrùtriếthọcdùngđểchỉnhữngmặt,nhữngthuộc
tínhchungkhôngnhữngcóở1kếtcấuvậtchấtnhấtđịnhmàcònđược
lặplạitrongnhiềusự vậthiệntượngriênglẻkhác.
-Cáiđơnnhất:là1phạmtrùdùngđểchỉnhữngnétnhữngmặt,nhưng
thuộctính,chỉtồntạiở1sựvậthiệntượngnàođómàkhônglặplạiở
cácsựvậthiệntượngkhác.
*Mốiquanhệbiệnchứnggiữacáiriêngvàcái chung:chủnghĩaduyvật
biệnchứngchorằng tấtcảcáiriêng,cáichung,cáiđơnnhấtđềutồn tại
kháchquanvàcómốiquanhệhữucơvớinhau.Mốiquanhệđóđược
thểhiệnquanhữngđặcđiểmsau:
1,Cáichungchỉtồntạitrongcáiriêng,thôngquacáiriêngmàbiểuhiện
sựtồntạicủamình,khôngcócáichungthuầntúytồntạibênngoàicái riêng.
2,Cáiriêngchỉtồntạiquanhệvớicáichung,khôngcócáiriêngnàotồn
tạiđộclập, táchrờituyệtđốicáichung.
3,Cáiriênglàcáitoànbộ,phongphúhơncáichung,vìngoàinhững
điểmchung,cáiriêngcòncócáiđơn.
4,Cáichungsâusắchơncáiriêng,vìcáichungphảnánhthuộctính,
nhữngmốiliênhệổnđịnh,tấtnhiênlặplạiởnhiềucái riêngcùngloại. 16
Dovậy,cáichunglàcáigắnliềnvớibảnchấtquyếtđịnhphươnghướng
tồntạivàpháttriểncái riêng.
5,Cáiđơnvàcáichungcóthểchuyểnhóalẫnnhautrongquátrìnhphát triểncủasựvật:
+Sựchuyểnhóatừ cáiđơnthànhcáichunglàbiểuhiệnquátrìnhcái mớirađờithaythếcáicũ.
+Sựchuyểnhóatừ cáichungthànhcái đơnlàbiểuhiệncủaquátrìnhcái
cũ,cáilỗithờibịphủđịnh. 17
Câu8(6điểm):PhânTíchNộiDungVàÝ NghĩaPhươngPhápLuận
CủaCặpPhạmTrùNguyênNhânVàKếtQuả?Nêu1VíDụCụThể TrongThựcTiễn? *Kháiniệm:
-Nguyênnhân:phạmtrùchỉlàsựtácđộnglẫnnhaugiữacácmặttrong1
sựvậthoặcgiữacácsựvật vớinhaugâyra 1biếnđổinhấtđịnhnàođó.
-Kếtquả:lànhữngbiếnđổidotácđộnglẫnnhaugiữacácmặttrong1sự
vậthoặcgiữacácsự vậtvớinhaugâyra.
*Phânbiệtnguyênnhânvớinguyêncớ,điềukiện,kếtquảvớihậuquả:
-Nguyêncớ:lànhữngsựvậthiệntượngxuấthiệnđồngthờivớinguyên
nhânnhưngnóchỉlàquanhệbênngoài,ngẫunhiênchứkhôngsinhra kếtquả.
-Điềukiện:lànhữngsựvậtgắnliềnvớinguyênnhân,tácđộngvào
nguyênnhân,làmchonguyênnhânpháthuytácdụng.Điềukiệnkhông trựctiếpsinhrakếtquả.
-Cảkếtquảvàhậuquảlàdonguyênnhânsinhra nhưngnhữnggìcólợi
choconngườigọilàkếtquả,nhữnggìcóhạichoconngườigọilàhậu quả.
*Tínhchấtcủamốiquanhệnhânquả:
-Tínhkháchquan:mốiliênhệnhânquảlàcáivốncócủabảnthânsự
vật,khôngtồntạiýthức conngười.
-Tínhphổbiến:vớimọisựvậthiệntượngtrongtựnhiênvàxãhộiđều
cónguyênnhânnhấtđịnhgâyra,dùnguyênnhânđóđãđượcnhậnthức haychưa. 18
-Tínhtấtyếu:với1nguyênnhânnhấtđịnh,trongnhữngđiềukiệnnhất
địnhsẽgâyrakếtquảtươngứngvớinó.
*Ýnghĩacủaphươngphápluận:
-Tronghoạtđộngnhận thứcvàthựctiện, phải bắtđầutừviệc đitìm
nhữngnguyênnhânxuấthiệnsựvậthiệntượng.
-Cầnphảiphânloạicác nguyênnhânđểcóbiệnphápgiảiquyếtđúng đắn.
-Phảitậndụngcáckếtquảđãđạtđượcđểtạođiềukiệnthúcđẩynguyên
nhânpháthuytácdụng, nhằmmụctính đãđềra.
Vídụ: hiệntượng hàng loạtcôngnhânbị ngộđộcthựcphẩm
ngàycàng gia tăng và diễn biến phức tạp. Vậynguyênnhân do
đâumàdẫnđếnhiệntượng hàngloạtcôngnhânbịngộđộcthực
phẩmởcácnhà máy,xínghiệplớn? Nguyênnhânbanđầuđược
cáccơquan điềutraxácđịnhlàdođồănhoặcđồuốngmàcông
nhânănphải tạinhàmáy,xínghiệp–nơi màhọlàmviệc.Qua
nhiềuvụviệcdiễnracóthểxácđịnhđượcnguyênnhânchủyếu
củahiệntượngnàylàdođồ ăn,nướcuống khônghợpvệ sinh;
bếpănkhôngđảmbảo antoànvệ sinh thực phẩm.Thức ănchưa
đượcnấu chínkỹ,biếnchất,cómùiôithiu,ươnvà bốcmùi hoặc
nhiễmvi sinh vật (vi khuẩn,kýsinh trùng),các loạirau sống,gỏi
chưađược rửa sạch, nước uống thìbịnhiễm khuẩnhoặcbịô
nhiễmhóahọc(kimloạinặng,độctốvinấm…)kếtquảmọingười
phảinhập viện hàngloạtvìngộ độc. 19
Câu9(6điểm):PhânTíchNộiDungQuyLuậtTừNhữngSựThayĐổi
VềLượngDẫnĐếnSựThayĐổiVềChấtVàNgượcLại?ÝNghĩa
PhươngPhápLuậnCủaQuyLuật?
