Dàn ý phân tích bài thơ "Sao tháng Năm" của Tố Hữu - Văn học Việt Nam

SÁNG THÁNG NĂM
Vui sao một sáng tháng Năm
Đường về Việt Bắc lên thăm Bác Hồ
Suối dài xanh mướt nương ngô
Bốn phương lồng lộng thủ đô gió ngàn… Bác kêu con đến bên bàn
Bác ngồi Bác viết nhà sàn đơn sơ
Con bồ câu trắng ngây thơ
Nó đi tìm thóc quanh bồ công văn
Lát rồi, chim nhé, chim ăn
Bác Hồ còn bận khách văn đến nhà. Bàn tay con nắm tay cha
Bàn tay Bác ấm vào da vào lòng.
Bác ngồi đó, lớn mênh mông
Trời xanh biển rộng ruộng đồng nước non. . *MỞ BÀI:
1. Giới thiệu chung về tác phẩm:
- Bài thơ được sáng tác bởi nhà thơ Tố Hữu, một trong những cây bút xuất sắc
của văn học cách mạng Việt Nam.
- Bài thơ “Sáng tháng Năm” được nhà thơ Tố Hữu sáng tác vào tháng 5/1951 tại chiến khu Việt Bắc.
- Tác phẩm "Sáng tháng Năm" là bài thơ nổi tiếng, thể hiện tình cảm sâu nặng,
kính trọng và lòng biết ơn của nhân dân đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh.
2. Giới thiệu về tầm quan trọng của bài thơ:
- Bài thơ không chỉ ca ngợi công lao, sự hy sinh của Bác Hồ trong sự nghiệp
cách mạng mà còn thể hiện hình ảnh Bác Hồ với những phẩm chất giản dị nhưng vĩ đại.
- Tác phẩm mang đến cho người đọc một hình ảnh Bác Hồ gần gũi, thiêng liêng,
từ đó khơi dậy lòng yêu nước và ý chí đấu tranh của dân tộc.
3. Dẫn vào nội dung chính:
- Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng phân tích về nội dung, nghệ thuật và
hiệu quả của bài thơ, từ đó làm rõ những giá trị tinh thần và văn hóa mà bài thơ mang lại. *THÂN BÀI:
1. Tình cảm đối với Bác Hồ: Nội dung:
- Cảm xúc vui sướng, hạnh phúc dâng trào khi được lên thăm Bác:
"Vui sao một sáng tháng Năm
Đường về Việt Bắc lên thăm Bác Hồ"
+ Thời gian “tháng Năm” là thời gian đặc biệt, ấy là ngày sinh nhật của Bác,
ngày một vị lãnh tụ vĩ đại được sinh thành. Không chỉ riêng tác giả mà cả nước
dường như cũng hòa mình vào không khí vui tươi ấy.
+ Hình ảnh "Đường về Việt Bắc" gợi không gian thân thuộc, gắn liền với Bác
và cách mạng. Trở về Việt Bắc cũng là trở về cội nguồn cách mạng.
"Suối dài xanh mướt nương ngô
Bốn phương lồng lộng thủ đô gió ngàn. ."
+ Thiên nhiên tươi đẹp, tràn đầy sức sống như hòa chung niềm vui với con người.
+ Từ "xanh mướt" gợi hình ảnh mát lành, trong trẻo, tượng trưng cho sức sống cách mạng.
+ Hình ảnh “ nương ngô” gợi sự trù phú, ấm no, đủ đầy. Nghệ thuật
- Giọng thơ vui tươi, phấn khởi.
- Ngôn ngữ giản dị “ lên thăm” gợi sự gần gũi, tình cảm thắm thiết giữa tác giả với Bác.
- Từ cảm thán "Vui sao" diễn tả niềm vui rộn ràng, chân thành của tác giả ngày lên thăm Bác.
- Từ láy “lồng lộng" mở ra một khoảng không gian rộng lớn khắp bốn phương,
qua đó còn gợi lên tầm vóc vĩ đại của Bác.
