Dàn Ý Chi Tiết Cảm Nhận "Chiếc Thuyền Ngoài Xa" (Ngữ Văn 12)
Dàn Ý Chi Tiết Cảm Nhận "Chiếc Thuyền Ngoài Xa" (Ngữ Văn 12)
Chủ đề: Tài liệu chung Ngữ Văn 12 155 tài liệu
Môn: Ngữ Văn 12 1.3 K tài liệu
Sách: Kết nối tri thức, Cánh diều, Chân trời sáng tạo
Tác giả:
Preview text:
lOMoARcPSD|27879799
CHIẾC THUYỀN NGOÀI XA Đề 1.
Có lẽ suốt môt đời cầm máy ảnh chưa bao giờ tôi được thấy môt cảnh “đắt” trời cho
như vậy: trước mặt tôi là môt bức tranh mực tàu của môt danh họa thời cổ. Mũi thuyền in
môt nét mơ hồ lòe nhòe vào bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng
do ánh mặt trời chiếu vào. Vài bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng
trên chiếc mui khum khum, đang hướng mặt vào bờ. Tất cả khung cảnh ấy nhìn qua những
cái mắt lưới và tấm lưới nằm giữa hai chiếc gọng vó hiện ra dưới môt hình thù y hệt cánh
môt con dơi, toàn bô khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, môt vẻ
đẹp thực đơn giản và toàn bích khiến đứng trước nó tôi trở nên bối rối, trong trái tim như
có cái gì bóp thắt vào. Chẳng biết ai đó lần đầu đã phát hiện ra bản thân cái đẹp chính là
đạo đức? Trong giây phút bối rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của
sự toàn thiện, khám phá thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn.
Chẳng phải lựa chọn xê dịch gì nữa, tôi gác máy lên bánh xích của chiếc xe tăng hỏng
bấm “liên thanh” môt hồi hết môt phần tư cuốn phim, thu vào chiếc Pra-ti-ca cái khoảnh
khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình, do cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh vừa mang lại.
(Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu, SGK Ngữ văn 12, NXBGD 2008, tr 70-71)
Cảm nhận của anh/chị về bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của nghệ sĩ Phùng qua đoạn
trích trên. Từ đó, hãy nhận xét quan niệm của nhà văn Nguyễn Minh Châu về cái đẹp. DÀN Ý CHI TIẾT A.MỞ BÀI
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn khoác áo lính, một gương mặt tiêu biểu của nền văn
xuôi hiện đại VN. Ông không chỉ thành công với rất nhiều tác phẩm trước 1975 mà còn trở
thành “người mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học Việt Nam thời kì đổi mới”.
Nếu như phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu trước 1975 mang đậm khuynh
hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn thì sau 1975, ông chuyển sang phong cách tự sự- triết lí
đầy mới mẻ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Minh Châu giai đoạn này là
truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”. Qua đoạn văn mở đầu tác phẩm, ta có thể cảm nhận
được vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của người nghệ sĩ chứng kiến cảnh
tượng ấy. Đằng sau đó, ta có thể cảm nhận được ý nghĩa triết lí của đoạn văn, đó là quan
niệm của nhà văn NMC về cái đẹp. B.THÂN BÀI 1.Giới thiệu chung
- Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được NMC viết năm 1983, sau đó được in trong
tập truyện cùng tên, xuất bản năm 1987. Đây là một tác phẩm in đậm phong cách tự
sự - triết lí của Nguyễn Minh Châu. Với ngôn từ dung dị đời thường, truyện kể lại
chuyến đi thực tế của một nghệ sĩ nhiếp ảnh và những chiêm nghiệm sâu sắc của ông
về nghệ thuật và cuộc đời.
- Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh có năng lực, được cấp trên tin tưởng. Để có thể xuất
bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng đề nghị
Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có sương mù.
- Đoạn trích thuộc phần đầu của truyện, tái hiện khung cảnh bên bờ biển mà Phùng đã
“phục kích” được sau một tuần chờ đợi và cảm xúc của anh trong khoảnh khắc ấy.
2.Phân tích bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của nghệ sĩ lOMoARcPSD|27879799 Phùng
a.Vẻ đẹp của bức tranh thiên nhiên.
- Buổi sớm định mệnh ấy, khi Phùng đang loay hoay núp sau chiếc xe tăng cũ để tránh
cơn mưa phùn lất phất, thì từ đằng xa bỗng có một con thuyền lưới vó dần dần cập
bến. Hình ảnh chiếc thuyền trong ánh sương mai mờ mờ ảo ảo tựa như “một bức
tranh mực tàu của một danh họa thời cổ” được NMC tái hiện bằng những nét chấm
phá giản dị mà giàu sức gợi
+ Trên cái nền cảnh rộng lớn của biển cả, hiện lên tâm điểm của bức tranh là hình ảnh
một chiếc thuyền ẩn hiện trong sương mù “Mũi thuyền in môt nét mơ hồ lòe nhòe vào
bầu sương mù trắng như sữa có pha đôi chút màu hồng hồng do ánh mặt trời chiếu vào”
+ Ở trên thuyền có hình ảnh con người nhưng ở trong tư thế như những bức tượng “Vài
bóng người lớn lẫn trẻ con ngồi im phăng phắc như tượng trên chiếc mui khum khum
đang hướng mặt vào bờ”
+ Con thuyền ấy và những bóng người như tượng ấy được nhìn qua những cái mắt lưới
với “…hai chiếc gọng vó hiện ra …y hệt cánh môt con dơi”
- Cảnh tượng ấy, theo đánh giá của Phùng thì nó đẹp như “môt bức tranh mực tàu của
môt danh họa thời cổ”
+ “Toàn bô khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa và đẹp, môt vẻ đẹp đơn
giản và toàn bích”
Đó là cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh, vẻ đẹp của bức tranh ấy nhìn qua lăng kính
chủ quan của người nghệ sĩ lại càng trở nên lộng lẫy.
b.Tâm trạng của Phùng khi chứng kiến cảnh tượng thiên nhiên ấy
- Ngay từ khi vừa chứng kiến khung cảnh ấy, tâm trí của Phùng đã mách bảo anh rằng
đây chính là một “cảnh đắt trời cho”, một cơ may hiếm có trong cuộc đời làm nghệ
thuật của mình, nhất là khi anh đã mất một tuần suy nghĩ và tìm kiếm, phục kích
được “bức tranh” này, đó là cái duyên của người nghệ sĩ. Chính sự kiên nhẫn chờ đợi
của Phùng đã khiến anh gặt hái được một kết quả ngoài mong đợi. Anh đã được
chứng kiến một cảnh tượng đẹp như trong một bức tranh.
- Bức tranh thiên nhiên ấy đẹp đến mức khi được chiêm ngưỡng nó,
Phùng trở nên “bối rối” trong một trạng thái xúc động mãnh liệt “trong trái tim như có cái
gì đó bóp thắt vào”. Chỉ có ở người nghệ sĩ có sự nhạy cảm tinh tế với cái đẹp mới có thể có
được cảm xúc mãnh liệt đến như thế
- Và trong giây phút ấy, rất nhiều ý nghĩ đan xen trong niềm cảm xúc dâng trào của người nghệ sĩ
+ Ngay trước phát hiện tuyệt vời về cảnh đắt trời cho ấy, Phùng đã tưởng như chính
mình vừa khám phá được một định nghĩa mới của cái đẹp “Chẳng biết ai đó lần đầu đã
phát hiện ra bản thân cái đẹp chính là đạo đức ?”
+ Thậm chí đầu óc Phùng lúc này chỉ toàn những xúc cảm tuyệt vời “Trong giây phút bối
rối, tôi tưởng chính mình vừa khám phá thấy cái chân lí của sự toàn thiện, khám phá
thấy cái khoảnh khắc trong ngần của tâm hồn”. Trước cảnh đẹp trời ban, trái tim Phùng
vừa như được khai mở và như có một vầng sáng diệu kì soi chiếu, khiến tâm hồn
người nghệ sĩ trở nên khoáng đạt và thăng hoa. lOMoARcPSD|27879799
-Không chần chừ để bỏ lỡ cơ hội, Phùng lập tức đưa máy lên, “bấm liên thanh một hồi
hết một phần tư cuốn phim” ghi lại bức tranh tuyệt mĩ mà mình đang chứng kiến, đồng
thời cũng ghi lại một trạng thái “khoảnh khắc hạnh phúc tràn ngập tâm hồn mình”. Có thể
nói rằng đối với nghệ sĩ Phùng, cũng như đối với tất cả những người yêu cái đẹp, thì việc
bắt gặp được một khung cảnh thiên nhiên tuyệt mĩ như thế là niềm hạnh phúc không gì
sánh được. Khoảnh khắc ấy sẽ để lại dấu ấn sâu đậm trong tâm trí Phùng không chỉ lúc ấy mà còn mãi mãi về sau.
c. Nghệ thuật miêu tả
- Bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của người nghệ sĩ được miêu tả bằng bút pháp
lãng mạn mang tính lí tưởng hóa, với điểm nhìn trần thuật từ trải nghiệm của chính
người trong cuộc; ngôn ngữ kể và tả bình dị nhưng đầy cuốn hút
- Qua đó, bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của người nghệ sĩ hiện lên một cách sống
động, chân thực và đầy cuốn hút.