*Vaitròcủaquyluật:chỉracáchthức,phươngthứccủasựvậnđộng,
pháttriểncácquyluật,hiệntượng. *Cáckháiniệm:
-Chất:làphạmtrùtriếthọcdùngđểchỉtínhquyếtđịnhkháchquanvốn
cócủasựvậthiệntượnglàthốngnhấthữucơcácthuộctínhcấuthành
nó,phânbiệtnóvớicác khác.
-Lượng:là phạmtrùtriết họcdùngđểchỉtínhquyếtđịnhkháchquan
vốncócủasựvậtvềcác phươngdiện,sốlượngcácyếutốcấuthành,
quymôcủasựtồntại,tốcđộ,nhịpđiệucủacácquátrìnhvậnđộngvà pháttriểncủasựvật.
-Thuộctính:chỉnhữngđặcđiểm, tínhchấtcủasựvật.
-Độ:làphạmtrùtriếthọcdùngđểchỉkhoảnggiớihạnmàtrongđócó
sựthayđổivềlượngchưalàmthayđôicănbản,bảnchấtcủasựvật, hiệntượng.
-Điểmnút: làthờiđiểmmàtạiđó diễnrasựthayđổivềchất.
-Bướcnhảy:làsựchuyểnhóatrongquátrìnhcủasựvật,hiệntượngchất
cũmấtđivàchấtmớira đời. *Nộidungquyluật:
a,Lượngbiếnđổidầndầndẫnđếnsựthayđổivềchất:lượngthayđổi
dầndần–vượtquagiớihạnquáđộ-tạiđiểmnútdẫnđếnlàmchochất
cũmấtđi,chấtmớirađời,chấtmớirađờisẽquyếtđịnh1lượngmới–
Lượngmớitíchlũyvượtmứcgiớihạnđộđếntạiđiểmnútđếnchất 20
mới…quátrìnhnàydiễnraliêntục,tạothànhphươngthứccơbản,phổ
biếncủacácquátrìnhvậnđộng,pháttriểntrongtựnhiên,xãhộivàtư duy.
b,Khichấtmớirađờilạicósựtác độngtrở lạilượngcủasựvật:chất
mớirađờisẽquyếtđịnh1lượngmớibiểuhiệntrênphươngdiệnlàm
thayđổikếtcấu,quymô,trìnhđộ,nhịpđiệuvậnđộngvàpháttriểncủa
sựvật,làmthayđổigiớihạnđộ,điểmnút,tạoranhữngbiếnđổimớivề lượngcủa sựvật.
*Ýnghĩacủaphươngphápluận:
-Tronghoạtđộngnhậnthứcvàthựctiễnphảicoitrọngcả2phươngdiện
chấtvà lượngcủasự vật.
-Tronghoạtđộngnhậnthứcvàthựctiệncầnphảichống2khuynh
hướngtảkhuynhvàtưtưởnghữukhuynh.
-Tronghoạtđộngnhậnthứcvàthựctiễncầnvậndụnglinhhoạtcáchình thứcbướcnhảy. 21
Câu10(6điểm):Thực TiễnLàGì?PhânTíchVaiTròCủaThựcTiễn
ĐốiVớiQuá TrìnhNhận Thức?
*Kháiniệm:thực tiễnlàtoànbộhoạtđộngvậtchấtcómụcđích, mang
tínhlịchsử,xãhộicủaconngườinhằmcảibiếntựnhiênvàxãhội.
*Tínhchấtcủahoạtđộngthựctiễn:
-Làhoạt độngcó tínhcộngđồngxãhội.
-Làhoạtđộngcótínhlịchsửcụthể.
-Làhoạtđộngcótínhsángtạo,cómụcđíchcảitạotựnhiên,hoànthiện conngười.
*3hìnhthứccơbảncủathực tiễn:
-Hoạtđộngsảnxuấtvậtchất:quátrìnhcủaconngườisửdụngcôngcụ
laođộngtácđộngvàotựnhiên,tạoracủacảivậtchất choxãhội(vídụ:
dungcuốcđicuốcđất trồngcây vải,trồngmít,…)
-Hoạtđộngchínhtrị-xã hội: làhoạt độngcủacáccộng đồngngười,các
tổchứckhácnhau trongxã hộinhằm cảibiếnnhữngquan hệchínhtrị-
xãhộiđểthúcđẩyxã hộipháttriển.(vídụ: đoànthanh niên,hộisinh viên)
-Hoạtđộng thựcnghiệm: khoahọclàmộthìnhthứcđặcbiệtcủa thực
tiễn,đượctiếnhànhtrongnhữngđiềukiệndoconngườitạora,gần
giống,giốnghoặclặplạinhữngtrạngtháicủatựnhiênvàxãhộinhằm
xácđịnhnhữngquyluậtbiếnđổi,pháttriểncủađốitượngnghiêncứu.
Dạnghoạtđộngnàycóvaitròtrongsự pháttriểncủaxãhội,đặcbiệt là
trongthờikỳcáchmạngkhoahọcvàcôngnghệhiệnđại.
*Vaitròcủathựctiễnđốivớinhậnthức: 22
a,Thựctiễnlàcơsở,độnglựccủanhậnthức:
-Đốitượngnhậnthứclàthếgiớikháchquan,nhưngnókhôngtựbộclộ
cácthuộctính,nóchỉhoạtđộngkhiconngườitácđộng vàobằnghoạt
độngthực tiễn,tức làthực tiễnphải làđiểmxuấtphát,cơsởtrực tiếp
hìnhthànhnênquátrìnhnhậnthức.
