ĐỀ CƯƠNG TƯ TƯỞNG HCM - Đánh Giá Nhà Nước Pháp Quyền Xã Hội Chủ Nghĩa môn Tư tưởng Hồ Chí Minh | Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh

lOMoAR cPSD| 22014077
Câu 1: Vận dụng quan điểm của Hồ Chí Minh về nhà nước của dân do dân vì dân trong
xây dựng nhà nước Việt Nam hiện nay.
Phân tích Quan điểm của Hồ Chí Minh về nhà nước của dân do dân vì dân (tr142)
Thực trạng xã hội hiện nay(trong nước, quốc tế)
Thuận lợi:Những thành tựu, kết quả đạt được.
Trong quá trình tổ chức thực hiện, xây dựng và hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ
nghĩa của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân ở Việt Nam, chúng ta đã đạt được những kết
quả, thành tựu nhất định.
Tại Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam, đánh giá:
“...Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa có nhiều tiến bộ, tổ chức bộ máy nhà
nước tiếp tục được hoàn thiện, hoạt động hiệu lực và hiệu quả hơn; bảo đảm thực hiện đồng bộ
các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.
Hệ thống pháp luật được hoàn thiện một bước cơ bản. Vai trò của pháp luật và thực thi pháp
luật ngày càng được chú trọng trong tổ chức và hoạt động của Nhà nước và đời sống xã hội.
Cơ chế phân công, phối hợp và kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan nhà nước trong việc thực
hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp ngày càng rõ hơn và có chuyển biến tích cực.
Bộ máy nhà nước bước đầu được sắp xếp lại theo hướng tinh gọn gắn với tinh giản biên chế,
hoạt động hiệu lực, hiệu quả.
Hoạt động của Quốc hội trong việc thực hiện quyền lập hiến, lập pháp, quyết định những vấn
đề quan trọng của đất nước và giám sát tối cao có nhiều đổi mới, chất lượng và hiệu quả được
nâng cao. Vai trò, trách nhiệm của đại biểu Quốc hội được thể hiện rõ hơn....
Hoạt động của Hội đồng nhân dân các cấp có nhiều đổi mới. Hoạt động của Chính phủ và các
bộ, ngành chủ động, tích cực, tập trung hơn vào quản lý, điều hành vĩ mô; tháo gỡ các rào cản;
phục vụ, hỗ trợ phát triển. Cải cách hành chính, cải cách tư pháp trên một số lĩnh vực có bước
đột phá. Tổ chức bộ máy của toà án nhân dân, viện kiểm sát nhân dân, cơ quan điều tra, cơ
quan bổ trợ tư pháp tiếp tục được kiện toàn, chất lượng hoạt động có tiến bộ, bảo vệ tốt hơn lợi
ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của tổ chức và cá nhân; tôn trọng,
bảo vệ, bảo đảm quyền con người, quyền công dân. Tổ chức bộ máy của chính quyền địa
phương được sắp xếp lại theo hướng tinh gọn; quan tâm xây dựng chính quyền đô thị, chính
quyền nông thôn, khẩn trương triển khai xây dựng chính quyền điện tử”. Khó khăn/ Hạn chế:
- Xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa có mặt chưa đáp ứng tốt yêu cầu phát triển
kinh tế - xã hội và quản lý đất nước trong tình hình mới.
- Quyền làm chủ của nhân dân có lúc, có nơi chưa được tôn trọng và phát huy đầy đủ. Bộ máy
nhà nước ở một số nơi chưa thật sự vì dân, còn quan liêu, xa dân, phiền hà, sách nhiễu dân;
thủ tục hành chính chưa thuận tiện cho dân, thiếu công khai cho dân biết, dân kiểm tra; một
số cán bộ còn thiếu trách nhiệm, thiếu năng lực, làm việc tùy tiện, hách dịch, cửa quyền, vi
phạm quyềncon người, quyền công dân. Thực hành dân chủ đi đôi với giữ vững kỷ cương, lOMoAR cPSD| 22014077
kỷ luật còn nhiều bất cập, thực hành dân chủ ở cơ sở có nơi còn hình thức, chưa bảo đảm
quyền lực nhà nước thực sự thuộc về nhân dân.
- Vấn đề đổi mới đồng bộ, phù hợp giữa kinh tế với chính trị, văn hoá, xã hội, giữa đổi mới
kinh tế với đổi mới tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước có một số mặt còn lúng túng.
Cơ chế kiểm soát quyền lực chưa hoàn thiện; vai trò giám sát của nhân dân chưa được phát huy mạnh mẽ.
- Hệ thống pháp luật còn một số quy định chưa thống nhất, chưa đáp ứng kịp thời yêu cầu thực
tiễn. Chấp hành pháp luật nhìn chung chưa nghiêm; kỷ cương, phép nước có nơi, có lúc còn
bị xem nhẹ, xử lý vi phạm pháp luật chưa kịp thời, chế tài xử lý chưa đủ sức răn đe. - Cải
cách hành chính, cải cách tư pháp chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu phát triển đất nước. - Tổ chức
và hoạt động của chính quyền địa phương chưa đổi mới mạnh mẽ; chức năng, nhiệm vụ, phân
cấp, phân quyền chưa thật rõ ràng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động còn hạn chế. - Số lượng cán
bộ cấp xã và đội ngũ viên chức trong các đơn vị sự nghiệp công vẫn còn quá lớn; phẩm chất,
năng lực, uy tín còn nhiều hạn chế, thiếu tính chuyên nghiệp, chưa đáp ứng được yêu cầu,
nhiệm vụ trong tình hình mới. Vận dụng:
Một số định hướng tiếp tục xây dựng, hoàn thiện nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa
Việt Nam của Nhân dân, do Nhân dân, vì Nhân dân.
Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng Cộng sản Việt Nam đề ra các nhiệm
vụ trọng tâm, cơ bản sau:
- Tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam của nhân
dân, do nhân dân và vì nhân dân do Đảng lãnh đạo là nhiệm vụ trọng tâm của đổi mới hệ thống chính trị.
- Tiếp tục đổi mới tổ chức và hoạt động của Quốc hội, bảo đảm Quốc hội thực sự là cơ quan
đại biểu cao nhất của nhân dân, cơ quan quyền lực nhà nước cao nhất.
- Xây dựng nền hành chính nhà nước phục vụ nhân dân, dân chủ, pháp quyền, chuyên nghiệp,
hiện đại, trong sạch, vững mạnh, công khai, minh bạch.
- Tiếp tục xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh,
liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.
- Tiếp tục hoàn thiện tổ chức chính quyền địa phương phù hợp với địa bàn nông thôn, đô thị,
hải đảo, đơn vị hành chính, kinh tế đặc biệt theo luật định.
- Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức có đủ phẩm chất, năng lực, uy tín, phục vụ
nhân dân và sự phát triển của đất nước.
- Gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật.
* Từ những nhiệm vụ cơ bản đó, trong thời gian tới chúng ta cần phải tập trung thực
hiện những nội dung sau đây:
- Phát huy dân chủ, bảo đảm quyền làm chủ của nhân dân; lOMoAR cPSD| 22014077
- Tiếp tục xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tầ chức thực hỉện pháp luật. - Tiếp tục
đổỉ mới tầ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước và tăng cường kỉểm soát quyền lực nhà nước.
- Xây dựng, kỉện toàn đội ngũ cán bộ, công chức đáp ứng yêu cầu xây dựng Nhà nước pháp
quyền xã hộỉ chủ nghĩa Vỉệt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân.
- Tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong tố chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
- Tiếp tục đẩy mạnh đấu tranh phòng, chống tham nhũng trong tố chức và hoạt động của bộ máy nhà nước.
- Đổi mói và tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đốỉ với Nhà nước trong đỉều kiện xây dựng Nhà
nước pháp quyền xã hộỉ chủ nghĩa.
Quá trình xây dựng và phát triển của Nhà nước ta trong mỗi giai đoạn sau này đã có không ít
những thay đổi về mô hình bộ máy dưới tác động của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan,
nhưng xuyên suốt mạch phát triển ấy vẫn là tư tưởng của Hồ Chí Minh về một chính quyền
mạnh mẽ và sáng suốt của nhân dân. Ngày nay, trong bối cảnh phát triển mới của đất nước,
dưới tác động mạnh mẽ của thời đại và thế giới, trong xu thế toàn cầu hoá, nhiều điểm đã thay
đổi, nhưng tư tưởng Hồ Chí Minh về nhà nước pháp quyền của dân, do dân, vì dân vẫn còn
nguyên giá trị, tiếp tục định hướng cho các nỗ lực nghiên cứu, tìm kiếm giải pháp đổi mới mô
hình bộ máy nhà nước trong các điều kiện phát triển mới./.
Câu 2: Vận dụng quan điểm của Hồ Chí Minh về nguyên tắc tập trung dân chủ trong
xây dựng Đảng cộng sản Việt Nam hiện nay.
Phân tích Quan điểm của Hồ Chí Minh về nguyên tắc tập trung dân chủ
Thuận lợi: Khó khăn: Vận dụng:
Vận dụng và phát triển sáng tạo tư tưởng Hồ Chí Minh về nguyên tắc tập trung dân chủ trong
tổ chức và hoạt động của Đảng hiện nay, theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng,
cần phải “Kiên định những nguyên tắc trong công tác xây dựng Đảng”, mà ở đó, nguyên tắc
tập trung dân chủ phải là nguyên tắc cao nhất, là chế độ lãnh đạo trong sự vận hành của cơ
chế “Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ”.
Cương lĩnh xây dựng đất nước trong thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (bổ sung, phát triển
năm 2011), khi bàn về “Hệ thống chính trị và vai trò lãnh đạo của Đảng” đã nêu rõ: “Đảng
Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời, là đội tiên phong của
nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam; đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công
nhân, nhân dân lao động và của dân tộc. Đảng lấy chủ nghĩa Mác-Lênin và tư tưởng Hồ Chí
Minh làm nền tảng tư tưởng, kim chỉ nam cho hành động, lấy TTDC làm nguyên tắc tổ chức
cơ bản”. Điều lệ Đảng (2011) xác định: “Đảng là một tổ chức chặt chẽ, thống nhất ý chí và
hành động, lấy tập trung dân chủ làm nguyên tắc tổ chức cơ bản, thực hiện tập thể lãnh đạo, lOMoAR cPSD| 22014077
cá nhân phụ trách, thương yêu đồng chí, kỷ luật nghiêm minh, đồng thời thực hiện các
nguyên tắc: tự phê bình và phê bình, đoàn kết trên cơ sở Cương lĩnh chính trị và Điều lệ
Đảng, gắn bó mật thiết với nhân dân, Đảng hoạt động trong khuôn khổ Hiến pháp và pháp
luật”. Điều 9 Điều lệ Đảng chỉ rõ: “Đảng Cộng sản Việt Nam tổ chức theo nguyên tắc TTDC”.
Trong công tác cán bộ, nhất là lựa chọn đảng viên để giới thiệu ứng cử, bầu vào các chức
danh lãnh đạo Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân: Nguyên tắc tập trung
dân chủ được thể chế hóa, cụ thể hóa trong Quy chế bầu cử trong Đảng, thực hiện từ chi bộ
đến Ban Chấp hành Trung ương (Quyết định số 244-QĐ/TW, ngày 9-6-2014, của Ban Chấp
hành Trung ương khóa XI, “Về việc ban hành Quy chế bầu cử trong Đảng”); Quy định về
phân cấp quản lý cán bộ và bổ nhiệm, giới thiệu cán bộ ứng cử (Quy định số 105-QĐ/TW,
ngày 19-12-2017, của Bộ Chính trị khóa XII), xác định quy trình 5 bước lựa chọn nhân sự
với những người tái cử và lần đầu tham gia cấp ủy, hướng theo cơ cấu, tiêu chuẩn của thường
vụ cấp ủy, vừa phát huy vai trò lãnh đạo của tập thể cấp ủy, vừa phát huy dân chủ rộng rãi
trong cán bộ chủ chốt, đảng viên, vừa đề cao trách nhiệm cá nhân, trước hết là người đứng
đầu trong công tác quản lý cán bộ. Đại hội đảng bộ các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025 đã được tổ
chức thành công, đúng kế hoạch, tạo không khí phấn khởi, tin tưởng trong toàn Đảng, toàn
dân, có nguyên nhân quan trọng là đã thực hiện quy trình 5 bước lựa chọn nhân sự, phát huy
đầy đủ, kịp thời sự tập trung lãnh đạo, chỉ đạo của cấp trên với đề cao trách nhiệm cấp ủy từng cấp.
Câu 3: Phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh về kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời
đại vận dụng đối với sự nghiệp cách mạng Việt Nam hiện nay.
Sức mạnh dân tộc: chủ nghĩa yêu nước nồng nàn, tinh thần đoàn kết, ý chí đấu tranh anh dũng,
đấu tranh cho độc lập, tự do, ý chí tự lực, tự cường
Sức mạnh thời đại: là sức mạnh của giai cấp vô sản thế giới, của khối liên minh chiến đấu
giữa lao động các thuộc địa với nhau, giữa lao động các thuốc địa với vô sản ở chính quốc.
