-
Thông tin
-
Hỏi đáp
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình | Văn mẫu lớp 12
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình gồm dàn ý chi tiết kèm theo 3 bài văn mẫu hay. Qua đó giúp các bạn cảm nhận được chủ nghĩa anh hùng thể hiện mạnh mẽ trong hai truyện ngắn. Mời bạn đọc đón xem!
Chủ đề: Văn mẫu 12 491 tài liệu
Môn: Ngữ Văn 12 831 tài liệu
Thông tin:
Tác giả:
Preview text:
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Dàn ý chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình I. GIỚI THIỆU:
Văn học Việt Nam giai đoạn 1945 – 1975 đã đạt nhiều thành tựu lớn, đặc biệt là trong
mảng tác phẩm thể hiện phẩm chất anh hùng của con người Việt Nam trong hai cuộc
chiến tranh vệ quốc vĩ đại chống lại kẻ thù xâm lược thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Hai
truyện ngắn “ Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành và “Những đứa con trong gia đình”
của Nguyễn Thi là hai tác phẩm đã thành công trong sự khắc họa những hình tượng nhân
vật tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng cao đẹp, cho lòng yêu nước và căm thù
giặc sâu sắc, sức mạnh chiến đấu của dân tộc Việt Nam chống giặc ngoại xâm. II. NỘI DUNG:
1. Thế nào là chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong văn học?
Đó là sự thể hiện của lòng yêu nước thiết tha, căm thù giặc sâu sắc, tinh thần chiến đấu
bất khuất chống lại kẻ thù xâm lược để bảo vệ tổ quốc của con người Việt Nam trong
kháng chiến p và chống Mỹ, là sự trung thành với lí tưởng cách mạng được thử thách
trong những hòan cảnh khốc liệt, qua đó bộc lộ được vẻ đẹp của phẩm chất anh hùng có
tính chất tiêu biểu cho cả dân tộc.
2. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng thể hiện như thế nào trong hai truyện ngắn?
a. Về tác giả: Cả hai tác giả Nguyễn Trung Thành và Nguyễn Thi đều gắn bó với cuộc
chiến đấu chống Mĩ, là những nhà văn chiến sĩ ở tuyến đầu máu lửa à Tác phẩm của họ
mang hơi thở nóng hổi của cuộc chiến đấu với những hình tượng nhân vật sinh động,
bước vào văn học từ thực tế chiến đấu.
b. Về hoàn cảnh sáng tác: Hai truyện ngắn “Rừng xà nu” ( 1965), “Những đứa con
trong gia đình” (1966) đều ra đời trong giai đoạn ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ
cứu nước, khi đế quốc Mĩ đổ quân vào miền Nam nước ta, dân tộc ta đứng trước trận
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
chiến một mất một còn để bảo vệ độc lập tự do, bảo vệ quyền sống. Đó là bối cảnh lịch
sử để từ đó hai tác phẩm ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng, với chất sử thi đậm đà.
c. Về hình tượng nhân vật của hai truyện ngắn:
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trước tiên thể hiện ở những nhân vật mang phẩm
chất anh hùng, bất khuất, từ đau thương trỗi dậy để chiến đấu chống lại kẻ thù xâm lược:
- Họ đều là những người con được sinh ra từ truyền thống bất khuất của gia đình, của
quê hương, của dân tộc:
+ Tnú là người con của làng Xô Man, nơi từng người dân đều hướng về cách mạng, bảo
vệ cán bộ “ Đảng còn thì núi nước này còn” – Lời cụ Mết. (Rừng xà nu)
+ Chiến và Việt sinh ra trong gia đình có truyền thống yêu nứơc, căm thù giặc: Cha là
cán bộ cách mạng, má là người phụ nữ Nam bộ kiên cường trong đấu tranh, hai con tiếp
nối lí tưởng của cha mẹ. (Những đứa con trong gia đình)
- Họ đã chịu nhiều đau thương, mất mát do kẻ thù gây ra, tiêu biểu cho đau thương mất
mát của cả dân tộc:
+ Tnú chứng kiến cảnh vợ con bị kẻ thù tra tấn đến chết, bản thân bị giặc đốt mười đầu ngón tay.
+ Chiến và Việt chứng kiến cái chết của ba má: ba bị chặt đầu, má chết vì đạn giặc.
Những đau thương đó hun đúc tinh thần chiến đấu, lòng căm thù giặc sâu sắc của con
người Việt Nam. Biến đau thương thành sức mạnh chiến đấu cũng là một biểu hiện của
chủ nghĩa anh hùng cách mạng: Tnú lên đường đi “lực lượng” dù mỗi ngón tay mất đi
một đốt, Chiến và Việt cùng vào bộ đội, coi việc đánh giặc trả nợ nước thù nhà là lẽ
sống. Họ chiến đấu bởi sức mạnh của lòng căm thù giặc, cũng là bởi sức mạnh của tình
yêu thương, vì: chỉ có cầm vũ khí đứng lên, ta mới có thể bảo vệ được những gì thiêng
liêng nhất, bảo vệ tình yêu và sự sống. Chân lí đó đã được minh chứng qua số phận và
con đường cách mạng của những người dân Nam Bộ trong hai tác phẩm trên, chân lí đó
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
cũng được rút ra từ thực tế đau thương mất mát nên nó càng có giá trị, càng phải khắc sâu vào lòng người.
- Họ đều mang phẩm chất anh hùng, bất khuất, là những con người Việt Nam kiên trung
trong cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm:
+ Tnú từ nhỏ đã gan dạ, đi liên lạc bị giặc bắt được, tra tấn dã man vẫn không khai. Anh
vượt ngục trở về, lại là người lãnh đạo thanh niên làng Xô Man chống giặc, bị đốt mười
ngón tay vẫn không kêu rên trước mặt kẻ thù à Ở Tnú toát lên vẻ đẹp của người anh
hùng trong sử thi Tây Nguyên và vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời đại chống Mĩ.
+ Việt bị thương trong trận đánh lại lạc mất đơn vị, vẫn chắc tay súng quyết tâm tiêu
diệt kẻ thù. Đối với chị, Việt ngây thơ, nhỏ bé. Còn trước kẻ thù, Việt vụt lớn lên, chững
chạc trong tư thế người anh hùng.
+ Chủ nghĩa anh hùng cách mạng không chỉ thể hiện ở từng nhân vật , mà còn thể hiện
ở tập thể nhân vật anh hùng, và mỗi nhân vật đều tượng trưng cho phẩm chất của cả
cộng đồng: Cụ Mết, Mai, Dít, Heng trong “Rừng xà nu”; ba, má, chú Năm trong “Những
đứa con trong gia đình”. Họ đều là những con người yêu quê hương đất nước, gắn bó
với buôn làng, với gia đình, với người thân yêu. Tình yêu tổ quốc của họ bắt đầu từ
những tình cảm bình dị đó, cho nên nó càng bền bỉ, càng có sức mạnh lớn lao khiến kẻ thù phải run sợ.