3.Nhận xét quan niệm của nhà văn Nguyễn Minh Châu về cái đẹp.
- Thông qua bức tranh thiên nhiên và tâm trạng của Phùng, nhà văn Nguyễn Minh
Châu gửi gắm quan niệm của ông về cái đẹp.
+ Ông cho rằng cái đẹp đều xuất phát từ những sự vật, sự việc bình thường trong đời
sống, và con người phải trải qua quá trình lao động kiên nhẫn mới có được thành quả như vậy.
+ Cái đẹp chính là đạo đức, cái đẹp phải gắn liền với cái thiện. Cái đẹp có khả năng cứu
rỗi, thanh lọc tâm hồn con người, giúp con người hướng thiện
+ Cái đẹp tuyệt đỉnh của ngoại cảnh có thể đem đến cho tâm hồn con người những
khoảnh khắc thăng hoa - Ý nghĩa:
+ Đây chính là thông điệp mang màu sắc triết lí của NMC : đằng sau những vẻ đẹp vốn có
của tự nhiên chính là vẻ đẹp của tâm hồn con người. Và cái đẹp của tự nhiên càng trở
nên hữu ích khi nó tác động vào tâm hồn con người, hướng con người đến những giá trị
tốt đẹp của cuộc đời.
+ Đây là một quan niệm mới mẻ và tích cực của NMC, nhà văn đi tiên phong trong đổi
mới văn học, nhà văn luôn trăn trở về mối liên hệ giữa nghệ thuật và cuộc sống. C.KẾT BÀI
“Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách tự sự - triết lí của
Nguyễn Minh Châu. Đằng sau câu chuyện được kể lại là những bài học được gửi gắm,
những triết lí sâu sắc về cuộc sống và con người. Đằng sau bức tranh thiên nhiên tuyệt
mĩ bên bờ biển trong buổi sớm mờ sương là những triết lí sâu sắc của NMC về cái đẹp.
Đó chính là một trong những thông điệp sâu sắc của tác phẩm.
Đề 2 (Chiếc thuyền ngoài xa)
…Người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, một thân hình quen thuộc của đàn bà vùng biển,
cao lớn với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức
trắng kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ. Người đàn ông đi sau. Tấm lưng rộng
và cong như lưng một chiếc thuyền. Mái tóc tổ quạ. Lão đi chân chữ bát, bước từng bước
chắc chắn, hàng lông mày cháy nắng rủ xuống hai con mắt đầy vẻ độc dữ lúc nào cũng nhìn
dán vào tấm lưng áo bạc phếch và rách rưới, nửa thân dưới ướt sũng của người đàn bà. lOMoARcPSD|27879799
Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang đứng với chiếc máy ảnh, đi quá mươi bước sâu vào
phía trong có một chiếc xe rà phá mìn của công binh Mĩ, chiếc xe sơn màu vàng tươi và to
lớn gấp đôi một chiếc xe tăng. Hai người đi qua trước mặt tôi. Họ đi đến bên chiếc xe rà phá
mìn. Người đàn bà đứng lại, ngước mắt nhìn ra ngoài mặt phá nước chỗ chiếc thuyền đậu
một thoáng, rồi đưa một cánh tay lên có lẽ định gãi hay sửa lại mái tóc nhưng rồi lại buông
thõng xuống, đưa cặp mắt nhìn xuống chân.
Lão đàn ông lập tức trở lên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt
lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói hết, chẳng
nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp
vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi
nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông
nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”.
Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục không hề kêu một tiếng, không
chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn.
Tất cả mọi việc xẩy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng
há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới.
Bóng một đứa con nít lao qua trước mặt tôi. Tôi vừa kịp nhận ra thằng Phác – thằng
bé trên rừng xuống vừa nằm ngủ với tôi từ lúc nửa đêm. Thằng bé cứ chạy một mạch, sự
giận dữ căng thẳng làm nó khi chạy qua không nhìn thấy tôi. Như một viên đạn trên đường
lao tới đích đã nhắm, mặc cho tôi gọi nó vẫn không hề ngoảnh lại, nó chạy tiếp một quãng
ngắn giữa những chiếc xe tăng rồi lập tức nhảy xổ vào cái lão đàn ông.
Cũng y hệt người đàn bà, thằng bé của tôi cũng như một người câm, và đến lúc này tôi
biết là nó khỏe đến thế!
Khi tôi chạy đến nơi thì chiếc thắt lưng da đã nằm trong tay thằng bé, không biết làm
thế nào nó đã giằng được chiếc thắt lưng, liền dướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật
vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng có những đám lông đen như hắc ín, loăn xoăn
từ rốn mọc ngược lên. Lão đàn ông định giằng lại chiếc thắt lưng nhưng chẳng được nữa,
liền dang thẳng cánh cho thằng bé hai cái tát khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống cát.
(Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu, SGK Ngữ văn 12, NXBGD 2008, tr 71-72)
Cảm nhận của anh/chị về bức tranh cuộc sống được thể hiện trong đoạn trích trên. Từ đó,
nhận xét tình huống nhận thức trong tác phẩm. DÀN Ý CHI TIẾT A. MỞ BÀI
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn khoác áo lính, một gương mặt tiêu biểu của nền
văn xuôi hiện đại VN. Ông không chỉ thành công với rất nhiều tác phẩm trước 1975 mà
còn trở thành “người mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học Việt Nam thời kì
đổi mới”. Nếu như phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu trước 1975 mang
đậm khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn thì sau 1975, ông chuyển sang phong
cách tự sự- triết lí đầy mới mẻ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Minh
Châu giai đoạn này là truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”. Qua một đoạn văn bản tác
phẩm, ta có thể cảm nhận được một bức tranh cuộc sống đem lại cho người chứng kiến lOMoARcPSD|27879799
thật nhiều cảm xúc. Từ đó, ta có thể nhận ra tình huống nhận thức mà NMC gửi gắm trong tác phẩm.
B. THÂN BÀI 1. Giới thiệu chung
- Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được NMC viết năm 1983, sau đó được in trong
tập truyện cùng tên, xuất bản năm 1987. Đây là một tác phẩm in đậm phong cách tự
sự - triết lí của Nguyễn Minh Châu. Với ngôn từ dung dị đời thường, truyện kể lại
chuyến đi thực tế của một nghệ sĩ nhiếp ảnh tên Phùng và những chiêm nghiệm sâu
sắc của anh về nghệ thuật và cuộc đời.
- Đoạn trích thuộc phần giữa của truyện, tái hiện bức tranh cuộc sống mà Phùng chứng
kiến một cách tình cờ, sau khi đã được chiêm ngưỡng bức tranh thiên nhiên đẹp một
cách toàn bích và hoàn mĩ.
2. Phân tích bức tranh cuộc sống được thể hiện qua đoạn trích
a. Con người xấu xí, tương phản với khung cảnh thiên nhiên đẹp như một bức tranh
- Bước ra từ bức tranh thiên nhiên mĩ lệ, hoàn hảo là hai con người xấu xí, thô kệch đến mức phản cảm
+ “Người đàn bà trạc ngoài bốn mươi, một thân hình quen thuộc của đàn bà vùng biển,
cao lớn với những đường nét thô kệch. Mụ rỗ mặt. Khuôn mặt mệt mỏi sau một đêm thức
trắng kéo lưới, tái ngắt và dường như đang buồn ngủ” “tấm lưng áo bạc phếch và rách
rưới, nửa thân dưới ướt sũng”
+ Diện mạo của người đàn ông “Tấm lưng rộng và cong như lưng một chiếc thuyền. Mái
tóc tổ quạ”. Dáng đi chữ bát “bước từng bước chắc chắn, hàng lông mày cháy nắng rủ
xuống hai con mắt đầy vẻ độc dữ”
b. Cảnh bạo hành xấu xí, nhức nhối trong gia đình hàng chài
-Người đàn ông đánh đập người đàn bà như một cai ngục tra tấn tù nhân
+ Lão đàn ông ngư phủ với dáng vẻ thô kệch dữ dằn, thẳng tay đánh đập người đàn bà
hàng chài “dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở
hồng hôc, hai hàm răng nghiến ken két” -Người đàn bà cam chịu nhẫn nhục “không hề kêu
một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn” -
Thằng Phác - con trai gã đàn ông - chạy tới giật chiếc thắt lưng từ taycha nó, vung
chiếc khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần của cha để che chở cho người mẹ đáng thương.
-->Phát hiện thứ hai của nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí. Nó bất ngờ và trớ trêu như trò đùa
quái ác của cuộc sống. Đó chính là phát hiện về cuộc đời. Một cuộc đời thực trần trụi, đau
đớn. Trái với vẻ đẹp hoàn mĩ của bức tranh thiên nhiên mà Phùng vừa được thưởng thức,
bức tranh cuộc sống này xấu xí và gợi cho người ta cảm giác ghê sợ, thật khó chấp nhận.
