Đề cương ôn tập môn lịch sử Đảng –Trường Đại học bách khoa Hà Nội

Đề cương môn lịch sử đảng
1. Trình bày tóm lược các phong trào yêu nước chống thực dân Pháp của nhân
dân Việt Nam trước khi có Đảng Cộng Sản Việt Nam ra đời? Chỉ rõ nguyên
nhân thất bại và ý nghĩa của các phong trào này?
Các phong trào yêu nước diễn ra sôi nổi và đa dạng, có thể chia thành 3 khuynh hướng chính:
a) Phong trào Cần Vương (1885 – 1896) Lãnh đạo: Vua Hàm Nghi, Tôn Thất Thuyết
Hoàn cảnh ra đời: Sau khi triều đình Huế ký Hiệp ước đầu hàng (Hiệp ước
Patenôtre - 1884), phong trào chống Pháp bùng lên mạnh mẽ. Tôn Thất Thuyết đưa
vua Hàm Nghi ra sơn phòng ban "Chiếu Cần Vương", kêu gọi nhân dân giúp vua đánh Pháp.
Lực lượng tham gia: Chủ yếu là văn thân, sĩ phu yêu nước và đông đảo nhân dân.
Mục tiêu: Khôi phục chủ quyền dân tộc, “phò vua diệt Pháp”.
Hình thức: Khởi nghĩa vũ trang nổ ra khắp Trung và Bắc Kỳ, tiêu biểu như: Khởi
nghĩa Ba Đình (Thanh Hóa),
Khởi nghĩa Bãi Sậy (Hưng Yên) của Nguyễn Thiện Thuật,
Khởi nghĩa Hương Khê (Hà Tĩnh) của Phan Đình Phùng.
 Kết quả: Phong trào lần lượt bị dập tắt, kết thúc khoảng năm 1896.
b) Khởi nghĩa nông dân (cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX) Lãnh đạo: Hoàng Hoa Thám (Đề Thám).
Địa bàn hoạt động: Vùng rừng núi Yên Thế (Bắc Giang).
Mục tiêu: Bảo vệ quyền lợi nông dân, chống lại chính sách bóc lột, cướp đất của
thực dân Pháp. Đặc điểm:
Gắn bó với nhân dân, địa hình hiểm trở, chiến thuật du kích linh hoạt. Tồn tại lâu dài suốt gần 30 năm.
Kết quả: Pháp dùng thủ đoạn ám sát Hoàng Hoa Thám (1913), phong trào tan rã.
c) Phong trào theo khuynh hướng dân chủ tư sản (đầu thế kỷ XX) Đại diện tiêu
biểu:Phan Bội Châu với xu hướng bạo động: Đông Du, Duy Tân Hội, Việt Nam Quang Phục Hội.
Phan Châu Trinh với xu hướng cải cách ôn hòa: chủ trương "khai dân trí, chấn dân
khí, hậu dân sinh", không bạo động mà yêu cầu Pháp cải cách.
Đặc điểm: Tiếp thu ảnh hưởng tư tưởng dân chủ tư sản phương Tây và Nhật Bản.
Nguyên nhân thất bại của các phong trào yêu nước -
Thiếu đường lối đúng đắn và khoa học để tổ chức và lãnh đạo cách mạng. -
Thiếu tổ chức lãnh đạo thống nhất và chặt chẽ -
Lực lượng cách mạng còn yếu, thiếu sự ủng hộ rộng rãi của quần chúng
do chưa có hình thức tổ chức quần chúng tốt. .-
Chưa đánh giá đúng bản chất của kẻ thù (Pháp) -
Thực dân Pháp mạnh về quân sự, chính trị, tài chính
Ý nghĩa của các phong trào yêu nước trước 1930
Thể hiện tinh thần yêu nước sâu sắc và bất khuất của dân tộc Việt Nam trước ách
đô hộ của thực dân Pháp.
Là cơ sở, tiền đề quan trọng về mặt tư tưởng và tổ chức cho sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam.
Rút ra nhiều bài học kinh nghiệm quý báu cho cách mạng sau này: cần có đường lối
đúng đắn, tổ chức chặt chẽ, lãnh đạo thống nhất, liên kết rộng rãi các tầng lớp nhân dân.
2. Trình bày hội nghị thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam và nội dung cương
lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo?
1. Hội nghị thành lậ p Đảng Cộng sản Việt Nam Thời gian: Từ ngày 6/1 đến 8/2/1930.
Địa điểm: Cửu Long, Hồng Kông (Trung Quốc).
Chủ trì: Nguyễn Ái Quốc – đại diện Quốc tế Cộng sản.
