Đề cương ôn tập giữa học kì 2 môn Ngữ văn 6 sách Cánh diều

UBND QUẬN….
ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP GIỮA HỌC KÌ II TRƯỜNG THCS ……
MÔN: NGỮ VĂN - LỚP 6 Năm học: 2023- 2024
I. PHẦN VĂN BẢN - ÔN CÁC KIẾN THỨC: 1.Văn bản truyện: * Yêu cầu chung:
Học sinh cần nắm được:
- Khái niệm truyện đồng thoại. - Tóm tắt truyện.
- Nhận biết được một số yếu tố hình thức (chi tiết, cốt truyện, nhân vật, người kể
ngôi thứ nhất và ngôi thứ ba,. .), nội dung (đề tài, chủ đề, ý nghĩa, thái độ người kể. .)
- Cảm nhận: chi tiết đặc sắc; nhân vật trong truyện. 2. Văn bản thơ: * Yêu cầu chung:
Học sinh cần nắm được:
- Khái niệm thơ có yếu tố tự sự, miêu tả . - Tác giả.
- Tác phẩm: hoàn cảnh ra đời của tác phẩm; nhận biết được những đặc điểm
hình thức (vần, nhịp, biện pháp tu từ, yếu tố tự sự và miêu tả,. .), nội dung (đề tài,
chủ đề, cảm xúc, ý nghĩa,. .) của bài thơ có yếu tố tự sự và miêu tả. - Thuộc lòng thơ.
- Nội dung, nghệ thuật chính của văn bản.
- Cảm nhận, phân tích được những câu thơ, đoạn thơ hay; chi tiết đặc sắc.
II. PHẦN TIẾNG VIỆT - ÔN CÁC KIẾN THỨC:
- Mở rộng chủ ngữ; Biện pháp tu từ hoán dụ. * Yêu cầu chung:
Học sinh cần nắm được:
- Khái niệm, phân loại, tác dụng…
- Xem lại các bài tập trong SGK.
- Vận dụng kiến thức vào việc đặt câu, viết đoạn, bài Tập làm văn.
III. PHẦN TẬP LÀM VĂN - ÔN CÁC KIẾN THỨC: 1.Văn tự sự. * Yêu cầu chung:
Học sinh cần nắm được: - Phương pháp làm bài.
- Biết kể về một trải nghiệm đáng nhớ.
- Viết được đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về một bài thơ có yếu tố tự sự, miêu tả.
2. Viết đoạn văn ghi lại cảm nghĩ về bài thơ lục bát. * Yêu cầu chung:
Học sinh cần nắm được: - Phương pháp làm bài.
- Viết được đoạn văn ghi lại cảm xúc khi đọc một bài thơ lục bát.
3. Trình bày ý kiến về một vấn đề. * Yêu cầu chung:
Học sinh cần nắm được: - Phương pháp làm bài.
- Bước đầu biết trình bày ý kiến về một vấn đề.
- Biết trình bày ý kiến của bản thân về một vấn đề. LUYỆN TẬP:
Bài 1: Xác định biện pháp tu từ được sử dụng trong từng trường hợp sau: a.
Một tiếng chim kêu sáng cả rừng. b.
Mồ hôi mà đổ xuống đồng
Lúa mọc trùng trùng sáng cả đồi nương. c. Thân em vừa trắng
lại vừa tròn Bảy nổi
ba chìm với nước non. d.
Vì sao? Trái Đất nặng ân tình
Nhắc mãi tên Người: Hồ Chí Minh Gợi ý:
a. Ẩn dụ: Tiếng chim kêu như một chiếc chuông, một chiếc đồng hồ báo
thức đánh thức, gọi dậy vạn vật khiến cả khu rừng bừng sáng lên.
b. Hoán dụ: Hình ảnh “mồ hôi” được dùng để chỉ công sức, sự vất vả của người nôngdân.
c, Ẩn dụ: Hình ảnh chiếc bánh trôi “vừa trắng lại vừa tròn” giống với vẻ
đẹp ngoại hình của người phụ nữ; Cách luộc bánh trôi bảy phần nổi, ba
phần chỉm cũng giống như cuộc đời chìm nổi, phụ thuộc của người phụ nữ trong xã hội xưa.
d, Hoán dụ: Hình ảnh “Trái Đất” được dùng để chỉ toàn bộ nhân dân Việt
Nam, và rộng lớn hơn là cả nhân loại.
Bài 2: . Đọc văn bản sau và trả lời câu hỏi:
Biết chị Cốc đi rồi, tôi mới mon men bò lên. Trông thấy tôi, Dế Choắt khóc thảm thiết.