Đây chính là nghịch lí mà Phùng gặp phải.
c. Nghệ thuật miêu tả và chủ đề gửi gắm - Nghệ thuật :
+ Tác giả đặt nhân vật vào một tình huống độc đáo: liên tục trải qua những cảm xúc trái
ngược nhau, từ đó giúp nhân vật có những trải nghiệm và suy ngẫm sâu sắc.
+ Ngôn ngữ kể chuyện giản dị, trầm tĩnh mà gợi ra nhiều thông điệp, ý nghĩa sâu sắc. - Ý nghĩa :
+ Mặt phải của bức tranh là một cảnh tự nhiên đẹp toàn bích, khiến người chiêm ngưỡng
cảm thấy hạnh phúc; mặt trái của bức tranh là cảnh tượng cuộc sống xấu xí đáng sợ,
khiến người chứng kiến cảm thấy nhức nhối . lOMoARcPSD|27879799
+Với phát hiện (thứ hai) này, Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm một thông điệp: Nghệ
thuật đích thực không thể xa rời cuộc đời, dù cuộc đời đó có đau đớn, trần trụi và mỗi người,
đặc biệt là người nghệ sĩ không nên nhìn nhận cuộc sống từ một phía mà phải nhìn từ nhiều
phía, nhiều góc độ để cảm nhận được nhiều hơn về nó.
3. Nhận xét về tình huống nhận thức trong tác phẩm
-Biểu hiện: tình huống truyện độc đáo, có ý nghĩa khám phá, phát hiện về đời sống. Đó là
tình huống nhân vật Phùng đang trong những giây phút thăng hoa của cảm xúc, bất ngờ
chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí, dã man. Từ đây, nhận thức, suy nghĩ
về con người, về cuộc sống của Phùng có những thay đổi: từ chỗ khám phá cái đẹp của bức
tranh thiên nhiên qua cảnh chiếc thuyền ngoài xa, anh đã phát hiện ra những nghịch lí của
cuộc đời, để rồi cuối cùng nhận thức được nhiều điều: những vấn đề đầy nghịch lí, nghịch lí
giữa cái đẹp của nghệ thuật với sự trần trụi, bi đát của cuộc sống hiện thực.
- Ý nghĩa: Qua tình huống mang tính nhận thức đó, tác giả gửi gắm một bài học đúng đắn về
cách nhìn nhận cuộc sống và con người, cùng với trách nhiệm của người nghệ sĩ.
+ Không nên nhìn cuộc sống một cách đơn giản và phiến diện. Cần có một cách nhìn đa diện,
nhiều chiều để phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.
+ Đó là mối quan hệ giữa văn chương, nghệ thuật với cuộc sống. Nghệ thuật là một cái gì xa
vời như chiếc thuyền ngoài xa trong màn sương sớm mờ ảo, còn cuộc sống thì rất cần như
con thuyền khi đã vào tới bờ.
+ Người nghệ sĩ cần có một tâm hồn nhạy cảm tinh tế trước cái đẹp, nhưng cũng cần có một
bản lĩnh mạnh mẽ để đấu tranh với cái xấu, cái ác. Người nghệ sĩ có thể lên tiếng bằng hành
động , song cũng có thể lên tiếng bằng những tác phẩm nghệ thuật lay động, thức tỉnh nhận
thức của mọi người. Đó chính là trách nhiệm cao cả của người nghệ sĩ với quan niệm “Nghệ thuật vị nhân sinh”. C. KẾT BÀI
-Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách tự sự
triết lí của Nguyễn Minh Châu. Đằng sau những câu chuyện được kể lại, là những bài học
được gửi gắm, những triết lí sâu sắc về cuộc sống và con người. -
Với thành công trong việc xây dựng tình huống truyện mang ý nghĩa nhận thức
và phongcách tự sự triết lí, Nguyễn Minh Châu đã khai mở một lối đi mới mẻ cho thể loại
truyện ngắn . Ông xứng đáng được vinh danh là “Người mở đường tinh anh và tài năng nhất
của văn học Việt Nam thời kì đổi mới” .
Đề 3. Trongphútchốc,ngồitrướcmặtchúngtôilạivẫnlàmôtngườiđànbàlúngtúng,đầy
sợ sệt, nhưng có vẻ thông cảm với chúng tôi hơn. Mụ bắt đầu kể: -
Từ nhỏ tuổi tôi đã là môt đứa con gái xấu, lại rỗ mặt, sau môt bận lên đậu mùa.
Hồi bấy giờ nhà tôi còn khá giả, nhà tôi trước ở trong cái phố này. Cũng vì xấu, trong phố
không ai lấy, tôi có mang với môt anh con trai môt nhà hàng chài giữa phá hay đến nhà tôi
mua bả về đan lưới. Lão chồng tôi khi ấy là môt anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm,
không bao giờ đánh đập tôi.
Người đàn bà bỗng chép miệng, con mắt như đang nhìn suốt cả đời mình: -
Giá tôi đẻ ít đi, hoặc chúng tôi sắm được môt chiếc thuyền rông hơn, từ ngày
cách mạng về đã đỡ đói khổ chứ trước kia vào các vụ bắc, ông trời làm đông biển suốt hàng
tháng, cả nhà vợ chồng con cái toàn ăn cây xương rồng luôc chấm muối. . lOMoARcPSD|27879799 -
Lão ta trước hồi bảy nhăm có đi lính ngụy không ?- Tôi bỗng hỏimôt câu như
lạc đề.- Không chú à, cũng nghèo khổ, túng quẫn đi vì trốn lính - bỗng mụ đỏ mặt -
nhưng cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật. -
Vậy sao không lên bờ mà ở - Đẩu hỏi. -
Làm nhà trên đất ở môt chỗ đâu có thể làm được cái nghề thuyền lưới vó? Từ
ngày cách mạng về, cách mạng đã cấp đất cho nhưng chẳng ai ở, vì không bỏ nghề được! -
Ở trên thuyền có bao giờ lão ta đánh chị không? - Tôi hỏi. -
Bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão xách tôi ra đánh, cũng như đànông thuyền
khác uống rượu. . Giá mà lão uống rượu. . thì tôi còn đỡ khổ. . Sau này con cái lớn lên, tôi
mới xin được với lão. . đưa tôi lên bờ mà đánh. . -
Không thể nào hiểu được, không thể nào hiểu được! - Đẩu và tôicùng môt lúc thốt lên. -
Là bởi vì các chú không phải là đàn bà, chưa bao giờ các chú biếtnhư thế nào là
nỗi vất vả của người đàn bà trên môt chiếc thuyền không có đàn ông. . -
Phải, phải, bây giờ tôi đã hiểu, – bất ngờ Đẩu trút môt tiếng thở dài đầy chua
chát, – trên thuyền phải có môt người đàn ông… dù hắn man rợ, tàn bạo?
– Phải – Người đàn bà đáp – Cũng có khi biển đông sóng gió chứ chú?
Lát lâu sau mụ lại mới nói tiếp:
– Mong các chú cách mạng thông cảm cho, đám đàn bà hàng chài ởthuyền
chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo chống phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng
đặng môt sắp con, nhà nào cũng trên dưới chục đứa. Ông trời sinh ra người đàn bà là để
đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ. Đàn bà ở thuyền
chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình như ở trên đất được! Mong
các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu. Các chú đừng bắt tôi bỏ nó! – Lần đầu tiên trên
khuôn mặt xấu xí của mụ chợt ửng sáng lên như môt nụ cười – vả lại, ở trên chiếc thuyền
cũng có lúc vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ.
– Cả đời chị có môt lúc nào thật vui không? Đôt nhiên tôi hỏi.
– Có chứ, chú! Vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ănno…”
(Trích Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu , Ngữ Văn 12 , Tập 2, NXB GD, tr.75,76 )
Cảm nhận của anh chị về nhân vật người đàn bà hàng chài trong đoạn trích trên. Từ đó,
nhận xét cách nhìn nhận về cuộc sống và con người của nhà văn Nguyễn Minh Châu. DÀN Ý CHI TIẾT A.MỞ BÀI
-Nguyễn Minh Châu là nhà văn thành công ở giai đoạn văn học trước 1975 với những tác
phẩm mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn. Sau 1975, ông được đánh giá một
trong những nhà văn đi tiên phong trong công cuộc đổi mới văn học, được Nguyên Ngọc
đánh giá là “một trong những người mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay”.
