Đất phèn là gì? Tính chất và các biện pháp cải tạo đất phèn

Đất phèn là gì? Tính chất và các biện pháp cải tạo đất phèn 1. Đất phèn là gì?
Đất phèn thường được gọi là đất chua mặn là một loại đất độc đáo được tạo
ra thông qua quá trình hình thành dài hạn trong đó có accid sulfuric chế tạo
nên một môi trường có đặc tính acid mạnh. Ảnh hưởng của loại đất này kéo
dài theo thời gian và có tác động tiêu cực đối với sự phát triển của cây trồng
và cả hệ sinh thái sự sống trong nó.
Việc xác ddihj đất phèn yêu cầu có kiến thức về màu sắc, cấu trúc, mùi của
nó. Đất phèn thường có màu đen hoặc nâu đậm, có cấu trúc đất glay mạnh ở
tầng C và có mùi đặc trưng của lưu huỳnh và khí H2S tất cả đều là những
đặc điểm đặc trưng để phân biệt và xác định loại đất này.
Đất phèn có thể chia làm hai loại quan trọng dựa trên quá trình hình thành và phát triển của chúng.
- Đất phừn tiềm tàng: là loại đát phèn xuất hiện trong điều kiện khử, nghĩa là
trong môi trường thiếu oxi hoặc oxi không dễ dàng tiếp cận. Trong môi trường
khử thì các ion sulfate có thể bị khử thành các hợp chất khác như
sulfua hoặc sắt sulfide. Đất phừn chứa tiềm tàng lượng lớn các hợp chất lưu
huỳnh khử và có thể tọa ra chất độc hại như hidro trong môi trường cạn khô.
- Đất phèn hoạt động: loại đất phèn này hình thành trong điều kiện có sự oxy
hóa. Các hợp chất lưu huỳnh khử có thể bị oxi hóa thành sulfate góp phần
vào quá trình phát triển và tích tụ các ion sulfate trong đất.
2. Tính chất của đất phèn
- Thành phần cơ giới nặng và tác động lên tính chất đất: Đặc trưng của đất
phèn nằm ở thành phần cơ giới nặng, một yếu tố quan trọng có ảnh hưởng
lớn đến tính chất của đất. Đất phèn thường chứa nhiều hạt cát lớn và các hạt
cát mịn hơn có thể tụ lại tạo thành một tầng đất khá compact. Tính nặng của
thành phần cơ giới này không chỉ làm cho đất khó thoát nước mà còn gây ra
tình trạng ngập úng nước khi có trời mưa hoặc nước ngầm tăng cao. Tính
nặng này cũng làm giảm đi khả năng thông thoáng của đất tạo ra rào cản cho
rễ cây phát triển và cản trở sự thâm nhập của không khí và nước vào đất.
- Tầng đất mặt cứng và hiện tượng khô nứt: Đất phèn có một đặc điểm khá
chú ý đến là tầng đất mặn thường trở nên cứng và nứt nẻ khi khô. Điều này
xuất phát từ việc mất nước nhanh chóng từ đất, dẫn đến tình trạng khô nứt.
Khi tầng đất mặt nứt nẻ thì khả năng thấm nước giảm đi khiến nước mưa
hoặc nước tưới không thể thấm vào đất một cách hiệu quả dẫn đến tình trạng
tưới nhiều nước hơn mức cần thiết để duy trì sự sống cho cây trồng.
- Độ chua cao và ảnh hưởng đến dinh dưỡng: Đất phèn thường có độ chua
cao, có độ pH dưới mức 4 điều này đã tạo ra một môi trường kiềm cực mạnh
trong đất giúp đất hấp thụ các ion dinh dưỡng như nitrat NO3 - và kali K+.
Tuy nhiên thì độ chua cao cũng làm cho các ion canxi Ca2+ và magie Mg2+
bị biến mất khỏi đất gây ra hiện tượng trôi nổi cát và làm giảm đi khả năng
cung cấp chất dinh dưỡng cho cây.
- Chất độc hại trong đất: Đất phèn thường chứa các chất độc hại như nhôm
Al3+, sắt Fe3+, metan CH4 . hydro sulfide H2S. Những chất này có thể tác
động đến một cách tiêu cực cho sự phát triển cho cây trồng và vi sinh vật . Al
3+ và Fe 3+ có thể tạo ra các hợp chất khó tan và làm giảm đi khả năng hấp
thụ các chất dinh dưỡng của cây. Ch4 và H2S có thể gây ảnh hưởng đến hô
gấp của rễ cây và tạo ra môi trường không thích hợp để cho vi sinh vật phát triển.
- Độ phì nhiêu thấp và nghèo đạm: Đất phèn thường có độ phì nhiêu thấp,
thiếu chất hữu cơ và nghèo đạm. Điều này gây ra hạn chế đáng kể trong việc
cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng. Độ phì nhiêu thấp có thể gây ra hạn
chế trong sự hấp thụ của cây với các ion dinh dưỡng. Nghèo đạm và nghèo
mùn làm giảm đi khả năng hỗ trợ phát triển rễ mạnh mẽ và chất hữu có trong đất.