Tóm lại, các nhân vật của hai truyện ngắn đều đã vượt lên nỗi đau và bi kịch cá nhân
để sống có ích cho đất nước. Những đau thương của họ cũng chính là đau thương của
dân tộc trong những năm tháng thương đau của chiến tranh. Tinh thần quả cảm, kiên
cường của họ cũng chính là tinh thần của cả dân tộc Việt Nam, là biểu hiện cao đẹp của
chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
3. Chủ nghĩa anh hùng cách mạng còn thể hiện ở sức sống bất diệt của con người
Việt Nam trong cuộc chiến đấu ác liệt:
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
- Dân làng Xô Man như rừng cây xà nu mặc dù “ Trong rừng hàng vạn cây, không cây
nào không bị thương”, nhưng vẫn “ ưỡn tấm ngực lớn của mình ra che chở cho làng”,
một cây ngã xuống thì bốn năm cây con mọc lên. Mai hi sinh thì Dít vươn lên thay thế,
Heng như cây xà nu non hứa hẹn trở thành cây xà nu cường tráng tiếp nối cha anh. Tầng
tầng, lớp lớp những người dân Xô Man Tây Nguyên tiếp nối đứng lên kiên cường chiến
đấu với quân thù để bảo vệ quê hương đất nước mình.
- Ông nội bị giặc giết, cha của Chiến và Việt trở thành cán bộ Việt Minh, cha bị giết hại
dã man, má Việt tiếp tục nuôi con và chiến đấu, đến khi má ngã xuống thì anh em Chiến
và Việt lại tiếp nối con đường chiến đấu, thực hiện lí tưởng của gia đình, và trong dòng
sông truyền thống của gia đình, họ là khúc sông sau nên hứa hẹn đi xa hơn cả thế hệ trước.
- Sự tiếp nối và kế thừa đó đã làm nên chủ nghĩa anh hùng cách mạng của con người
Việt Nam thời chống Mĩ, là sức sống bất diệt giúp họ vượt qua bao đau thương do kẻ
thù gây ra để tiếp tục chiến đấu và chiến thắng.
III. KẾT LUẬN: Qua hai tác phẩm, ta thấy:
- Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại chống Mĩ hiện diện trên khắp mọi
miền của đất nước. Từ nông thôn đến thành thị, từ miền ngược đến miền xuôi, từ đồng
bằng đến miền núi. Tất cả tạo nên một sức mạnh long trời lở đất để “ nhấn chìm lũ bán
nước và quân cướp nước”.
- Cuộc đời và sự hi sinh của những con người Việt Nam anh hùng mãi mãi là bản anh
hùng ca tuyệt đẹp cho các thế hệ Việt Nam noi theo./. Bài tham khảo 1
Văn học Việt Nam giai đoạn 1945-1975 đã đạt nhiều thành tựu to lớn, đặc biệt là những
mảng tác phẩm thể hiện phẩm chất anh hùng của con người Việt Nam trong hai cuộc
chiến tranh vệ quốc vĩ đại chống lại kẻ thù xâm lược thực dân Pháp và đế quốc Mỹ. Hai
tác phẩm “Rừng xà nu” của Nguyễn Trung Thành và “Những đứa con trong gia đình”
của Nguyễn Thi là hai tác phẩm đã thành công trong sự khắc họa những hình tượng nhân
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
vật tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng cao đẹp, cho lòng yêu nước và căm thù
giặc sâu sắc, sức mạnh chiến đấu của dân tộc Việt Nam chống lại giặc ngoại xâm.
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong là sự thể hiện của lòng yêu nước thiết tha, căm thù
giặc sâu sắc, tinh thần chiến đấu bất khuất chống lại kẻ thù xâm lược để bảo vệ tổ quốc
của con người Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, là sự trung thành
với lí tưởng cách mạng được thử thách trong những hoàn cảnh khốc liệt, qua đó bộc lộ
được vẻ đẹp của phẩm chất anh hùng có tính chất tiêu biểu cho cả dân tộc.
Cả hai tác giả Nguyễn Trung Thành và Nguyễn Thi đều gắn bó với cuộc chiến đấu chống
Mĩ, là những nhà văn chiến sĩ ở tuyến đầu máu lửa à Tác phẩm của họ mang hơi thở
nóng hổi của cuộc chiến đấu với những hình tượng nhân vật sinh động, bước vào văn
học từ thực tế chiến đấu. Nguyễn Trung Thành sinh 1932, khi mới 18 tuổi, năm 1950,
ông đã vào bộ đội, sau đó làm phóng viên báo quân đội nhân dân Liên khu V, những
năm tháng lăn lộn trong cuộc kháng chiến chống Pháp ở Liên khu V đã giúp ông hiểu
biết sâu sắc về Tây Nguyên, để sau khi tập kết ra Bắc có thể viết những cuốn tiểu thuyết
cho sự nghiệp văn chương của mình thấm đẫm tinh thần cách mạng dân tộc. Còn Nguyễn
Thi sinh năm 1928, khi mới 17 tuổi, năm 1945, ông đã tham gia cách mạng rồi gia nhập
lực lượng vũ trang. Ông trở thành một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn
nghệ giải phóng miền Nam thời ì kháng chiến chống Mỹ. Chính từ những năm tháng
tham gia chiến đấu đó, Hai truyện ngắn “Rừng xà nu” ( 1965), “Những đứa con trong
gia đình” (1966) đều ra đời trong giai đoạn ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu
nước, khi đế quốc Mĩ đổ quân vào miền Nam nước ta, dân tộc ta đứng trước trận chiến
một mất một còn để bảo vệ độc lập tự do, bảo vệ quyền sống. Đó là bối cảnh lịch sử để
từ đó hai tác phẩm ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng, với chất sử thi đậm đà.
Những nhân vật chính trong hai câu chuyện đều là là những người con được sinh ra từ
truyền thống bất khuất của gia đình, của quê hương, của dân tộc. Làng Xô Man- quê
hương Tnú ở trong tầm đại bác của giặc, nơi mà từng người dân đều hướng về cách
mạng, bảo vệ cán bộ “ Đảng còn thì núi nước này còn”. Còn Chiến và Việt sinh ra trong
gia đình có truyền thống yêu nước, căm thù giặc: Cha là cán bộ cách mạng, má là người
phụ nữ Nam bộ kiên cường trong đấu tranh, hai con tiếp nối lí tưởng của cha mẹ.
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Những con người đó đã chịu nhiều đau thương, mất mát do kẻ thù gây ra, tiêu biểu cho
đau thương mất mát của cả dân tộc. Tnú có một mối tình với Mai đẹp tựa như trong
truyện truyền kì, cuộc đời còn hứa hẹn biết bao hạnh phúc ở trước mắt nhưng chính Tnú
lại có một số phận đầy bi kịch. Kẻ thù đã bắt vợ con anh và tra tấn họ đến chết. Tnú tận
mắt chứng kiến tất cả và lòng căm thù, lòng yêu thương đã khiến đôi mắt anh hiện lên
như hai hòn lửa lớn. Anh lao thẳng vào lũ giặc nhưng vẫn không thể cứu được vợ con,
vì anh chỉ có hai bàn tay trắng, không vũ khí. Bản thân anh cũng bị địch bắt, và thật là
đau xót, anh bị chúng đốt cả mười đầu ngón tay bằng chính thức nhựa xà nu vàng óng,
thơm mát của quê hương mình. Đó là một bi kịch vô lí và đớn đau.
Còn Chiến và Việt, những đứa trẻ còn thơ, mới lớn đã phải chứng kiến cái chết đầy
thương tâm của ông nội và bố, mẹ vừa phải vất vả nuôi con vừa phải đương đầu với
những đe dọa, hạch sách của bọn giặc, cuối cùng cũng chết vì đạn bom.
