Đề cương môn chủ nghĩa xã hội – khoa học  Trường Đại học bách khoa - Đại học đà nẵng.

Tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới xã hội chủ nghĩa
Tư tưởng Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ nghĩa
là một trong những nội dung cốt lõi, thể hiện tầm nhìn
chiến lược của Người trong việc xây dựng một xã hội công
bằng, dân chủ, văn minh. Theo Hồ Chí Minh, con người
mới xã hội chủ nghĩa phải là con người toàn diện, có
phẩm chất đạo đức, tri thức, sức khỏe và tinh thần yêu
nước, yêu chủ nghĩa xã hội. Người nhấn mạnh: “Muốn cứu
nước và giải phóng dân tộc không có con đường nào khác
ngoài con đường cách mạng vô sản”. Trong đó, xây dựng
con người mới là nền tảng để thực hiện mục tiêu cao cả này.
Hồ Chí Minh cho rằng, con người mới xã hội chủ nghĩa
phải có đạo đức cách mạng, tức là trung với nước, hiếu
với dân, cần kiệm liêm chính, chí công vô tư. Đạo đức
cách mạng không chỉ là những phẩm chất cá nhân mà
còn là sự kết tinh của tinh thần tập thể, ý thức trách
nhiệm với xã hội và cộng đồng. Người từng nói: “Cũng
như sông thì có nguồn, có suối, mà nguồn, suối đều chảy
ra từ đất. Muốn giữ được đạo đức cách mạng, phải có ý
thức tự giác, phải rèn luyện thường xuyên”. Điều này cho
thấy tầm quan trọng của việc giáo dục, rèn luyện để mỗi
cá nhân tự hoàn thiện mình, đồng thời góp phần xây dựng
một xã hội tốt đẹp hơn.
Bên cạnh đạo đức, Hồ Chí Minh đặc biệt chú trọng đến
việc nâng cao tri thức và kỹ năng cho con người mới.
Người nhấn mạnh vai trò của học tập, bởi “học để làm
việc, làm người, làm cán bộ; học để phụng sự Đoàn thể,
giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”. Theo Người,
tri thức là công cụ để con người làm chủ bản thân, làm
chủ xã hội và góp phần xây dựng đất nước. Tuy nhiên, tri
thức phải gắn liền với thực tiễn, tránh xa bệnh lý thuyết suông hay giáo điều.
Ngoài ra, Hồ Chí Minh cũng đề cao sức khỏe và tinh thần
đoàn kết. Người cho rằng, một con người mới xã hội chủ
nghĩa phải có sức khỏe để lao động, cống hiến, và tinh
thần đoàn kết để cùng nhau xây dựng một tập thể vững
mạnh. Người từng căn dặn: “Giữ gìn dân chủ, xây dựng
nước nhà, gây đời sống mới, cái nào cũng cần có sức khỏe
mới làm nổi”. Tinh thần đoàn kết, theo Hồ Chí Minh, là sức
mạnh để vượt qua mọi khó khăn, thách thức, từ đó xây
dựng một xã hội hài hòa, tiến bộ.
Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh về con người mới xã hội chủ
nghĩa là kim chỉ nam cho việc xây dựng con người Việt
Nam trong thời đại mới. Đó là con người có đạo đức cách
mạng, tri thức sâu rộng, sức khỏe dồi dào và tinh thần
đoàn kết, cống hiến vì lợi ích chung của dân tộc và nhân
loại. Tư tưởng này không chỉ có ý nghĩa trong thời đại
cách mạng giải phóng dân tộc mà vẫn giữ nguyên giá trị
trong công cuộc đổi mới, phát triển đất nước ngày nay.
Dưới đây là một đoạn tài liệu dài khoảng 1000 chữ về tư
tưởng Hồ Chí Minh, tập trung vào khía cạnh tư tưởng Hồ
Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa
xã hội. Nội dung được trình bày một cách tổng quát, súc
tích và phản ánh đúng tinh thần tư tưởng của Người.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền
với chủ nghĩa xã hội
Tư tưởng Hồ Chí Minh là kim chỉ nam cho cách mạng Việt
Nam, trong đó tư tưởng về độc lập dân tộc gắn liền với
chủ nghĩa xã hội là một trụ cột quan trọng, thể hiện tầm
nhìn chiến lược và nhân văn sâu sắc của Người. Đây
không chỉ là nền tảng lý luận cho cuộc đấu tranh giành
độc lập mà còn là định hướng cho công cuộc xây dựng và
phát triển đất nước trong thời đại mới. Tư tưởng này được
hình thành từ thực tiễn lịch sử, sự tiếp thu tinh hoa văn
hóa nhân loại và kinh nghiệm cách mạng thế giới, kết hợp
với truyền thống yêu nước của dân tộc Việt Nam.
Hồ Chí Minh khẳng định rằng, mục tiêu cao nhất của cách
mạng Việt Nam là giành độc lập dân tộc. Trong "Tuyên
ngôn Độc lập" năm 1945, Người nhấn mạnh: “Nước Việt
Nam có quyền hưởng tự do và độc lập, và sự thật đã
thành một nước tự do, độc lập”. Tuy nhiên, độc lập dân
tộc theo tư tưởng Hồ Chí Minh không chỉ dừng lại ở việc
thoát khỏi ách thống trị của thực dân, phong kiến, mà còn
phải gắn liền với quyền tự quyết của nhân dân, xây dựng
một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh. Người cho
rằng, độc lập mà nhân dân không được hưởng hạnh phúc,
tự do thì độc lập ấy chưa trọn vẹn. Vì vậy, độc lập dân tộc
phải đi đôi với chủ nghĩa xã hội – con đường duy nhất để
đảm bảo quyền lợi cho toàn dân, đặc biệt là những tầng
lớp lao động nghèo khổ.