-Tác phẩm tiêu biểu nhất của Nguyễn Minh Châu trong giai đoạn sáng tác mới này là truyện
ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”. Trong tác phẩm này, bên cạnh nhân vật trung tâm là nghệ sĩ
Phùng, nhân vật người đàn bà hàng chài cũng gây ấn tượng mạnh đối với người đọc. Chúng
ta có thể cảm nhận được nhiều điều về nhân vật này qua đoạn văn “Trong phút chốc…Vui
nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no”. Cũng từ đó, ta có thể cảm nhận
được quan niệm của NMC về cách nhìn cuộc sống và con người. lOMoARcPSD|27879799 B.THÂN BÀI 1.Giới thiệu chung
-“Chiếc thuyền ngoài xa” được NMC sáng tác năm 1983, in trong tập truyện cùng tên năm
1987. Tác phẩm in đậm phong cách tự sự triết lí của NMC sau 1975.
- Truyện kể về chuyến đi thực tế của nghệ sĩ Phùng về một vùng biển miền trung. Ở
đây,Phùng đã chứng kiến cuộc sống của người đàn bà hàng chài khiến anh có nhiều day
dứt. -Đó là một người đàn bà trạc ngoài 40, khuôn mặt rỗ, thân hình cao lớn với những
đường nét thô kệch. Phùng đã nhiều lần chứng kiến cảnh chị bị chồng đánh một cách dã
man. Đẩu, bạn anh – cũng là chánh án tòa án huyện – mời người đàn bà đến tòa án
huyện để đưa ra hướng giải quyết chuyện gia đình của chị. Đẩu khuyên người đàn bà li
dị chồng để giải thoát cho bản thân mình nhưng chị không đồng ý.
- Đoạn văn trên nằm ở phần giữa của tác phẩm, ghi lại cuộc trò chuyện ở tòa án giữa
ngườiđàn bà hàng chài với Phùng và Đẩu. Qua đó, người đọc hiểu hơn về số phận và
phẩm chất của người đàn bà khốn khổ này.
2.Phân tích nhân vật người đàn bà hàng chài.
a. Qua những lời tâm sự, ta cảm nhận đó là một người đàn bà với số phận hẩm hiu,
chịu nhiều bất hạnh trong cuộc đời.
- Nỗi bất hạnh đeo đẳng người đàn bà ấy từ thuở thiếu thời “Từ nhỏ tuổi tôi đã là môt
đứa con gái xấu, lại rỗ mặt” do di chứng khủng khiếp của một trận đậu mùa. Đối với
một người con gái, không có nhan sắc xinh đẹp đã là một sự thiệt thòi, bất hạnh.
- Cũng vì xấu xí, ế chồng nên đã phải theo không một người đàn ông có gia cảnh không
tốt “Cũng vì xấu, trong phố không ai lấy, tôi có mang với môt anh con trai môt nhà hàng chài”.
- Cuộc sống vợ chồng những năm đầu tiên còn khá êm đềm, nhưng rồi con đông, cuộc
sống mưu sinh vất vả. Cả gia đình sống chen chúc trên một chiếc thuyền lưới vó chật
chội. Cuộc sống vật chất luôn ở trong cảnh nghèo khổ túng quẫn, mỗi khi vào các vụ
bắc “ông trời làm đông biển suốt hàng tháng, cả nhà vợ chồng con cái toàn ăn cây
xương rồng luôc chấm muối”
- Không chỉ thế, người đàn bà luôn phải chịu những trận đòn tàn nhẫn từ chồng với tần
suất dày đặc “ba ngày môt trận nhẹ, năm ngày môt trận nặng”. Những trận đòn vô cớ,
chỉ phụ thuộc vào tâm trạng của người chồng “Bất kể lúc nào thấy khổ quá là lão xách tôi ra đánh”
b.Đó là một người phụ nữ đáng quý với nhiều phẩm chất tốt đẹp, đáng trân trọng.
- Đó là một người phụ nữ vị tha đối với chồng. Chị kể về chồng với thái độ biết ơn và
thấu hiểu. Bởi vì đó là người đàn ông đã cứu vớt cuộc đời của chị, cho chị một cuộc
sống hạnh phúc lứa đôi. Chị thấu hiểu bản tính của chồng, trước kia là “một anh con trai
cục tính nhưng hiền lành lắm, không bao giờ đánh đập tôi”, chỉ vì hoàn cảnh khó khăn
túng quẫn nên mới thay tính đổi nết như vậy. Chị lựa chọn đồng cảm với chồng bằng
việc chấp nhận để mình bị đánh, hiểu rằng đó là hành động để giải tỏa những bức bối
của cuộc sống nghèo túng đói khổ. Bên cạnh đó, chị luôn nhận lỗi về mình “cái lỗi
chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật” và bày tỏ sự vị tha đối
với chồng qua câu nói “Mong các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu, đừng bắt tôi bỏ nó”
Đây là người phụ nữ yêu chồng, thương chồng và thấu hiểu, cảm thông, vị tha đối với
chồng, chấp nhận trở thành nơi để người chồng trút những buồn bực bi phẫn của cuộc sống.
Sự lựa chọn này khiến người khác vừa bực lại vừa thương. lOMoARcPSD|27879799
- Đó là một người phụ nữ rất mực thương con, hi sinh bản thân mình vì con. Mặc dù
bị chồng đánh đập thậm tệ, nhưng người đàn bà ấy nhất định không chịu bỏ chồng, chấp
nhận hi sinh cuộc sống của mình vì con. Vì con mà chấp nhận sống với sự bạo hành của
chồng “đám đàn bà hàng chài ở thuyền chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo
chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng đặng một sắp con nhà nào cũng trên
dưới chục đứa” + Những lời lẽ đúc kết rất giản dị mà sâu sắc về thiên chức làm mẹ của
người phụ nữ “Ông trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi
khôn lớn cho nên phải gánh lấy cái khổ” gợi lên sự cảm thương ở người nghe, người đọc
+ “Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình…” Ở người
đàn bà ta thấy thấp thoáng bóng dáng của rất nhiều người phụ nữ Việt, chịu thương chịu khó,
tần tảo và giàu đức hi sinh.
-Mọi niềm vui nỗi buồn của chị đều hướng cả vào con. Niềm vui của chị rất giản dị, thậm chí
nhỏ nhoi “vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi chúng nó được ăn no”. Chị cũng biết chắt
lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi bình dị “ở trên thuyền cũng có lúc vợ chồng con cái
chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”
Ở người đàn bà này chúng ta thấy vẻ đẹp truyền thống của rất nhiều người phụ nữ Việt Nam xưa và nay.
c. Nghệ thuật khắc họa nhân vật có nhiều điểm đặc sắc: Xây dựng tình huống độc đáo để
nhân vật bộc lộ phẩm chất, tính cách một cách tự nhiên, gần gũi. Nhà văn chú trọng miêu tả
sự đối lập giữa diện mạo bên ngoài và tính cách phẩm chất bên trong. Ngôn ngữ kể chuyện
bình dị, gần gũi, có những câu nói đúc kết cuộc sống giản dị mà sâu sắc.
-Thông qua nhân vật, nhà văn muốn gửi gắm: Niềm thương cảm và trân trọng đối với người
phụ nữ chịu nhiều cơ cực song vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp và đáng quý.
3.Nhận xét cách nhìn nhận về cuộc sống và con người của nhà văn Nguyễn Minh Châu -
Qua việc miêu tả người đàn bà hàng chài trong đoạn văn, tác giả NMC đã gửi gắm
quan niệm của ông về cách nhìn đối với cuộc sống và con người.
+ Hình ảnh người đàn bà hàng chài ban đầu đem đến cho người đọc ấn tượng phản cảm vì
diện mạo xấu xí thô kệch, nhưng về sau lại gợi lên trong tâm trí người đọc những tình cảm
yêu quý và trân trọng. Thông qua điều này, NMC muốn đem đến giá trị nhận thức về con
người và cuộc sống, cần phải có cái nhìn đa diện, nhiều chiều mới có thể đánh giá một cách
khách quan. Bên cạnh đó, cần phải có sự suy xét chu đáo trước khi giải quyết một sự việc,
một tình huống của cuộc đời -
Đoạn trích cũng gióng lên hồi chuông cảnh báo về nạn bạo hành trong rất nhiều gia
đình Việt lúc bấy giờ, chỉ vì cuộc sống quá khó khăn cơ cực mà phụ nữ và trẻ em trở thành
nạn nhân của thói bạo hành. Đây là nỗi day dứt của Nguyễn Minh Châu, một nhà văn luôn
quan tâm đến con người nhỏ bé, những số phận cá nhân trong những hoàn cảnh phức tạp đời
thường. Đây chính là cảm hứng thế sự, nguồn cảm hứng lớn trong văn NMC thời kì đổi mới văn học. C.KẾT BÀI -
Trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”, nhân vật người đàn bà hàng chài đã để lại
ấntượng sâu sắc, đầy sức ám ảnh đối với người đọc, khiến người đọc liên tưởng đến bao
nhiêu người phụ nữ nghèo khổ, lam lũ và vất vả cơ cực giữa dòng đời. Có thể nói nhân vật
người đàn bà hàng chài chính là một hình tượng thành công trong tác phẩm của NMC, trở
thành một hình tượng điển hình, mang giá trị nhân văn sâu sắc và làm nên sức sống của tác lOMoARcPSD|27879799
phẩm. Cũng qua đó, ta có thể cảm nhận một cách sâu sắc quan niệm của nhà văn Nguyễn
Minh Châu về cách nhìn nhận đối với cuộc sống và con người.