Thành phần: Đại biểu của Đông Dương Cộng sản Đảng và An Nam Cộng sản Đảng.
Kết quả hội nghị:Thống nhất 3 tổ chức cộng sản thành Đảng Cộng sản Việt Nam.
Thông qua các văn kiện quan trọng do Nguyễn Ái Quốc soạn thảo:
Cương lĩnh chính trị đầu tiên, Sách lược vắn tắt,
Chương trình tóm tắt, Điều lệ vắn tắt.
Cử Ban Chấp hành Trung ương lâm thời.
2. Nội dung cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng Mục tiêu:
Đánh đổ đế quốc và phong kiến.
Giành độc lập hoàn toàn cho dân tộc Việt Nam. Nhiệm vụ chính:
Tịch thu ruộng đất của đế quốc và địa chủ chia cho dân cày nghèo. Thực hiện các quyền tự do dân chủ. Bình đẳng nam nữ. Lực lượng cách mạng:
Công nhân lãnh đạo, nông dân là lực lượng chính. Liên minh công – nông làm nòng cốt.
Đoàn kết với các dân tộc bị áp bức và giai cấp vô sản thế giới. Ý nghĩa
Đánh dấu bước ngoặt vĩ đại của cách mạng Việt Nam.
Đưa cách mạng Việt Nam đi theo đường lối vô sản đúng đắn.
Là cơ sở để Đảng lãnh đạo nhân dân đấu tranh giành độc lập dân tộc.Anh (chị) hãy
trình bày tóm lược quá trình ra đi tim đường cứu nước của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc
cho đến khi thành lập Đảng Cộng Sản Việt Nam? Anh (Chị) cho biết ý nghĩa ra đời
của Đảng Cộng Sản Việt Nam và cương lĩnh chính trị đầu tiên của Đảng?
Ra đi tim đường cứu nước (1911) •
Ngày 5/6/1911, Nguyễn Tất Thành rời bến cảng Nhà Rồng lên tàu Amiral
Latouche- Tréville sang phương Tây để tim con đường cứu nước mới. •
Trong suốt hơn 10 năm (1911–1921), Người đã đi qua nhiều nước ở châu
Âu, châu Phi, châu Mỹ, làm nhiều nghề để tự sinh sống và học hỏi.
Tìm thấy con đường cứu nước (1920) •
Năm 1917, Người đến Pháp, gia nhập Đảng Xã hội Pháp. •
Tháng 7/1920, Nguyễn Ái Quốc đọc Luận cương của Lênin về vấn đề dân
tộc và thuộc địa, từ đó người hoàn toàn tin theo chủ nghĩa Mác – Lênin. •
Tháng 12/1920, tại Đại hội Đảng Xã hội Pháp ở Tours, Nguyễn Ái Quốc bỏ
phiếu tán thành gia nhập Quốc tế Cộng sản, trở thành một trong những người sáng
lập Đảng Cộng sản Pháp.
Truyền bá chủ nghĩa Mác – Lênin vào Việt Nam •
Từ 1923–1927, Người hoạt động ở Liên Xô, Trung Quốc, tích cực viết báo,
truyền bá tư tưởng cách mạng. •
Năm 1925, thành lập Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên tại Quảng Châu
(Trung Quốc), đào tạo cán bộ cách mạng, ra báo Thanh Niên, truyền bá chủ nghĩa
Mác – Lênin vào Việt Nam.
Chuẩn bị thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam •
Năm 1929, các tổ chức cộng sản lần lượt ra đời: o
Đông Dương Cộng sản Đảng (6/1929), o
An Nam Cộng sản Đảng (8/1929), o
Đông Dương Cộng sản Liên đoàn (cuối 1929). •
Trước tinh trạng chia rẽ, Nguyễn Ái Quốc triệu tập Hội nghị hợp nhất các tổ
chức cộng sản.Ý nghĩa sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam •
Chấm dứt tình trạng khủng hoảng về đường lối và tổ chức cách mạng. •
Mở ra bước ngoặt lớn trong lịch sử dân tộc – từ đây, cách mạng Việt Nam có
đường lối đúng đắn, tổ chức lãnh đạo thống nhất, khoa học. •
Khẳng định vai trò lãnh đạo của giai cấp công nhân và chủ nghĩa Mác – Lênin ở Việt Nam. •
Là bước chuẩn bị đầu tiên, quan trọng cho các thắng lợi sau này như Cách
mạng Tháng Tám 1945, kháng chiến chống Pháp, Mỹ, xây dựng đất nước. Cương lĩnh ( Câu 2 )
3. Trình bày tóm lược quá trình xây dựng và bảo vệ chính quyền cách mạng
sau cách mạng tháng tám 1945? Theo Anh (chị) những chủ trương, biện pháp,
sách lược và đối sách đúng đắn của Đảng có ý nghĩa gì đối với cách mạng Việt Nam?