-Thếgiớikháchquanluônvậnđộng,đểnhậnthứckịptiếntrìnhvận
độngcủanó,conngườibắtbuộcphảithông quahoạt độngthựctiễn.
b,Thựctiễnlàmụcđíchcủanhậnthức:
Nhữngtrithứcconngườiđạtđượctrongquátrìnhnhận thứcphảiáp
dụngvàohiệnthựcvàcảitạohiệnthực,sựápdụngđóthôngquathực
tiễn.Đólàsựvậtchấthóanhữngquyluật,tínhtất yếuđãnhậnthức
được.Do đó,thực tiễnlà mụcđích chungcủacác ngànhkhoahọc.
c,Thựctiễnlàtiêuchuẩnkiểmtranhữngchânlý,tứclàkiểmtrađúng saicủacáctri thứcmới:
Nhữngtrithứcmới,thôngquanhậnthứcconngườicóđược,đểkiểmtra
tínhđúngđắncủanó,phảidựavàothựctiễn.Thựctiễnchínhlàthước
đogiátrịnhữngtrithứcmớiđó,đồngthờithựctiễnbổsung,điềuchỉnh,
sửachữa,pháttriểnvàhoànthiệnnhậnthức. 23
Câu11(6điểm):LeninViết:’’TừTrựcQuanSinhĐộngĐếnTưDuy
TrìuTượngVàTừ TưDuyTrừuTượngĐếnThựcTiễnĐóLàCon
ĐườngBiệnChứngCủaSựNhậnThứcChânLý,NhậnThứcThựcTại
KháchQuan’’.AnhChịHãyPhânTíchLuậnĐiểmTrênVà RútRaÝ NghĩaCủaNó?
*Cácgiaiđoạncủanhậnthức:
-Nhậnthứccảmtính(nhậnthứctrựctiếp/trựcquansinhđộng) baogồm:
+Cảmgiác:làhìnhảnh1vài thuộctínhsơkhai,đơn lẻcủađốitượng
nhậnthứctácđộngvàogiácquancủaconngười.+Trigiác:làhìnhảnh
tươngđốitoànvẹnvềsựvật,làtổnghợpcảmgiác nhưngcóhệthống, đầyđủ, phongphú.
+Biểutượng:làhìnhảnhđượcconngườitáitạo,lưugiữkhiđốitượng
nhậnthứckhôngcòntácđộngtrựctiếpvàogiác quancủaconngười–là
hìnhthứcphảnánhcaonhấttrongnhậnthứccảmtính.
-Nhậnthứclýtính(nhậnthứcgiántiếp/tưduytrìutượng)baogồm:
+Kháiniệm:làhìnhthứccơ bảncủatư duytrừutượng,phản ánhnhững
đặctínhbảnchấtcủasựvật. Sựhìnhthànhkhái niệmlàkếtquảcủasự
kháiquát,tổnghợpbiệnchứngcácđặcđiểm,thuộctínhcủasựvậthay
lớpsựvật.Vìvậy,cáckháiniệmvừacótínhkháchquanvừacótínhchủ
quan,vừacó mốiquanhệtácđộngqualạivớinhau,vừa thườngxuyên
vậnđộng vàpháttriển.Kháiniệmcóvai tròrấtquantrọngtrongnhận
thứcbởivì,nólàcơsởđểhìnhthànhcácphánđoánvàtưduykhoahọc.
+Phánđoán:làhìnhthứctưduytrừutượng,liênkết cáckháiniệm với
nhauđểkhẳngđịnhhayphủđịnhmộtđặcđiểm,mộtthuộctínhcủađối
tượng.Thídụ:"DântộcViệtNam làmộtdântộcanh hùng"làmộtphán
đoánvìcósựliênkếtkháiniệm"dântộcViệtNam"vớikháiniệm"anh
hùng".Theo trìnhđộpháttriểncủa nhậnthức, phánđoánđượcphân
chialàmba loạilàphánđoánđơnnhất(vídụ:đồngdẫnđiện),phánđoán
đặcthù(vídụ:đồnglàkimloại)vàphánđoánphổbiến(vídụ:mọikim 24
loạiđềudẫnđiện).Ở đây phánđoánphổbiếnlàhìnhthức thể hiệnsự
phảnánhbaoquátrộnglớnnhấtvềđốitượng.
Nếuchỉdừnglạiởphánđoánthìnhậnthứcchỉmới biếtđượcmốiliên
hệgiữacáiđơnnhấtvớicáiphổbiến,chưabiếtđượcgiữacáiđơn nhất
trongphánđoánnàyvớicáiđơnnhấttrongphánđoánkiavàchưabiết
đượcmốiquanhệgiữacáiđặcthùvớicáiđơnnhấtvàcáiphổbiến.
Chẳnghạnquacácphánđoánthídụnêutrêntachưathểbiếtngoàiđặc
tínhdẫnđiệngiốngnhauthìgiữa đồngvớicáckimloạikháccòncócác
thuộctính giốngnhaunàokhácnữa.Để khắcphụchạnchếđó,nhận
thứclýtínhphảivươnlênhìnhthứcnhậnthức suyluận.
+Suyluận:làhìnhthứctưduytrừutượngliênkếtcácphánđoánlạivới
nhauđểrútra mộtphánđoáncó tínhchấtkếtluậntìm ratrithứcmới.
Thídụ,nếuliênkếtphán đoán"đồngdẫn điện"vớiphánđoán"đồnglà
kimloại"ta rútrađượctrithứcmới"mọikimloạiđều dẫnđiện".Tùy
theosựkết hợpphánđoántheotrậttựnàogiữaphánđoánđơn nhất,đặc
thùvớiphổbiếnmàngười tacó được hìnhthứcsuyluận quynạphay diễndịch.
-DođóLenin Viết:’’TừTrực QuanSinhĐộngĐếnTưDuyTrìuTượng
VàTừTưDuyTrừuTượngĐếnThựcTiễnĐóLàConĐườngBiện
ChứngCủaSựNhậnThứcChânLý,NhậnThứcThựcTạiKhách Quan’’
*Ýnghĩa:tấtcảcácchithứcmớimàconngườicóđượctrongquátrình
hoạtđộngthựctiễnđềuphảiđượcquaylạikiểm nghiệmthôngquahoạt độngthựctiễn. 25
Câu12(6điểm):PhânTíchNộiDungQuyLuậtVềSựPhùHợpCủa
QuanHệSảnXuất VớiTrìnhĐộPhátTriểnCủaLựcLượngSảnXuất?