Và những đau thương đó hun đúc tinh thần chiến đấu, lòng căm thù giặc sâu sắc của con
người Việt Nam. Biến đau thương thành sức mạnh chiến đấu cũng là một biểu hiện của
chủ nghĩa anh hùng cách mạng: Tnú lên đường đi “lực lượng” dù mỗi ngón tay mất đi
một đốt, Chiến và Việt cùng vào bộ đội, coi việc đánh giặc trả nợ nước thù nhà là lẽ
sống. Họ chiến đấu bởi sức mạnh của lòng căm thù giặc, cũng là bởi sức mạnh của tình
yêu thương, vì: chỉ có cầm vũ khí đứng lên, ta mới có thể bảo vệ được những gì thiêng
liêng nhất, bảo vệ tình yêu và sự sống. Chân lí đó đã được minh chứng qua số phận và
con đường cách mạng của những người dân Nam Bộ trong hai tác phẩm trên, chân lí đó
cũng được rút ra từ thực tế đau thương mất mát nên nó càng có giá trị, càng phải khắc sâu vào lòng người.
Chịu bao thương đau, mất mát nhưng họ đều mang phẩm chất anh hùng, bất khuất, là
những con người Việt Nam kiên trung trong cuộc chiến đấu chống giặc ngoại xâm. Tnú
là nhân vật được kết tinh từ vẻ đẹp tiêu biểu nhất của con người Tây Nguyên: gan góc,
dũng cảm, mạnh mẽ và rất giàu lòng yêu thương. Trước hết, Tnú rất gắn bó với cách
mạng. được cụ Mết chỉ bảo nên ngay từ lúc nhỏ, Tnú đã tham gia việc nuôi giấu cán bộ
và hoàn thành xuất sắc công việc giao liên. Nhiều đêm Tnú phải ngủ lại trong rừng vì
sợ lỡ giặc lùng ai dắt cán bộ chạy. Tnú luôn nghe lời chỉ huy của cán bộ. Được anh
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Quyết dạy chữ, Tnú khắc phục khó khăn, cố gắng học tập. Không có bảng, không có
phấn, Tnú lấu nứa làm bảng và để ba ngày đường tới núi Ngọc Linh mang về một xà lết
đầy đá trắng làm phấn. Khi Tnú tỏ ra chán nản vì mình tối dạ, học không nhớ được thì
một lời động viên của anh Quyết đã truyền thêm sức mạnh tinh thần giúp Tnú cố gắng
hơn. Tnú vô cùng gan dạ, dũng cảm. Ngay từ ngày làm giao liên, Tnú không bao giờ
chịu đi đừng mòn, cứ xé rừng mà đi, lọt tất cả vào các vòng vây. Qua sông, Tnú không
thích lội chỗ nước êm, cứ lựa chỗ thác mạnh mà bơi ngang. Khi bị giặc bắt, Tnú can
đảm chịu những đòn tra tấn, để sau khi vượt ngục vẫn tiếp tục cùng cụ Mết lãnh đạo dân
làng Xô Man mài giáo, mài rựa chống lại kẻ thù. Khi bản làng bị càn quét, vợ con Tnú
bị giặc hành hạ, giết chết một cách dã man, nhất là khi anh bị thằng Dục tẩm nhựa xà nu
để đốt mười ngón tay thành mười ngọn đuốc. Tnú càng thấm thía nỗi đau thương và căm
thù giặc, dần dần nhận thức sâu sắc về kẻ thù và quyết tâm hành động. Anh ra đi “ lực
lượng” quyết tiêu diệt cho hết kẻ thù tàn ác, bởi lẽ “ chúng nó đứa nào cũng là thằng
Dục cả”. Ngoài ra Tnú là một con người giàu tình cảm yêu thương. Anh yêu thiết tha
bản làng. Sinh ra và lớn lên giữa núi rừng Tây Nguyên hùng vĩ, giữa những con người
mộc mạc, thuần hậu, Tnú thấy gắn bó thân thiết với cảnh và người ở quê hương mình.
Ba năm đi chiến đấu xa bản làng, khi trở về, Tnú vô cùng xúc động. Anh nhớ rõ từng
hàng cây, con đường, nơi mà ngày xưa Mai đã thổ lộ tình cảm yêu mến ngay khi anh
mới ở tù về. Anh cũng bồi hồi khi nghe tiếng chày giã gạo của người dân làng, tiếng
chày chuyên cần, rộn rã của những người đàn bà, những cô gái Strá, của mẹ anh ngày
xưa mà suốt cuộc đời anh vẫn nhớ. Anh yêu thương vợ con tha thiết. Chính vì yêu
thương rất nhiều nên anh căm thù sâu sắc bọn giặc đã dùng cây sắt đánh chết vợ con
anh. Anh cũng yêu thương mọi người. Làng Xô Man đã dành cho anh một tình cảm đặc
biệt nồng hậu, thân thiết. Những cặp mắt tròn xoe rồi những tiếng ré lên và những tiếng
reo vui của mọi người đã thể hiện niềm vui mừng khi đón Tnú về làng. Vô cùng dũng
cảm khi đối diện với kẻ thù, tha thiết yêu thương bản làng, quê hương, ấp ôm một kỉ
niệm đớn đau về cái chết của vợ con, luôn luôn gắn bó với cách mạng, ở Tnú toát lên vẻ
đẹp của người anh hùng trong sử thi Tây Nguyên và vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng thời chống Mỹ.
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Còn với những đứa con trong gia đình, Trước hết là nhân vật Chiến , người con gái
mang vẻ đẹp kiểu Út Tịch, một vẻ đẹp rất riêng của người phụ nữ Nam bộ mà Nguyễn
Thi vân hằng ưa thích: hồn nhiên, chất phác, tảo tần, biết lo toan việc nước, việc nhà
trọn vẹn mọi bề trước sau, đánh giặc thì xông xáo, gan góc, dũng cảm mà trở về với
cuộc sống thường nhật lại rất giàu tình cảm và lòng yêu thương. Trong kí ức của Việt,
chị Chiến như là sự hiện thân, sự kế thừa của má. Chị Chiến cũng mang vóc dáng của
mẹ mình” hai bắp tay tròn vo, sạm đỏ màu cháy nắng... thân người to và chắc nịch”.
Đặc biệt nhất là cai đêm hai chị em sắp xa nhà đi bộ đội. Phải tự mình đứng ra lo liệu
việc nhà, thu xếp để cùng Việt lê đường, Chiến mới bộc lộ hết tính cách người lớn, đảm
đang, tháo vát, biết thay mẹ quán xuyến, cắt đặt mọi việc trong nhà đâu ra đấy, từ việc
em út, nhà cửa, ruộng vườn, cho đến cả cái giường, ván và nơi gửi bàn thờ má. Chưa
bao giờ Việt lại thấy chị Chiến liệu việc nhà giống má đến như vậy :” Chà, chị Chiến
bữa nay nói in hệt má vậy. Cũng ở trong giường mà nói với ra, cũng nằm với thằng út
em, ở trên cái giường đó”. Chính Chiến đêm ấy cũng thấy mình như đang hòa vào mẹ.