Thực trạng xã hội hiện nay(trong nước, quốc tế): Trước xu thế lớn của thế giới, các quốc gia
lớn, nhiều nguồn lực thường có nhiều lựa chọn hơn các quốc gia nhỏ và ít nguồn lực. Đối với
các quốc gia nhỏ, nhận biết được các xu thế phát triển quốc tế và tranh thủ được các xu thế
đó sẽ là tiếp thêm sức mạnh cho các quốc gia, dân tộc, giúp các nước nhỏ nhân sức mạnh lên
nhiều lần(1). Trái lại, nếu đi ngược lại các xu thế đó, các nước có sức mạnh cũng có thể bị
điêu tàn, lụi bại. Ngày nay, trong thế giới toàn cầu hóa, các quốc gia trên thế giới ngày càng
liên kết với nhau chặt chẽ, sự phụ thuộc giữa các quốc gia ngày càng tăng lên thì việc kết hợp
giữa các yếu tố bên ngoài và các nhân tố bên trong mỗi quốc gia ngày càng có ý nghĩa quan
trọng quyết định sự thành hay bại trong chính sách của mỗi quốc gia. lOMoAR cPSD| 22014077
Thời đại ngày nay, đặc biệt là giai đoạn hiện nay đang diễn ra một cuộc đấu tranh gay gắt trên
mặt trận tư tưởng cũng như về hoạt động thực tiễn mà chúng ta cần nhận thức đúng đắn để
tiến hành những hoạt động quốc tế phù hợp phục vụ sự nghiệp xây dựng CNXH và bảo vệ Tổ quốc XHCN.
Thuận lợi, Khó khăn: đây, sức mạnh dân tộc chính là yếu tố bên trong. Đó là tổng hợp những
lợi thế, những nguồn lực nội sinh của dân tộc, quốc gia bao hàm toàn bộ các lĩnh vực kinh tế,
chính trị, văn hóa, xã hội; truyền thống và hiện tại. Ngày nay, sức mạnh dân tộc của nước ta
là tổng hợp sức mạnh vật chất và tinh thần, sức mạnh cứng và sức mạnh mềm; được tạo nên
bởi quy mô và chất lượng của dân số cả nước; các nguồn lực tự nhiên khá phong phú (đất đai,
rừng, biển, khoáng sản...); tiềm lực kinh tế và quân sự đã được tăng lên đáng kể sau hơn 35
năm đổi mới (là nền kinh tế lớn thứ 4 trong ASEAN), vị trí địa - chính trị và địa - kinh tế của
đất nước; truyền thống yêu nước, tự lực, tự cường; nền văn hóa đậm tính nhân văn, cộng
đồng; đóng góp của cách mạng Việt Nam đối với sự nghiệp giải phóng dân tộc, hòa bình và
tiến bộ xã hội trên thế giới; sự ổn định chính trị - xã hội; đường lối đúng đắn của Đảng và sự
đồng tình, ủng hộ của các tầng lớp nhân dân; sức mạnh tổng hợp quốc gia và vị thế chính trị
và ngoại giao của Việt Nam trên trường quốc tế.
Yếu tố bên ngoài, sức mạnh thời đại, là các xu thế chính trị, kinh tế, xã hội trên thế giới như:
hòa bình, hợp tác và phát triển, cách mạng khoa học công nghệ, xu thế dân chủ hóa, xu thế phát
triển bền vững, tự chủ, xu thế hợp tác và liên kết kinh tế. Bên cạnh đó, sức mạnh của thời đại
ngày này còn là sức mạnh của cộng đồng quốc tế ngày càng đồng thuận trong kiến tạo, củng
cố một trật tự thế giới dựa trên luật lệ, đa cực, đa trung tâm, dân chủ, công bằng, bình đẳng,
sức mạnh của hàng trăm quốc gia phấn đấu hoàn thành các mục tiêu phát triển thiên niên kỷ
(MDG); sức mạnh của thế giới văn minh trong kỷ nguyên của cách mạng khoa học công nghệ,
kinh tế tri thức, toàn cầu hóa...
Vận dụng: Đại hội lần thứ XI của Đảng (2011) đã thông Cương lĩnh xây dựng đất nước trong
thời kỳ quá độ lên chủ nghĩa xã hội (Bổ sung, phát triển năm 2011). Cương lĩnh đã rút ra 5
bài học kinh nghiệm lớn của cách mạng Việt Nam; trong đó bài học kinh nghiệm thứ tư là:
“Kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại, sức mạnh trong nước với sức mạnh quốc
tế. Trong bất cứ hoàn cảnh nào cũng cần kiên định ý chí độc lập, tự chủ và nêu cao tinh thần
hợp tác quốc tế, phát huy cao độ nội lực, đồng thời tranh thủ ngoại lực, kết hợp yếu tố truyền
thống với yếu tố hiện đại”[9]. Đến Đại hội lần thứ XIII của Đảng, tư tưởng về kết hợp sức
mạnh dân tộc với sức mạnh thời đại được Đảng ta xác định ngay trong chủ đề Đại hội: “Tăng
cường xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị trong sạch, vững mạnh; khơi dậy khát
vọng phát triển đất nước, phát huy ý chí, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức
mạnh thời đại…”[10]. Từ chủ đề Đại hội chothấy, việc kết hợp kết hợp sức mạnh dân tộc với
sức mạnh thời đại là một trong những vấn đề hệ trọng được quan tâm nhất trong công tác
lãnh đạo của Đảng đối với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.
Do vậy phải giáo dục cho nhân dân có được niềm tin về lý tưởng XHCN trong điều kiện thế
giới có nhiều biến đổi. Cần phải xử lý nghiêm minh, công bằng đối với những hành vi vi phạm lOMoAR cPSD| 22014077
pháp luật làm suy thoái tư tưởng, băng hoại đạo đức xã hội. Hội nhập quốc tế mà không được
chệch hướng XHCN, bảo đảm mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam hoà bình, thống nhất,
độc lập, dân chủ, giàu mạnh và góp phần xứng đáng vào cách mạng thế giới.
Không ngừng bảo vệ và pháy huy bản sắc văn hóa truyền thống của dân tộc, làm cho
bản sắc văn hoá được giữ vững và phát triển. Giữ vững tinh thần độc lập tự chủ trong tiếp thu
sức mạnh bên ngoài, kết hợp sức mạnh trong nước. Việc giáo dục tinh thần yêu nước, lòng tự
hào dân tộc chính đáng, ý thức bảo vệ văn hoá dân tộc, tiếp thu có chọn lọc văn hoá nước ngoài
là những yêu cầu cấp thiết được đặt ra đối với việc “mở cửa”. Công tác đối ngoại được xác
định có vai trò quan trọng đối với việc kết hợp sức mạnh dân tộc với sức mạnh của thời đại.
Câu 4: Vận dụng chuẩn mực đạo đức trung với nước hiếu với dân trong xây dựng và
rèn luyện đạo đức cán bộ, đảng viên.