ĐảngCộngSảnViệtNamĐãVậnDụngQuyLuậtNàyNhư ThếNào TrongThời KỳĐổiMới? *Cáckháiniệm:
-Phươngthứcsảnxuất:dùngđểchỉnhữngcáchthứcconngườisửdụng
đểtiếnhànhquátrìnhsảnxuấtcủaxãhộiởnhữnggiaiđoạnlịchsửnhất định.
-Lựclượngsảnxuất:làmốiquanhệgiữaconngườivớitựnhiêntrong
quátrìnhsảnxuấtvậtchất,làtổnghợpcácyếutốvậtchấtvàtinhthần
tạothànhsứcmạnhthựctiễncảibiếngiớitựnhiêntheonhucầusinhtồn
vàpháttriểncủacon người.
-Kếtcấucủalựclượngsảnxuấtbaogồm:
1,trongcácnguyêntốthuộcvềngườilaođộng(nănglực,kỹnăng,chi
thức,…củangườilao động)
2,cáctựliệusảnxuất(đốitượnglaođộng,côngcụlaođộng,tưliệuphụ trợ,…)
-Quanhệsảnxuất: làmốiquanhệgiữangườivớingườitrongquátrình sảnxuấtvậtchất
-Kếtcấucủaquanhệsảnxuất:gồmquanhệsởhữuvớitưliệusảnxuất,
quanhệtổchức,quảnlýquátrìnhsảnxuất,quanhệtrongphânphối,kết
quảcủaquátrìnhsản xuấtđó. *Nộidungquyluật:
-Lựclượngsảnxuấtvàquanhệsảnxuấtlà2mặtcơ bảntấtyếucủaquá
trìnhsảnxuất,tồntạitrongtínhthốngnhấtvớinhau,quyết địnhlẫn 26
nhau,trongđólựclượngsản xuấtlànộidungvậtchấtcủaquátrìnhsản
xuất,cònquanhệxãhộilà‘’hìnhthứcxãhội’’củaquátrìnhđó.Tương
ứngvới trìnhđộ nhấtđịnhcủa lựclượng sảnxuấttấtyếuđòihỏiphảicó
quanhệsảnxuấtphùhợpvớitrìnhđộđótrêncả3phươngdiện:sửhữu
tưliệusảnxuất,tổchức –quảnlýquátrìnhsảnxuấtvàphânphốikết
quảcủaquátrìnhsản xuất.
-Mốiquanhệ thốngnhất giữalực lượngsản xuấtvàquan hệsản xuất
tuântheotínhtấtyêukháchquan:trongmỗigiaiđoạnlịchsửnhấtđịnh
quanhệ sảnxuất vớitư cáchlà hìnhkinhtế-xã hộicủaquá trìnhsản
xuất,luôncókhảnăngtácđộnglạisựvậnđộng,pháttriểncủalựclượng
sảnxuất,sựtácđộngnàytheochiềuhướngtíchcựchoặctiêucực.
-Donhucầukháchquancủasựpháttriểnxãhội,quanhệsảnxuấtphát
triểnthànhquanhệsảnxuấtmớiđểphùhợpvớilựclượngsảnxuấtmới,
dođótạora1phươngthứcsảnxuấtmới.
-Quátrìnhnàyliêntụcdiễnra,lặpđilặplại,làmchoxãhộivậnđộng,
pháttriểntừthấpđếncao.
Nângcaotrìnhđộngười lao độngbằngcách pháttriểngiáodụcđàotạo
đặcbiệtlàđàotạonghề.Nângcaochấtlượnghiệu quảgiáodụcđàotạo
nghề,nhằmđẩymạnhpháttriểnnguồnlaođộngcảvềsốlượngvàchất lượng.
*Đảngcộngsảnviệtnamđãvậndụngquyluậtnàynhưsau
-Hoànthiệncơchếkinhtế thịtrườngđịnhhướngxãhội chủnghĩađể
hoànthiệnquanhệsảnxuất.
-Tăngcườngnhững bướccơbảnvề cơsởvật chất chokhoahọc– công
nghệ,tậptrungxâydựngmộtsốphòngthínghiệmđạttrình độtiêntiến
trongkhuvựctrên cáclĩnhvựccôngnghệtrọngđiểm nhưcôngnghệ
thôngtin,côngnghệsinhhọc,hóadầu…. 27
-Vềquảnlý,trongkinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhội chủ nghĩaphải
cósựquảnlýcủaNhànướcxãhộichủnghĩa.Nhànướcxãhộichủ
nghĩaquảnlýnềnkinhtế bằng phápluật,chiếnlược,kếhoạch,chính
sách đồng thời sử dụng cơ chế thị trường, các hình thức kinh tế và
phương pháp quản lý kinh tế thị trường để kích thích sản xuất, giải
phóng sứcsản xuất,pháthuytính tích cực và hạn chếnhữngmặt tiêu cực 28
Câu13(6điểm):PhânTíchĐộcLậpTươngĐốiCủaÝThứcXã HộiSo
VớiTồnTạiXãHội?ChoVíDụCụThểTrong ThựcTiễn?
Ýthứcxãhộilàsựphảnánhtồntạixãhộidotồntạixãhộixãhộiquy
địnhnhưngýthứcxãhộikhôngphụthuộcvàotồntạixãhội1cáchthụ
độngmànócótácđộngtíchcựctrởlạitồntạixãhộikhiđãrađờiýthức
xãhộicóquyluậtriêngcủanó.
1.Ýthứcxãhội:Thườnglạchậuhơnsovớitồntạixãhội.
-Tínhlạchậucủaýthứcxãhộibiểuhiệnrõnétnhấttrongtâmlýxãhội
cáchiệntượngýthứcxã hộicónguồnvànảysinhtừxãhộicủvẫntồn
tạigiaidẳng trongxãhộimớimặc dùxãhội đãmấtđi thậmchímấtrất lâu.
