Chuyển động cơ học là gì? Cho ví dụ về chuyển động và đứng yên

Chuyển động cơ học là gì? Cho ví dụ về chuyển động và đứng yên
1. Chuyển động cơ học là gì? * Khái niệm:
Chuyển động cơ học là sự chuyển dời vị trí trong không gian của các vật hay
là sự chuyển động của một bộ phận này so với bộ phận khác của cùng một
vật. Hay nói cách khác khi vị trí của vật so với vật mốc thay đổi theo thời gian
thì vật chuyển động so với vật mốc.
- Hiểu một cách đơn giản chuyển động cơ học có nghĩa là sự thay đổi vị trí
của một vật theo thời gian so với vật khác.
- Một vật được coi là đứng yên khi vị trí của vật đó không thay đổi theo thời gian so với vật khác.
- Ví dụ: Một ô tô đang chuyển động so với hàng cây bên đường thì vật mỗ là
hàng cây bên đường hoặc một quả táo rơi từ trên cây xuống thì vật mốc là cái cây.
* Tính tương đối của chuyển động:
- Chuyển động hay đứng yên có tính tương đối, vì cùng một vật có thể được
xem là chuyển động so với vật này nhưng cũng lại được xem là đứng yên so với vật khác.
+ Tính tương đối của chuyển động tùy thuộc vào vật chọn làm mốc
+ Thông thường người ta chọn Trái Đất hay những vật gắn với Trái Đất làm vật mốc
- Tính tương đối ở đây là chỉ một vật bất kỳ sẽ có thể được kết luận là đang
chuyển động hay đang đứng yên còn tùy thuộc vào vật được chọn làm mốc.
Đó cũng là cách mà dạng bài tập chuyển động phát triển theo mức khó và
phức tạp hơn. Học sinh phải chọn đúng vị trí vật mốc trong khảo sát dịch
chuyển đang tiến hành. Từ đó suy ra kết luận, một vật có thể đứng yên với
vật này nhưng cũng có thể chuyển động với vật khác. Sự chuyển động và sự
đứng yên phụ thuộc vào vật mốc được chọn. Đó chính là tính tương đối của
chuyển động cơ học và đứng yên.
* Các dạng chuyển động thường gặp:
- Đường mà vật chuyển động vạch ra gọi là quỹ đạo của chuyển động
Tùy thuộc vào hình dạng của quỹ đạo mà ta chia ra các dạng chuyển động:
chuyển động thẳng, chuyển động cong và chuyển động tròn.
Sơ đồ mô tả chuyển động cơ học
+ Chuyển động thẳng có quỹ đạo chuyển động là đường thẳng, ví dụ như một
vật rơi tự do từ trên cao xuống.
+ Chuyển động cong có quỹ đạo chuyển động là đường cong. ví dụ như ném,
chuyền một vật như đánh bóng chuyền.
+ Chuyển động tròn có quỹ đạo chuyển động là đường trong. Ví dụ như cánh quạt quay.
2. Phương pháp giải bài tập chuyển động cơ học
Trong cuộc sống thực tế, ta có thể thấy được một vật chuyển động hay đứng
yên bằng mắt thường. Tuy nhiên trong vật lý thì không như vậy, muốn nhận
biết được một vật có đang chuyển động hay vẫn đứng yên dựa vào vị trí của
vật đó với một vật được chọn làm mốc. Vật làm mốc thường được chọn là
những vật gắn liền với Trái Đất hoặc là Trái Đất như: nhà cửa, cây cối, biểu
hiện ... Tuy nhiên trong nhiều dạng bài tập về chuyển động, người ra đề có
thể đặt cả những vật di chuyển làm mốc.
- Để giải một bài toán về chuyển động cơ học thì ta phải làm rõ là vật này
chuyển động hay đứng yên so với vật khác (vật làm mốc). Mà muốn biết vật
A chuyển động hay đứng yên so với vật B thì ta phải xem xét vị trí của vật A so với vật B, nếu:
+ Vị trí của vật A so với vật B có thay đổi theo thời gian thì ta nói vật A chuyển động so với vật B.
+ Vị trí của vật A so với vật B không thay đổi theo thời gian thì ta nói vật A đứng yên so với vật B.
Sự chuyển động của con tàu so với đường ray
- Để chứng minh chuyển động hay đứng yên mang tính tương đối thì ta phải
chọn ra ít nhất 3 vật: vật A, vật B và vật C. Sao cho vật A chuyển động so với
vật B nhưng lại đứng yên so với vật C.
- Xác định vật đứng yên: Một vật được coi là đứng yên khi vị trí của vật so với
vật mốc không thay đổi theo thời gian thì vật đứng yên so với vật mốc. Để
nhận biết một vật chuyển động người ta dựa vào vị trí của vật đó so với vật
khác được chọn làm mốc, gọi là vật mốc. Nếu vị trí của vật không thay đổi so
với vật mốc thì vật đứng yên so với vật mốc
- Xác định vật chuyển động: Một vật được coi là đang chuyển động khi vi trí
của vật so với vật mốc thay đổi theo thời gian thì vật chuyển động so với vật
mốc. Có nhiều cách khác nhau để nhận biết một vật chuyển động hay không.
Để nhận biết một vật chuyên động người ta dựa vào vị trí của vật đó so với
vật khác được chọn làm mốc, gọi là vật mốc. Nếu vị trí của vật thay đổi so với
vật mốc theo thời gian thì vật chuyển động so với vật mốc.
3. Cho ví dụ về chuyển động và đứng yên
Chuyển động của chiếc xe với cây cột điện/ người đứng ven đường
Như hình ảnh bên trên chúng ta có thể thấy chiếc xe tải chuyển động cơ học
so với vật làm mốc là cây cột điện và ngược lại. Cột điện đứng yên so với vật mốc là chiếc xe tải.
- Hoặc một chiếc xe máy đang chuyển động so với cây cột điện bên đường,
vật mốc là cây cột điện.
- Ví dụ về chuyển động:
+ Chuyển động của máy bay trên bầu trời
+ Chuyển động của tàu trên biển - Ví dụ về đứng yên:
+ Người lái xe ngồi trên ô tô là đứng yên so với ô tô (cụ thể là so với ghế trên
xe ô tô hoặc so với người ngồi cùng xe) vì vị trí của họ không thay đổi theo
thời gian so với xe ô tô. Nhưng người lái xe lại là chuyển động so với cây cối
bên đường vì vị trí của họ thay đổi so với cây cối bên đường theo thời gian.
+ Hoặc ví dụ khác là so với nhà ga thì hành khách trên tàu đang chuyển động
(chuyển động cùng với tàu) vì vị trí của hành khách so với nhà ga thay đổi
theo thời gian. Nhưng so với toa tàu thì hành khách trên tàu đang đứng yên
vì vị trí của khách hàng không thay đổi theo thời gian so với toa tàu.
Document Outline

• Chuyển động cơ học là gì? Cho ví dụ về chuyển động
  • 1. Chuyển động cơ học là gì?
  • 2. Phương pháp giải bài tập chuyển động cơ học
  • 3. Cho ví dụ về chuyển động và đứng yên