Khái niệm: Trung với nước là yêu nước, nước ở đây là nước của dân, của toàn dân tộc chứ
không phải của riêng ai, và chính mỗi người dân là những chủ nhân của nước
Hiếu với dân là phải biết yêu dân, kính dân, trọng dân, lấy dân làm gốc, đề cao tinh thần phục
vụ nhân dân, có trách nhiệm trước dân. lOMoAR cPSD| 22014077 Ưu điểm:
Giữ gìn đoàn kết toàn dân tộc, đoàn kết
Lập trường tư tưởng vững vàng, đạo đức trong sáng
Năng lực, phẩm chất, uy tín
Khả năng chỉ đạo, rèn luyện
Rèn luyện thử thách qua thực tiễn
Thích ứng nhanh với cơ chế thị trường Hạn chế:
Đội ngũ cán bộ trong hệ thống chính trị đông nhưng chưa mạnh: Thiếu can bộ có phẩm chất,
thùa cán bộ có tư tưởng sai lệch, khó tạo điều kiện cho toàn dân, các cá nhân có năng lực không
được tập hợp trong bộ máy nhà nước
Năng lực của đội ngũ cán bộ chưa đồng đều, có mặt còn hạn chế: Không tạo được điều kiện
cho cán bộ thực hiện long trung với nước, hiếu với dân, không tạo dựng được nền tảng trung
với nước, hiếu với dân, còn tình trạng dẫn đến biến chất, tham nhũng, tiêu cực.
Nguyễn nhân: Niềm tin vào sức mạnh của dân tộc, vào sự lãnh đạo của đảng, lối sống buông
thả, không có mục tiêu, kế hoạch, Chủ nghĩa cá nhân của một vài cán bộ ,đảng viên quá cao lOMoAR cPSD| 22014077 Vận dụng:
Có cơ chế thu hút những cán bộ thực sự có năng lực.
Chú trọng phát hiện, tạo nguồn cán bộ trẻ, có tiêu chí để “sàng lọc” cán bộ.
Phát huy vai trò, trách nhiệm của người lãnh đạo về việc đào tạo, tiến cử người kế cận.
Cấp ủy của cơ quan phải chịu trách nhiệm về việc giới thiệu, đề bạt, bổ nhiệm cán bộ. lOMoAR cPSD| 22014077
Câu 5: Vận dụng chuẩn mực đạo đức cần, kiệm, liêm, chính trong xây dựng và rèn luyện phẩm chất sinh viên hiện nay.
1.2. Quan điểm của Người về những chuẩn mực đạo đức cách mạng
a. Trung với nước, hiếu với dân lOMoAR cPSD| 22014077
Trung với nước, hiếu với dân là phẩm chất đạo đức quan trọng nhất, bao trùm nhất
và chi phối các phẩm chất khác. Từ khái niệm cũ "trung với vua, hiếu với cha mẹ"
trong đạo đức truyền thống của xã hội phong kiến phương Đông, Hồ Chí
Minh đưa vào đó một nội dung mới, phản ánh đạo đức ngày nay cao rộng hơn là
“Trung với nước, hiếu với dân”. Đó là một cuộc cách mạng trong quan niệm đạo đức.
Tư tưởng “trung với nước, hiếu với dân” của Hồ Chí Minh không những kế thừa giá
trị yêu nước truyền thống dân tộc, mà còn vượt qua những hạn chế của truyền thống
đó. Người cho rằng, “trung với nước” phải gắn liền “hiếu với dân”. Vì “dân là dân
của nước, nước là nước của dân”. Nghĩa là nhân dân là chủ của đất nước, bao nhiêu
quyền hành và lực lượng đều ở nơi dân, bao nhiêu lợi ích đều vì dân, cán bộ là
“đầy tớ nhân dân”, chứ không phải là “quan nhân dân để đè đầu cưỡi cổ nhân dân”.
Trung với nước là tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, suốt đời phấn đấu cho Đảng,
cho cách mạng, phải làm sao cho “dân giàu, nước mạnh”. Theo Hồ Chí Minh, trung là
trung với nước, là trung thành với lợi ích của quốc gia, dân tộc, với sự nghiệp đấu
tranh cách mạng của Ðảng, với sự nghiệp xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc
Việt Nam xã hội chủ nghĩa... Nước ở đây với ý nghĩa "Dân là con nước, nước là mẹ
chung", là nước của dân, của toàn dân tộc chứ không phải của riêng ai, và chính mỗi
người dân là những "chủ nhân ông" của đất nước. Mối quan hệ nước - dân, dân - nước
mang ý nghĩa nhân văn sâu sắc, hòa quyện với nhau trong một thể thống nhất về trách
nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi công dân với cộng đồng, quốc gia, dân tộc.
Còn “hiếu với dân” theo Chủ tịch Hồ Chí Minh đó chính là phải tôn trọng, yêu
kính Nhân dân, gắn bó máu thịt với nhân dân, khẳng định sức mạnh to lớn của nhân
dân và phải coi dân là gốc, nền tảng của sự nghiệp cách mạng. Đồng thời, “hiếu với
dân” cũng được Bác cụ thể hóa bằng chủ trương “Đảng và Chính phủ là đầy tớ của lOMoAR cPSD| 22014077
nhân dân”, “chính quyền phải có trách nhiệm lo cho dân: Làm cho dân có ăn, làm cho
dân có mặc, làm cho dân có chỗ ở, làm cho dân có học hành”. Bác còn chỉ rõ: “Chính
sách của Đảng và Chính phủ phải hết sức chăm nom đến đời sống của nhân dân. Nếu
dân nói, Đảng và Chính phủ có lỗi; nếu dân rét là Đảng và Chính phủ có lỗi. Vì vậy,
cán bộ Đảng và chính quyền từ trên xuống dưới, đều phải hết sức quan tâm đến đời
sống của nhân dân”. Bác dạy rằng cán bộ các cấp đều là “công bộc của dân, nghĩa là
gánh vác việc chung cho dân”. Và “việc gì có lợi cho dân ta phải hết sức làm, việc gì
có hại cho dân phải hết sức tránh”.
Phẩm chất “trung với nước, hiếu với dân” được coi là hạt nhân cơ bản của tư tưởng
Hồ Chí Minh. Và cũng chính Người là biểu tượng cao đẹp thể hiện phẩm chất này.