-Khôngchỉởcấpđộtâmlýmàngaycảicấpđộlýluậnýthứcxãhội
vẫncóthểtồntạixãhộibịbỏxanếulýluậnđókhôngchuyểnđổikịp
thờisovớisựbiếnđổicủahiệnthực. Nguyênnhân:
-Ýthứcxãhộilạchậuladosứcmạnhcủathóiquentậpquánđãănsâu
bámchắcvàođờisốngtinhthầncủanhândândođókhitồntạixãhội
thayđổicácyếutốnàydễdàngthayđổitheo.
-Tồntạixãhộithườngxuyênthayđổivớitốcđộnhanhtrongkhiđấyý
thứcxãhộichậmthayđổinênkhôngphảnánhkịpthờivàtrởnênlạc hậu.
-Ýthứcxãhộiluôngắnbóchặt chẽvớilợiíchgiaicấptậptoánngười
trongxãhộivìvậynhữngtưtưởngcũlạchậuthườngđượccáclực
lượngnàylưugiữvàtruyềnbátrongxãhộiđểníukéonhữnglợiíchcủa họ. Ýnghĩa:
-Nhữngtưtưởngcũlạc hậukhôngtựđộngmấtđimàphảithôngqua cuộcđấutranhcảitạo. 29
-Phảixâydựnglýluậnkhoahọctrêncơsởtổngkếtthựctiễnđảmbảo
phảnánhkịpthờinhữngthayđổicủacuộcsốngđồngthờitạodựngcơ
sởvậtchấtđẻhìnhthànhýthứcxãhộimới.
2.Ýthứcxãhộicóthểvượttrướctồntạixãhội.
a.Ýthứcxãhộinếuphảnánhđúngquyluậtvậnđộngcủatồntạixãhội
trongnhữngđiềukiệnnhấtđịnhtưtưởngcủaconngườiđặcbiệtlà
nhữngtưtưởngkhoahọctiêntiếncóthểvượttrướctồntạixãhộichỉra
chínhxácsựvậnđộngcủatươnglaicótácdụngchỉđạohoạtđộngthực tiễncủacon người.
b.Phảnánhvượttrướccócơsởvàphảnánhvượt trướckhôngcócơsở củaýthức xãhội.
-ýthứcxãhộiđượccolàvượt trướctồntạixãhộinếunóphảnánh
đúngmốiquanhệbảnchấttấtyếucủatồntạixãhộinghĩalàýthứcxã
hộiphảnánhđúngquyluậtkháchquancủasựvậnđộngpháttriểncủa tồntạixãhội.
-Tưtưởngkhoahọc tiêntiếncóthểvượttrước ýthứcxãhộinhưngxét
đếncùngnóbắtnguồntừtồntạixãhộinódựbáotrướcthựctạikhách quancủa tựnhiên xãhội.
-Ngướclạinếuýthứcxãhội khôngphảnánhđúngquyluậtkháchquan
củasựvậnđộngpháttriểntồntạixãhộivàbịchiphốibởimongmuốn
chủquanthìkhiđósựphảnánhvượttrướccủaýthức xãhộilàkhông
cócơsởrơivàoảotưởngtácđộngxấuđếntồntạixã hội.Sởdĩýthức
xãhộicókhảnăngvượttrướctồntạixãhộilàdoýthứcxãhộicótính
tồntạiđộclậptươngđốisovớitồntạixãhộinócókhảnăngpháthuy
tínhsángtạotrongphảnánhtồntạixãhộichínhvìvậyýthứcxãhội
khôngchỉphảnánhcáiđãcómàvạchracáisẽcótrongtươnglai.
Ýnghĩa:Muốncóýthứcxãhộimới–ýthứcxãhội XHCNchúngta
phảipháthuycaotínhnăngđộngsángtạocủanóvàvaitròcủacon
ngườitrong nhậnthứcvàcảitạo thếgiớiđồngthời khắcphụctínhbảo
thủ,thụđộngỷlạitrongcuộcsống.
3.Tínhkếthừa củaý thứcxãhội.
Docósựkếthừatrongsựpháttriểncủanónênkhôngthểgiảithíchý 30
thứcxãhộiđơnthuầntừtồntại xãhội.
-Kếthừalà1trongnhữngtínhquyluậtcủasựpháttriểnmộttưtưởng
mớirađờibaogiờcũngcósựchọnlọctiếpthunhữngtinhhoacủaquá
khứ,quanhệkếthừalàm chosựpháttriểntronglĩnhvực,ýthứcxã hội
diễnranhưmộtdòngchảylịchsửtựnhiênnốitiếpliêntụccủatưduy giữacácthếhệ.
-Doýthứcxãhộicótínhkếthừa nênkhôngthểgiảithích1quanđiểm
tưtưởngnàođónếuchỉdựa vàoquanhệkinhtếxãhộihiệncómàchúý đến
Vídụ:ýthức vềthứcăn tồntạilâuhơn sựtồn tạivậtchấtcủathứcăn,ý
thứcvềgiaicấpcósaukhicácgiaicấpđãhìnhthành,chínhsáchkhoan
hồngcủanhànướcđốivớitộiphạmcósựkếthừacủachínhsách từng
cótronglịch sửnhànước,… 31
Câu14(6điểm):PhânTíchVaiTròCủa QuầnChúngNhânTrongSự
PhátTriểnLịchSửVàRútRaÝNghĩa CủaNó?ĐảngCộngSảnViệt
NamĐãVậnDụngBàiHọc‘’LấyDânLàmGốc’’NhưThếNàoTròn ThờiKỳĐổiMới?
*Kháiniệmquầnchúngnhândân:làbộphậncóchunglợiíchcănbản,
baogồmnhữngthànhphần,nhưngtầng lớp vànhữnggiaicấp,liênkết
lạithànhtậpthểdướisựlãnhđạocủa1cánhân,tổchứchayđảngphái
nhằmgiảiquyếtnhữngvấn đềkinhtế,chínhtrịxãhộicủa1thờiđại
nhấtđịnh.Cácbộphậncấuthànhquần chúngnhândân làmangtính lịch
sửcụthể,nhưngnhìnchung,quầnchúngnhândânbaogồmcácbộphận dâncư:
-Ngườilao độngsảnxuấtracủa cảivậtchấtvàcácgiátrịtinhthần.