Cho nên không phải ngẫu nhiên đến sáng hôm sau. khi nghe Chiến trình bày lại sắp đặt
của mình, chú Năm đã phải khen “ Khôn, việc nhà nó thu được gọn thì việc nước nó
mới mở được rộng, gọn bề gia thế đặng bề nước non...” Hai chị em đều là những chiến
sĩ dũng cảm tuy tuổi đều còn nhỏ, nhưng so với Việt, Chiến chỉ hơn Việt một tuổi mà
đã người lớn hơn hẳn Việt. Chiến cũng gắn bó với lớp người đi trước nhiều hơn. Chị có
thể bỏ cả ăn để đánh vần cuốn sổ truyền thống của gia đình. không chỉ giống má, Chiến
còn học được cả cách nói “ trọng trọng” của chú Năm. Ví truyền thống cách mạng của
cả gia đình là một dòng sông và mỗi người là một khúc sông của dòng sông ấy thì so
với lớp người đi trước, Chiến là một khúc sông sau. Khúc sông bao giờ cũng chảy được
xa hơn khúc sông trước. Đấy cũng là chỗ để Chiến khác với mẹ mình. Người mẹ trước
nỗi đau mất chồng đã không có dịp nào được cầm súng, còn Chiến đã được đi bộ đội để
đánh giặc trả thù nhà với quyết tâm : Tao đã thưa với chú Năm rồi, đã làm thân con gái
ra đi thì tao chỉ có một câu: nếu giặc còn thì tao mất, vậy à”. và Chiến đã lập được nhiều
chiến công lớn, bắn chìm tàu chiến của địch trên sông Dịch Thuỷ, trở thành một tiểu đội
trưởng của bộ đội nữ địa phương quân tỉnh Bến Tre....
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Việt là hình tượng nhân vật xuất hiện nhiều hơn cả và cũng chịu đựng nhiều nét tâm lí,
tính cách khá độc đáo. người đọc thích nhân vật này trước hết ở cái vẻ ngoài lộc ngộc,
vô lo vô nghĩ của cậu con trai đang tuổi ăn tuổi lớn. Nhưng sự trẻ con vô tư vẫn không
ngăn cản Việt trở thành một dũng sĩ diệt Mỹ. Ngược lại chính nó càng làm cho phẩm
chất anh hùng của Việt ngày thêm độc đáo. Đọc truyện ta chưa thấy lúc nào Việt hết
ngây thơ, nhưng ta vẫn chưa thấy lúc nào Việt phải chịu khuất phục trước sự tàn bạo
của quân giặc. Ngay từ lúc còn bé tí, Việt đã dám xông vào đá cái thằng giặc đã giết cha
mình. Đến lúc bị thương nặng, nằm lại một mình giữa chiến trường mênh mông bóng
tối, đôi mắt không còn nhìn thấy gì và hai bàn tay còn tê nhức đến dại đi, vậy mà lúc
tỉnh lại, nghe tiếng trực thăng trên đầu và tiếng pháo cày trước mặt vẫn ăn thua sống mái
với quân thù: “ trên trời có mày, dưới đất có màu, khu rừng này còn có mình tao. Mày
có bắn tao thì tao cũng bắn được mày”. Cứ vậy, Việt coi việc đi đánh giặc nó cũng tự
nhiên như chuyện đi bắt ếch hay đi bắn ná thun thời, đánh giặc kì cho đến lúc đề được
nợ nước, trả xong thù nhà thì cũng là chuyện tự nhiên thường tình, chứ có gì đâu mà
phải bắn hay nghỉ ngơi. Việt chính là hiện thân của khí thế tiến công của thời đại và
cùng với chị Chiến “những người con trong gia đình” đã thật sự cứng cáp, trưởng thành,
chững chạc trong tư thế người anh hùng.
Và chủ nghĩa anh hùng cách mạng không chỉ thể hiện ở từng nhân vật , mà còn thể hiện
ở tập thể nhân vật anh hùng, và mỗi nhân vật đều tượng trưng cho phẩm chất của cả
cộng đồng: Cụ Mết, Mai, Dít, Heng trong “Rừng xà nu”; ba, má, chú Năm trong “Những
đứa con trong gia đình”. Họ đều là những con người yêu quê hương đất nước, gắn bó
với buôn làng, với gia đình, với người thân yêu. Tình yêu tổ quốc của họ bắt đầu từ
những tình cảm bình dị đó, cho nên nó càng bền bỉ, càng có sức mạnh lớn lao khiến kẻ
thù phải run sợ. Như vậy, các nhân vật của hai truyện ngắn đều đã vượt lên nỗi đau và
bi kịch cá nhân để sống có ích cho đất nước. Những đau thương của họ cũng chính là
đau thương của dân tộc trong những năm tháng thương đau của chiến tranh. Tinh thần
quả cảm, kiên cường của họ cũng chính là tinh thần của cả dân tộc Việt Nam, là biểu
hiện cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng còn thể hiện ở sức sống bất diệt của con người Việt Nam
trong cuộc chiến đấu ác liệt: Dân làng Xô Man như rừng cây xà nu mặc dù “Trong rừng
hàng vạn cây, không cây nào không bị thương”, nhưng vẫn “ ưỡn tấm ngực lớn của mình
ra che chở cho làng”, một cây ngã xuống thì bốn năm cây con mọc lên. Mai hi sinh thì
Dít vươn lên thay thế, Heng như cây xà nu non hứa hẹn trở thành cây xà nu cường tráng
tiếp nối cha anh. Tầng tầng, lớp lớp những người dân Xô Man Tây Nguyên tiếp nối đứng
lên kiên cường chiến đấu với quân thù để bảo vệ quê hương đất nước mình. còn trong
những đứa con trong gia đình, Ông nội bị giặc giết, cha của Chiến và Việt trở thành cán
bộ Việt Minh, cha bị giết hại dã man, má Việt tiếp tục nuôi con và chiến đấu, đến khi
má ngã xuống thì anh em Chiến và Việt lại tiếp nối con đường chiến đấu, thực hiện lí
tưởng của gia đình, và trong dòng sông truyền thống của gia đình, họ là khúc sông sau
nên hứa hẹn đi xa hơn cả thế hệ trước. Sự tiếp nối và kế thừa đó đã làm nên chủ nghĩa
anh hùng cách mạng của con người Việt Nam thời chống Mĩ, là sức sống bất diệt giúp
họ vượt qua bao đau thương do kẻ thù gây ra để tiếp tục chiến đấu và chiến thắng.
Nghệ thuật sử thi với những vấn đề cơ bản nhất, có ý nghĩa sống còn của đất nước đã
góp phần phản ánh sâu sắc chủ nghĩa anh hùng cách mạng yêu nước. Đó là những lời
ngợi ca, thấm đẫm cảm hứng lãng mạn cách mạng, ngợi ca phẩm chất anh hùng của con
người Việt Nam trong kháng chiến chống Mỹ, những con người tiêu biểu cho cộng đồng
về lí tưởng và phẩm chất, nhân danh cộng đồng mà chiến đấu, hi sinh.
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại chống Mĩ hiện diện trên khắp mọi
miền của đất nước. Từ nông thôn đến thành thị, từ miền ngược đến miền xuôi, từ đồng
bằng đến miền núi. Tất cả tạo nên một sức mạnh long trời lở đất để “ nhấn chìm lũ bán
nước và quân cướp nước”. Hai tác phẩm với Cuộc đời và sự hi sinh của những con người
Việt Nam anh hùng mãi mãi là bản anh hùng ca tuyệt đẹp cho các thế hệ Việt Nam noi theo. Bài tham khảo 2
Nhân dân ta có một lòng nồng nàn yêu nước, tinh thần chiến đấu bất khuất chống lại kẻ
thù xâm lược để bảo vệ tổ quốc trong bất kì hoàn cảnh khốc liệt nào. Đó là vẻ đẹp của
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
phẩm chất anh hùng tiêu biểu cho cả dân tộc. Cũng xoay quanh đề tài này, không ít
những nhà văn nhà thơ đã cho ra đời những tác phẩm đi cùng thời gian. Không nằm
ngoài nó, cùng viết về đề tài người anh hùng cách mạng trong những năm kháng chiến
chống Mỹ cứu nước, hai nhà văn Nguyễn Thi và Nguyễn Trung Thành cũng đã góp cho
làn gió văn học Việt Nam hai tác phẩm tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng cao
đẹp, cho lòng yêu nước và căm thù giặc sâu sắc của dân tộc Việt Nam chống giặc ngoại
xâm. Đó chính là hai tác phẩm Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình.
