Dàn ý phân tích thơ Bằng Việt - Bếp lửa (HS Văn 12)

Dàn ý phân tích thơ I. Mở bài:
- Dẫn dắt giới thiệu tên tác giả, tác phẩm ( lồng 1 câu nhận định VH)
- Nêu vấn đề nghị luận : đặc sắc về nội dung và nghệ thuật của văn bản.
- Giới thiệu đoạn trích II. Thân bài: 1. Khái quát
- Giới thiệu vài nét về tác giả ( được giới thiệu trong đề thi)
- Giới thiệu về tác phẩm : vị trí, xuất xứ, hoàn cảnh ra đời
( Căn cứ vào phần trích dẫn trong đề)
- Khái quát vấn đề nghị luận :
+ KQ đặc sắc về nội dung: chủ đề, tư tưởng, mạch cảm
xúc, cảm hứng chủ đạo
+ KQ về nghệ thuật: vần, nhịp, số chữ, số dòng, kết hợp
yếu tố miêu tả, biểu cảm
2. Phân tích, đánh giá đặc sắc về nội dung và nghệ
thuật của bài thơ
( Phân tích bài thơ/đoạn thơ: trích thơ rồi lần lượt phân
tích những từ ngữ, hình ảnh, biện pháp tu từ, v.v…. trong
từng câu thơ, giải mã đúng từ ngữ, hình ảnh đó để giúp
người đọc cảm thấy được những cái hay, cái đặc sắc về nội
dung, nghệ thuật cuả bài thơ.
Lưu ý: Nên phân tích từ nghệ thuật đến nội dung, khi
phân tích phải dựa vào từ ngữ có trong bài thơ, hoàn cảnh
ra đời, phong cách sáng tác của tác giả để tránh suy diễn
miên man, không chính xác, cụ thể)
* Phân tích khổ thơ thứ nhất :
+ Nêu nội dung chính của khổ thơ thứ nhất: (Trích thơ…)
+ Áp dụng các thủ pháp phân tích thơ để phân tích những
hình ảnh, từ ngữ, biện pháp nghệ thuật tu từ, nhịp điệu,
v.v. trong từng câu thơ; giải mã những từ ngữ, hình ảnh đó
có ý nghĩa gì, nó hay, đặc sắc ở chỗ nào.
+ Từ đó làm bật lên tình cảm, cảm xúc của nhân vật trữ tình, thông điệp
* Phân tích khổ thơ thứ hai:
+ Cách làm tương tự khổ thứ nhất.
+ Rồi cứ tiếp tục như thế đến hết bài.
(Lưu ý: đôi khi có thể phân tích hai khổ thơ cùng một lúc
nếu hai khổ thơ cùng một ý nghĩa)
3. Nhận xét đánh giá bài thơ:
+ Dẫn 1 câu nhận định có liên quan
+ Đánh giá về nội dung, tư tưởng của bài thơ. (Nét đặc sắc
về nội dung của bài thơ là gì?
+ Đánh giá đặc sắc về nghệ thuật: thể thơ, ngôn ngữ,
giọng điệu, hình ảnh, biện pháp tu từ,...
+ Liên hệ với bài thơ có cùng chủ đề
+ Đánh giá về phong cách tác giả. (Qua bài thơ em thấy
tác giả là người như thế nào; có thể nói thêm những đặc
điểm về phong cách nghệ thuật và đóng góp của nhà thơ
trên văn đàn lúc bấy giờ). III. Kết bài:
+ Khẳng định lại toàn bộ giá trị về nội dung, nghệ thuật của bài thơ.
+ Liên hệ bản thân và cuộc sống (nếu có). Minh hoạ
BẾP LỬA CỦA BẰNG VIỆT MB:
“ Thơ là tiếng nói của tình cảm” ( Hoài Thanh).
Thực vậy, nhũng tình cảm đẹp đẽ về gia đình, quê hương được gửi gắm
vào thơ thật xúc động biết bao. Trong tâm khảm của những
người con xa xứ, tình cảm ấy thật da diết. Thương làm sao
những âm thanh, cảnh sắc quê nhà, nhớ làm sao tiếng ru
ầu ơ của mẹ, mái tóc bạc phơ của bà- người đã tần tảo,
chăm chút nuôi ta khôn lớn. Bài thơ Bếp lửa của Bằng Việt
đã thổi một nguồn sống mới thức tỉnh những năm tháng
tuổi thơ tình yêu gia đình trong hàng triệu trái tim con
người. Đây là bài thơ tiêu biểu nhất cho hồn thơ BV, một
hồn thơ tài hoa, nồng hậu, nghĩa tình. Trong đó tiêu biểu là đoạn thơ:
“ Mấy chục năm rồi đến tận bây giờ .......