-Nhữngbộphậndâncưchốnglạigiaicấpápbức,thốngtrị,đốikháng vớiquầnchúngnhândân.
-Nhữnggiaicấp,tầnglớpthúcđẩytiếnbộxãhội.
*Vaitròcủaquầnchúngnhândântronglịchsử:
-Quầnchúngnhândânlàlựclượngsảnxuấtcơbảncủavớimọixãhội,
trựctiếpsản xuấtracủacảivật chất,đápứngnhucầu tồn tạivàphát
triểncủaconngườivàxãhội.
-Quầnchúngnhândânlàlựclượng trựctiếphoặcgiántiếpsángtạo ra cácgiátrịtinhthần
choxãhộivàkiếmchứngcácgiátrịđó.
-Quầnchúngnhân dânlàlực lượngvàđộnglựccơ bảncủavới mọi cuộc
cáchmạngvàcảicáchxãhội.Khôngcócuộccáchmạnghaycảicách 32
nàothànhcôngnếukhôngxuấtpháttừnguyệnvọngvàlợiíchcủaquần chúngnhândân.
Dođó,xéttừkinhtếđếnchínhtrị,từhoạtđộngvậtchất đếnhoạtđộng
tinhthần,quầnchúngnhândânluônđónggópvaitròquyếtđịnhtrong
lịchsửvàcóthểtạoralịch sử
*Ýnghĩa:trongtấtcảvớimọihoạtđộngvàđiềutiếtxãhội,vớimọichủ
trương, đường lối, chính sách của nhà nước đều phải xuất phát từ
nguyệnvọngvàlợiíchcủaquầnchúngnhândân. 33 Phần4điểm9câuhỏi:
Câu1(4điểm):TạiSao MốiQuanHệGiữaTưDuyVàTồnTạiHay
GiữaVậtChấtVàÝThức LàVấnĐềCơBảnCủaTriếtHọc?
*ĐịnhNghĩaVấnĐề CơBảnCủaTriếtHọc:
-ĂngGhen‘’VấnĐềCơBảnCủaTriếtHọcĐặcBiệtTriếtHọcHiện
ĐạiLàVấnĐềQuanHệ GiữaTưDuyVà TồnTại‘’
-HaiMặtTrongVấnĐềCơBảnCủaTriếtHọc:
+MặtThứ Nhất:MốiQuanHệGiữa VậtChấtVàÝThức
+MặtThứHai:ConNgườiCóKhảNăngNhậnThứcĐược ThếGiới HayKhông *TạiSao:
-ĐâyLàVấnĐềRộngNhất,ChungNhấtĐóngVaiTròLà NềnTảng,
ĐịnhHướngĐểGiảiQuyếtVấnĐề Khác.
-CácTrườngPháiTriết HọcĐềuTrựcTiếp/GiánTiếpĐi VàoGiải
ThíchVềMốiQuan HệGiữaTư DuyVàTồnTạiHay GiữaVậtChất
VàÝThứcTrướcKhiĐiVào CácQuyếtĐịnhCủa Mình.
-ViệcQuyếtĐịnhMốiQuanHệGiữa VậtChấtVàÝThứcLàCơ Sở
XuấtPhátCho CácQuyếtĐịnhTriếtHọcNảySinh.
-ViệcQuyếtĐịnhVấnĐềCơBảnCủaTriếtHọcLàTínhChấtKhách
QuanKhoaHọc ĐểPhánĐịchLậpTrườngTưTưởngTriếtHọcCủa
CácNhàTriếtHọcTrongLịch Sử. 34
Câu2(4điểm):PhânTíchSựĐốiLậpGiữa PhươngPhápBiệnChứng
VàPhươngPhápSiêuHìnhVàĐánhGiá,Giá TrịCủaHaiPhươngPháp Đó. *Sosánh2phươngpháp:
Phươngphápluậnbiệnchứngvàphươngphápluậnsiêuhìnhcónhiều
điểmkhácbiệt.Phươngphápluậnbiệnchứngnhậnthứcđượcsựvật
hiệntượngtrongmối quanhệquyếtđịnh, ràngbuộclẫnnhau, ởđóvừa
thấybộphận,vừathấytoànthể,cònphươngphápluậnsiêuhìnhlại
nhậnthứccácsựvậthiệntượngtrongtrạngtháicôlập,táchrờivớicác
sựvậtkhác,chỉthấychỉnhthểcôlậpmàkhôngthấytoànthể.Phương
phápluậnsiêuhìnhnhậnthứccácsựvậthiệntượngởtrạngtháitĩnhlại,
khôngvậnđộng,khôngphátsinh,khôngpháttriển,nếucóbiếnđổichỉ
làsưbiến đổivềlượng.
Ngượclại,phươngphápluậnbiệnchứngnhậnthứccácsựvật hiện
tượngluônvậnđộngbiếnđổi,nằmtrongkhuynhhướngchunglàphát
triển,đólàquátrìnhbiếnđổivềchấtcủasựvật.Nguyênnhâncủasự
biếnđổiđốivớiphươngphápluậnsiêuhìnhlà nằmngoàisựvậthiện
tượng,trongkhivớiphươngphápluậnbiệnchứng,nguồngốccủasự
pháttriểnnằmtrongbảnthâncácsựvậthiệntượng.Đólàquátrìnhđấu
tranhgiữacácmặtđốilậpnhằmgiảiquyếtcác mẫuthuẫnnộitạicủa chúng. *Vaitrò:
-Phươngphápluậnsiêuhìnhcótácdụngtrong1phạmvinhấtđịnhnào
đóvàthườngđược1sốmônkhoahọctựnhiênsửdụng.
-Phươngphápluậnbiệnchứnglàcôngcụhữuhiệuđểgiúpconngười
nhậnthứcvàcảitạothếgiới. 35
Câu3(4điểm):CóThểĐồngNhấtQuanHệNhânQuảVớiQuanHệ
HàmSố ĐượcKhông?TạiSao?