Đầu tiên, là Rừng xà nu. Tác phẩm được Nguyễn Trung Thành sáng tác năm 1965 - thời
điểm mà của nước sục sôi đánh Mỹ, hoàn thành ở khu căn cứ chiến trường miền Bắc
Trung Bộ qua ngòi bút tài hoa của Nguyễn Trung Thành, tác phẩm cất lên như một bản
anh hùng ca tráng lệ, là một biểu tượng cho tinh thần bất khuất kiên cường của đồng bào
Tây Nguyên nói riêng và đồng bào ta nói chung. Thông qua những nhân vật anh hùng,
dũng cảm tác giả đã khắc sâu vào tâm trí người đọc một Tây Nguyên với thiên nhiên và
con người có sức sống bất diệt trong huỷ diệt.
Truyện kể về cuộc đời Tnú, một người con trai lang Xô Man đi lực lượng đã ba năm
năy được về phép thăm làng. Lồng trong tác phẩm là câu chuyện nổi dậy của dân làng
Xô Man. Làng Xô Man của Tnú nằm trong tầm đại bác của đồn giặc đã trở thành làng
chiến đấu. Bé Heng đưa anh về làng, cả làng mừng vui đón anh. Tối hôm đó, cụ Mết đã
kể cho cả buôn làng nghe về cuộc đời của Tnú: mồ côi cha mẹ, lớn lên trong tình yêu
thương của dân làng, mới bảy, tám tuổi đã cùng Mai đi tiếp tế làm giao liên cho cán bộ
Quyết trong rừng. Có lần Tnú bị bắt, bị giam cầm, bị đánh đập tra khảo dã man nhưng
anh vẫn nhất quyết không khai. Vượt ngục trở về thì anh Quyết đã hi sinh. Nghe lời anh,
Tnú đã cùng đám thanh niên cầm giáo mác chuẩn bị vũ khí chiến đấu. Bọn giặc ập tới
khủng bố, thanh niên trốn hết vào rừng, chúng bắt vợ con Tnú tra khảo cho đến chết,
Tnú xông ra cứu nhưng không kịp, anh bị bắt và bị đốt cháy mười đầu ngón tay. Dân
làng, dưới sự chỉ huy của cụ Mết cầm giáo mác đứng lên tiêu diệt bọn ác ôn cứu Tnú.
Sau đó, Tnú tham gia lực lượng vũ trang. Được chỉ huy cho về thăm làng một đêm. Sáng
hôm sau, cụ Mết, Dít tiễn Tnú lên đường trước cánh rừng xà nu bát ngát nối tiếp nhau
chạy tới tận chân trời.
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Tiếp theo là Những đứa con trong gia đình, ra đời vào năm 1966 qua giọng văn của
Nguyễn Thi - một trong những cây bút văn xuôi hàng đầu của văn nghệ sĩ giải phóng
miền Nam. Với một kết cấu thuật lại qua dòng hồi tưởng của nhân vật Việt đứt nối sau
những lần ngất đi, tỉnh lại càng làm cho truyện giàu cảm xúc, diễn biến linh hoạt, không
tuân theo trật tự thời gian. Thêm vào đó, ngôn ngữ của nhân vật thấm đẫm màu sắc Nam
Bộ, sinh động, ấn tượng tạo nên màu sắc địa phương độc đáo của tác phẩm.
Truyện được viết chủ yếu dựa trên dòng hồi tưởng của nhân vật Việt. Kí ức của nhân
vật mở ra trong từng trang của quá khứ, một quá khứ không xa xôi, đó là những ngày
sống trong gia đình với ba, má, chị Chiến với bao kỉ niệm tốt đẹp. Truyện kể về chiến
sĩ Việt bị thương trong một trận đánh. Việt tấn công xe bọc thép bằng thủ pháo và tiêu
diệt được nó. Bị ngất đi, lạc đồng đội, nằm giữa một khu rừng xa vắng, Việt tỉnh lại
nhiều lần sau cơn ngất. Anh nhớ lại những kỉ niệm về gia đình, về ba má, về chị Chiến,
nghĩ đến đồng đội, nghĩ đến sự sống và cái chết. Những suy nghĩ đã góp phần nói lên
phẩm chất tốt đẹp của người chiến sĩ giải phóng quân. Lần thứ nhất tỉnh dậy, thấy trời
đất tối đen, trận địa thì phẳng lặng, mùa xác chết tanh tưởi, hôi hám của lính Mĩ, rồi hố
bom, công sự, Việt lê từng bước với những vết thương rỉ máu. Cảnh ngộ trong hiện tại
thật bi đát, nhưng người chiến sĩ vẫn vượt lên. Anh vẫn hồi tưởng về những kỉ niệm đẹp
về gia đình, về tình chị em. Lần thứ hai tỉnh dậy, nghe tiếng ếch nhái kêu, Việt nhớ lại
những ngày cùng chị Chiến đi bắt ếch, Việt thường dành phần nhiều cho mình. Một lần
đi đánh Mĩ trên sông Dịch Thuỷ, bắn được một thằng Mĩ, Việt cũng đòi tranh công và
chị Chiến lại nhường cho em. Lần thứ ba tỉnh dậy, tiếng súng của kẻ thù vẫn nổ. Xe bọc
thép chạy mỗi lúc một gần, pháo nổ càng gần hơn. Bị thương nên Việt rất đau đớn, mắt
không nhìn rõ được vật gì, anh nghĩ tới hoàn cảnh nếu không may bị địch bắt và giết
chết. Việt không sợ chết nhưng lại suy nghĩ nhiều nếu chết mà không được sống chung
với anh Tánh và không còn được đi bộ đội thì buồn lắm. Lần thứ tư tỉnh dậy, Việt vẫn
nghe tiếng súng từ xa vọng lại. ý nghĩ trở về sâu sắc nhất là ngày đầu nhập ngũ, lúc đó
Việt mới mười tám và chị Chiến mười chín. Hai chị em tranh nhau đi bộ đội để trả thù
cho má. Những chi tiết cuối cùng rất cảm động, hai chị em cùng đi bộ đội, họ bàn bạc
đem bàn thờ má qua gửi nhà chú Năm. Câu chuyện kết thúc khi Việt gặp lại đơn vị và
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
được đưa đi điều trị chu đáo. Việt lại nhớ đến chị Chiến với biết bao những tình cảm xúc động nhớ thương.
Đều ra đời trong giai đoạn ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước, khi đế quốc
Mĩ đổ quân vào miền Nam nước ta, dân tộc ta đứng trước trận chiến một mất một còn
để bảo vệ độc lập tự do, bảo vệ quyền sống. Đó là bối cảnh lịch sử để từ đó hai tác phẩm
ngợi ca chủ nghĩa anh hùng cách mạng, với chất sử thi đậm đà.
