Đề cương ôn tập môn Sử thi

lOMoARcPSD| 36086670
• Kn: Sử thi hay trường ca là thuật ngữ văn học dùng để chỉ những tác phẩm
theo thể tự sự, có nội dung hàm chứa những bức tranh rộng và hoàn chỉnh về
đời sống nhân dân với nhân vật trung tâm là những anh hùng, dũng sĩ đại diện
cho một thế giới nào đó. • Tác phẩm
Sử thi anh hùng còn lại trong văn học nhân loại dưới dạng các thiên anh
hùng ca cỡ lớn, được ghi chép thành sách như Iliad, Odyssey của Hy Lạp cổ
đại, Mahabharata, Ramayana của Ấn Độ cổ đại; dưới dạng truyền miệng như Sử thi
Gilgamesh, Dzangar, Alphamysh, Manas, Đăm Săn, Đẻ đất đẻ nước; hoặc các bài ca sử thi ngắn (bulina của
Nga, junas của Nam Tư) được xâu chuỗi phần nào thành liên hoàn
• Đặc điểm[sửa | sửa mã nguồn]
Trong nghĩa hẹp, chuyên biệt và có cách hiểu tương đối phổ quát, sử thi chỉ một hoặc
một nhóm thể loại trong tự sự, đó là sử thi anh hùng, tức những thiên tự sự kể về
quá khứ anh hùng, là bức tranh rộng và hoàn chỉnh về đời sống nhân dân và về
những anh hùng, dũng sĩ, tiêu biểu cho một thế giới sử thi. Sử thi anh hùng tồn tại
dưới cả dạng truyền miệng và văn bản thành văn. Phần lớn những bản chép các thiên
sử thi anh hùng tiêu biểu đều có ngọn nguồn dân gian và bản thân các đặc điểm của
thể loại cũng hình thành ở cấp độ dân gian.
Cái đẹp đặc trưng của sử thi anh hùng được biểu lộ trong tính hài hòa riêng của nó,
vốn gắn với các quan hệ xã hội chưa trưởng thành. Điều này được Karl Marx nhấn
mạnh khi ông liệt sử thi vào thời đại trước khi bắt đầu có sản xuất nghệ thuật thực
thụ, đồng thời cho rằng sử thi ở dạng cổ điển làm thành một thời đại trong lịch sử văn hóa.
Ở sử thi, tác giả chỉ can hệ đến thế giới mà các quan hệ thân tộc ngay trong đời sống
hiện thực còn đóng vai trò trung gian, môi giới cho phạm vi riêng tư và phạm vi chính
trị; các lợi ích của các hành động khác nhau còn bện chặt vào nhau, sự liên hệ giữa
các cuộc đấu tranh toàn dân và các hoạt động cá nhân còn mang tính trực tiếp, khác
biệt với tiểu thuyết khi nhà văn buộc phải viện cớ riêng cho sự tham dự của nhân vật
vào các xung đột chính trị.
Trường ca cũng thường được dùng để gọi các tác phẩm sử thi cổ đại và trung đại,
khuyết danh hoặc có tên tác giả. Các nhà nghiên cứu có các ý kiến khác nhau. Theo
Aleksander Nikolayevich Veselovski, chúng được soạn bằng cách xâu chuỗi các bài
hát sử thi và truyện kể, hoặc theo A. Hoysler thì nới rộng một hoặc một vài truyền lOMoARcPSD| 36086670
thuyết dân gian. Theo Albert Bates Lord và Milman Parry thì trường ca được soạn
bằng cách cải biên các cố truyện cổ xưa trong tiến trình tồn tại của sáng tác dân gian.