*ĐịnhNghĩaNguyênNhân,KếtQuả:
-NguyênNhân:LàPhạmTrùChỉSựTác ĐộngLẫnNhauGiữaCácMặt
TrongMộtSựVậtVớiNhạuGâyRaMộtBiếnĐổiNhấtĐịnhNàoĐó.
-KếtQuả:LàNhữngBiếnĐổiXuấtHiệnDoTácĐộngLẫnNhauGiữa
CácMặtTrong MộtSự VậtHoặc GiữaCácSựVậtVớiNhauGâyRa.
*KhôngThểĐồngNhấtQuanHệHàmSố VàQuan HệNhân QuảĐược Vì:
-TrongQuanHệHàmSốy=f(x)VớiMỗiGiáTrịCủaxChoTaMộtGiá
TrịyTươngỨng(ChỉMộtGiáTrịy)
-TrongQuanHệNhânQuảDiễnRaPhứcTạp.MộtNguyênNhânSinh
RaNhiềuKếtQuả,NhiềuNguyênNhânSinhRaMộtKếtQuả.Hơn
NữaQuanHệNhânQuảMangTínhKháchQuanCònQuanHệ HàmSố KhôngCó TínhKhách Quan 36
Câu4(4 điểm):Theo Triết HọcMac-Lenin Vận ĐộngVà ĐứngIm Có
ĐốiLậpTuyệtĐốiKhông?TạiSao?
*Vậnđộng:làvớimọisựbiếnđổinóichung,tứclàvớimọisựbiếnđổi
từđơngiảnđếnphức tạpdiễnratrongthếgiới
*5hìnhthứccủavậnđộng:
+Vậnđộngcơhọc:sự dichuyểncủacácvậtthểtrongkhônggian
+Vậnđộngvậtlý:sựvậnđộngcủacácphầntử, cáchạtcơbản,cácquá trìnhnhiệtđiện,…
+Vậnđộnghóahọc:sựbiếnđổicủacácchấtvôcơ,hữucơtrongquá trìnhhóahọcvàphângiải
+Vậnđộngsinhvật:sựtraođổichấtcủacơthểsốngvớimôitrường
+Vậnđộngxãhội:sự thaythếgiữacáchìnhtháikinhtế-xã hội
*Đứngimlà1trạngtháivậnđộngđặcbiệt,tươngđốiổnđịnhcủacácsự
vật.Đứngimchỉ xảyratrong 1quanhệxácđịnh,vớimột hìnhthứcvận
độngxácđịnh.Đứngim làtươngđốitạmthời,cònvậnđộnglàtuyệtđối.
Dođó,giữavậnđộngvàđứngimkhôngcósựđốilậptuyệtđối.
Câu5(4điểm):TạiSao NóiSảnXuấtVật ChấtLàCơSởCủaSựTồn
TạiVàPhátTriểnCủaXãHội? 37
*Kháiniệm:thực tiễnlàtoànbộhoạtđộngvậtchấtcómụcđích, mang
tínhlịchsử,xãhộicủaconngườinhằmcảibiếntựnhiênvàxãhội.
*Tínhchấtcủahoạtđộngthựctiễn:
-Làhoạt độngcó tínhcộngđồngxãhội.
-Làhoạtđộngcótínhlịchsửcụthể.
-Làhoạtđộngcótínhsángtạo,cómụcđíchcảitạotựnhiên,hoànthiện conngười.
*3hìnhthứccơbảncủathực tiễn:
-Hoạtđộngsảnxuấtvậtchất:quátrìnhcủaconngườisửdụngcôngcụ
laođộngtácđộngvàotựnhiên,tạoracủacảivậtchất choxãhội(vídụ:
dungcuốcđicuốcđất trồngcây vải,trồngmít,…)
-Hoạtđộngchínhtrị-xã hội: làhoạt độngcủacáccộng đồngngười,các
tổchứckhácnhautrong xãhộinhằmcải biến nhữngquanhệchínhtrị-
xãhộiđểthúcđẩyxã hộipháttriển.(vídụ: đoànthanh niên,hộisinh viên)
-Hoạtđộng thựcnghiệm: khoahọclàmộthìnhthứcđặcbiệtcủa thực
tiễn,đượctiếnhànhtrongnhữngđiềukiệndoconngườitạora,gần
giống,giốnghoặclặplạinhữngtrạngtháicủatựnhiênvàxãhộinhằm
xácđịnhnhững quyluậtbiếnđổi,pháttriểncủađốitượngnghiêncứu.
Dạnghoạtđộngnàycóvaitròtrongsự pháttriểncủaxãhội,đặcbiệt là
trongthờikỳcáchmạngkhoahọcvàcôngnghệhiệnđại.
*Trongcác hìnhthứchoạtđộngtrên,hoạtđộng sảnxuấtvậtchấtđóng
vaitròquyếtđịnhnhất, bởivì:
-Sảnxuấtvậtchấtlànhucầukháchquancủasựtồntạivàpháttriểncủa xãhội 38
-Sảnxuấtvậtchấtlàcơsở,nềntảngđểconngườisángtạoracácmặt
củađờisốngxãhội,sángtạoracácgiátrịvănhóa,tinhthầnchoxãhội
-Sảnxuấtvậtchấtquyếtđịnhsựpháttriểncủaxãhộitừthấpđếncao
quyếtđịnhsựtiếnbộcủaxãhội
Câu6(4điểm):Trong KếtCấuCủa LựcLượngSảnXuất,YếuTốNào
GiữVai TròQuyết ĐịnhNhất?TạiSao? 39 *Kháiniệm:
-Lựclượngsảnxuất:làmốiquanhệgiữaconngườivớitựnhiêntrong
quátrìnhsảnxuấtvậtchất,làtổnghợpcácyếutốvậtchấtvàtinhthần
tạothànhsứcmạnhthựctiễncảibiếngiớitựnhiêntheonhucầusinhtồn
vàpháttriểncủacon người.