2. Vẻ đẹp của hình tượng Bác Hồ: Nội dung:
- Bác Hồ là người sống giản dị, khiêm tốn:
o Bác sống trong ngôi nhà sàn đơn sơ, giản dị, không xa hoa.
o Hình ảnh Bác làm việc: “Bác ngồi Bác viết nhà sàn đơn sơ” → thể hiện sự tận tụy, cần mẫn.
- Bác Hồ luôn tận tụy vì dân, vì nước:
Bác luôn bận rộn với công việc cách mạng, lo cho dân, cho nước.
o “Lát rồi, chim nhé, chim ăn / Bác Hồ còn bận khách văn đến nhà” →
thể hiện sự hy sinh, trách nhiệm lớn lao của Bác.
o Hình ảnh con chim bồ câu và bồ công văn: sự đan xen giữa đời thường
và sự nghiệp cách mạng.
- Bác Hồ là biểu tượng lớn lao của dân tộc:
o “Bác ngồi đó, lớn mênh mông” → Bác không chỉ là con người bình
thường mà là linh hồn dân tộc.
o “Trời xanh biển rộng ruộng đồng nước non” → Bác vĩ đại, trường tồn cùng đất nước. Nghệ thuật:
- Hình ảnh mang tính biểu tượng: Hình ảnh Bác gắn với thiên nhiên, đất nước
(trời xanh, biển rộng) thể hiện tầm vóc lớn lao.
- Nhân hóa: “Con bồ câu trắng ngây thơ / Nó đi tìm thóc quanh bồ công văn” →
Nhấn mạnh sự hòa hợp giữa Bác và thiên nhiên.
- So sánh đầy sức gợi: “Bác ngồi đó, lớn mênh mông / Trời xanh biển rộng
ruộng đồng nước non” → Hình tượng Bác vĩ đại, trường tồn cùng đất nước.
3. Sự gắn bó thân thiết giữa Bác Hồ và nhà thơ: Nội dung:
a. Tình cảm gần gũi giữa nhà thơ và Bác qua hình ảnh bàn tay
- “Bàn tay con nắm tay cha”:
○ Bác Hồ hiện lên như một người cha gần gũi, thân thương trong gia đình.
○ Nhà thơ tự nhận mình là “con”, biểu hiện lòng kính yêu, tôn trọng và gần gũi với Bác.
- “Bàn tay Bác ấm vào da vào lòng”:
○ Từ “ấm” gợi lên sự che chở và tình thương yêu lớn lao mà Bác
dành cho mọi người và cả nhà thơ.
○ Sự truyền cảm giác yêu thương không chỉ qua “bàn tay” mà thấm
vào cả “lòng” - biểu trưng cho sự đồng điệu về tâm hồn.
b. Hình ảnh Bác Hồ lớn lao, bao dung, gắn với quê hương đất nước
- “Bác ngồi đó, lớn mênh mông”:
○ Từ “lớn mênh mông” khẳng định hình tượng Bác Hồ không chỉ là
một con người mà còn là biểu tượng của dân tộc, đất nước.
○ Thể hiện sự kính trọng, ngưỡng mộ vô bờ mà nhà thơ dành cho Bác.
- “Trời xanh biển rộng ruộng đồng nước non”:
○ Liên tưởng Bác với thiên nhiên bao la của quê hương Việt Nam,
gợi tình yêu của Bác gắn bó chặt chẽ với đất nước.
○ Qua đó, tình cảm của nhà thơ dành cho Bác không chỉ là tình cá
nhân mà còn chứa đựng lòng yêu nước nồng nàn.
c. Mối quan hệ như cha - con, thầy - trò đầy ý nghĩa
- Bác Hồ như người cha dẫn lối:
○ Bác hiện lên như một người cha hiền từ, gần gũi và che chở cho
mọi người. Tình cảm "ấm áp" từ bàn tay Bác mang lại cảm giác an toàn và tin tưởng.
○ Hình ảnh "Bác ngồi đó, lớn mênh mông" cho thấy Bác không chỉ
vĩ đại về tầm vóc mà còn là người dẫn đường, chỉ lối cho nhà thơ
và những người con Việt Nam trên con đường cách mạng. Bác là
ngọn hải đăng soi sáng tương lai.
- Tình cảm kính trọng và học hỏi:
○ Nhà thơ xưng "con" thể hiện lòng kính yêu sâu sắc và khao khát
được học hỏi từ Bác.