Sớm mai này bà nhóm bếp lên chưa? “ TB 1. Khái quát
- Bài thơ "Bếp lửa" là một trong các bài thơ hay nhất, tiêu
biểu nhất cho đặc điểm thơ, phong cách nghệ thuật và sự
nghiệp cầm bút của ông. Tác phẩm được sáng tác năm
1963, khi tác giả đang là sinh viên ngành luật bên Liên Xô,
là tập thơ đầu tay của Bằng Việt, sau được đưa vào tuyển
tập "Hương cây - Bếp lửa" cùng với Lưu Quang vũ.
- Bằng thể thơ tám chữ, cách gieo vần chân, ngắt nhịp linh
hoạt, giọng thơ da diết nhớ thương, sự kết hợp hài giữa
yếu tố miêu tả và biểu cảm, BL đã thể hiện thật sâu sắc
cảm xúc của nhân vật trữ tình . Với chủ đề ngợi ca tình
cảm gia đình, mạch cảm xúc của bài thơ đi từ hồi tưởng
đến hiện tại, từ kỉ niệm đến suy ngẫm, BV bộc lộ nỗi nhớ
niềm biết ơn, sự kính trọng của người cháu đối với người
bà, đối với gia đình, đối với quê hương, đất nước.
2. Phân tích, đánh giá đặc sắc về nội dung và nghệ
thuật của bài thơ
* “ Thơ là tiếng nói của tình cảm” ( Hoài Thanh).
Thực vậy, tình cảm sâu săc của ng cháu dành cho bà
thể hiện thật xúc động. Bồi hồi những kí ức tuổi thơ,
cháu bâng khuâng nghĩ về bà:
Lận đận đời bà biết mấy nắng mưa
Mấy chục năm rồi, đến tận bây giờ
Bà vẫn giữ thói quen dậy sớm
Nhóm bếp lửa ấp iu nồng đượm,
Nhóm niềm yêu thương, khoai sắn ngọt bùi,
Nhóm niềm xôi gạo mới, sẻ chung vui,
Nhóm dậy cả những tâm tình tuổi nhỏ...
Ôi kỳ lạ và thiêng liêng – bếp lửa!
+ Đảo ngữ với từ láy “lận đận” nhấn mạnh sự tảo tần,
vất vả. Hình ảnh “biết mấy nắng mưa” gợi sự gian khổ
trong cuộc đời đã in dấu trên mái tóc bạc trắng, trên đôi
vai gầy guộc của bà.. Câu thơ nghe thật xót xa. Thời gian
thản nhiên đi qua để đến khi ngoái lại ‘đã mất chục năm
rồi’ mới cảm nhận hết được chiều dài của cuộc đời. Bà đã
nhóm bếp lửa trong suốt cuộc đời mình bằng tất cả tấm
lòng đôn hậu của bà đối với con cháu.
+ Điệp ngữ nhóm được láy lại đến 4 lần, đan kết với
những chi tiết rất thực và gần gũi thân quen. Vị ngọt bùi
của khoai sắn, hương vị ngào ngạt của nồi xôi gạo
mới, ..đều do bàn tay tần tảo của bà nhóm lên. Bà đã
nhen nhóm, nuôi dưỡng trong lòng con cháu bao “niềm
yêu thương”, bao ước mơ, hoài bão. Tâm hồn và khát
vọng tuổi thơ đã sang bừng lên từ ngọn lửa do bà “nhóm”
suốt mấy chục năm trời.
+ Câu thơ “Ôi..bếp lửa” bao trùm ý toàn bài. Bếp lửa
của bà kì lạ vì không có gì có thể dập tắt được, nó cháy
lên trong mọi cảnh ngộ; thiêng liêng vì nơi đây ấp ủ và
sáng lên mãi tình cảm của bà cháu trong cuộc đời của
mỗi con người yêu gia đình, quê hương. Bà là người nhóm
lửa, giữ lửa, truyền lửa cho các thế hệ nối tiếp.