Đề 4. “Những tấm ảnh tôi mang về, đã được chọn lấy môt tấm. Trưởng phòng rất bằng lòng về tôi.
Không những trong bô lịch năm ấy mà mãi mãi về sau, tấm ảnh chụp của tôi vẫn còn
được treo ở nhiều nơi, nhất là trong các gia đình sành nghệ thuật. Quái lạ, tuy là ảnh đen
trắng nhưng mỗi lần ngắm kĩ, tôi vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai
lúc bấy giờ tôi nhìn thấy từ bãi xe tăng hỏng, và nếu nhìn lâu hơn, bao giờ tôi cũng thấy
người đàn bà ấy đang bước ra khỏi tấm ảnh, đó là môt người đàn bà vùng biển cao lớn với
những đường nét thô kệch, tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt sũng,
khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm. Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân
dậm trên mặt đất chắc chắn, hòa lẫn trong đám đông."
(Trích Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu , Ngữ Văn 12 , Tập 2,NXBGD,tr.77,78)
Cảm nhận của anh/chị về đoạn trích trên. Từ đó, hãy nhận xét về ý nghĩa triết lí mà
nhà văn gửi gắm trong đoạn trích. DÀN Ý CHI TIẾT A.MỞ BÀI
Nguyễn Minh Châu là một nhà văn khoác áo lính, một gương mặt tiêu biểu của nền văn
xuôi hiện đại VN. Ông không chỉ thành công với rất nhiều tác phẩm trước 1975 mà còn trở
thành “người mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học Việt Nam thời kì đổi mới”.
Nếu như phong cách nghệ thuật của Nguyễn Minh Châu trước 1975 mang đậm khuynh
hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn thì sau 1975, ông chuyển sang phong cách tự sự- triết lí
đầy mới mẻ. Một trong những tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Minh Châu giai đoạn này là
truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”. Tính chất tự sự - triết lí được thể hiện rõ ràng và sâu
sắc nhất trong đoạn văn khép lại tác phẩm. Qua đoạn văn, ta có thể cảm nhận được những
thông điệp mang ý nghĩa triết lí mà NMC gửi gắm. B.THÂN BÀI 1.Giới thiệu chung
- Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” được NMC viết năm 1983, sau đó được in trong
tập truyện cùng tên, xuất bản năm 1987. Với ngôn từ dung dị đời thường, truyện kể
lại chuyến đi thực tế của một nghệ sĩ nhiếp ảnh và những chiêm nghiệm sâu sắc của
ông về nghệ thuật và cuộc đời.
- Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh có năng lực, được cấp trên tin tưởng. Để có thể xuất
bản một bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng đề nghị
Phùng đi thực tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có sương mù.
Trong chuyến đi, Phùng đã đạt được mục đích của mình, đồng thời cũng trải qua
nhiều khoảnh khắc ấn tượng và khó quên.
- Đoạn văn trên nằm ở cuối TP, kể về những ấn tượng của Phùng mỗi khi nhìn lại bức
ảnh 1.Phân tích đoạn văn
a. Điểm nhấn của đoạn kết chính là tấm ảnh đánh dấu thành công của Phùng trên bước
đường làm nghệ thuật:
- Đó là tấm ảnh ghi lại cảnh chiếc thuyền lưới vó đang tiến vào bờ. Lật lại những dòng
văn mở đầu tác phẩm, đó là một khung cảnh đẹp như “một bức tranh mực tàu của lOMoARcPSD|27879799
một danh họa thời cổ” “Toàn bộ khung cảnh từ đường nét đến ánh sáng đều hài hòa
và đẹp, một vẻ đẹp đơn giản và toàn bích”. Khoảnh khắc ấy, Phùng đã chụp “liên
thanh một hồi hết một phần tư cuốn phim”. Phùng đã hoàn thành xuất sắc nghiệm
vụ được giao, đã hoàn thành mục đích của chuyến đi “Những tấm ảnh tôi mang về
đã được chọn lấy môt tấm”. Phùng còn được cấp trên rất tin tưởng và tín nhiệm
“Trưởng phòng rất bằng lòng về tôi”
- Không chỉ thế, tấm ảnh mà Phùng chụp được đã trở thành một tác phẩm nghệ
thuật có sức sống lâu bền trong công chúng “Không những trong bô lịch năm ấy mà
mãi mãi về sau, tấm ảnh chụp của tôi vẫn còn được treo ở nhiều nơi, nhất là trong
các gia đình sành nghệ thuật”
Có thể nói, cảnh đắt trời cho năm ấy đã là một phần thưởng quý giá đối với một
người nghệ sĩ miệt mài lao động nghệ thuật như Phùng.
b.Cảm nhận của Phùng mỗi khi nhìn bức ảnh
Nhưng những cảm nhận của Phùng mỗi khi nhìn tấm ảnh mới đáng để lưu tâm suy ngẫm.
-Ấn tượng của khoảnh khắc đó luôn trở đi trở lại trong tâm trí “Quái lạ, tuy là ảnh đen
trắng nhưng mỗi lần ngắm kĩ, tôi vẫn thấy hiện lên cái màu hồng hồng của ánh sương mai
lúc bấy giờ tôi nhìn thấy từ bãi xe tăng hỏng”. Đó là những ấn tượng về bức tranh thiên
nhiên về thuyền và biển trong buổi sáng mờ sương đẹp một cách thuần khiết và lãng mạn.
Những ấn tượng về một khung cảnh đẹp một cách “đơn giản và toàn bích” từng khiến
Phùng cảm thấy bối rối, xúc động mãnh liệt và hạnh phúc ngập tràn; cảm thấy tâm hồn
mình như được thanh lọc, gột rửa, trở nên trong trẻo. Những ấn tượng này chỉ có ở Phùng,
chỉ Phùng cảm thấy. Đây là vẻ đẹp nghệ thuật được gợi lên từ bức ảnh, là những trải
nghiệm sâu sắc trong tâm hồn người nghệ sĩ
“và nếu nhìn lâu hơn”, Phùng thấy lại hình ảnh người đàn bà hàng chài, người phụ nữ
gợi cho anh nhiều cảm xúc trong chuyến đi. Đó là hình ảnh người đàn bà vùng biển với
những đường nét thô kệch, với tấm lưng áo bạc phếch có miếng vá, nửa thân dưới ướt
sũng, khuôn mặt rỗ đã nhợt trắng vì kéo lưới suốt đêm. Ta thấy được nỗi cực nhọc của con
người đời thường với nhịp sống mưu sinh vất vả, xù xì và gai góc. -Nói cách khác, nỗi ám
ảnh về số phận bất hạnh, khốn khổ của người đàn bà hàng chài luôn trở đi trở lại trong tâm
trí Phùng, hay chính là một góc nhìn khác về cuộc sống luôn ám ảnh và day dứt đối với
người nghệ sĩ. Hình ảnh “Mụ bước những bước chậm rãi, bàn chân giậm trên mặt đất chắc
chắn, hòa lẫn trong đám đông” là một hình ảnh ẩn dụ với thông điệp: người đàn bà hàng
chài không phải là cá biệt, mà ở giữa cuộc đời này còn có rất nhiều người đàn bà với số
phận vất vả như thế nữa -
Đằng sau vẻ đẹp lãng mạn và toàn bích ấy là bức tranh cuộc sống xấu xívà đầy nghịch
lí, gợi lên những điều ngang trái, trớ trêu của cuộc đời -Như vậy, đoạn kết nói lên những
trăn trở của Phùng về nghệ thuật và cuộc đời; cũng như luôn trăn trở về trách nhiệm của
người nghệ sĩ: không phải chỉ phản ánh những nét đẹp của cuộc đời, mà còn có trách nhiệm
phản ánh những điều chưa đẹp, thậm chí phản ánh cả cái xấu, cái ác để con người có ý thức
đấu tranh và loại bỏ, giúp cho cuộc sống con người trở nên yên bình và tốt đẹp hơn.
c. Đặc sắc nghệ thuật đoạn văn -
Cách xây dựng tình huống truyện đặc sắc, độc đáo, đó là tình huống nhận thức, có ý
nghĩa khám phá, phát hiện về chân lí đời sống. -
Cách triển khai cốt truyện sáng tạo, điểm nhìn nghệ thuật thích hợp, được kể qua một
nhân vật trong truyện, khiến câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực, giàu sức thuyết phục hơn. lOMoARcPSD|27879799 -
Ngôn ngữ kể truyện trầm tĩnh, giản dị mà sâu sắc; những chi tiết nghệ thuật đặc sắc.
Đoạn kết chứa đựng một chi tiết nghệ thuật đầy ý nghĩa, gửi gắm sắc thái triết lí đằng sau tính chất tự sự.
3.Nhận xét về ý nghĩa triết lí mà nhà văn gửi gắm qua đoạn trích Qua dòng tự sự của
nhân vật Phùng, nhà văn gửi gắm những thông điệp, cũng chính là chủ đề tư tưởng của tác phẩm
+ Những trải nghiệm thực tế sẽ đem đến những ấn tượng khác nhau về một khung cảnh. Vì
vậy, không nên có cái nhìn đơn giản, phiến diện mà cần có cái nhìn đa diện, quan sát cuộc
sống ở nhiều khoảnh khắc, nhiều góc độ.
