Chiếc Lược Ngà - Phân Tích Nhân Vật Ông Sáu (Tóm tắt kịch tính)

B. Thân bài I. Giải thích
I . Phân tích, cảm nhận về nhân vật ông Sáu
1. Hoàn cảnh của ông Sáu
- Bối cảnh rộng: những năm 60 của thế kỉ 20, khi đất nước đang gồng mình đấu tranh trong cuộc
chiến chống Đế quốc Mỹ giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước.
- Bối cảnh hẹp: Trong 1 gia đình nhỏ ở Đông Nam Bộ
- Ông Sáu khi đó phải “thoát ly đi kháng chiến đầu năm 1946, sau khi tỉnh nhà bị chiếm”, để lại
đứa con duy nhất cũng chưa đầy một tuổi
- Sau bao ngày mong nhớ, ông Sáu được về nhà, khát khao gặp lại con gái nhưng cay đắng thay,
bé Thu không nhận ra ba của mình.
⇨ Đây vừa là hoàn cảnh của nhân vật lại vừa là tinh huống truyện đầy éo le được nhà văn Nguyễn
Quang Sáng xây dựng trong tác phẩm.
2. Ngoại hình ông Sáu:
- Trong tác phẩm, NQS không khắc họa quá nhiều về ngoại hình của người cha ấy. Chỉ có duy nhất
1 chi tiết đó là ông Sáu có 1 vết thẹo bên má phải. “Mỗi lần bị xúc động, vết thẹo dài bên má
phải lại đỏ ửng lên, giần giật, trông rất dễ sợ.”
⇨ Vừa là nút thắt vừa là nút mở của tác phẩm. Là nút thắt vì nó khiến bé Thu không nhận ông Sáu
làm ba. Là nút mở vì chính nó khiến bé Thu nhận ra tội ác của chiến tranh và nhận lại ba mình.
3. Phân tích, cảm nhận về nhân vật ông Sáu
• Luận điểm 1: Ông Sáu là một người có tinh yêu Tổ quốc cao cả, là 1 người lính hết lòng vì nước nhà
- Khi tỉnh nhà bị chiếm, ông quyết định “thoát ly đi kháng chiến năm 1946”, sẵn sàng để lại vợ và
con gái chưa đầy 1 tuổi ở phía sau để lên tiền tuyến đánh giặc cứu nước.
- Sẵn sàng nhận lệnh tập kết để tiếp tục chiến đấu sau 3 ngày được về quê thăm vợ con. Ngay cả
khoảnh khắc được nghe tiếng gọi “ba” đầy xé lòng và lời cầu mong ba đừng đi của bé Thu, ông
Sáu vẫn quyết tâm phải đi ra chiến trường. (và đi từ năm 54-58,59, nghĩa là 4, 5 không về nhà) -
Hi sinh sau 1 trận càn lớn của quân địch
⇨ Sự quyết tâm, sẵn sàng chiến đấu của ông Sáu khiến ta nhớ tới câu thơ đầy tráng lệ về người
lính của Nguyễn Đình Thi: “Người ra đi đầu không ngoảnh lại/ Sau lưng thềm nắng lá rơi đầy”
• Luận điểm 2: Ông Sáu là người cha có tinh yêu thương con cao cả, vô bờ bến
- Trước khi gặp con: khát khao được gặp cô con gái bé bỏng, vốn từ lâu chỉ thấy qua tấm ảnh nhỏ.
+ “Suốt mấy năm kháng chiến, chị Sáu có đến thăm anh mấy lần. Lần nào anh cũng bảo chị đưa con đến.”
+ Khát khao gặp con tuy mãnh liệt nhưng lại không thể thực hiện bởi bom đạn chiến tranh. Ông
xa con tám năm nên “cái tinh người cha cứ nôn nao trong người anh”. - Khi gặp con:
+ Khi bước xuống xuồng lúc về thăm nhà:
• “không thể chờ xuồng cặp lại bến, anh nhún chân nhảy thót lên, xô chiếc xuồng tạt ra”.
• “bước vội vàng với những bước dài”
• “vừa bước, vừa khom người đưa tay đón chờ con”
⇨ Không thể kìm lại sự nôn nóng đang rạo rực bên trong mình khi chỉ mới nhìn thấy con.