Tôi hỏi một câu ngớ ngẩn:
- Sao? Sao? Choắt không dậy được nữa, nằm thoi thóp. Thấy thế tôi
hốt hoảngquỳ xuống, nâng đầu Choắt lên mà than rằng: -
Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm. Tôi hối hận
lắm! Anh mà chết là chỉ vì cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?
Tôi không ngờ Dế Choắt nói với tôi một câu như thế này: -
Thôi tôi ốm yếu quá rồi, chết cũng được. Nhưng trước khi nhắm mắt,
tôi khuyên anh: ở đời mà có thói hung hăng bậy bạ, có óc mà không biết
nghĩ, sớm muộn rồi cũng mang vạ vào mình đấy.
Thế rồi Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. Giá tôi
không trêu chị Cốc thì Choắt đầu đến nỗi. Cả tôi nữa, nếu không nhanh chạy
vào hang thì tôi cũng chết toi rồi.
Tôi đem xác Dế Choắt đến chân vào một vùng cỏ bùm tum. Tôi đắp thành nấm
mồ to. Tôi đứng lặng giờ lâu, nghĩ về bài học đường đời đầu tiên.”
1, Em hãy cho biết đoạn trích trên được kể bằng lời nhân vật nào? Kể theo ngôi thứ mấy?
2, Em hãy ghi lại lời nói của nhân vật Dế Mèn thể hiện tâm trạng ăn năn, hối hận khi chứng
kiến cái chết của Dế Choắt.
3, Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận được “bài học đường đời đầu
tiên”. Theo em, bài học đó là gì?
4, Nếu gặp một người bạn có đặc điểm như Dế Choắt (sức khỏe yếu, hình thể
có khiếm khuyết, tính cách nhút nhát, yếu đuối,…) em sẽ đối xử với bạn như thế nào? Gợi ý: 1,
- Đoạn trích trên được kể bằng lời của nhân vật Dế Mèn, theo ngôi kể thứ nhất.
- Tác dụng của việc kể theo ngôi kể ấy:
+ Tạo nên sự khách quan cho câu chuyện, làm cho câu chuyện trở nên gần gũi, chân thực hơn.
+ Lột tả chính xác cảm xúc, tâm tư của nhân vật.
2, Lời nói của nhân vật Dế Mèn thể hiện tâm trạng ăn năn, hối hận khi chứng
kiến cái chết của Dế Choắt.
- Nào tôi đâu biết cơ sự lại ra nông nỗi này! Tôi hối lắm! Tôi hối hận lắm!
Anh mà chết là chỉ tại cái tội ngông cuồng dại dột của tôi. Tôi biết làm thế nào bây giờ?
3, Sau cái chết của Dế Choắt, Dế Mèn đã nhận được bài học: không nên kiêu
ngạo, hung hăng, nghịch ngợm tai quái mang tai vạ đến cho người khác và cho chính bản thân mình.
4, Nếu gặp một người bạn có đặc điểm như Dế Choắt:
- Em sẽ yêu thương và giúp đỡ bạn.
- Chia sẻ cùng bạn những công việc khó khăn. Bài 3:
1. Tìm chủ ngữ là cụm danh từ trong những câu dưới đây. Xác định thành tố
chính và các thành tố phụ trong mỗi cụm từ đó.
a. Những cái vuốt ở chân, ở khoeo cứ cứng dần và nhọn hoắt.
b. Từ trong hốc đá, một mụ nhện cái to nhất cong chân nhảy ra.
c. Một cơn dông tố kinh khủng kéo đến, mặt biển nổi sóng ầm ầm.
d. Gương mặt mẹ tôi vẫn tươi sáng với đôi mắt trong.
Thành tố phụ trước Từ trung tâm Thành tố phụ sau Gợi ý:
Thành tố phụ trước Từ trung tâm Thành tố phụ sau Những cái vuốt ở chân, ở khoeo một mụ nhện cái to nhất. Một cơn dông tố kinh khủng gương mặt mẹ tôi đôi mắt trong
Bài 4: Chỉ ra phép hoán dụ trong những câu thơ, câu văn sau và cho biết mối
quan hệ giữacác sự vật trong phép hoán dụ là gì
a. Cả nhà ăn cơm trong hương lúa đầu mùa từ đồng Chõ thoảng về;…
(Lao xao ngày hè – Duy Khán)
b, Kháng chiến ba ngàn ngày không nghỉ Bắp
chân, đầu gối vẫn săn gân (Ta đi tới – Tố Hữu)
c, Bỗng lòe chớp đỏ
Thôi rồi, Lượm ơi Chú đồng chí nhỏ Một dòng máu tươi
(Trích Lượm – Tố Hữu) Gợi ý: Ý Phép hoán dụ
Mối quan hệ giữa các sự vật a
Cả nhà – những người ở trong nhà Quan hệ giữa vật chứa đựng với vật bị chứa đựng b
Bắp chân, đầu gối – những người
Quan hệ giữa bộ phận với toàn lính/ người chiến sĩ thể. c
chớp đỏ - bom nổ, đạn rơi
Quan hệ giữa dấu hiệu của sự vật với sự vật
dòng máu tươi – sự hi sinh
Câu 5: Hãy viết bài văn kể lại một chuyến đi đáng nhớ của em
1, Về hình thức:
- Đảm bảo bố cục của một bài văn: Mở bài – Thân bài – Kết bài
- Bài văn không mắc lỗi diễn đạt, dùng từ, chính tả, ngữ pháp.