+ Đối với riêng người nghệ sĩ, còn phải ý thức được mối quan hệ giữa nghệ thuật và cuộc
đời, ý thức được trách nhiệm của người nghệ sĩ C.KẾT BÀI
Nguyễn Minh Châu không chỉ được xem là một nhà văn tài năng, mà còn là một nhà văn
mang được nhiều suy ngẫm triết lí đến cho bạn đọc. Đọc truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài
xa” của ông, ta không chỉ thấy một câu chuyện giàu ý nghĩa mà còn ấn tượng với đoạn văn
khép lại tác phẩm. Từ câu chuyện về một bức ảnh nghệ thuật và sự thật cuộc đời đằng sau
bức ảnh, truyện mang đến cho người đọc một bài học đúng đắn về cách nhìn cuộc sống và
con người: một cách nhìn đa diện, nhiều chiều, phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên
ngoài của hiện tượng. Bên cạnh đó, TP gửi gắm những chiêm nghiệm sâu sắc của NMC về
nghệ thuật: Nghệ thuật chân chính phải luôn gắn bó với cuộc đời và vì cuộc đời; người nghệ
sĩ không thể nhìn đời một cách giản đơn, cần phải nhìn cuộc sống và con người một cách toàn diện, sâu sắc.
ĐỀ 5: (TP Chiếc thuyền ngoài xa)
Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang đứng với chiếc máy ảnh, đi quá mươi bước sâu vào
phía trong có một chiếc xe rà phá mìn của công binh Mỹ, chiếc xe sơn màu vàng tươi và to
lớn gấp đôi một chiếc xe tăng. Hai người đi qua trước mặt tôi. Họ đi đến bên chiếc xe rà phá
mìn. Người đàn bà đứng lại, ngước mắt nhìn ra ngoài mặt phá nước chỗ chiếc thuyền đậu
một thoáng, rồi đưa một cánh tay lên có lẽ định gãi hay sửa lại mái tóc nhưng rồi lại buông
thõng xuống, đưa cặp mắt nhìn xuống chân.
Lão đàn ông lập tức trở lên hùng hổ, mặt đỏ gay, lão rút trong người ra một chiếc thắt
lưng của lính ngụy ngày xưa, có vẻ như những điều phải nói với nhau họ đã nói hết, chẳng
nói chẳng rằng lão trút cơn giận như lửa cháy bằng cách dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp
vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng hộc, hai hàm răng nghiến ken két, cứ mỗi
nhát quất xuống lão lại nguyền rủa bằng cái giọng rên rỉ đau đớn: “Mày chết đi cho ông
nhờ. Chúng mày chết hết đi cho ông nhờ!”.
Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục không hề kêu một tiếng, không
chống trả, cũng không tìm cách trốn chạy.
Tất cả mọi việc xẩy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu, tôi cứ đứng
há mồm ra mà nhìn. Thế rồi chẳng biết từ bao giờ, tôi đã vứt chiếc máy ảnh xuống đất chạy nhào tới.
Bóng một đứa con nít lao qua trước mặt tôi. Tôi vừa kịp nhận ra thằng Phác – thằng
bé trên rừng xuống vừa nằm ngủ với tôi từ lúc nửa đêm. Thằng bé cứ chạy một mạch, sự
giận dữ căng thẳng làm nó khi chạy qua không nhìn thấy tôi. Như một viên đạn trên đường lOMoARcPSD|27879799
lao tới đích đã nhắm, mặc cho tôi gọi nó vẫn không hề ngoảnh lại, nó chạy tiếp một quãng
ngắn giữa những chiếc xe tăng rồi lập tức nhảy xổ vào cái lão đàn ông.
Cũng y hệt người đàn bà, thằng bé của tôi cũng như một người câm, và đến lúc này tôi
biết là nó khỏe đến thế!
Khi tôi chạy đến nơi thì chiếc thắt lưng da đã nằm trong tay thằng bé, không biết làm
thế nào nó đã giằng được chiếc thắt lưng, liền dướn thẳng người vung chiếc khóa sắt quật
vào giữa khuôn ngực trần vạm vỡ cháy nắng có những đám lông đen như hắc ín, loăn xoăn
từ rốn mọc ngược lên. Lão đàn ông định giằng lại chiếc thắt lưng nhưng chẳng được nữa,
liền dang thẳng cánh cho thằng bé hai cái tát khiến thằng nhỏ lảo đảo ngã dúi xuống cát.
(Chiếc thuyền ngoài xa, Nguyễn Minh Châu, SGK Ngữ văn 12, NXBGD 2008, tr 72-73)
Phân tích phát hiện của nghệ sĩ Phùng được thể hiện ở đoạn trích trên. Từ đó, nhận xét
tình huống nhận thức trong tác phẩm Chiếc thuyền ngoài xa của Nguyễn Minh Châu DÀN Ý CHI TIẾT A. MỞ BÀI
Nguyễn Minh Châu là nhà văn khoác áo lính- người lính viết văn. Ông rất thành công
với nhiều tác phẩm mang cảm hứng lãng mạn và khuynh hướng sử thi trước 1975; sau 1975
lại tiếp tục sáng tác với nhiều trăn trở về cách khám phá hiện thực cũng như phương thức thể
hiện. Nhờ những nỗ lực không ngừng của một người lao động nghệ thuật dũng cảm và đầy
bản lĩnh, Nguyễn Minh Châu đã có mặt trong hàng ngũ những nhà văn tiên phong trong
công cuộc đổi mới văn học. Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa là thành công mới trong
phong cách tự sự triết lý của ông sau 1975. Đoạn trích “Từ chỗ chiếc xe tăng mà tôi đang
đứng(…)lảo đảo ngã dúi xuống cát” diễn tả phát hiện thứ hai của nhân vật Phùng, làm nên
thành công nghệ thuật tạo tình huống nhận thức của Nguyễn Minh Châu.
B. THÂN BÀI 1. Khái quát về truyện ngắn, đoạn trích -
Chiếc thuyền ngoài xa (1983) rút ra từ tập truyện ngắn cùng tên (in 1987). Đây là một
trong những truyện ngắn xuất sắc của Nguyễn Minh Châu mang đậm phong cách tự sự - triết
lí của nhà văn. Với ngôn từ dung dị, đời thường, truyện kể lại chuyến đi thực tế của một
nghệ sĩ nhiếp ảnh và những chiêm nghiệm sâu sắc của người nghệ sĩ đó về nghệ thuật - cuộc đời. -
Phùng là một nghệ sĩ nhiếp ảnh có năng lực, được cấp trên tin tưởng. Để có thể xuất
bảnmột bộ lịch nghệ thuật về thuyền và biển thật ưng ý, trưởng phòng đề nghị Phùng đi thực
tế chụp bổ sung một bức ảnh với cảnh biển buổi sáng có sương mù. Trong hành trình săn
ảnh đó, Phùng đã phát hiện được nhiều điều về nghệ thuật và cuộc sống. -
Đoạn trích thuộc phần đầu của truyện, kể lại bức tranh đời sống mà nhiếp ảnh Phùng
trựctiếp chứng kiến sau khi đã có những phát hiện về nghệ thuật đầy thơ mộng, lãng mạn.
2. Phân tích phát hiện thứ hai của nhân vật Phùng trong đoạn trích.
- Ngược lại với phát hiện trước đó, khi khoảng cách giữa Phùng và chiếc thuyền đã thu hẹp
lại, Phùng lần lượt chứng kiến những cảnh tượng vô cùng đau lòng:
+ Lão đàn ông ngư phủ với dáng vẻ thô kệch dữ dằn, thẳng tay đánh đập người đàn bà hàng
chài “dùng chiếc thắt lưng quật tới tấp vào lưng người đàn bà, lão vừa đánh vừa thở hồng
hộc, hai hàm răng nghiến ken két”
+ “Người đàn bà với một vẻ cam chịu đầy nhẫn nhục, không hề kêu một tiếng, không chống
trả, cũng không tìm cách chạy trốn” lOMoARcPSD|27879799
+ Thằng Phác - con trai gã đàn ông - chạy tới giật chiếc thắt lưng từ tay cha nó, vung chiếc
khóa sắt quật vào giữa khuôn ngực trần của cha để che chở cho người mẹ đáng thương. --
>Phát hiện thứ hai của nghệ sĩ nhiếp ảnh đầy nghịch lí. Nó bất ngờ và trớ trêu như trò đùa
quái ác của cuộc sống. Đó chính là phát hiện về cuộc đời - một- cuộc đời thực trần trụi, đau
đớn. Trái với vẻ đẹp hoàn mĩ của bức tranh thiên nhiên mà Phùng vừa được thưởng thức,
bức tranh cuộc sống này xấu xí và gợi cho người ta cảm giác ghê sợ, thật khó chấp nhận.
Đây chính là nghịch lí mà Phùng gặp phải.