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng trước tiên thể hiện ở những nhân vật mang phẩm chất
anh hùng, bất khuất, từ đau thương trỗi dậy để chiến đấu chống lại kẻ thù xâm lược. Họ
đều là những người con được sinh ra từ truyền thống bất khuất của gia đình, của quê
hương, của dân tộc. Tnú là người con của làng Xô Man, nơi từng người dân đều hướng
về cách mạng, bảo vệ cán bộ. Trong khi đó Chiến và Việt sinh ra trong gia đình có truyền
thống yêu nước, căm thù giặc. Cha là cán bộ cách mạng, má là người phụ nữ Nam bộ
kiên cường trong đấu tranh, hai con tiếp nối lý tưởng của cha mẹ. Cùng với đó, những
đau thương, mất mát do kẻ thù gây ra cho họ đều tiêu biểu cho đau thương mất mát của
cả dân tộc. Tnú thì chứng kiến cảnh vợ con bị kẻ thù tra tấn đến chết, bản thân bị giặc
đốt mười đầu ngón tay. Chiến và Việt lại chứng kiến cái chết của ba má: ba bị chặt đầu,
má chết vì đạn giặc. Những đau thương đó hun đúc tinh thần chiến đấu, lòng căm thù
giặc sâu sắc của con người Việt Nam. Biến đau thương thành sức mạnh chiến đấu cũng
là một biểu hiện của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Tnú lên đường đi lực lượng dù mỗi
ngón tay mất đi một đốt, Chiến và Việt cùng vào bộ đội, coi việc đánh giặc trả nợ nước
thù nhà là lẽ sống. Họ chiến đấu bởi sức mạnh của lòng căm thù giặc, cũng là bởi sức
mạnh của tình yêu thương, vì với họ, chỉ có cầm vũ khí đứng lên, ta mới có thể bảo vệ
được những gì thiêng liêng nhất, bảo vệ tình yêu và sự sống. Chân lí đó đã được minh
chứng qua số phận và con đường cách mạng của những người dân Nam Bộ trong hai tác
phẩm trên, chân lí đó cũng được rút ra từ thực tế đau thương mất mát nên nó càng có
giá trị, càng phải khắc sâu vào lòng người.
Tuy đi lên từ những đau thương, mất mát nhưng họ đều mang phẩm chất anh hùng, bất
khuất, là những con người Việt Nam dũng cảm trong cuộc chiến đấu chống giặc ngoại
xâm. Tnú từ nhỏ đã gan dạ, đi liên lạc bị giặc bắt được, tra tấn dã man mà vẫn một mực
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
không khai. Anh vượt ngục trở về, lại là người lãnh đạo thanh niên làng Xô Man chống
giặc, bị đốt mười ngón tay vẫn không kêu rên trước mặt kẻ thù. Ở Tnú toát lên vẻ đẹp
của người anh hùng trong sử thi Tây Nguyên và vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách
mạng thời đại chống Mĩ. Việt thì bị thương trong trận đánh lại lạc mất đơn vị, vẫn chắc
tay súng quyết tâm tiêu diệt kẻ thù. Đối với chị, Việt ngây thơ, nhỏ bé. Còn trước kẻ
thù, Việt vụt lớn lên, chững chạc trong tư thế người anh hùng.
Không dừng lại tại đó, chủ nghĩa anh hùng cách mạng còn thể hiện ở sức sống bất diệt
của con người Việt Nam trong cuộc chiến đấu ác liệt. Dân làng Xô Man như rừng cây
xà nu mặc dù trong rừng hàng vạn cây, không cây nào không bị thương, nhưng vẫn ưỡn
tấm ngực lớn của mình ra che chở cho làng, một cây ngã xuống thì bốn năm cây con
mọc lên. Mai hi sinh thì Dít vươn lên thay thế, Heng như cây xà nu non hứa hẹn trở
thành cây xà nu cường tráng tiếp nối cha anh. Tầng tầng, lớp lớp những người dân Xô
Man Tây Nguyên tiếp nối đứng lên kiên cường chiến đấu với quân thù để bảo vệ quê
hương đất nước mình. Về phần Việt và Chiến, ông nội bị giặc giết, cha trở thành cán bộ
Việt Minh rồi bị giết hại dã man, má tiếp tục nuôi con và chiến đấu, đến khi má ngã
xuống thì anh em Chiến và Việt lại tiếp nối con đường chiến đấu, thực hiện lí tưởng của
gia đình, và trong dòng sông truyền thống của gia đình, họ là khúc sông sau nên hứa hẹn
đi xa hơn cả thế hệ trước. Sự tiếp nối và kế thừa đó đã làm nên chủ nghĩa anh hùng cách
mạng của con người Việt Nam thời chống Mĩ, là sức sống bất diệt giúp họ vượt qua bao
đau thương do kẻ thù gây ra để tiếp tục chiến đấu và chiến thắng.
Tóm lại, các nhân vật của hai truyện ngắn đều đã vượt lên nỗi đau và bi kịch cá nhân để
sống có ích cho đất nước. Những đau thương của họ cũng chính là đau thương của dân
tộc trong những năm tháng thương đau của chiến tranh. Tinh thần quả cảm, kiên cường
của họ cũng chính là tinh thần của cả dân tộc Việt Nam, là biểu hiện cao đẹp của chủ
nghĩa anh hùng cách mạng.
Như hai bản anh hùng ca thời đại đánh Mĩ, hai tác phẩm đã khắc sâu được cuộc chiến
đấu của dân tộc chống lại kẻ thù xâm lược hết sức ác liệt và gay go. Qua đó tác giả cũng
ngợi ca phẩm chất anh hùng của con người Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ, là
những con người tiêu biểu cho cộng đồng về lí tưởng và phẩm chất, nhân danh cộng
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
đồng mà chiến đấu hi sinh. Với giọng văn ngợi ca, thấm đẫm cảm hứng lãng mạn cách
mạng, chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời kỳ chống Mĩ, hai tác phẩm đều
được tác giả làm hiện diện trên khắp mọi miền của đất nước. Từ nông thôn đến thành
thị, từ miền ngược đến miền xuôi, từ đồng bằng đến miền núi. Tất cả tạo nên một sức
mạnh long trời lở đất để nhấn chìm lũ bán nước và quân cướp nước. Qua đó cũng thấy
rằng, cuộc đời và sự hi sinh của những con người Việt Nam anh hùng mãi mãi là bản
anh hùng ca tuyệt đẹp cho các thế hệ Việt Nam noi theo. sdefrgtyhuj
Văn học hiện đại Việt Nam trong giai đoạn 1945 – 1975 đã đạt được rất nhiều thành tựu
to lớn. Để làm nên thành công ấy, không thể phủ nhận công lao của mảng tác phẩm thể
hiện phẩm chất anh hùng của con người Việt Nam trong hai cuộc kháng chiến chống
thực dân Pháp và đế quốc Mĩ với nhiều chiến công vang dội. Chúng được sáng tác bởi
những nhà văn, nhà thơ trực tiếp tham gia trên chiến trường. Vì điều này mà tất cả những
tác phẩm đều mang trong mình cái hồn hiện thực và phản ánh từng khía cạnh của lịch
sử. Nhắc đến đội ngũ sáng tác, độc giả sẽ không thể nào quên được nhà văn Nguyễn
Trung Thành qua truyện ngắn Rừng xà nu và nhà văn Nguyễn Thi với sáng tác Những
đứa con trong gia đình. Hai tác phẩm ấy đã khắc họa thành công những hình tượng nhân
vật tiêu biểu cho chủ nghĩa anh hùng cách mạng cao đẹp, cho lòng yêu nước và căm thù
giặc sâu sắc, sức mạnh chiến đấu của dân tộc Việt Nam chống giặc ngoại xâm.