2, Về nội dung a. Mở bài:
Nêu nhận xét khái quát về chuyến đi đáng nhớ mà em muốn kể. (Gợi ý:
- Em đã được đi tham quan nhiều nơi nhưng chuyến đi dã ngoại cùng với
lớp đến thăm Vườn Quốc gia Cúc Phương khiến em nhớ mãi.
- Chuyến đi khiến em hiểu thêm về vẻ đẹp của đất nước, hiểu thêm về các bạn trong lớp.) b, Thân bài
- Nêu lí do có chuyến đi đáng nhớ. (Gợi ý:
+ Chuyến đi này do trường em tổ chức để giúp học sinh có trải nghiệm thực
tế về thảm thực vật ở Vườn Quốc Gia Cúc Phương và phục vụ cho việc
hoàn thành dự án môn Sinh học.) *
Kể lại hành trình chuyến đi: bắt đầu, trên đường
đi, điểm đến,… (Gợi ý:
- Trước chuyến đi:
Cả lớp ai cũng mong ngóng, chờ đợi.
+ Cô giáo giao cho mỗi tổ chuẩn bị một vài món ăn tự làm để thi “Khéo tay hay làm”.
+ Sau khi tham quan sẽ có cuộc thi hiểu biết về Vườn Quốc gia Cúc
Phương nên ai cũng háo hức. - Trên đường đi:
+ Em cảm nhận được sự vui vẻ, náo nức của các bạn. Cả lớp cùng chơi trò
chơi và ngắm cảnh đẹp hai bên đường.
+ Em thấy Tổ quốc ta thật tươi đẹp, cây cối xanh tốt, trù phú, đồng ruộng
thẳng cánh cò bay, những dòng sông êm đềm chảy quanh xóm làng.
+ Mỗi địa phương đi qua, cô giáo lại cung cấp thêm cho chúng em vài nét cơ
bản về truyền thống lịch sử, nét đẹp nổi bật của địa phương đó.
- Tới địa điểm tham quan:
+ Chúng em vô cùng vui sướng được chiêm ngưỡng cảnh núi rừng hùng vĩ mà thơ mộng). *
Kể lại sự việc đáng nhớ hoặc miêu tả quang cảnh thiên nhiên, di tích
lịch sử, danh lam thắng cảnh,… ở những nơi em đã đi qua. (Gợi ý:
-Chúng em được đến thăm động Người xưa, ngắm cây trò chỉ 100 tuổi với
nhiều loài thực vật, động vật phong phú.
- Đến lúc cắm trại, 4 tổ đã dựng lều rất nhanh và đẹp (do được tập từ ở nhà).
-Các bạn trổ tài nấu nướng. Thật bất ngờ khi em thấy bạn Trang bốn rất ít
giao tiếp, ít nói lại khéo tay. Hỏi han tâm sự, chúng em mới biết gia đình
bạn rất khó khăn, bạn cùng mẹ phải nấu và bán cơm bình dân thuê để kiểm
sống. Ai cũng thương bạn và thấy mình thật là vô tâm.
- Khi thuyết trình về khu dã ngoại, em đã chiến thắng sự nhút nhát lên trình bày
về thảm thực vật của rừng Cúc Phương (điều này em đã được qua tài liệu của
bố ở nhà). Các bạn đã động viên em nhiệt tình. Em được cô giáo khen và trao
giải nhất. Lòng em thật hạnh phúc, vui sướng.
- Kết thúc buổi dã ngoại, chúng em thu xếp đồ đạc lên ô tô ra về.)
c, Kết bài: Điều gì đáng nhớ nhất ở chuyến đi?
- Suy nghĩ về bài học rút ra từ chuyến đi hoặc mong ước về những chuyến
đi bổ ích, líthú tiếp theo. (Gợi ý:
- Chuyến tham quan khiến tập thể lớp hiểu nhau hơn, thêm gắn bó và yêu quý nhau.
- Em thêm tự tin để tiếp tục niềm mơ ước trở thành một nhà sinh vật học trong tương lai.)
 Về ôn tập chuẩn bị buổi sau làm bài kiểm tra 24 tuần