- Cảm xúc, hành động của Phùng khi chứng kiến cảnh bạo lực ghê rợn đó:
+Những cảnh tượng đó khiến cảm giác, cảm xúc trong Phùng hoàn toàn thay đổi. Không còn
thấy hạnh phúc tràn ngập tâm hồn nữa mà kinh ngạc, đau lòng, nhận ra ngay sau cảnh đẹp
của chiếc thuyển ngoài xa là sự bạo hành của cái xấu, cái ác.
+ “Tất cả mọi việc xảy đến khiến tôi kinh ngạc đến mức, trong mấy phút đầu tôi cứ đứng há
mồm ra mà nhìn”. Đối với một người nghệ sĩ có tâm hồn nhạy cảm và tinh tế, yêu cái đẹp,
phải chứng kiến cảnh tượng này là một trải nghiệm kinh khủng.
+ Phùng đã vứt chiếc máy ảnh trong đó có những tấm ảnh đáng quý vừa chụp được, để chạy
nhào tới can thiệp, cũng là để giúp đỡ người đàn bà đang bị bạo hành kia.
Với Phùng lúc này, sự an toàn của người phụ nữ xa lạ kia mới là quan trọng. Phùng là một
người lính, đã từng vào sinh ra tử để chiến đấu bảo vệ cho cuộc sống của nhân dân. Anh
không chấp nhận cái xấu, cái ác, anh không đứng khoanh tay làm ngơ trước cảnh một người phụ nữ bị bạo hành.
Những cảnh tượng thực tế mà Phùng chứng kiến đã gây cho anh sự xúc động mạnh và
những suy ngẫm về về cuộc sống, về mối liên hệ giữa nghệ thuật và cuộc đời. Bức ảnh mà
Phùng chụp được chính là nghệ thuật, nó đẹp một vẻ đẹp hoàn mĩ, nhưng cảnh đời mà anh
chứng kiến thì lại xấu xí và đớn đau. Điều đó khiến một người nghệ sĩ như anh phải trăn trở.
Có lẽ vì những trăn trở ấy mà về sau, mỗi lần ngắm bức ảnh, Phùng lại tưởng tượng hình ảnh
người đàn bà hàng chài lam lũ giữa một đám đông.
-Nghệ thuật: + Tác giả đặt nhân vật vào một tình huống độc đáo: liên tục trải qua những
cảm xúc trái ngược nhau, từ đó giúp nhân vật có những trải nghiệm và suy ngẫm sâu sắc.
+ Ngôn ngữ kể chuyện giản dị, trầm tĩnh mà gợi ra nhiều thông điệp, ý nghĩa sâu sắc.
- Đánh giá: Với phát hiện (thứ hai) này, Nguyễn Minh Châu muốn gửi gắm một thông điệp:
Nghệ thuật đích thực không thể xa rời cuộc đời, dù cuộc đời đó có đau đớn, trần trụi và mỗi
người, đặc biệt là người nghệ sĩ không nên nhìn nhận cuộc sống từ một phía mà phải nhìn từ
nhiều phía, nhiều góc độ để cảm nhận được nhiều hơn về nó.
3. Nhận xét tình huống nhận thức trong tác phẩm.
Thông điệp đó được thể hiện sâu sắc qua tình huống truyện độc đáo, có ý nghĩa khám phá,
phát hiện về đời sống. -
Biểu hiện: Đó là tình huống nhân vật Phùng đang trong những giây phút thăng hoa
củacảm xúc, bất ngờ chứng kiến cảnh người đàn ông đánh vợ một cách vô lí, dã man. Từ
đây, nhận thức, suy nghĩ về con người, về cuộc sống của Phùng có những thay đổi: từ chỗ
khám phá cái đẹp của bức tranh thiên nhiên qua cảnh chiếc thuyền ngoài xa, anh đã phát
hiện ra những nghịch lí của cuộc đời, để rồi cuối cùng nhận thức được nhiều điều: những
vấn đề đầy nghịch lí, nghịch lí giữa cái đẹp của nghệ thuật với sự trần trụi, bi đát của cuộc
sống hiện thực. Nghịch lí giữa người vợ tốt bị hành hạ nhưng vẫn không bỏ chồng, nghịch lí
giữa sự vũ phu tàn bạo của anh hàng chài với vợ nhưng không bỏ vợ. -
Ý nghĩa: Qua tình huống mang tính nhận thức đó, tác giả gửi gắm một bài học đúng
đắn về cách nhìn nhận cuộc sống và con người, cùng với trách nhiệm của người nghệ sĩ. lOMoARcPSD|27879799
+ Không nên nhìn cuộc sống một cách đơn giản và phiến diện. Cần có một cách nhìn đa diện,
nhiều chiều để phát hiện ra bản chất thật sau vẻ đẹp bên ngoài của hiện tượng.
+ Đó là mối quan hệ giữa văn chương, nghệ thuật với cuộc sống. Nghệ thuật là một cái gì xa
vời như chiếc thuyền ngoài xa trong màn sương sớm mờ ảo, còn cuộc sống thì rất cần như
con thuyền khi đã vào tới bờ.
+ Người nghệ sĩ cần có một tâm hồn nhạy cảm tinh tế trước cái đẹp, nhưng cũng cần có một
bản lĩnh mạnh mẽ để đấu tranh với cái xấu, cái ác. Người nghệ sĩ có thể lên tiếng bằng hành
động , song cũng có thể lên tiếng bằng những tác phẩm nghệ thuật lay động, thức tỉnh nhận
thức của mọi người. Đó chính là trách nhiệm cao cả của người nghệ sĩ với quan niệm “Nghệ thuật vị nhân sinh”. C. KẾT BÀI
-Truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa” là một tác phẩm tiêu biểu cho phong cách tự sự
triết lí của Nguyễn Minh Châu. Đằng sau những câu chuyện được kể lại, là những bài học
được gửi gắm, những triết lí sâu sắc về cuộc sống và con người. Phùng chính là nhân vật
trung tâm của truyện, là nơi tác giả gửi gắm, kí thác những thông điệp về cách nhìn cuộc
sống cũng như quan niệm nghệ thuật của ông.
- Với thành công trong việc xây dựng tình huống truyện mang ý nghĩa nhận thức và phong
cách tự sự triết lí, Nguyễn Minh Châu đã khai mở một lối đi mới mẻ cho thể loại truyện
ngắn . Ông xứng đáng được vinh danh là “Người mở đường tinh anh và tài năng nhất của
văn học Việt Nam thời kì đổi mới” .
ĐỀ 6: Cảm nhận của anh/chị về người đàn bà hàng chài trong cuộc gặp gỡ với Phùng
và Đẩu ở tòa án huyện (Truyện ngắn Chiếc thuyền ngoài xa). Từ đó, hãy nhận xét về
cách nhìn nhận về cuộc sống và con người của nhà văn Nguyễn Minh Châu. A. MỞ BÀI
-Nguyễn Minh Châu là nhà văn thành công ở giai đoạn văn học trước 1975 với những tác
phẩm mang khuynh hướng sử thi và cảm hứng lãng mạn. Sau 1975, ông được đánh giá một
trong những nhà văn đi tiên phong trong công cuộc đổi mới văn học, được đánh giá là “một
trong những người mở đường tinh anh và tài năng nhất của văn học ta hiện nay”.
-Một trong những tác phẩm tiêu biểu nhất của Nguyễn Minh Châu là truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”.
-Trong tác phẩm này, bên cạnh nhân vật trung tâm là nghệ sĩ Phùng, nhân vật người đàn bà
hàng chài rất gây ấn tượng đối với người đọc. Chúng ta có thể cảm nhận được nhiều điều về
nhân vật này trong cuộc gặp gỡ với Phùng và Đẩu ở tòa án huyện. Cũng qua đó, ta có thể
cảm nhận được quan niệm của NMC về cách nhìn cuộc sống và con người. B. THÂN BÀI
1.Vài nét giới thiệu về tác phẩm và nhân vật.
-“Chiếc thuyền ngoài xa” được NMC sáng tác năm 1983, in trong tập truyện cùng tên năm
1987. Tác phẩm in đậm phong cách tự sự triết lí của NMC sau 1975.
- Truyện kể về chuyến đi thực tế của nghệ sĩ Phùng về một vùng biển miền trung. Ở đây,
Phùng đã chứng kiến cuộc sống của người đàn bà hàng chài khiến anh có nhiều day dứt. -Đó
là một người đàn bà trạc ngoài 40, khuôn mặt rỗ, thân hình cao lớn với những đường nét thô
kệch. Chị sống bằng nghề thuyền lưới vó với chồng và đàn con đông đúc trên một chiếc
thuyền. Cuộc sống của gia đình chị khổ cực thiếu thốn, có những thời điểm biển động, cả
nhà phải ăn cây xương rồng luộc chấm muối cả tháng trời. lOMoARcPSD|27879799
-Không chỉ vậy, chị còn thường xuyên bị chồng đánh đập một cách tàn nhẫn “ba ngày một
trận nhẹ, năm ngày một trận nặng”, mặc dù bị chồng đánh, chị vẫn cam chịu “Không hề kêu
một tiếng, không chống trả, cũng không tìm cách chạy trốn”
-Nghệ sĩ Phùng chứng kiến cảnh chị bị chồng đánh. Đẩu, bạn anh – cũng là chánh án tòa án
huyện – mời người đàn bà đến tòa án huyện để đưa ra hướng giải quyết chuyện gia đình của chị.