Hoàn cảnh sau Cách mạng Tháng Tám 1945 •
Ngày 2/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh
nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. •
Nước ta giành được độc lập nhưng phải đối mặt với “thù trong, giặc ngoài”: -
Giặc ngoại xâm, giặc đói, giặc dốt
a) Về chính trị – tổ chức •
Tổ chức tổng tuyển cử (6/1/1946) để thành lập Quốc hội khóa I – cơ quan quyền lực cao nhất. •
Thành lập Chính phủ chính thức do Hồ Chí Minh đứng đầu. •
Ban hành Hiến pháp 1946 – bản hiến pháp dân chủ đầu tiên của nước ta.
b) Về kinh tế – tài chính •
Phát động phong trào tăng gia sản xuất, chống nạn đói. •
Phát hành tiền Việt Nam, xóa bỏ đồng tiền Đông Dương. •
Thực hiện chính sách giảm tô, chia lại ruộng đất cho dân nghèo.
c) Về văn hóa – giáo dục •
Chống nạn mù chữ bằng phong trào “Bình dân học vụ”.
d) Khôi phục và phát triển văn hóa dân tộc.Về quân sự – quốc phòng •
Xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân. •
Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, củng cố hậu phương. •
Sẵn sàng chiến đấu bảo vệ chính quyền non trẻ.
e) Về đối ngoại – sách lược ngoại giao •
Hòa với Tưởng để đuổi Pháp, ký Hiệp định Trùng Khánh (1945). •
Hòa với Pháp để đuổi Tưởng, ký Hiệp định Sơ bộ (6/3/1946), tạm thời
công nhận Việt Nam là quốc gia tự do trong Liên bang Đông Dương. •
Tạm nhân nhượng để tránh chiến tranh, tranh thủ thời gian củng cố lực lượng. II. Ý NGHĨA
Giúp bảo vệ thành quả cách mạng Tháng Tám trong tinh thế “ngàn cân treo sợi
tóc”. Giữ vững chính quyền cách mạng trong điều kiện khó khăn, phức tạp chưa
từng có. Tạo cơ sở pháp lý và chính trị vững chắc cho chế độ dân chủ nhân dân.
Phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc.
Chuẩn bị lực lượng cho kháng chiến chống Pháp lâu dài sau ngày 23/9/1945 khi
Pháp nổ súng xâm lược Nam Bộ.
4. Trình bày ý nghĩa lịch sử, nguyên nhân thắng lợi và bài học kinh nghiệm
trong cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước (1954 – 1975)?
1. Ý nghĩa lịch sử •
Giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. •
Kết thúc ách thống trị của đế quốc Mỹ và tay sai ở Việt Nam. •
Mở ra kỷ nguyên độc lập, thống nhất, cả nước đi lên CNXH. •
Góp phần to lớn vào phong trào giải phóng dân tộc thế giới. •
Nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
• Nguyên nhân thắng lợiSự lãnh đạo đúng đắn của Đảng và Chủ tịch Hồ Chí Minh. •
Tinh thần yêu nước, đoàn kết toàn dân tộc. •
Chiến tranh nhân dân sáng tạo, kết hợp quân sự – chính trị – ngoại giao. •
Sự ủng hộ quốc tế của các nước XHCN và bạn bè thế giới. •
Biết nắm bắt thời cơ, linh hoạt trong chiến lược và sách lược.
2. Bài học kinh nghiệm •
Luôn giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng. •
Phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. •
Kết hợp đúng đắn giữa các mặt trận: chính trị, quân sự, ngoại giao. •
Tự lực, tự cường, kết hợp sức mạnh trong nước với quốc tế. •
Chủ động, sáng tạo trong chỉ đạo chiến lược và thực tiễn đấu tranh.
5. Trình bày những đặc điểm của tinh hình thế giới và trong nước cũng như
những bài học kinh nghiệm mà Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ 1. Thế giới: •
Chủ nghĩa xã hội khủng hoảng, Liên Xô và Đông Âu sụp đổ. •
Mỹ, phương Tây đẩy mạnh diễn biến hòa bình. •
Toàn cầu hóa, cách mạng khoa học – công nghệ phát triển mạnh. •
Xung đột, bất ổn vẫn diễn ra nhiều nơi. 2. Trong nước: •
Kinh tế – xã hội khó khăn, khủng hoảng nghiêm trọng. •
Bị bao vây, cấm vận, đời sống nhân dân thiếu thốn. •
Nội bộ có lúc hoang mang do sụp đổ XHCN ở Đông Âu. •
Nhân dân mong muốn ổn định, đổi mới và phát triển.