⇨ Khắc họa hình ảnh một người cha yêu thương con thật bản năng, vồ vập.
• Tiếng kêu “Thu! Con”: hồi hộp, kìm nén
• Suy nghĩ: “con sẽ chạy xô vào lòng anh, sẽ ôm chặt lấy cổ anh”
• Giọng lặp bặp run run: “Ba đây con! Ba đây con!”.
⇨ Bản thân là một chiến sĩ can trường nhưng giọng lại run lặp bặp
⇨ Không ghìm nổi xúc động
• “Ba đây con!”: lặp lại hai lần
⇨ Vỡ òa cảm xúc trong lần đầu tiên được gặp bé Thu và gọi một tiếng “con” trực tiếp.
Bé Thu mặt tái đi và chạy vụt đi gọi má => Ông Sáu bất ngờ trước thái độ sợ hãi của con
gái: “Anh đứng sững lại đó, nhìn theo con, nỗi đau đớn khiến mặt anh sầm lại trông thật
đáng thương và hai tay buông thõng như bị gãy.”
⇨ Trái tim của người ba bị tổn thương và rỉ máu. Từ xúc động sang đau đớn, cuối cùng chỉ còn lại
thất vọng. (vì tinh yêu con quá lớn nên khi bị đáp trả như vậy -> hụt hẫng)
- Trong ba ngày ngắn ngủi được về thăm nhà: cố gắng làm mọi việc để gắn kết tinh cảm cha con
(“suốt ngày anh chẳng đi đâu xa, lúc nào cũng vỗ về con”)
• Mong mỏi đợi chờ 1 tiếng gọi “ba” từ bé Thu: “ngồi im, giả vờ không nghe” khi bé Thu
gọi vô ăn cơm mà chờ được nghe câu nói “Ba vô ăn cơm”
• Quan tâm con dù con không gọi “ba”: “gắp một cái trứng cá to vàng để vào chén nó”.
⇨ Tình yêu thương âm thầm và lặng lẽ.
• Đánh bé Thu một cái vào mông vì nó đã hất miếng trứng cá mà ông gắp ra khỏi bát cơm làm cơm văng tung toé
⇨ Tình yêu thương dần trở nên bất lực.
- Trong những phút giây chia tay cuối cùng:
• “muốn ôm con, hôn con” nhưng lo nghĩ bé Thu sẽ ái ngại, “nó giẫy lên lại bỏ chạy” =>
không thực hiện mong ước của mình.
⇨ Cái khát khao được gần gũi với con là mong ước mãnh liệt nhất của ông Sáu trong ba ngày về
thăm nhà. Vậy mà khi chia tay, ông vẫn kìm lòng, vẫn suy nghĩ đến cảm xúc bé Thu mà “chỉ đừng nhìn nó”.
• Khoảnh khắc bé Thu gọi “ba”: ông Sáu không kìm được xúc động mà khóc, “một tay ôm
con, một tay rút khăn lau nước mắt, rồi hôn lên mái tóc con”. (Gthich lí do: vết thẹo)
⇨ Một người lính không sợ hãi trước bom đạn kẻ thù, chưa từng rơi lệ trước cảnh đổ lửa của chiến
tranh mà khi đứng trước gia đình, trước đứa con gái bé bỏng, ông vẫn không ngăn được phút
giây yếu đuối của bản thân mình.
⇨ Ý nghĩa của giọt nước mắt: Không chỉ là giọt nước mắt chia ly mà còn là sự giải tỏa cho nỗi nhớ
mong bị kìm nén suốt tám năm ròng rã, bị phong tỏa khi bản thân đang trong cuộc chiến tranh đẫm máu tại miền Nam.
- Trong những ngày trở lại căn cứ:
+ Mãi day dứt và ám ảnh việc “sao mình lại đánh con” trong lúc nóng giận: “Những đêm
rừng, nằm trên võng, mắt chỉ thấy ấm ni lông nóc, lúc nhớ con anh cứ ân hận sao mình
lại đánh con. Nỗi khổ tâm đó cứ giày vò anh.”