-Trìnhđộpháttriểncủalựclượngsảnxuấtphảnánhtrìnhđộchinhphục
giớitựnhiêncủaconngười
-Kếtcấucủalựclượngsảnxuấtbaogồm:
1,trongcácnguyêntốthuộcvềngườilaođộng(nănglực,kỹnăng,chi
thức,…củangườilao động)
2,cáctựliệusảnxuất(đốitượnglaođộng,côngcụlaođộng,tưliệuphụ trợ,…)
*Trongcácyếutốtrên,ngườilaođộnggiữvaitròquyếtđịnhnhấtbởivì
ngườilaođộngtrực tiếpsángtạoracông cụlaođộng,màcôngcụlao
độngbiểuhiệnrõnétnhấtchínhlàtrìnhđộpháttriểncủalựclượngsản
xuất,trìnhđộchinhphục củacon người.
Câu7(4điểm):KếtCấuCủaLựcLượngSảnXuất,YếuTốNàoĐông Nhất,Cách MạngNhất? 40 *Kháiniệm:
-Lựclượngsảnxuất:làmốiquanhệgiữaconngườivớitựnhiêntrong
quátrìnhsảnxuấtvậtchất,làtổnghợpcácyếutốvậtchấtvàtinhthần
tạothànhsứcmạnhthựctiễncảibiếngiớitựnhiêntheonhucầusinhtồn
vàpháttriểncủacon người.
-Kếtcấucủalựclượngsảnxuấtbaogồm:
1,trongcácnguyêntốthuộcvềngườilaođộng(nănglực,kỹnăng,chi
thức,…củangườilao động)
2,cáctựliệusảnxuất(đốitượnglaođộng,côngcụlaođộng,tưliệuphụ trợ,…)
*Trongcácyếutốtrên,côngcụlaođộnglàyếutốđôngnhất,cáchmạng nhất,bởivì:
-Dokhoahọcngàycàngpháttriểnnênconngườiluônứngdụngkhoa
họcđểsangtạoracáccôngcụlao độngmới
-Donhucầucủaxãhội,conngườingàycàngcaonênconngườiluôný
thứcđểsángtạoracáccôngcụđểđápứngnhucầuđó
-Dokinhnghiệm,kỹnăngcủaconngườingàycàngcao,hoànthiệnnên
conngườiluôncảitiếncôngcụlaođộng,đểquátrìnhsảnxuấtđạthiệu
quảhơn,năngsuất laođộng caohơn
Câu8(4điểm):Sao NgàyNay,KhoaHọcLàYếuTốTrựcTiếpCủaXã Hội?VíDụ? *Kháiniệm: 41
-Lựclượngsảnxuất:làmốiquanhệgiữaconngườivớitựnhiêntrong
quátrìnhsảnxuấtvậtchất,làtổnghợpcácyếutốvậtchấtvàtinhthần
tạothànhsứcmạnhthựctiễncảibiếngiớitựnhiêntheonhucầusinhtồn
vàpháttriểncủacon người.
-Trìnhđộpháttriểncủalựclượngsảnxuấtphảnánhtrìnhđộchinhphục
giớitựnhiêncủaconngười
-Kếtcấucủalựclượngsảnxuấtbaogồm:
1,trongcácnguyêntốthuộcvềngườilaođộng(nănglực,kỹnăng,chi
thức,…củangườilao động)
2,cáctựliệusảnxuất(đốitượnglaođộng,côngcụlaođộng,tưliệuphụ trợ,…)
*Ngàynay,khoahọctrởthànhlựclượngsảnxuấttrựctiếpcủaxãhội
bởivìkhoahọcpháttriểnhoạtđộngtrựctiếptới cácyếutốtronglực lượngsản xuất:
-Trướchết,nhờkhoahọcpháttriển,conngườinhậnthứcsâusắchơnvề
thếgiới,vàtrêncơsởđó,conngườisángtạorađượcnhiềucôngcụ,lao
độngmới đểthaythếcon ngườitrongquá trìnhsảnxuất(vídụ:sángtạo rarôbốt,AI,…)
-Nhờcókhoahọc,conngườimớicókhảnăngsángtạoranhiềuvậtliệu
mới(vídụ: vậtliệunano,…)
-Trêncơsởđóngườitatạorađượcnhiềusảnphẩmđápứngnhucầucủa conngườivàxãhội
Câu9(4điểm):TạiSao ÝThứcCủaXãHộiThườngLạcHậuHơnSo
VớiTồnTạiCủaXãHội?VíDụ? 42
*KháiNiệmTồnTạiXãHội:LàPhương DiệnSinhHoạtVậtChấtVà
NhữngĐiềuKiệnSinhHoạtVậtChấtTrongXãHội.
*KếtCấu:TồnTạiXãHộiBaoGồmPhươngThứcSảnXuất,Điều KiệnĐịaLýVàDânSố.
*KháiNiệmThứcXãHội:LàPhươngDiệnSinhHoạtTinhThầnCủa
XãHội (BaoGồmQuan Điểm,Tư Tưởng,Tình cảm,…), NảySinh
TrongXãHộiVàPhảnÁnhTồnTạiXãHộiTrongGiaiĐoạnPhát TriểnNhấtĐịnh.
*ÝThứcXãHộiThườngLạcHậuHơnTồnTạiXãHộiVì:
-ÝThứcXãHộiLàCáiPhảnánhTồnTạiXãHộiNênNóCóSauTồn TạiXãHội.
-DoSứcMạnhCủaPhongTục,TậpQuán,TruyềnThốngCũngNhưdo
TínhBảoThủCủaMộtSốHìnhTháiÝThứcXãHội,MặtKhácTồn
TạiXãHộiCóTínhBiếnĐổiNhanh,ÝThứcXã HộiKhôngPhảnÁnh KịpThời.
-ÝThứcXaHộiLuônGắnVớiLợiÍchCủaNhữngGiaiCấpNhất Định.
LưuTrữVàTruyềnBáNhằmChốngLạiNhữngLựcLượngXãHội TiếnBộ.
*VíDụ:MộtSốVùngQuêỞViệtNamTuy ĐiềuKiệnKinhTếPhát
TriểnNhưngVẫnCònPhongTục,TậpQuánLạcHậuNhư:MaChay, TảoHôn,… 43