Chủ nghĩa anh hùng cách mạng đó là sự thể hiện của lòng yêu nước thiết tha, căm thù
giặc sâu sắc, ý chí quật cường, tinh thần chiến đấu bất khuất chống lại kẻ thù xâm lược
để bảo vệ Tổ Quốc của dân tộc Việt Nam trong kháng chiến chống Pháp và chống đế
quốc Mĩ. Bên cạnh đó, chủ nghĩa anh hùng cách mạng còn là sự trung thành với lý tưởng
cách mạng được thử thách trong hoàn cảnh khốc liệt. Qua đó bộc lộ được vẻ đẹp phẩm
chất của một người anh hùng có tính chất tiêu biểu, đại diện cho cả một dân tộc.
Hai truyện ngắn Rừng xà nu của Nguyễn Trung Thành (Nguyên Ngọc) và Những đứa
con trong gia đình của Nguyễn Thi là hai tác phẩm thành công trong việc truyền tải vẻ
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
đẹp chủ nghĩa anh hùng cách mạng đến với độc giả. Để làm được điều đó, chính nhờ
vào sự cộng hợp lẫn nhau giữa các yếu tố cấu thành.
Trước hết, về tác giả, cả hai nhà văn Nguyễn Trung Thành và Nguyễn Thi đều là những
người gắn bó trực tiếp với các cuộc kháng chiến. Nếu như Nguyễn Trung Thành có
những năm tháng lăn lộn trong cuộc kháng chiến chống Pháp ở Liên khu V và một số
địa bàn hoạt động cách mạng khác thì Nguyễn Thi lại sống và gắn bó sâu nặng với nhân
dân Nam Bộ trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước. Từ đây có thể thấy, cả hai đều
là những nhà văn chiến sĩ ở tuyến đầu máu lửa, vì vậy mà tác phẩm của họ mang hơi
thở nóng hổi của cuộc chiến đấu với những hình tượng nhân vật sinh động, bước vào
văn học từ thực tế ác liệt.
Một điểm khác trong các yếu tố cấu thành ấy chính là hoàn cảnh sáng tác của hai tác
phẩm. Truyện ngắn Rừng xà nu được sáng tác vào năm 1965 còn truyện ngắn Những
đứa con trong gia đình sáng tác vào năm 1966. Cả hai tác phẩm đều ra đời trong giai
đoạn ác liệt của cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước, khi bọn đế quốc đổ quân vào
miền Nam nước ta. Cả dân tộc đều đúng trước trận đấu một mất một còn để bảo vệ độc
lập tự do, bảo vệ quyền sống của chính mình. Từ bối cảnh lịch sử đó mà hai tác phẩm
đã đi sâu vào lòng độc giả trong việc ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng với chất sử thi đậm đà.
Vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng còn được thẩm thấu qua các hình tượng nhân
vật của hai truyện ngắn mà trước tiên nó được thể hiện ở những nhân vật mang phẩm
chất anh hùng, bất khuất, từ đau thương trỗi dậy để chống lại kẻ thù gian ác. Qua hai tác
phẩm ta thấy, những nhân vật chính trong truyện như Tnú, Chiến và Việt đều là những
người con được sinh ra từ truyền thống bất khuất của gia đình, của quê hương và của dân tộc.
Trong Rừng xà nu, nhân vật Tnú là người con của làng Xô Man – là nơi luôn tự hào
“năm năm, chưa hề có một cán bộ bị giặc bắt hay giết trong rừng làng này”, là nơi mà
từng người dân đều hướng về cách mạng, về Đảng “Cán bộ là Đảng, Đảng còn, núi nước
mình còn.” Còn trong Những đứa con trong gia đình, Chiến và Việt được sinh ra trong
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
gia đình có truyền thống yêu nước, căm thù giặc sâu sắc và và khúc sông sau nối tiếp lý
tưởng của gia đình mình.
Mặt khác, những nhân vật đều đã chịu nhiều đau thương mất mát do bọn xâm lược gây
ra và đó cũng là những hình ảnh tiêu biểu cho những đau thương, mất mát của cả dân
tộc Việt Nam. Tnú chứng kiến cảnh vợ con mình bị kẻ thù tra tấn bằng những đòn sắt đến chết.
Ở Chiến và Việt nỗi đau khổ cũng đến mức xé lòng khi chứng kiến cái chết của ba má
mình – người bị chặt đầu, người chết vì bom đạn. Chính những đau thương đó đã hun
đúc tinh thần chiến đấu, căm thù giặc sâu sắc trong người Tnú, Chiến và Việt nói riêng,
trong lòng người dân Việt Nam nói chung. Vì thế, họ đã biến đau thương thành sức
mạnh chiến đấu – đây cũng là một biểu hiện của chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong hai tác phẩm.
Tnú lên đường đi “lực lượng” dù mỗi ngón tay mất đi một đốt; Chiến và Việt cùng vào
bộ đội, coi việc đánh giặc trả nợ nước thù nhà là lẽ sống của bản thân. Họ chiến đấu bởi
sức mạnh của lòng căm thù giặc, cũng là sức mạnh của tình yêu thương vì: chỉ có cầm
vũ khí đứng lên ta mới có tình yêu và sự sống. Chân lý đó đã được minh chứng qua số
phận và con đường cách mạng của những người dân Tây Nguyên và Nam Bộ trong hai
tác phẩm trên và chân lý đó cũng được rút ra từ thực tế đau thương mất mát nên nó lại
càng có giá trị hơn và thẩm thấu vào sâu trong lòng người.
Không những vậy, những nhân vật trong hai tác phẩm đều mang phẩm chất anh hùng,
bất khuất. Họ là những con người Việt Nam kiên trung trong cuộc chiến đấu chống giặc
ngoại xâm. Trong Rừng xà nu, Nguyễn Trung Thành đã khắc họa nhân vật Tnú từ nhỏ
đã gan dạ, đi làm liên lạc bị giặc bắt được “vừa cuốn cái thư của anh Quyết gửi về huyện
trong một lá dong, ngậm vào miệng định vượt thác, thì họng súng của giặc phục kích
chĩa vào tai lạnh ngắt, Tnú chỉ kịp nuốt luôn cái thư”.
Sau khi bị bắt và tra tấn dã man nhưng vẫn không khai một chút thông tin nào, ba năm
sau, Tnú vượt ngục trở về làng và lại là người lãnh đạo thanh niên làng Xô Man chống
giặc. Bị giặc bắt đốt mười ngón tay nhưng “người cộng sản không thèm kêu van” trước
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
mặt kẻ thù – chi tiết này đã làm cho Tnú toát lên vẻ đẹp của người anh hùng trong sử thi
Tây Nguyên và vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng trong thời kì chiến đấu chống bọn Mĩ – Ngụy.
Còn ở Những đứa con trong gia đình, hình tượng nhân vật Việt đã làm cho độc giả thấy
được sự anh dũng của thế hệ thanh niên miền Nam trong lúc khói lửa điêu linh của nước
nhà. Mặc dù đối với chị Chiến, với đồng đội thì ngây thơ, nhỏ bé nhưng đối với bọn cứu
nước gay bao ảnh nhà tan cửa cháy thì Việt vụt lớn lên, chững chạc trong tư thế của một người anh hùng.