+ Làm chiếc lược ngà cho con:
• Tìm khúc ngà voi để làm chiếc lược tặng con gái: luôn nhớ kỹ lời dặn của bé Thu: (“Ba
về! Ba mua cho con cây lược nghe ba!”)
• Tâm trạng khi tim được khúc ngà voi: vỡ òa (“từ con đường mòn chạy lẫn trong rừng
sâu, anh hớt hải chạy về, tay cầm khúc ngà đưa lên khoe với tôi. Mặt anh hớn hở như
một đứa trẻ được quà”)
⇨ Nụ cười hớn hở như một đứa trẻ xuất hiện trên khuôn mặt chai sạn vì bom lửa chiến tranh của
người chiến sĩ đã khắc họa rõ nét về tinh yêu thương con vô bờ bến của ông Sáu.
• Dồn tâm trí vào việc làm chiếc lược ngà cho con gái: “lấy vỏ đạn hai mươi li của Mỹ, đập
mỏng làm thành một cây cưa nhỏ, cưa khúc ngà thành từng miếng nhỏ”.
• Thái độ: “cẩn trọng, tỉ mỉ và cố công như người thợ bạc…
• Tẩm mần khắc từng nét: Yêu nhớ tặng Thu con của ba”.
⇨ Những hành động ẩn chứa bao trìu mến, yêu thương từ người ba dành tặng cô con gái bé bỏng nơi xa.
⇨ Ý nghĩa của chiếc lược ngà:
• Là món quà ông Sáu dành tặng bé Thu
• Là thứ xoa dịu nỗi nhớ con khi ông Sáu ở chiến trường
• Sau này, cũng là thứ làm nảy nở tinh cha con giữa bé Thu và bác Ba
• Là minh chứng cho tinh phụ tử bất diệt giữa mưa bom bão đạn của kẻ thù
• Là kỉ vật, là nhân chứng về nỗi đau, về bi kịch đầy máu và nước mắt - Khi hi sinh:
+ Không kịp đưa cây lược ngà đến tận tay cho con,
+ Đưa chiếc lược cho bác Ba để bác tận tay đưa cho bé Thu
⇨ Chuyển giao sự sống, một sự uỷ thác, là ước nguyện cuối cùng của người bạn thân: ước nguyện của tinh phụ tử.
⇨ “chỉ có tinh cha con là không thể chết được”
⇨ Đó là điều trăng trối không lời, nó rõ ràng và thiêng liêng hơn cả một lời di chúc.
4. Ý nghĩa hình tượng nhân vật ông Sáu:
- Là biểu tượng cho hình ảnh người chiến sĩ đã hi sinh thân mình bảo vệ Tổ quốc
- Là hình ảnh tượng trưng cho tinh cha con sâu nặng.
- Là một người cha chịu nhiều thiệt thòi nhưng vô cùng độ lượng và tận tuỵ vì tinh yêu thương con.
⇨ Ông Sáu là người lính của một thế hệ anh hùng mở đường đi trước đã nếm trải nhiều thử thách, gian khổ và hi sinh.
5. Nghệ thuật xây dựng nhân vật -
Miêu tả tâm lý nhân vật đặc sắc
- Xây dựng hình tượng đậm chất ng lính Nam Bộ => Gần gũi với người đọc, người nghe
I I. Liên hệ, mở rộng
- Nhân vật T.nú trong Rừng xà nu: gia nhập giải phóng quân, dùng chính đôi bàn tay bị giặc đốt
mất 10 đầu ngón tay để giết tên đã đánh vợ con mình tới chết ngay trước mặt anh
Document Outline

• 2.Ngoại hình ông Sáu:
• 3.Phân tích, cảm nhận về nhân vật ông Sáu
• -Khi gặp con:
• -Trong ba ngày ngắn ngủi được về thăm nhà: cố gắng
• -Trong những phút giây chia tay cuối cùng:
• -Trong những ngày trở lại căn cứ:
• ⇨Ý nghĩa của chiếc lược ngà:
• -Khi hi sinh:
• 4.Ý nghĩa hình tượng nhân vật ông Sáu:
• 5.Nghệ thuật xây dựng nhân vật
• III. Liên hệ, mở rộng