- Hoạt động vi sinh vật kém: Môi trường kiềm cực mạnh và sự hiện diện của
các chất độc hại khiến cho đất phèn có hoạt động vi sinh vật kém. Điều này
dẫn đến ciệc giảm sút đi trong quá trình phân hủy chất hữu cơ làm giảm đi
khả năng tái cấu trúc đất và cung cấp chât dinh dưỡng.
Tổng cộng lại những đặc điểm và tính chất đặc biệt của đất phèn tạo nên một
môi trường đất phức tạp và thách thức. Việc hiểu rõ các yếu tố này là quan
trọng để xác định được các biện pháp cải thiện và quản lý cũng như tận dụng
đất phèn một cách hiệu quản trong lĩnh vực nông nghiệp và làm vườn.
3. Các biện pháo cải tạo đất phèn
Có một loạt các biện pháp cải tạo đất phèn đã được liệt kê và chúng đều
đóng vai trò quan trọng tỏng việc cải thiện chất lượng đất và tạo điều kiện
thuận lợi hơn cho sự phát triển cây trồng. Dưới đây là một số biện pháp cụ thể như sau:
- Bón phân hữu cơ: Bón phân hữu cơ không chỉ là một phương pháp quan
trọng để cải thiện đất phèn mà còn là một quá trình có thể tạo sự sự cải
theienj đáng kể cho tính chất của đất. Chất hữu cơ có khả năng cải thiện cấu
trúc đất, tăng khả năng giữ nước và cung cấp chất dinh dưỡng cho cây trồng.
Khi phân hữu cơ phân hủy thì nó tạo ra các chất hữu cơ giàu chất dinh
dưỡng và tạo ra môi trường thuận lợi cho hoạt động vi sinh vật. Bón phân
hữu cơ có khả năng cải thiện khả năng hấp thụ và sử dụng hiệu quả chất
dinh dưỡng cho cây trồng làm tăng khả năng giao hóa dinh dưỡng trong đất.
- Xây dựng hệ thống tưới tiêu hợp lý: Một đặc điểm của đất phèn là khả năng
thấm nước kém và dễ khô hạn. Xây dựng hệ thống tưới tiêu hợp lý đóng vai
trò quan trọng trong việc cung cấp nước đều đặn cho cây trồng, giảm tác
động của tình trạng khô hanh và cải thiện suất sử dụng nước. Hệ thống tưới
tiêu cần được thiết kế sao cho phù hợp với đặc tính của đất phèn làm tránh
tình trạng ngập úng và giảm thiểu đi lượng mất nước không cần thiết.
- Bón vôi: Việc bón vôi có tác dụng điều chỉnh độ pH của đất phèn làm cho
môi trường đất trở nên ít kiềm. Điều này thì có thể giúp giảm thiểu tác động
của độ kiềm mạnh đối với cây trồng và cung cấp các nguyên tố vi lượng quan
trọng nhưu canxi và magie. Canxi và magie đóng vai trò quan trọng trong quá
trình phát triển của cây trồng đặc biệt là trong việc hình thành cấu trúc tế bào và trao đổi chất.
- Rửa phèn bằng cách cây sâu, phơi ải, lên liếp, xây dựng hệ thống tưới tiêu:
p Các biện pháp như cây sâu, phơi ải, lên liếp và xây dựng hệ thống tưới tiêu
nhằm mục đích rửa phèn ra khỏi tầng đất mặt. Quá trình này giúp loại bỏ các
chất độc hại như nhôm Al 3+ và sắt Fe 3+ và giảm đi tính kiềm mạnh của đất
tạo điều kiện tốt hơn cho sự phát triển của cây trồng. Việc rửa phèn có thể
thuejc hiện bằng cách ngâm đất trong nước để loại bỏ phèn ra khỏi tầng đất mặt.
- Bón phân hữu cơ, phân đạm, phân vi lượng: Bón phân hữu cơ giúp cung
cấp chất hữu cơ và cải thiện tính cơ giới của đất thì tạo điều kiện thuận lợi
cho sự phát triển của cây trồng. Bổ sung phân vi lượng giúp cung cấp các
nguyên tố vi lượng quan trọng cho sự phát triển của cây đặc biệt là trong quá
trình đất phèn nghèo chất dinh dưỡng.
Tuy nhiên thì cân lưu ý đến việc cải tạo đất phèn chua là một quá trình dài và
yêu cầu một kế hoạch cụ thể. Các biện pháp cải tạo cần được thực hiện cùng
nhau và điều chỉnh tùy theo tính chất cụ thể từng khu vực và từng loại đất phèn.
Tóm lại thì việc kết hợp và thực hiện các biện pháp cải tạo đất phèn là một
quá trình phức tạp đòi hỏi sự hiểu biết về chúng và cách thích nghi để tối ưu
hóa tính chất đất phèn và cải thiện sự phát triển của cây trồng.
Document Outline

• Đất phèn là gì? Tính chất và các biện pháp cải tạo
  • 1. Đất phèn là gì?
  • 2. Tính chất của đất phèn
  • 3. Các biện pháo cải tạo đất phèn