- Sự kết nối tâm hồn và tình yêu đất nước:
○ Bàn tay Bác thấm vào "da vào lòng" biểu thị sự đồng điệu về tâm hồn.
○ Tình yêu quê hương đất nước: Việc liên tưởng Bác với "Trời xanh
biển rộng ruộng đồng nước non" khẳng định tình yêu quê hương
đất nước là sợi dây gắn kết bền chặt giữa Bác và nhà thơ. Cả hai
đều dành trọn cuộc đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc và
xây dựng một Việt Nam tươi đẹp. Nghệ thuật:
- Biểu cảm: “Bàn tay con nắm tay cha”: Hình ảnh “bàn tay” không chỉ là chi tiết
vật lý, mà còn tượng trưng cho tình yêu thương, sự che chở và bảo bọc. Điều
này giúp khán giả cảm nhận được mối quan hệ gần gũi và thiêng liêng giữa Bác và nhà thơ.
- So sánh: “Bác ngồi đó, lớn mênh mông”: Câu thơ sử dụng biện pháp so sánh
để nhấn mạnh tầm vóc vĩ đại của Bác Hồ, tầm quan trọng và sức ảnh hưởng của Bác trong lòng dân tộc.
- Liệt kê: “Trời xanh biển rộng ruộng đồng nước non”: “trời”, “biển”, “ruộng
đồng”, “nước non” gợi lên một bức tranh phong cảnh rộng lớn, tươi đẹp của quê
hương Việt Nam →Không chỉ thể hiện tình yêu thiên nhiên mà còn khẳng định
sự gắn bó giữa Bác và đất nước.
- Nhân hóa: “Bàn tay Bác ấm vào da vào lòng”: Tác giả nhân hóa bàn tay Bác
như một phần không thể thiếu trong cuộc sống của mọi người, thể hiện sự gắn
bó chặt chẽ giữa Bác và dân tộc. * KẾT BÀI:
1. Tổng kết nội dung và nghệ thuật của bài thơ:
- Bài thơ "Bác Hồ" là sự kết hợp tuyệt vời giữa nội dung sâu sắc, nghệ thuật
tinh tế và hiệu quả mạnh mẽ. Tác giả đã khắc họa hình ảnh Bác Hồ vừa gần gũi,
thân thiết, lại vừa vĩ đại, là biểu tượng của sự hy sinh và trí tuệ.
- Những hình ảnh, từ ngữ trong bài thơ không chỉ thể hiện lòng kính trọng đối
với Bác mà còn khắc ghi trong tâm trí người đọc về một thời kỳ lịch sử hào
hùng và sự lãnh đạo sáng suốt của Bác.
2. Khẳng định thông điệp của tác phẩm:
- Bài thơ không chỉ là lời ca ngợi Bác Hồ mà còn là lời nhắc nhở về trách nhiệm
của mỗi thế hệ trong việc giữ gìn và phát huy những giá trị mà Bác đã để lại cho dân tộc.
- Tình cảm của tác giả đối với Bác Hồ không chỉ là sự tôn kính mà còn là sự
quyết tâm thực hiện lý tưởng cách mạng và giữ vững sự nghiệp độc lập, tự do của dân tộc. 3. Lời kết:
Bài thơ “Bác Hồ” của Tố Hữu sẽ mãi là một tác phẩm bất hủ, là nguồn cảm
hứng bất tận cho những ai yêu nước và tôn thờ những giá trị nhân văn cao cả mà
Bác Hồ đã cống hiến cho dân tộc và thế giới.
Document Outline

• SÁNG THÁNG NĂM
• *MỞ BÀI:
• 2.Giới thiệu về tầm quan trọng của bài thơ:
• 3.Dẫn vào nội dung chính:
• Nghệ thuật
• 2.Vẻ đẹp của hình tượng Bác Hồ:
• Nghệ thuật:
• 3.Sự gắn bó thân thiết giữa Bác Hồ và nhà thơ:
• Nghệ thuật:
• * KẾT BÀI:
• 2.Khẳng định thông điệp của tác phẩm:
• 3.Lời kết: