CHỨC NĂNG NHẬN THỨC TRONG VĂN HỌC: KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ

CHỨC NĂNG NHẬN THỨC 1. Khái niệm
- Chức năng nhận thức trong văn học là việc văn học có khả năng phản ánh hiện thực cuộc sống,
có thể cung cấp cho con người sự hiểu biết, tri thức về thế giới xung quanh.
- Thông qua chức năng nhận thức, tác phẩm văn học giúp con người hiểu rõ hơn về bản chất xã
hội qua từng thời kỳ, cũng có thể là phong cảnh thiên nhiên, những sự kiện lịch sử hay thậm chí
là những suy nghĩ, nội tâm, tình cảm của con người
2. Tại sao văn học có chức năng nhận thức ?
- Các tác phẩm văn học đặc biệt là tác phẩm lớn đều là thành tựu nhận thức, kết tinh tinh hoa
văn hóa, tư tưởng của nhân loại trong một thời gian dài. Văn học đưa ta đến những chân trời
hiểu biết mới, hiểu hơn về cuộc sống không chỉ ở trong hiện tại mà còn cả trong quá khứ, thậm chí trong và ngoài nước
- Bản chất tác phẩm văn học là kết quả quá trình nhà văn khám phá, lý giải hiện thực đời sống
rồi chuyển hóa những hiểu biết đó vào trong nội dung tác phẩm. Vì thế, bạn đọc khi đến với tác
phẩm sẽ tiếp nhận được tri thức thông tin mà nhà văn gửi gắm, từ đó bồi đắp thêm sự hiểu biết
về thế giới và bản thân, khả năng nhận thức cuộc sống và con người.
- Văn học có khả năng phá vỡ giới hạn thời gian, không gian, giúp người đọc có thể trải nghiệm
cuộc sống của nhiều người, nhiều nơi chốn, nhiều thời đại. Văn học giúp mỗi cá nhân độc giả
được sống dài hơn, nhiều hơn bằng những số phận, những cuộc đời khác nhau trong tác phẩm.
Chính sự nếm trải cuộc sống được miêu tả trong các tình huống, hình tượng nhận vật phong phú
- Tất cả những chức năng khác của văn học đều phải bắt nguồn từ chức năng nhận thức. Chỉ khi
văn chương đem lại cho con người những tri thức hiểu biết về đời sống, thì nó mới thực hiện
được chức năng giáo dục, thẩm mĩ, giải trí
3. Vai trò của chức năng nhận thức trong văn học
- Mở rộng kiến thức, sự hiểu biết: Văn học là phương tiện truyền tải kiến thức như những bộ
bách khoa toàn thư, từ những tác phẩm văn học, người đọc có thể học hỏi, khám phá điều mới
mẻ và mở rộng tầm hiểu biết của mình
- Khám phá và suy tư để thấu hiểu: Văn học mang sứ mệnh khuyến khích con người suy
ngẫm về thân phận đời sống, đặc biệt là đời sống tinh thần, tâm lý của nhân vật, có biết bao
mảnh đời, số phận to nhỏ trong các tác phẩm, nhờ vậy người đọc nhận biết được nhiều điều sâu
sắc, độc đáo từ nội tâm và ý nghĩ thầm kín của tác giả đến nhân vật, từ đó mang đến khả năng
thấu hiểu, khơi dậy lòng trắc ẩn của người đọc để đồng cảm với nhân vật, tình huống trong truyện
- Phản ánh và nhận thức xã hội: Tác phẩm văn học gợi cho bạn đọc nhận thức về bức tranh
toàn cảnh đời sống hiện thực xã hội, văn hóa, chính trị của thời đại, người đọc nhận thức được
bất công, vấn nạn hay tục lệ gây nhức nhối được tái hiện thông qua trí tưởng tượng của tác giả
- Vai trò quan trọng nhất trong chức năng nhận thức của văn học là thông qua tác phẩm giúp con
người tự nhận thức bản thân, hiểu được giá trị và năng lực của mình, thấy được vị trí của
mình, biết mình phải làm gì và có thể làm gì trong cuộc sống nhằm có ý thức phấn đấu và sáng tạo
Document Outline

• CHỨC NĂNG NHẬN THỨC
• 2.Tại sao văn học có chức năng nhận thức ?
• 3.Vai trò của chức năng nhận thức trong văn học