Suốt cuộc đời vì dân, vì nước, đến khi chuẩn bị vĩnh biệt thế giới này Bác cũng tính
toán sao cho khỏi tốn kém thì giờ và tiền bạc của nhân dân đối với việc riêng của
mình. Bác khẳng định: “Bất kỳ bao giờ, bất kỳ ở đâu, tôi cũng chỉ theo đuổi một mục
đích là làm cho ích nước, lợi dân”.
b. Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư
Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, “Cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư” là nội
dung cốt lõi của đạo đức cách mạng, là phẩm chất đạo đức gắn liền với hoạt động hằng thì phải
chiến thắng được chủ nghĩa cá nhân vì “chủ nghĩa cá nhân là giặc nội xâm”, “nó kéo người ta
xuống dốc không phanh”. Đây chính là sự tiếp nối của cần, kiệm, liêm, chính.
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặc biệt quan tâm đến việc giáo dục, rèn luyện đạo đức
cách mạng. Người cho rằng cần, kiệm, liêm, chính là bốn đức tính cần có của con
người, như trời có bốn mùa, đất có bốn phương; là thước đo chất của mỗi người, bởi
“Thiếu một đức thì không thành người”. Không những vậy, cần, kiệm, liêm, chính
còn là thước đo trình độ văn minh, tiến bộ của một dân tộc: “Một dân tộc biết cần, lOMoAR cPSD| 22014077
kiệm, biết liêm là một dân tộc giàu về vật chất, mạnh về tinh thần, là một dân tộc văn minh, tiến bộ”.
Từ đó, ta thấy được cần, kiệm, liêm, chính có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, với chí
công vô tư. Cần, kiệm, liêm, chính dẫn đến chí công vô tư. Ngược lại, đã chí công vô
tư thì nhất định sẽ thực hiện được cần, kiệm, liêm, chính. Thực trạng hiện nay Đạo
đức Hồ Chí Minh là đạo đức cách mạng, vì vậy nó đề cao chủ nghĩa tập thể, bài trừ
chủ nghĩa cá nhân, lo trước thiên hạ, vui sau thiên hạ, vô ngã vị tha, chí công vô tư.
Dưới ngọn cờ của tư tưởng này, trong mỗi giai đoạn cách mạng, thế hệ trẻ Việt Nam
đã đạt được nhiều thành tích to lớn, đóng góp vào bước tiến chung của lịch sử dân tộc.
Đó những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc: yêu nước, thương dân, thương
người, đền ơn đáp nghĩa, cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư và những nội dung
mới theo yêu cầu của đất nước và thời đại. Nhờ vậy, đa số sinh viên, trí thức trẻ vẫn
giữ được lối sống thân thiện, trong sáng, lành mạnh, sống có trách nhiệm với Tổ quốc,
gia đình và bản thân; có ước mơ, hoài bão; có kiến thức, kỹ năng, sức khỏe tốt, tư duy
năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm.
Bên cạnh đó, dưới tác động của kinh tế thị trường cùng hội nhập quốc tế, lối sống
thực dụng, coi thường đạo lý, bất chấp chạy theo danh lợi đã làm nảy sinh những hiện
tượng tiêu cực xã hội ngày càng phổ biến. Do vậy, chính những biểu hiện xa rời mục
tiêu của chủ nghĩa xã hội chưa được khắc phục, cùng với sự chống phá của các thế
lực phản động quốc tế nhằm thực hiện âm mưu “Diễn biến hòa bình” đã tác động lớn
đến đời sống đạo đức của nhân dân, đến tư tưởng, tình cảm, ý chí của sinh viên và trí
thức trẻ không sử dụng tài liệu khi thi cử,...tích cực học tập, xây dựng bài trên lớp,
giúp đỡ bạn bè cùng nhau học tập. Phải đặt ra mục đích, mục tiêu cho bản thân mình,
có tinh thần tự giác học tập,nghiên cứu khoa học, đi học và làm bài tập đầy đủ và lOMoAR cPSD| 22014077
đúng giờ. Luôn giữ lời hứa, nói phải đi đôi với làm, luôn chủ động trong học tập,
nghiên cứu.Có kế hoạch chi tiêu hợp lý, không chi tiêu hoang phí không có mục đích
rõ ràng. Không ăn chơi đua đòi, chạy đua theo những trào lưu, xu hướng không phù
hợp với lứa tuổi, điều kiện và văn hóa. Thường xuyên tự kiểm điểm đánh giá bản thân
mình để hoàn thiện bản thân mình hơn. Nuôi dưỡng ước mơ, hoài bão lớn, xung kích,
sáng tạo, làm chủ khoa học, công nghệ hiện đại. Hình thành lớp thanh niên ưu tú trên
mọi lĩnh vực, kế tục trung thành và xuất sắc sự nghiệp cách mạng của Đảng, của dân
tộc, góp phần quan trọng vào sự nghiệp đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, xây dựng và bảo vệ
Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa 3. 2. Giải pháp
a. Góc độ gia đình, xã hội, giáo dục
Gia đình có vai trò rất quan trọng đối với việc hình thành nhân cách và đạo đức của
con người. Gia đình là nơi đầu tiên mà trẻ em tiếp xúc và học hỏi những giá trị và
quan niệm cơ bản về cuộc sống. Qua việc tương tác với cha mẹ và các thành viên
trong gia đình, trẻ sẽ học được kiến thức, kỹ năng và thái độ đúng đắn cần thiết để phát
triển và trở thành người lớn có đạo đức tốt.
Để nâng cao đạo đức và lối sống sinh viên theo chuẩn mực của Hồ Chí Minh, gia đình cần thực hiện: -
Thường xuyên tạo dựng môi trường gia đình ấm áp, tôn trọng lẫn nhau và luôn
sẵn sàng giúp đỡ nhau khi cần thiết. Đồng thời truyền đạt bồi dưỡng kiến thức về đạo lý, tình yêu thương,... -
Sử dụng các tài liệu, sách vở, bài hát và chương trình văn hóa có giá trị giáo dục
để truyền tải các giá trị đạo đức tốt đẹp cho con cái. lOMoAR cPSD| 22014077 -
Thường xuyên đề cao ý thức trách nhiệm, tính tự giác, lòng yêu nước, lòng nhân
ái, nâng cao tinh thần học tập, rèn luyện bản thân và phối hợp hài hoà giữa học tập và vui chơi, giải trí. -
Mỗi thành viên biết hướng thiện, cảm thông và sống vị tha, cư xử đúng mực, có
lối sống lành mạnh; giáo dục nề nếp gia phong, có ý thức giữ gìn và phát huy các giá trị
văn hóa, truyền thống tốt đẹp của gia đình, con cháu hiếu thảo, kính trọng, chăm sóc,
phụng dưỡng ông, bà, cha, mẹ. -
Thường xuyên tạo cơ hội cho con cái để tiếp cận với các hoạt động xã hội, hỗ
trợ các cộng đồng và các hoạt động từ thiện, giúp con cái hiểu được ý nghĩa của sự chia
sẻ, đóng góp và tình người.
Câu 6: Vận dụng chuẩn mực đạo đức yêu thương con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh để
xây dựng và rèn luyện đạo đức hiện nay.
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã hết lòng, hết sức tận tụy phục vụ Nhân dân, tận trung với
nước, tận hiếu với dân; hết lòng yêu thương đồng bào, đồng chí, yêu thương con người, làm
hết sức mình để cùng Đảng, toàn dân, toàn quân ta đấu tranh giải phóng dân tộc. Khi trở thành
lãnh tụ của Đảng, Người luôn phấn đấu hết sức mình để thực hiện cho được một sự ham muốn,
“ham muốn tột bậc, là làm sao cho nước ta được hoàn toàn độc lập, dân ta được hoàn toàn tự
do, đồng bào ai cũng có cơm ăn áo mặc, ai cũng được học hành”. Tình yêu thương con người
của Bác là một tình cảm rộng lớn, không phân biệt màu da, sắc tộc, tôn giáo, vùng, miền, già,
trẻ, gái, trai. Chủ tịch Hồ Chí Minh coi yêu thương con người là phẩm chất đạo đức cao quý
nhất; phẩm chất yêu thương con người trong tư tưởng Hồ Chí Minh xuất phát từ truyền thống
nhân nghĩa của dân tộc, kết hợp với chủ nghĩa nhân văn của nhân loại, chủ nghĩa nhân đạo
cộng sản. Ngay cả trước khi từ biệt cõi đời, Người vẫn còn canh cánh một điều “chỉ tiếc là
không được phục vụ Nhân dân lâu hơn nữa, nhiều hơn nữa”.
Vì vậy, để khắc phục nạn đói, Người đề nghị Hội đồng Chính phủ phát động một chiến dịch
tăng gia sản xuất và mở cuộc quyên góp cứu đói. Ngày 07/12/1945, trong thư gửi nông gia Việt
Nam, Người khẩn thiết kêu gọi: “Tăng gia sản xuất! Tăng gia sản xuất ngay! Tăng gia sản xuất lOMoAR cPSD| 22014077
nữa! Đó là cách thiết thực để chúng ta giữ vững quyền tự do, độc lập”4. Hưởng ứng lời kêu gọi
của Người, cả nước thi đua thực hiện “tấc đất, tấc vàng”, “không một tấc đất bỏ hoang”. Người
cùng các Bộ trưởng và nhân viên Chính phủ cùng tham gia sản xuất sau giờ làm việc, tăng gia
một cách thực sự, không phải là tăng gia một cách hình thức. Trong khi chờ đợi thu hoạch ngô,
khoai, sắn… Người đề xướng phong trào quyên góp “hũ gạo cứu đói”, kêu gọi đồng bào cứ 10
ngày nhịn ăn một bữa để lấy gạo cứu dân nghèo và Bác đã tự gương mẫu thực hiện trước. Tại
buổi khai mạc cuộc quyên góp tổ chức ở Nhà hát lớn Hà Nội, Bác đã đem phần gạo nhịn ăn
của mình quyên góp trước tiên.
Thấm nhuần những lời dạy của Bác về tấm lòng nhân ái, tình yêu thương con người là bài học
cao quý cần được vận dụng và phát huy trong mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức.
Trong mọi hoàn cảnh của xã hội và nhất là đất nước ta trong giai đoạn hiện nay: cả dân tộc
quyết tâm, đồng lòng, thống nhất, chung tay đẩy lùi dịch bệnh, nhất là đại dịch COVID-19 với
Chỉ thị số 16/CT-TTg ngày 31/3/2020 của Thủ tướng Chính phủ về thực hiện các biện pháp
cấp bách phòng, chống dịch COVID-19; Những ngày vừa qua, đồng bào cả nước hướng về
miền Trung với những hoạt động, việc làm thiết thực ấm áp tình yêu thương, sự sẻ chia với
những khó khăn mất mát của đồng bảo miền Trung bị ảnh hưởng và thiệt hại nặng nề bởi thiên tai, lũ lụt…
Mỗi cán bộ, đảng viên, công chức, viên chức hôm nay cần không ngừng rèn luyện, tu dưỡng,
xây dựng phẩm chất đạo đức, lối sống theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, cụ thể:
Một là, học và làm theo Bác không phải là bằng những điều cao siêu, to lớn, mà cần bắt đầu từ
những việc làm giản dị, từ lời nói, việc làm, bằng thái độ, cách ứng xử trong xử lý và giải quyết công việc hằng ngày.
Hai là, trong xử lý và giải quyết công việc cần khắc ghi sâu sắc nguyên tắc lợi ích của Tổ quốc,
của nhân dân, của Đảng là tối thượng, bất khả xâm phạm, kiên quyết đấu tranh chống chủ nghĩa cá nhân.
Ba là, học tập và làm theo Bác, mỗi cán bộ, đảng viên cần không ngừng rèn luyện về phẩm
chất chính trị, đạo đức, lối sống, chuyên môn, nghiệp vụ. Trong một xã hội vận động và biến
đổi nhanh chóng, đất nước hội nhập sâu rộng với thế giới đã và đang đặt ra yêu cầu, đòi hỏi rất
cao về năng lực, chuyên môn, phẩm chất, đạo đức, bản lĩnh chính trị đối với mỗi người cán bộ,
đảng viên, công chức, viên chức. Do vậy, để tránh tụt hậu, đáp ứng được yêu cầu của công
việc, tiến tới có đủ năng lực làm việc được trong môi trường quốc tế, không có cách nào khác,
mỗi người cần có tinh thần cầu thị, không ngừng cố gắng, nỗ lực học tập, rèn luyện để tự hoàn
thiện bản thân, ngày càng tiến bộ. lOMoAR cPSD| 22014077
Câu 8: Vận dụng các nguyên tắc xây dựng đạo đức trong tư tưởng Hồ Chí Minh để xây dựng
và hoàn thiện đạo đức của người giáo viên hiện nay. •
Thứ nhất, “nói đi đôi với làm” trong quan hệ mình đối với mình •
Thứ hai, thực hành “nói đi đôi với làm” trong quan hệ mình với người khác •
Thứ ba, yêu cầu thực hành “nói đi đôi với làm” trong quan hệ mình đối với công việc GV phải xây dựng: •
Chủ tịch HCM khẳng định: “Lấy sự học làm cốt”. “ Cốt nhất là phải
dạy cho học sinh biết yêu nước, thương nòi” •
Về chính trị: tăng cường trau dồi đạo đức cách mạng, xây dựng thế giới
quan khoa học, lập trường chính trị vững vàng, hiểu biết đúng đắn về
đường lối, quan điểm giáo dục của Đảng, thống nhất giữa lý tưởng
Cách mạng và lý tưởng nghề nghiệp, tin tưởng vào sự nghiệp của Đảng •
Xây dựng năng lực chuyên môn tốt, có phương pháp dạy phù hợp,
hướng vào sự phát triển học sinh •
Chú trọng đến tính thiết thực của việc dạy, người thầy tránh dạy theo
số lượng, thiếu chất lượng thực tế GV phải phòng chống •
Phải tẩy sạch ảnh hưởng của xã hội nô dịch của thực dân sót lại •
Tránh chủ nghĩa cá nhân thực dụng đặt lợi ích của bản thân lên trên •
Xóa bỏ thái độ quan liêu, tham ô, lãng phí. Tránh cậy quyền, chức cao
mà thờ ơ, xem nhẹ công việc, trách nhiệm của mình •
Tránh xây dựng những hình thức gây tốn kém cho cha, mẹ học sinh, lạm thu lOMoAR cPSD| 22014077 •
Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của nhà giáo phải được thực hiện
trong mọi lĩnh vực của cuộc sống như đối với công việc, quan hệ đồng
nghiệp, học trò, cha mẹ học trò, các tổ chức đoàn thể •
Chỉ có rèn luyện công phu, người thầy mới có được những phẩm chất
tốt đẹp cho các thế hệ học trò noi theo
Tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp giáo viên từ ngày 30/05/2023 theo Thông tư 08/2023/TT-
BGDĐT chỉ rõ: Bổ sung Điều 2a sau Điều 2 như sau:
“Điều 2a. Tiêu chuẩn về đạo đức nghề nghiệp 1.
Chấp hành các chủ trương, đường lối chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước,
các quy định của ngành và địa phương về giáo dục mầm non. 2.
Thường xuyên trau dồi đạo đức, nêu cao tinh thần trách nhiệm, giữ gìn phẩm chất,
danh dự, uy tín của nhà giáo; gương mẫu trước trẻ em. 3.
Yêu nghề, thương yêu trẻ em; biết quản lý cảm xúc; đối xử công bằng và tôn trọng trẻ
em; bảo vệ các quyền và lợi ích chính đáng của trẻ em; đoàn kết, giúp đỡ đồng nghiệp. 4.
Thực hiện nghiêm các quy định về trách nhiệm và nghĩa vụ chung của viên chức và quy
định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về đạo đức nhà giáo.”
Câu 9: Vận dụng quan điểm của Hồ Chí Minh về xây dựng con người mới trong sự nghiệp trồng người hiện nay.
Hiện nay, mặt trái của nền kinh tế thị trường, những thách thức của hội nhập kinh tế thế giới,
đặc biệt những âm mưu thủ đoạn nham hiểm của các thế lực thù địch đang tác động mạnh mẽ
đến thanh niên, khiến cho không ít người chạy theo lối sống thực dụng, sa ngã, hư hỏng, xa rời
các giá trị đạo đức tốt đẹp của dân tộc, có thái độ thờ ơ, bàng quan trước các sự kiện kinh tế,
chính trị của đất nước. Một số thanh niên mơ hồ về bản chất, âm mưu, thủ đoạn của kẻ thù.
Trong xã hội xuất hiện một bộ phận thanh niên tôn thờ chủ nghĩa cá nhân, sống ích kỷ, chạy
theo lợi ích vật chất, coi đồng tiền là trên hết. Cá biệt có một số thanh niên phạm vào các tệ
nạn xã hội, vi phạm pháp luật. Hơn bao giờ hết, tiếp tục phát huy vai trò to lớn của thanh niên
trong sự nghiệp cách mạng là việc làm quan trọng và cấp thiết. Giáo dục đạo đức, lối sống
cho thanh niên hiện nay là trách nhiệm của cả hệ thống chính trị, của mỗi gia đình và toàn xã
hội với nội dung sâu rộng, hình thức phong phú đa dạng. lOMoAR cPSD| 22014077
"Trồng người" là công việc "trăm năm", không thể nóng vội "một sớm một chiều", không phải
làm một lúc là xong, cũng không phải tùy tiện, đến đâu hay đến đó. Nhận thức và giải quyết
vấn đề này có ý nghĩa thường trực trong suốt cuộc đời mỗi con người, trong suốt thời kỳ quá
độ lên chủ nghĩa xã hội. Để thực hiện chiến lược "trồng người", cần có nhiều biện pháp, nhưng
giáo dục và đào tạo là biện pháp quan trọng nhất. Giáo dục tốt sẽ tạo ra tính thiện, đem lại
tương lai tươi sáng cho thanh niên. Ngược lại, giáo dục tồi sẽ ảnh hưởng xấu đến thanh niên.
Nội dung giáo dục phải toàn diện về cả đức, trí, thể, mỹ, phải đặt đạo đức, lý tưởng và tình
cảm cách mạng, lối sống xã hội chủ nghĩa lên hàng đầu. Đức và tài thống nhất với nhau, trong
đó đức là gốc, là nền tảng cho tài năng phát triển. Phải kết hợp giữa nhận thức và hành động,
lời nói với việc làm... có như vậy mới có thể "học để làm người". Chủ tịch
Hồ Chí Minh yêu cầu thế hệ trẻ phải hết sức tránh xa ba sự ham muốn đó là ham muốn về tiền
tài, danh vọng và quyền lực. Người còn cho rằng “thanh niên cần phải chống tâm lý tự tư, tự
lợi, chỉ lo lợi ích riêng và sinh hoạt riêng của mình. Chống tâm lý ham sung sướng và tránh
khó nhọc. Chống thói xem khinh lao động nhất là lao động chân tay. Chống lười biếng, xa xỉ.
Chống cách sinh hoạt ủy mị, chống kiêu ngạo, giả dối, khoe khoang”[4, tr.265], có làm được
như thế thì thanh niên mới xứng đáng là chủ nhân tương lai của nước nhà. Người căn dặn thế
hệ trẻ phải chú trọng bồi dưỡng, rèn luyện không ngừng các phẩm chất của đạo đức cách mạng
đó là cần, kiệm, liêm, chính, chí công vô tư, những tác phong đẹp đẽ của đạo đức như khiêm
tốn, giản dị, siêng năng, gan dạ, sáng tạo và những đức tính tốt đẹp như trung thành, thật thà,
chính trực. Hồ Chí Minh đã đặt trọn niềm tin và sự kỳ vọng vào thế hệ trẻ. Người khẳng định:
“Thanh niên là người chủ tương lai của nước nhà”, “nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh
một phần lớn là do các thanh niên”[9, tr.45]. Với Hồ Chí Minh, tiền đồ và tương lai của dân
tộc Việt Nam gắn bó chặt chẽ với tiền đồ và tương lai của đội ngũ thanh niên.
Vận dụng Từ quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Đảng ta luôn kiên định quan điểm xây
dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện và được bổ sung, phát triển, hoàn thiện phù hợp
với điều kiện kinh tế - xã hội và yêu cầu, nhiệm vụ của cách mạng. Nghị quyết Đại hội ĐBTQ
lần thứ VI của Đảng chỉ rõ: “Tôn trọng con người, phát huy sức sáng tạo của mọi tầng lớp lOMoAR cPSD| 22014077
nhân dân, hướng sự sáng tạo đó vào sự nghiệp xây dựng xã hội mới”. Khi đất nước bước vào
thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa, thực hiện nền kinh tế thị trường định hướng
xã hội chủ nghĩa, cùng với đường lối phát triển kinh tế - xã hội, Đảng đề ra những chủ trương,
đường lối đúng đắn về xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện gồm hệ giá trị chuẩn
mực nhằm phát huy giá trị truyền thống tốt đẹp, đồng thời bổ sung, định hình và phát triển một
số giá trị mới của thời đại.
Nghị quyết Hội nghị Trung ương lần thứ năm, khóa VIII về xây dựng và phát triển nền văn hóa
Việt Nam tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, đã xác định con người Việt Nam trong giai đoạn
mới với năm đức tính: có tinh thần yêu nước, tự cường dân tộc, phấn đấu vì độc lập dân tộc và
chủ nghĩa xã hội, có ý chí vươn lên đưa đất nước thoát khỏi nghèo nàn lạc hậu, đoàn kết với
nhân dân thế giới trong sự nghiệp đấu tranh vì hòa bình, độc lập dân tộc, dân chủ và tiến bộ
xã hội; có ý thức tập thể, đoàn kết, phấn đấu vì lợi ích chung; có lối sống lành mạnh, nếp sống
văn minh, cần kiệm, trung thực, nhân nghĩa, tôn trọng kỷ cương phép nước, quy ước của cộng
đồng, có ý thức bảo vệ và cải thiện môi trường sinh thái; lao động chăm chỉ với lương tâm
nghề nghiệp, có kỹ thuật, sáng tạo, năng suất cao vì lợi ích của bản thân, gia đình, tập thể và
xã hội; thường xuyên học tập, nâng cao hiểu biết, trình độ chuyên môn, trình độ thẩm mỹ và thể lực.
Nghị quyết Đại hội ĐBTQ lần thứ IX của Đảng xác định: “Xây dựng con người Việt Nam phát
triển toàn diện về chính trị, tư tưởng, trí tuệ, đạo đức, thể chất, năng lực sáng tạo, có ý thức
cộng đồng, lòng nhân ái, khoan dung, tôn trọng nghĩa tình, lối sống có văn hóa, quan hệ hài
hòa trong gia đình, cộng đồng và xã hội”. Nghị quyết Đại hội ĐBTQ lần thứ X của Đảng tiếp
tục khẳng định: “Xây dựng và hoàn thiện giá trị, nhân cách con người Việt Nam, bảo vệ và
phát huy bản sắc văn hóa dân tộc trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa, hội nhập quốc
tế. Bồi dưỡng các giá trị văn hóa trong thanh niên, học sinh, sinh viên, đặc biệt là lý tưởng
sống, lối sống, năng lực trí tuệ, đạo đức và bản lĩnh văn hóa con người Việt Nam”.
Nghị quyết số 33-NQ/TW ngày 09/6/2014 của Hội nghị Trung ương lần thứ 9 khóa XI về xây
dựng và phát triển văn hóa, con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững đất nước lOMoAR cPSD| 22014077
khẳng định: “Tiếp tục xây dựng con người Việt Nam phát triển toàn diện, trọng tâm là bồi
dưỡng tinh thần yêu nước, lòng tự hào dân tộc, đạo đức, lối sống và nhân cách. Tạo chuyển
biến mạnh mẽ về nhận thức, ý thức tôn trọng pháp luật, mọi người Việt Nam đều hiểu biết sâu
sắc, tự hào, tôn vinh lịch sử, văn hóa dân tộc. Hướng các hoạt động văn hóa, giáo dục, khoa
học vào việc xây dựng con người có thế giới quan khoa học, hướng tới chân - thiện - mỹ. Gắn
xây dựng, rèn luyện đạo đức với thực hiện quyền con người, quyền và nghĩa vụ công dân. Nâng
cao trí lực, bồi dưỡng tri thức cho con người Việt Nam đáp ứng yêu cầu của nền kinh tế thị
trường định hướng xã hội chủ nghĩa và hội nhập quốc tế, của kinh tế tri thức và xã hội học tập.
Đúc kết và xây dựng hệ giá trị chuẩn mực của con người Việt Nam thời kỳ công nghiệp hóa,
hiện đại hóa và hội nhập quốc tế”.
Nghị quyết Đại hội ĐBTQ lần thứ XII của Đảng nêu những định hướng lớn: “Xây dựng con
người Việt Nam phát triển toàn diện phải trở thành một mục tiêu chiến lược phát triển. Đúc
kết và xây dựng hệ giá trị văn hóa và hệ giá trị chuẩn mực của con người Việt Nam thời kỳ
công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế; tạo môi trường và điều kiện để phát triển
về nhân cách, đạo đức, trí tuệ, năng lực sáng tạo, thể chất, tâm hồn, trách nhiệm xã hội, nghĩa
vụ công dân, ý thức tuân thủ pháp luật”. Đảng ta đã chỉ ra bảy chuẩn mực cơ bản của con
người Việt Nam hiện nay, đó là: yêu nước, nhân ái, nghĩa tình, trung thực, đoàn kết, cần cù,
sáng tạo. Trên cơ sở những hệ giá trị chuẩn mực chung này, mỗi ngành, mỗi cơ quan, đơn vị
xây dựng thành những tiêu chí phẩm chất, năng lực của con người phù hợp. Nghị quyết Đại
hội ĐBTQ lần thứ XIII của Đảng nhấn mạnh: “Tiếp tục phát triển toàn diện nguồn nhân lực”,
“Phát huy giá trị văn hóa, sức mạnh con người Việt Nam; khơi dậy mạnh mẽ khát vọng phát
triển của dân tộc, tinh thần yêu nước, tự hào, ý chí tự cường và lòng nhân ái, tinh thần đoàn
kết, đồng thuận xã hội… đề cao ý thức trách nhiệm, đạo đức xã hội, sống và làm việc theo pháp
luật” và “Từng bước vươn lên khắc phục các hạn chế của con người Việt Nam”.
Như vậy, qua các kỳ Đại hội ĐBTQ, Đảng ta luôn đặt nhiệm vụ hàng đầu là xây dựng con
người Việt Nam phát triển toàn diện gồm hệ giá trị chuẩn mực, trọng tâm là: tạo môi trường
và điều kiện để con người Việt Nam phát triển toàn diện về nhân cách, đạo đức, trí tuệ, thể