2. Phân tích đặc điểm nhân vật.
2.1. Đó là người phụ nữ khép nép sợ sệt chốn công đường, nhưng trong cuộc sống lại là
một người đàn bà từng trải và sâu sắc.
- Người đàn bà xuất hiện ở tòa án với “cái vẻ sợ sệt, lúng túng” và khi bước vào phòng thì
ngay lập tức “tìm đến một góc tường để ngồi”, ngôn ngữ xưng hô rất lễ phép và nhún
nhường “con” “quý tòa”
Một thái độ khép nép, có phần đáng thương của một người dân ít khi đặt chân đến chốn
công quyền, gợi lên ở người đọc một cảm xúc thương cảm, tội nghiệp.
-Thế nhưng ở trong một tình huống khác, khi Đẩu khuyên bỏ chồng, sau thái độ sợ hãi ban
đầu, người đàn bà đột nhiên thốt lên bằng một giọng điệu trầm tĩnh, điềm đạm và cả cách
xưng hô cũng hoàn toàn thay đổi “Chị cám ơn các chú…Lòng các chú tốt, nhưng các chú
đâu có phải là người làm ăn…cho nên các chú đâu có hiểu được cái việc của các người làm
ăn lam lũ, khó nhọc”. Trong cả quá trình trò chuyện, nhiều lần người đàn bà nói những câu
rất điềm đạm và cách xưng hô như thế.
Cho ta thấy, đây là một người phụ nữ tuy ít học nhưng không phải là người kém cỏi về
nhận thức. Chị là người từng trải, sâu sắc, kín đáo và thâm trầm, ý thức được những điều
mình làm không phải là nông nổi mà đó là sự lựa chọn không thể khác trong hoàn cảnh của
mình. Một người phụ nữ rất đời thường và rất thật, được miêu tả một cách hết sức tự nhiên
và sống động, gần gũi qua ngòi bút Nguyễn Minh Châu, nhà văn đi tiên phong, quan tâm đến
con người tự nhiên, con người của đời thường
2.2. Đó là một người phụ nữ rất mực thương con, hi sinh bản thân mình vì con.
-Mặc dù bị chồng đánh đập thậm tệ, nhưng người đàn bà ấy nhất định không chịu bỏ chồng,
chấp nhận hi sinh cuộc sống của mình vì con.
+ Vì con mà chấp nhận sống với sự bạo hành của chồng “đám đàn bà hàng chài ở thuyền
chúng tôi cần phải có người đàn ông để chèo chống khi phong ba, để cùng làm ăn nuôi nấng
đặng một sắp con nhà nào cũng trên dưới chục đứa”
+ Những lời lẽ đúc kết rất giản dị mà sâu sắc về thiên chức làm mẹ của người phụ nữ “Ông
trời sinh ra người đàn bà là để đẻ con, rồi nuôi con cho đến khi khôn lớn cho nên phải gánh
lấy cái khổ” gợi lên sự cảm thương ở người nghe, người đọc
+ “Đàn bà ở thuyền chúng tôi phải sống cho con chứ không thể sống cho mình…”
Ở người đàn bà ta thấy thấp thoáng bóng dáng của rất nhiều người phụ nữ Việt, chịu
thương chịu khó, tần tảo và giàu đức hi sinh.
-Mọi niềm vui nỗi buồn của chị đều hướng cả vào con
+ Niềm vui của chị rất giản dị, thậm chí nhỏ nhoi “vui nhất là lúc ngồi nhìn đàn con tôi
chúng nó được ăn no”
+ Chị khóc khi nghe Phùng nhắc đến thằng Phác, đứa con mà chị yêu nhất vì nó giống người chồng của chị
+ Chị không muốn con mình làm gì có lỗi đối với bố nên đã phải gửi Phác nhờ ông ngoại nuôi nấng và chăm sóc lOMoARcPSD|27879799
Đó là một người mẹ hết lòng yêu thương con, có thể hi sinh bản thân mình, đó là hình ảnh
“cá chuối đắm đuối vì con” chúng ta có thể thấy rất nhiều trong cuộc sống 2.3. Đó là một
người phụ nữ vị tha đối với chồng.
-Kể về chồng với thái độ biết ơn và thấu hiểu:
+ Đó là người đàn ông đã cứu vớt cuộc đời của chị, cho chị một cuộc sống hạnh phúc lứa đôi
+ Thấu hiểu bản tính của chồng trước kia là “một anh con trai cục tính nhưng hiền lành lắm,
không bao giờ đánh đập tôi”, chỉ vì hoàn cảnh khó khăn túng quẫn nên mới thay tính đổi nết như vậy.
+ Giải thích hoàn cảnh gia đình nghèo khổ, túng quẫn vì chồng trốn quân dịch
+ Nhận lỗi về mình “cái lỗi chính là đám đàn bà ở thuyền đẻ nhiều quá, mà thuyền lại chật”
+ “Mong các chú lượng tình cho cái sự lạc hậu, đừng bắt tôi bỏ nó”
-Lựa chọn đồng cảm với chồng bằng việc chấp nhận để mình bị đánh, hiểu rằng đó là hành
động để giải tỏa những bức bối của cuộc sống nghèo túng đói khổ
Đây là người phụ nữ yêu chồng, thương chồng và thấu hiểu, cảm thông, vị tha đối với
chồng, chấp nhận trở thành nơi để người chồng trút những buồn bực bi phẫn của cuộc sống.
Sự lựa chọn này khiến người khác vừa bực lại vừa thương
- Chị cũng biết chắt lọc những niềm hạnh phúc nhỏ nhoi bình dị “ở trên thuyền cũng có lúc
vợ chồng con cái chúng tôi sống hòa thuận, vui vẻ”
-Thông qua nhân vật, nhà văn muốn gửi gắm: Niềm thương cảm và trân trọng đối với người
phụ nữ chịu nhiều cơ cực song vẫn giữ được những phẩm chất tốt đẹp và đáng quý.
2.4. Nghệ thuật khắc họa nhân vật:
- Xây dựng tình huống độc đáo để nhân vật bộc lộ phẩm chất, tính cách một cách tự nhiên,gần gũi
- Sự đối lập giữa diện mạo bên ngoài và tính cách phẩm chất bên trong
- Ngôn ngữ kể chuyện bình dị, gần gũi, có những câu nói đúc kết cuộc sống giản dị mà sâusắc.
3. Nhận xét quan niệm về cách nhìn cuộc sống và con người mà nhà văn gửi gắm qua nhân vật. -
Giá trị nhận thức về con người và cuộc sống, cần phải có cái nhìn đa diện, nhiều
chiều- Cần phải có sự suy xét chu đáo trước khi giải quyết một sự việc, một tình huống của cuộc đời -
Tiếng chuông cảnh báo về nạn bạo hành trong rất nhiều gia đình Việt lúc bấy giờ, chỉ
vìcuộc sống quá khó khăn cơ cực mà phụ nữ và trẻ em trở thành nạn nhân của thói bạo hành
Nỗi day dứt của người nghệ sĩ Nguyễn Minh Châu, một nhà văn luôn quan tâm đến con
người nhỏ bé, những số phận cá nhân trong những hoàn cảnh phức tạp đời thường. Đây
chính là cảm hứng thế sự, nguồn cảm hứng lớn trong văn NMC thời kì đổi mới văn học (mà
NMC là nhà văn đi tiên phong) C. KẾT BÀI. -
Trong truyện ngắn “Chiếc thuyền ngoài xa”, nhân vật người đàn bà hàng chài đã để lại
ấntượng sâu sắc, đầy sức ám ảnh đối với người đọc, khiến người đọc liên tưởng đến bao
nhiêu người phụ nữ nghèo khổ, lam lũ và vất vả cơ cực giữa dòng đời -
Có thể nói nhân vật người đàn bà hàng chài chính là một hình tượng thành công trong
tácphẩm của NMC, trở thành một hình tượng điển hình, mang giá trị nhân văn sâu sắc và
làm nên sức sống của tác phẩm. -
Cũng qua đó, ta có thể cảm nhận một cách sâu sắc quan niệm của nhà văn Nguyễn
MinhChâu về cách nhìn nhận đối với cuộc sống và con người.
Document Outline
- A. MỞ BÀI
- B. THÂN BÀI 1. Giới thiệu chung
- 2. Phân tích bức tranh cuộc sống được thể hiện qua
- 3. Nhận xét về tình huống nhận thức trong tác phẩm
- C. KẾT BÀI
- ĐỀ 5: (TP Chiếc thuyền ngoài xa)
- A. MỞ BÀI
- B. THÂN BÀI 1. Khái quát về truyện ngắn, đoạn tríc
- C. KẾT BÀI
- A. MỞ BÀI
- B. THÂN BÀI