Trong một trận đấu ác liệt, Việt bị thương, nằm lại chiến trường và lạc mất đồng đội,
trước ranh giới khốc liệt giữa sự sống và cái chết ấy, chàng trai trẻ của chúng ta vẫn
chắc súng quyết tâm tiêu diệt kẻ thù “Việt vẫn còn đây, nguyên tại vị trí này, đạn đã lên
nòng, ngón cái còn lại vẫn sẵn sàng nổ súng.”
Trong hai tác phẩm Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình, độc giả có thể thấy
vẻ đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng không chỉ được thể hiện ở từng nhân vật đơn
lập, mà hơn thế nữa nó được thể hiện ở cả tập thể nhân vật anh hùng và mỗi nhân vật
đều tượng trưng cho phẩm chất của cả cộng đồng. Từ cụ Mết trong Rừng xà nu – vị già
làng luôn lãnh đạo dân làng hướng về Cách mạng, về Đảng, về kháng chiến “Cán bộ là
Đảng, Đảng còn núi nước mình còn”, đến Tnú, Mai, Dít, Heng – những cây xà nu nối
tiếp thế hệ đi trước càng vững chảy và mạnh mẽ hơn.
Từ ba, má, chú Năm đến Việt và Chiến – khúc sông sau trong truyền thống cách mạng
của gia đình – trong Những đứa con trong gia đình. Họ đều là những con người yêu quê
hương đất nước, gắn bó thân thiết với buôn làng, với gia đình và với người thân yêu của
mình. Tình yêu Tổ quốc của họ đều bắt đầu từ những tình cảm bình dị đó, vì vậy mà nó
càng bền bỉ, càng có sức mạnh lớn lao trong buổi chinh chiến khiến cho kẻ thù đứng trước phải run sợ.
Từ những phân tích trên cho thấy, các nhân vật của hai truyện ngắn đều đã vượt lên nỗi
đau và bi bịch cá nhân để sống có ích cho đất nước, cho quê hương. Những đau thương
của họ cũng chính là đau thương của dân tộc trong những năm tháng thương đau của
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
chiến tranh. Tinh thần quả cảm, kiên cường của những nhân vật cũng chính là tinh thần
của cả dân tộc Việt Nam, là biểu hiện cao đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng.
Một khía cạnh khác, ta thấy chủ nghĩa anh hùng cách mạng con thể hiện ở sức sống bất
diệt của con người Việt Nam trong cuộc kháng chiến đầy cam go, ác liệt. Ở Rừng xà nu,
nhà văn Nguyễn Trung Thành đã khắc họa nên một bức tranh nơi núi rừng Tây Nguyên,
bức tranh ấy chính là quang cảnh dân làng Xô Man.
Dưới ngòi bút tài hoa của tác giả, dân làng Xô Man như rừng cây xà nu mặc dù “trong
rừng hàng vạn cây, không cây nào không bị thương cả”, nhưng vẫn “ưỡn tấm ngực lớn
của mình ra che chở”. “Một cây ngã xuống thì bốn năm cây khác mọc lên” – Mai hy
sinh thì Dít vươn mình lên thay thế chị, Heng như cây xà nu non hứa hẹn sẽ trở thành
cây xà nu cường tráng tiếp nối truyền thống vẻ vang của thế hệ cha anh. Tầng tầng, lớp
lớp người dân Xô Man Tây Nguyên tiếp nối đứng lên mà kiên cường chiến đấu với quân
thù để bảo vệ quê hương, bảo vệ đất nước của mình.
Trong Những đứa con trong gia đình của Nguyễn Thi cũng vậy, hình ảnh thế hệ đi sau
tiếp nối sứ mệnh của thế hệ đi trước cũng thu vào tầm mắt của độc giả. Ông nội bị giặc
giết, cha của Chiến trở thành cán bộ Việt Minh, cha bị giặc giết hại một cách man rợ
“chặt đầu”, má Việt tiếp tục nuôi con và chiến đấu, đến khi má ngã xuống thì Việt và
Chiến lại tiếp nối con đường chiến đấu, lên đường tòng quân giết giặc để báo thù nước,
thù nhà, thực hiện lý tưởng của dòng sông truyền thống gia đình. Chiến và Việt là khúc
sông sau trong dòng sông truyền thống ấy, hứa hẹn sẽ đi xa hơn thế hệ đi trước.
Sự tiếp nói và kế thừa truyền thống đánh giặc ấy đã làm nên chủ nghĩa anh hùng cách
mạng của con người Việt Nam trong thời kì kháng chiến chống Mỹ, là sức sống bất diệt
giúp họ vượt qua bao đau thương do kẻ thù gây ra để tiếp tục chiến đấu và chiến thắng.
Bằng cách sử dụng chất sử thi trong hai truyện ngắn đã góp phần thể hiện thành công vẻ
đẹp của chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Khi sử dụng nghệ thuật của thể loại sử thi đòi
hỏi tác phẩm phải tập trung phản ánh những vấn đề cơ bản nhất, có ý nghĩa sống còn
của đất nước, phản ánh được chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng.
Chủ nghĩa anh hùng qua Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình
Nghệ thuật ấy để thể hiện qua những khía cạnh khác nhau. Một, đề tài trong tác phẩm
là cuộc chiến đấu của dân tộc chống lại kẻ thù xâm lược (cụ thể trong hai tác phẩm là
cuộc chiến đấu chống lại bọn đế quốc Mỹ). Hai, chủ đề trong tác phẩm là ngợi ca phẩm
chất anh hùng của con người Việt Nam trong kháng chiến chống Mĩ. Ba, nhân vật chính
trong tác phẩm là những con người tiêu biểu cho cộng đồng về lý tưởng và phẩm chất,
nhân danh cộng đồng mà chiến đấu hy sinh. Bốn, giọng văn trong tác phẩm mang tính
chất ngợi ca, thấm đẫm cảm hứng lãng mạn cách mạng.
Bên cạnh đó, tác giả đã khắc họa tính cách và miêu tả tâm lý nhân vật sắc sảo mà chúng
ta có thể thấy rõ qua những phân tích phía trên. Bằng bút pháp tả thực, cả Nguyễn Trung
Thành và Nguyễn Thi đều cho độc giả thấy được những nét đẹp của nhân vật và của
toàn tác phẩm cả về bên ngoài lẫn phẩm chất bên trong. Điều này góp phần làm cho tác
phẩm luôn luôn chiếm ưu thế trong lòng độc giả. Từ đây có thể thấy, hai tác phẩm truyện
ngắn Rừng xà nu và Những đứa con trong gia đình là hai bản hùng ca trong thời đại kháng chiến đánh Mĩ.
Qua hai tác phẩm ta thấy, chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời đại chống Mĩ
hiện diện trên khắp mọi miền của đất nước: từ nông thôn đến thành thị, từ miền ngược
đến miền xuôi, từ đồng bằng đến miền núi. Tất cả đã tạo nên một sức mạnh vĩ đại để
“nhấn chìm bọn bán nước và quân cướp nước”. Và với truyền thống vẻ vang ấy, cuộc
đời và sự hi sinh của những con người Việt Nam anh hùng mãi mãi là bản hùng ca tuyệt
đẹp cho các thế hệ Việt Nam noi theo.