II. Bài học kinh nghiệm chủ yếuKiên định mục tiêu độc lập dân tộc gắn với
chủ nghĩa xã hội. 1.
Xuất phát từ thực tiễn Việt Nam, không rập khuôn mô hình nước ngoài. 2.
Đổi mới toàn diện, đồng bộ, nhưng giữ vững vai trò lãnh đạo của Đảng. 3.
Kết hợp phát triển kinh tế với ổn định chính trị. 4.
Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh là then chốt. Kết luận:
Cương lĩnh 1991 là bước ngoặt quan trọng, giúp Đảng và nhân dân ta vững vàng
vượt qua thử thách, tiếp tục công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển.
6. Anh (chị) hãy cho biết những thành tựu nổi bật của công cuộc đổi mới của
Đảng từ năm 1986 đến nay? Theo Anh (chị) là sinh viên trường đại học Sân
Khấu Điện Ảnh Hà Nội cần phải làm gì để phát triển nền kinh tế đất nước
trong giai đoạn hiện nay?
1. Thành tựu nổi bật của công cuộc đổi mới •
Kinh tế phát triển nhanh, ổn định, hội nhập sâu rộng. •
Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng hiện đại, đa dạng. •
Đời sống nhân dân cải thiện, giảm nghèo và phát triển xã hội. •
Cải cách hành chính, tăng cường vai trò Đảng, chống tham nhũng. •
Nâng cao vị thế và uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.
2. Vai trò của sinh viên Đại học Sân Khấu Điện Ảnh Hà Nội •
Nâng cao chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp và sáng tạo nghệ thuật. •
Tham gia khởi nghiệp, nghiên cứu, phát triển ngành công nghiệp sáng tạo. •
Ý thức trách nhiệm công dân, tham gia hoạt động xã hội. •
Vận dụng kiến thức góp phần phát triển kinh tế và hội nhập quốc tế.
7. Anh (chị) hãy cho biết những bài học kinh nghiệm trong công cuộc đổi mới
của Đảng ta giai đoạn hiện nay? Theo Anh (chị) bản thân thấy bài học kinh
nghiệm nào là quan trọng nhất? Tại Sao?
• Những bài học kinh nghiệm chínhKiên định mục tiêu, lý tưởng xã hội chủ
nghĩa phù hợp với Việt Nam. •
Lấy dân làm gốc, phát huy đại đoàn kết toàn dân. •
Đổi mới tư duy, phương pháp lãnh đạo, quản lý. •
Phát triển kinh tế gắn với văn hóa, xã hội, môi trường. •
Xây dựng Đảng trong sạch, vững mạnh. •
Phát huy khoa học công nghệ và nhân lực chất lượng cao. •
Mở rộng quan hệ đối ngoại, hội nhập quốc tế.
2. Ý kiến cá nhân: Bài học quan trọng nhất •
Kiên định mục tiêu xã hội chủ nghĩa là quan trọng nhất vì nó là nền tảng
tư tưởng và kim chỉ nam cho mọi hoạt động của Đảng, giúp đất nước phát triển bền vững. •
9. Anh (Chị) hãy cho biết tại đại hội đại biểu lần thứ mấy của Đảng đã
xác định: “Con người là trung tâm chiến lược của sự phát triển, chủ thể của
sự phát triển” ? Anh (chị) có giải thích gì về quan điểm này của Đảng ta? (trang 171)
1. Đại hội xác định quan điểm này •
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XI của Đảng Cộng sản Việt Nam
(năm 2011) đã xác định rõ:
“Con người là trung tâm chiến lược của sự phát triển, chủ thể của sự phát triển.”
2. Giải thích quan điểm •
Con người là trung tâm chiến lược của sự phát triển vì: o
Mọi thành tựu kinh tế, xã hội đều hướng tới nâng cao đời sống con người. o
Phát triển con người toàn diện, bền vững mới tạo ra nguồn lực thực sự
cho sự phát triển của đất nước. •
Con người là chủ thể của sự phát triển vì: o
Con người là người sáng tạo, là lực lượng lao động chính trong mọi lĩnh vực. •
Sự phát triển không thể thực hiện được nếu không có con người tích
cực tham gia, làm chủ quá trình phát triển.Quan điểm này nhấn mạnh việc phải
đầu tư phát triển con người, nâng cao trình độ dân trí, đạo đức, thể lực và tinh thần sáng tạo.