Hồ Chí Minh nhận thức rõ rằng, trong bối cảnh Việt Nam –
một nước thuộc địa nửa phong kiến, nền kinh tế lạc hậu,
nhân dân chịu cảnh lầm than – chỉ có chủ nghĩa xã hội
mới có thể mang lại độc lập thực sự. Người từng viết:
“Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc không có con
đường nào khác ngoài con đường cách mạng vô sản”. Chủ
nghĩa xã hội, theo Hồ Chí Minh, là một xã hội mà ở đó con
người được giải phóng khỏi áp bức, bóc lột, mọi người đều
có cơ hội bình đẳng để phát triển. Đây là lý tưởng cao
đẹp, phù hợp với khát vọng ngàn đời của dân tộc Việt
Nam về một cuộc sống no đủ, tự do.
Để thực hiện mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội, Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò của đoàn kết
dân tộc. Người cho rằng, sức mạnh của cách mạng nằm ở
sự thống nhất của toàn dân, không phân biệt giai cấp, tôn
giáo, hay dân tộc. Trong “Lời kêu gọi toàn quốc kháng
chiến” (1946), Người viết: “Chúng ta muốn hòa bình,
chúng ta phải nhân nhượng. Nhưng chúng ta càng nhân
nhượng, thực dân Pháp càng lấn tới, vì chúng quyết tâm
cướp nước ta lần nữa! Không! Chúng ta thà hy sinh tất cả,
chứ nhất định không chịu mất nước, nhất định không chịu
làm nô lệ”. Lời kêu gọi này không chỉ là lời hiệu triệu
chiến đấu mà còn thể hiện tinh thần đoàn kết, ý chí kiên
cường của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng và Hồ Chí Minh.
Bên cạnh đó, Hồ Chí Minh nhấn mạnh vai trò của Đảng
Cộng sản trong việc dẫn dắt cách mạng. Theo Người,
Đảng là lực lượng tổ chức, lãnh đạo nhân dân đi đúng con
đường cách mạng. Tuy nhiên, để thực hiện được nhiệm vụ
này, Đảng phải trong sạch, vững mạnh, gắn bó mật thiết
với nhân dân. Người căn dặn: “Đảng không phải là tổ
chức để làm quan phát tài. Nó phải làm tròn nhiệm vụ
giải phóng dân tộc, làm cho Tổ quốc giàu mạnh, đồng bào
sung sướng”. Tư tưởng này thể hiện rõ quan điểm của Hồ
Chí Minh về vai trò của Đảng trong việc kết nối lý tưởng
độc lập dân tộc với mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Về phương pháp thực hiện, Hồ Chí Minh chủ trương kết
hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại. Người nhận
thấy rằng, trong bối cảnh thế giới đang chứng kiến sự
phát triển của phong trào giải phóng dân tộc và cách
mạng vô sản, Việt Nam cần tranh thủ sự ủng hộ của các
lực lượng tiến bộ trên thế giới. Người từng nói: “Bây giờ
học thuyết nhiều, tư tưởng nhiều, nhưng tư tưởng chân
chính nhất, cách mạng nhất là chủ nghĩa Mác-Lênin”. Tuy
nhiên, Hồ Chí Minh không sao chép máy móc chủ nghĩa
Mác-Lênin mà sáng tạo, vận dụng phù hợp với điều kiện
thực tiễn của Việt Nam, tạo nên một con đường cách
mạng đặc thù, mang đậm bản sắc dân tộc.
Một điểm nổi bật trong tư tưởng Hồ Chí Minh là sự kết hợp
giữa lý luận và thực tiễn. Người không chỉ đưa ra những
định hướng lớn mà còn quan tâm đến việc tổ chức thực
hiện, từ việc xây dựng lực lượng cách mạng, giáo dục tư
tưởng cho cán bộ, đảng viên, đến việc chăm lo đời sống
nhân dân. Người nhấn mạnh: “Cách mạng là sự nghiệp
của quần chúng”. Do đó, việc giáo dục, tuyên truyền,
nâng cao nhận thức cho nhân dân là yếu tố then chốt để
đảm bảo thắng lợi của cách mạng.
Tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ
nghĩa xã hội không chỉ có ý nghĩa trong giai đoạn đấu
tranh giành độc lập mà còn là kim chỉ nam cho công cuộc
đổi mới, phát triển đất nước hiện nay. Trong bối cảnh Việt
Nam đang hội nhập quốc tế, tư tưởng này nhắc nhở
chúng ta về việc giữ vững độc lập, tự chủ, đồng thời xây
dựng một xã hội công bằng, dân chủ, văn minh, hướng tới
mục tiêu “dân giàu, nước mạnh”. Những giá trị cốt lõi
trong tư tưởng Hồ Chí Minh, như tinh thần yêu nước, đoàn
kết, nhân văn, và lý tưởng cách mạng, vẫn tiếp tục là
nguồn cảm hứng và định hướng cho các thế hệ người Việt Nam.
Tóm lại, tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền
với chủ nghĩa xã hội là một hệ thống lý luận hoàn chỉnh,
kết hợp giữa lý tưởng cách mạng và thực tiễn đấu tranh
của dân tộc Việt Nam. Đây là di sản quý báu, không chỉ
có giá trị trong lịch sử mà còn là ánh sáng soi đường cho
công cuộc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong thời đại mới.
Việc nghiên cứu, học tập và vận dụng tư tưởng này là
nhiệm vụ quan trọng để mỗi người Việt Nam góp phần
thực hiện ước mơ của Bác Hồ: một nước Việt Nam hòa
bình, thống nhất, độc lập, dân chủ và giàu mạnh.