*Những dòng thơ cuối là bao nhớ thương mà cháu dành cho bà:
Giờ cháu đã đi xa. Có ngọn khói trăm tàu,
Có lửa trăm nhà, niềm vui trăm ngả,
Nhưng vẫn chẳng lúc nào quên nhắc nhở:
- Sớm mai này, bà nhóm bếp lên chưa?...
- Bốn câu thơ kết thể hiện một cách đằm thắm tình
thương nhớ, lòng kính yêu và biết ơn của đứa cháu bé
bỏng nay đi xa. Dấu chấm ỏ giũa dòng thỏ nhủtiếng nấc
nghẹn trong lòng thi sĩ khi giật mình về khoảng cách xa
vời vợi, về thục tế chia cách đên đaun lòng. Cuộc đời mới
thật vui, thật đẹp, đã có “khói trăm tàu”, “lửa trăm
nhà’nhưng vẫn không nguôi nhớ bà, nhớ bếp lửa gia đình
thương yêu. Giọng thơ trở nên đằm thắm ngọt ngào.
- Dù ở đâu, làm gì bây giờ và mãi mãi người cháu không
thể quên bà và bếp lửa. Câu thơ kết trở về thời hiện tại.
Nhà thơ lại muốn hỏi bà, nhắc bà việc nhóm bếp để nói
cái ý không bao giờ quên quá khứ, không bao giờ quên
được hình ảnh bà, của một thời thơ ấu nghèo khổ gian
nan và ấm áp nghĩa tình. Như vậy, hình ảnh trung tâm mở
đầu khơi nguồn mạch cảm xúc của nhà thơ đã được khép
lại bằng chính hình ảnh đấy.
- Không gian và thời gian xa cách, dù cuộc đời có đổi thay
nhưng tình thương nhớ bà vẫn thiết tha, mãnh liệt. Cảm
xúc thơ như những lớp sóng cuộn trong lòng người., âm vang mãi tình bà -cháu.
3. Nhận xét đánh giá bài thơ:
- BL là một bài thơ cảm động, dạt dào tình cảm với giọng
điệu, nhịp điệp phù hợp. Đó là giọng nồng đượm thiết tha,
là nhịp bập bồng của lửa, là giọng kể trào dâng bao niềm
xúc cảm nồng nàn, ấm nóng . Các biện pháp tu từ điệp
ngữ, nhân hoá, ẩn dụ được khai thác một cách hiệu quả
Đặc biệt, Nhà thơ sáng tạo hình tượng BL vừa thực vừa
mang ý nghĩa biểu tượng sâu sắc.
- Đọc bài thơ, ta bỗng xao xuyến khi nghĩ đến tình bà cháu
trong Tiếng gà trưa của Xuân quỳnh với nhũng vần thơ
chứa chan cảm xúc:Cháuchiếnđấu hôm nay Vì tình yêu tổ quốc Vì xóm làng thân thuộc Bà ơi cũng vì bà Vì tiếng gà cục tác Ổ trứng hồng tuổi thơ
Cùng với những áng thơ của Xuân Quỳnh, Bếp lửa của
Bằng Việt đã làm tình cảm bà cháu trơ thảnh bất tử như
Selly đã nói “thơ ca làm cho tất cả những gì tốt đẹp nhất
trên đời trở thành bất tử. KB:
"Bếp lửa" là một bài thơ hay và độc đáo. Bài thơ không chỉ
nói về bà, về tình bà cháu mà còn có ý nghĩa triết lý thầm
kín. Những gì là thân thiết nhất của tuổi thơ mỗi người đều
có lúc tỏa sáng, nâng đỡ con người suốt cả cuộc đời. Tình
yêu thương và lòng biết ơn bà chính là một biểu hiện của
tình yêu thương, gắn bó với gia đình, quê hương và đó
cũng là khởi đầu của tình người, tình yêu nước.
Document Outline

• Dàn ý phân tích thơ
• II.Thân bài:
  • 1.Khái quát
  • 2.Phân tích, đánh giá đặc sắc về nội dung và nghệ th
  • *Phân tích khổ thơ thứ nhất :
  • *Phân tích khổ thơ thứ hai:
  • 3.Nhận xét đánh giá bài thơ:
• III.Kết bài:
• Minh hoạ
• MB:
  • “ Thơ là tiếng nói của tình cảm” ( Hoài Thanh).
• TB
  • 2.Phân tích, đánh giá đặc sắc về nội dung và nghệ th
  • *Những dòng thơ cuối là bao nhớ thương mà cháu dàn
    • 3.Nhận xét đánh giá bài thơ:
• KB: