Đề thi HSG năm 2019 môn Ngữ Văn 10 - Trường THPT Lê Quý Đôn

TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN ĐỀ THI HSG DUYÊN HẢI BẮC BỘ
NĂM HỌC: 2018 – 2019 MÔN: NGỮ VĂN 10 Câu 1: (8 điểm) HỎI ĐƯỜNG
Phí a trướ c nhiề u lố i rề
Chưa biề t đi đướ ng na ố
Đang bướ c tha p, bướ c caố, ga p cu Mố t da ng ngướ i lu khu Chiề c ga y bố ng mố n Chí ngốa t lố i na y Rố i rề hướ ng Ta y la i ngốa t la i ngốa t
Tố i la m lu i bướ c caố bướ c tha p
Bố ng nghiề ng nghiề ng như mố t tha ng say
Bố ng gia t mí nh! Ô hay Saố
ngốa t ma i la i về chố cu Ta i ta? Hay ta i cu ?
Hay ta i cốn đướ ng nhiề u nga la m ngướ i đi ?
(Đỗ Việt Dũng – Báo Văn nghệ số 48, ngày 26-11-2016)
Suy nghí cu a anh / chi về va n đề ma ba i thớ đa t ra. Câu 2: (12 điểm)
“Thớ khố ng pha i la hốa trống cha u ca nh – ớ đố ta t ca đề u hiề n ra trướ c ma t anh, anh khố ng ca n pha i
tí m đa u thề m. Thớ giố ng như hốa trề n đố ng nố i, trề n ra ng nu i An- pớ, nới mố i bướ c đi la i hư a hề n
thề m mố t bố ng hốa mớ i, diề u kí hớn”.
(Trích “Đaghextan của tôi” – Raxun Gamzstov)
Anh/ chi ha y gia i thí ch va la m sa ng tố nha n đi nh trề n.
TRƯỜNG THPT CHUYÊN LÊ QUÝ ĐÔN ĐÁP ÁN ĐỀ THI HSG DUYÊN HẢI BẮC BỘ
NĂM HỌC: 2018 – 2019 MÔN: NGỮ VĂN 10
Câu 1: (8 điểm) Nội dung chính cần đạt:
Giới thiệu vấn đề:
Xác định vấn đề:
a) Ba i thớ mớ ra vớ i hí nh a nh mố t ngướ i đi đướ ng đư ng trướ c nhiề u lố i rề , khố ng xa c đi nh đướ c cốn
đướ ng mí nh pha i đi thí ga p mố t cu gia đướ c cu chí đướ ng. Ngướ i hố i đướ ng khố ng nghi ngớ ma ma i
miề t đi thềố ca y ga y chí đướ ng cu a cu . Kề t qua la sau mố t hố i lố ng vố ng la i trớ về chố cu . Ngướ i hố i
đướ ng gia t mí nh đa t ra như ng ca u hố i dố n da p nhưng khố ng cố lớ i đa p.
b)Va y ai la ngướ i cố lố i? Cốn đướ ng hay cu gia ? Xề t đề n cu ng ca hai đề u khố ng cố lố i. Lố i la ớ ngướ i
hố i đướ ng. Cố thề cu gia chí sai ví cu khố ng cố n minh ma n nhưng anh hốa n tốa n tin cu . Cố thề cu chí
đu ng nhưng dố cốn đướ ng cố nhiề u lố i, nhiề u nga ma anh cư la m lu i bướ c caố, bướ c tha p khố ng
chi u dư ng la i đề đốa n đi nh hay hố i ngướ i kha c.
c) Va n đề ta c gia đa t ra la : Ở đớ i cốn ngướ i đư ng qua tin hốa n tốa n, y la i va ố ngướ i kha c ma chí nh
mí nh pha i cố chí nh kiề n, pha i suy xề t va tí nh ta ố trề n đướ ng đi tớ i đí ch, nha t la khi cốn đướ ng tớ i
đí ch xua t hiề n nhiề u nga đi, nhiề u lố i rề . Nố i ca ch kha c, cốn ngướ i pha i dư a va ố chí nh mí nh.
Bàn luận vấn đề:
Ví saố đư ng qua tin hốa n tốa n, y la i va ố ngướ i kha c?
• Ví y kiề n cu a ngướ i kha c khố ng pha i baố giớ cu ng đu ng. Hố cu ng chi u như ng giớ i ha n về
nha n thư c, về tra i nghiề m. Ý kiề n cu a hố xua t pha t tư gố c nhí n cu a ca nha n hố , cố thề đu ng
vớ i hố nhưng khố ng ha n đu ng vớ i ta, cố thề đu ng vớ i trướ ng hớ p na y nhưng khố ng ha n
đu ng vớ i trướ ng hớ p kha c.
• Ví tin hốa n tốa n, y la i va ố ngướ i kha c chu ng ta sề trớ nề n bi đố ng khi y kiề n cu a hố khố ng
giu p ta gia i quyề t đướ c va n đề như trướ ng hớ p ngướ i đi đướ ng trống ba i thớ trề n.
Ví saố pha i dư a va ố chí nh mí nh?
• Trống cuố c số ng, sư giu p đớ luố n đa ng quy va ca n thiề t. Nhưng chí trố ng chớ va ố sư giu p
đớ sề hí nh tha nh nề n thố i quền số ng dư a da m, y la i, phu thuố c va ố ngướ i kha c, cốn ngướ i
sề trớ nề n yề u đuố i, khố ng cố y chí nghi lư c vướn lề n, khố ng thề trướ ng tha nh; khi đố i
ma t vớ i như ng ba ố ta p cu a cuố c đớ i sề sớ m nga gu c.
• Ma t kha c, cố như ng lu c chu ng ta ga p may ma n đướ c chớ chề, giu p đớ nhưng khố ng pha i
lu c na ố cu ng ga p may bớ i va y pha i biề t cha p nha n hốa n ca nh, biề t tư vướn lề n, tư cư u la y
mí nh ba ng ca ch dư a va ố chí nh sư c mí nh. Hớn nư a, sư nố lư c, cố ga ng tư vướ t qua khố
kha n sề giu p ta cố thề m sư c ma nh, kinh nghiề m va cớ hố i đa t đề n tha nh cố ng.
• Cốn ngướ i la ca thề đố c la p, nố pha i tố n ta i, pha t triề n ba ng chí nh nố i lư c cu a nố thí sư tố n
ta i va pha t triề n la u da i, bề n vư ng. Nề u dư a va ố như ng yề u tố bề n ngốa i thí sư tố n ta i la
khố ng vư ng bề n, sư pha t triề n la khố ng vư ng cha c.
• Dư a va ố chí nh mí nh đề sinh tố n, đề sa ng ta ố, đề pha t triề n la mố t biề u hiề n cu a nhu ca u tư
kha ng đi nh mí nh ớ mố i cốn ngướ i; la ca ch thề hiề n lố ng tư trố ng- mố t biề u hiề n cu a nha n
tí nh ớ mố i cốn ngướ i; dư a va ố chí nh mí nh cố n la danh dư cu a quố c gia, la tinh tha n tư
cướ ng tư tố n da n tố c.
Mở rộng, nâng cao:
• Đề chố n chố mí nh mố t lố i đi đu ng, mố t ma t pha i la ng nghề y kiề n cu a ngướ i kha c, nha t la
như ng ngướ i tư ng tra i nhưng điề u cố t yề u la pha i dư a va ố chí nh ba n tha n mí nh. Ngay viề c
tiề p nha n y kiề n cu a ngướ i kha c chu ng ta cu ng pha i cố mố t lí trí tí nh ta ố, biề t suy xề t, biề t
pha n biề t đu ng sai. Khố ng cố mố t nố i lư c ma nh mề ra t dề da n đề n sai la m nha t la khi đư ng
trướ c như ng sư lư a chố n.
• Hiề n nay, ca c nướ c vớ i chề đố chí nh tri – xa hố i va trí nh đố pha t triề n kha c nhau cu ng tố n
ta i, vư a hớ p ta c, vư a đa u tranh, ca nh tranh gay ga t ví lớ i í ch quố c gia, da n tố c, chu ng ta ca n
pha i dư a va ố nố i lư c cu a chí nh mí nh đề lư a chố n mố t lố i đi vư a pha t triề n đa t nướ c vư a
ba ố về đướ c đố c la p tư dố cu a da n tố c. Bài học:
Cốn ngướ i pha i tư dư a va ố chí nh mí nh đề tố n ta i, pha t triề n, khố ng đướ c y la i, dư a da m; đề dư a va ố
chí nh mí nh cốn ngướ i ca n pha i cố y thư c, kha t vố ng, nố lư c khố ng mề t mố i; cu ng ca n pha i biề t ha i
hố a giư a ca nha n va xa hố i, biề t tư trố ng, tư tố n nhưng khố ng tư ma n….
Kết thúc, khái quát lại vấn đề Câu 2: (12 điểm)
Yêu cầu về kĩ năng:
• Biề t ca ch va n du ng kiề n thư c về lí lua n va n hố c, về ta c gia , ta c pha m đề la m kiề u ba i nghi
lua n va n hố c thềố yề u ca u cu a đề .
• Ba i viề t cố la p lua n cha t chề , bố cu c rố ra ng, biề t ca ch gia i thí ch, chố n va pha n tí ch da n
chư ng đề la m sa ng tố va n đề nghi lua n.
• Ba i viề t diề n đa t lưu lốa t, cố ca m xu c, ngố n ngư chố n lố c, khố ng ma c lố i chí nh ta , tư ngư , ngư pha p.
Yêu cầu về kiến thức:
Hố c sinh cố thề trí nh ba y thềố nhiề u ca ch kha c nhau nhưng ca n đa m ba ố ca c y cớ ba n sau:
Giới thiệu được vấn đề cần nghị luận
Giải thích nhận định
• “Thớ khố ng pha i la hốa trống cha u ca nh – ớ đố ta t ca đề u hiề n ra trướ c ma t anh, anh
khố ng ca n pha i tí m đa u thề m”: Hốa trống cha u ca nh la về đề p dề nhí n tha y, hiề n hiề n rố
ra ng trướ c ma t. Về đề p va y nghí a cu a thớ khố ng pha i lu c na ố cu ng hiề n ra mố t ca ch rố
ra ng, đa y đu . Nề u chu ng ta chí nhí n nga m như ng gí sa n cố , hiề n hiề n trề n bề ma t ca u chư
thí khố ng thề na ố ca m nha n hề t về đề p va y nghí a cu a thớ.
• “Thớ giố ng như hốa trề n đố ng nố i, trề n ra ng nu i An- pớ, nới mố i bướ c đi la i hư a hề n thề m
mố t bố ng hốa mớ i, diề u kí hớn”. Thớ tiề m a n mố t về đề p khố ng giớ i ha n, ca ng kha m pha ,
chu ng ta ca ng pha t hiề n ra nhiề u y nghí a tinh tề . Du ng ca ta m hố n mí nh đề la ng nghề va
ca m nha n, ngướ i đố c sề tí m tha y như ng về đề p kí diề u, như ng ha m y mớ i mề , ba t ngớ
trống chiề u sa u ca m xu c cu a nha thớ.
=>Nha n đi nh trề n đa chí ra đướ c đa c trưng cu a thớ ca. Về đề p va gia tri cu a thớ khố ng chí giớ i ha n
trề n bề ma t ngố n tư . Như ng gí ta nhí n tha y thố i la chưa đu . Ca n pha i ca m nha n thớ ba ng ca ta m hố n
va sư tra i nghiề m. Đố c thớ, ca m thớ giố ng như mố t ha nh trí nh kha m pha , đi tí m về đề p cu a “hốa trề n
đố ng nố i, trề n ra ng nu i An- pớ”, luố n hư a hề n như ng ba t ngớ va thu vi . Nghề sí ta ố ra thớ, ngướ i đố c
thướ ng thư c va ca m nha n. Đố la qua trí nh la m nề n sư c số ng va gia tri la u bề n cu a thớ.
Bàn luận về nhận định:
• Va n hố c nố i chung va thớ ca nố i riề ng đề u sư du ng ngố n tư nghề thua t la m phướng tiề n
biề u hiề n. Ngố n ngư thớ ca la ngố n ngư đố i hố i sư cố đố ng, ha m su c. Thớ hay thí lớ i í t ma y
nhiề u, lớ i hề t ma y cố n dư vang. Thớ hay la tư thớ khố ng lố hề t trề n bề ma t ngố n tư , ca ng
đố c ca ng tha m, ca ng kha m pha thí ca ng nha n ra như ng về đề p tiề m a n ba t ngớ .
• Ngố n ngư thớ thướ ng đa nghí a, gia u ha m y . Bớ i ví ngố n ngư thớ đướ c chưng ca t tư ca m
xu c, đướ c cha t chiu va chố n lố c. Đố la ngố n ngư đa đa t đề n đố tinh. Mố t hí nh a nh, mố t tư
thớ cố thề mớ ra nhiề u y nghí a, nhiề u ca ch hiề u kha c nhau khiề n chố ngướ i đố c ba t ngớ , thu vi .
• Thớ la mố t thề lốa i trư tí nh, la sư thố lố ma nh liề t như ng ca m xu c ca nha n cu a ngướ i nghề
sí . Thớ ca khố ng chí pha n a nh hiề n thư c cuố c số ng ma cố n thề hiề n như ng cung ba c, sa c
tha i phư c ta p, bí a n cu a thề giớ i ta m hố n cốn ngướ i. Thớ la tiề ng nố i tí nh ca m, la cung đa n
muố n điề u. Thớ ha m chư a “như ng điề u tinh vi nha t, sa u kí n nha t, mống manh nha t, mớ hố
nha t cu a ta m hố n cốn ngướ i” (Nguyề n Đa ng Ma nh). Ma ta m hố n cốn ngướ i la mố t vu tru
chư a đa y bí ma t, ca m xu c cu a nha thớ như mố t ma ch nga m a n dướ i bề ma t ngố n tư . Chố
nề n đố c va ca m nha n thớ ca la mố t cuố c ha nh trí nh đa y thu vi , đềm đề n như ng pha t hiề n
ba t ngớ , như ng gia tri va về đề p kí diề u.
• “Hề la m ngướ i thí quy tha ng ma la m thớ thí quy cống…” (Viề n Mai). Chố cống đố la như ng
ha m y sa u xa, như ng liề n tướ ng sa ng ta ố, la “y ta i ngố n ngốa i”. Chố nề n đố c thớ, ca m thớ
như thướ ng hốa trề n đố ng nố i, nga m hốa trề n đí nh nu i, khố ma tha y đướ c ta n cu ng ca i
đề p. Mố i bướ c cha n la mố t pha t hiề n mớ i, mố i la n nhí n nga m la nha n ra mố t về đề p mớ i.
Ta i na ng nghề thua t, ca m xu c va trí tướ ng tướ ng cu a nha thớ la m nề n sư số ng đố ng, gớ i
ca m cu a hí nh tướ ng thớ. Va sau đố , sư đố ng ca m va kha na ng liề n tướ ng cu a đố c gia la m
hiề n hí nh, số ng da y như ng về đề p, y nghí a, gia tri đướ c ma hố a trống kí hiề u ngố n tư .
Mở rộng và nâng cao vấn đề nghị luận
• Ý kiề n cu a Raxun Gamzatốv khố ng chí ba n về đa c trưng cu a thớ ca ma cố n nha n ma nh đề n
ta i na ng nghề thua t cu a nha thớ va kha na ng ca m thu cu a ngướ i tiề p nha n. Chí nh mố i quan
hề giư a ngướ i sa ng ta c- ta c pha m- đố c gia ta ố nề n gia tri đí ch thư c va sư c số ng la u bề n cu a thớ ca.
• Thớ ga n vớ i sư cố đu c. Trống mố t diề n tí ch ngố n tư í t ma mớ ra nhiề u ca m xu c rố ng lớ n.
Như ng điề u nha thớ muố n bố c lố , kí tha c đướ c nề n la i trống ngố n tư gia u sư c gớ i, hí nh a nh
gia u biề u tướ ng. Thớ luố n tố n ta i như ng khốa ng trố ng, khốa ng tra ng. Chí nh đố c gia trống
qua trí nh kha m pha ta c pha m sề suy nga m, gia i ma , pha t hiề n ra đướ c về đề p ba t ngớ , tinh tề cu a thớ ca.
• Nha thớ trống qua trí nh sa ng ta c pha i cố xu c ca m ma nh liề t, cha n tha nh, ta i na ng nghề
thua t điề u luyề n, trí tướ ng tướ ng phống phu đề khố ng chí pha n a nh hiề n thư c sa n cố ma
cố n nố i lề n như ng điề u ca n cố , chưa cố trống cuố c đớ i; thề hiề n ướ c mớ, kha t vố ng va
như ng ca m xu c tinh tề trống chiề u sa u ta m hố n cốn ngướ i. Đố c gia trống qua trí nh tiề p
nha n pha i tha t sư số ng cu ng ta c pha m, cố na ng lư c rung ca m va nha y bề n trướ c ngố n tư
nghề thua t, cố sư đố ng điề u vớ i ta c gia . Cố như va y, ta mớ i ca m nha n đướ c sư sa u sa c về
nố i dung, sư tinh tề về hí nh thư c; mớ i pha t hiề n ra như ng thố ng điề p, như ng dư a m, đa nh
thư c về đề p cu a thớ va như ng tí nh ca m sa u kí n, nha n ba n cu a cốn ngướ i. Đố chí nh la cuố c
ha nh trí nh ma “mố i bướ c đi la i hư a hề n thề m mố t bố ng hốa mớ i, diề u kí hớn”.
Phân tích dẫn chứng để chứng minh
Hố c sinh chố n va pha n tí ch mố t số ba i thớ, đốa n thớ hốa c ca u thớ tiề u biề u đề chư ng minh chố nha n
đi nh đa nề u ớ đề ba i.
Khái quát lại vấn đề
• Về đề p va gia tri cu a thớ khố ng chí giớ i ha n trề n bề ma t ngố n tư . Đố c thớ, ca m thớ như mố t
cuố c ha nh trí nh kha m pha như ng về đề p tiề m a n, luố n hư a hề n như ng ba t ngớ va thu vi .
• Thớ la nới ga p gớ , giaố thốa giư a như ng ta m hố n đố ng điề u. Ngướ i la m thớ ba ng ta i na ng
nghề thua t va xu c ca m cha n tha nh cu a mí nh ta ố ra ta c pha m. Ngướ i đố c ba ng ca ta m lố ng,
sư tra i nghiề m va kha na ng tiề p nha n cu a mí nh sề đố ng ca m, đố ng sa ng ta ố, pha t hiề n
như ng về đề p mớ i mề , ba t ngớ ; như ng ha m y tinh tề , sa u sa c cu a thớ. Đố chí nh la như ng
yề u tố ta ố nề n sư c số ng va gia tri la u bề n cu a va n hố c nố i chung va thớ ca nố i riề ng. -