Diễn án dân sự Bảo vệ quyền lợi Nguyên đơn trong vụ tranh chấp đất | Môn Luật dân sự Việt Nam - Trường Đại học Luật Hà Nội

lOMoAR cPSD| 61630836
Bài thu hoạch Hồ sơ Dân sư 09
Bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nguyên đơn – bà Chu Thị Thanh và
ông Chu Văn Sinh I. Tóm tắt vụ án:
1. Đương sự - Nguyên đơn:
• Bà Chu Thị Hồng Thanh (tên gọi khác là Chu Thị Thanh), sinh năm 1930
Địa chỉ: số nhà 12, tổ 16 phường Nam Thanh, thành phố Điện Biên Phủ, tỉnh Điện Biên;
• Ông Chu Văn Sinh, sinh năm 1936
Địa chỉ: thôn Vạn Thắng, xã Hòa Thắng, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. - Bị đơn:
• Bà Đinh Thị Tám, sinh năm 1930
Địa chỉ: thôn 6, xã Phù Vân, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam -
Người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan
• Bà Chu Thị Loan, sinh năm 1935
Địa chỉ: tổ 3 phường Cầu Thia, thị xã Nghĩa Lộ, tỉnh Yên Bái
• Bà Chu Thị The, sinh năm 1944
Địa chỉ: đội 1 thôn Diên Điền, xã Bình Hòa, huyện Giao Thủy, tỉnh Nam Định
• Bà Chu Thị Mai, sinh năm 1952; Ông Chu Khắc Hồng, sinh năm 1956; Bà
Trần Thị Đắc, sinh năm 1957
Cùng địa chỉ: thôn 6, xã Phù Vân, thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam 2. Tóm tắt
- Cụ Chu Khắc Trường và cụ Chu Thị Cúc sinh sống trên diện tích mảnh
đất có diện tích là 777m2 tại thôn 6, Phù Vân, Thành phố Phủ Lý, Hà Nam.
Hai cụ có 04 người con là Chu Thị Thanh (sinh năm 1931), Chu Thị Loan
(sinh năm 1934); Chu Văn Sinh (sinh năm 1936); Chu Thị The (sinh năm 1944);
- Năm 1945, Cụ Chu Khắc Trường mất và không để lại di chúc, đến năm
1990 cụ Chu Thị Cúc mất để lại ngôi nhà 2 gian và đất ở với tổng diện tích
777m2 chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất; lOMoAR cPSD| 61630836
- Năm 1994, ông Sinh chuyển quyền thừa kế phần tài sản này cho ông
Chu Khắc Thuyên (Kha-anh họ) kể từ ngày 24/01/1994. Sau đó, bà Chu Thị
Thanh phát hiện sự việc này và đã khiếu nại đến UBND xã Phù Vân, UBND
xã Phù Vân đã tạm đình chỉ việc chuyển quyền thừa kế này. Sau đó, bà Thanh
và bà The có “Giấy giao quyền trông nom” để ông Chu Khắc Thuyên quản lý
nhà đất, thu hoạch hoa quả trong thời hạn 5 năm kể từ ngày 15/4/1994 đến
15/4/1999 và có trách nhiệm đóng thuế nhà đất;
- Năm 1999, ông Thuyên mất, bà Đinh Thị Tám là vợ ông Thuyên tiếp
tục thu hoạch hoa quả hàng năm. Tháng 5/2016, bà Tám cùng con gái là Chu
Thị Mai làm nhà trên mảnh đất này. Bà Thanh đã báo chính quyền địa phương
xã Phù Vân can thiệp nhưng bà Tám vẫn tiếp tục xây dựng. UBND xã Phù
Vân đã tổ chức Hòa giải nhưng không thành;
- Ngày 05/11/2016, ông Sinh và bà Thanh khởi kiện bà Tám tại Tòa án
nhân dân thành phố Phủ Lý, tỉnh Hà Nam. Ông Sinh và bà Thanh yêu cầu bà
Tám tháo dỡ nhà và công trình trên đất và trả lại 777m2 tại thửa đất số 40 tờ
bản đồ số 02 lập năm 1998 cho 4 chị em nguyên đơn;
- Ngày 03 tháng 08 năm 2017, tòa ra quyết định số 65/2017/QĐST-DS đưa vụ án ra xét xử.
3. Yêu cầu khởi kiện
- Yêu cầu bà Đinh Thị Tám trả lại diện tích 777 m2 đất tại thửa đất số 40
tờ bản đồ số 02 lập năm 1998 đất thôn 06, xã Phù Vân, thành phố Phủ Lý, tỉnh
Hà Nam cho bà Chu Thị Thanh, ông Chu Khắc Sinh, bà Chu Thị Loan, bà Chu Thị The;
- Buộc bà Đinh Thị Tám trả nhà và cây cối, hoa màu trên đất với 50%
tổng giá trị thu nhập cây lưu niên kể từ ngày 15/4/1994 đến 15/4/1999 theo
giấy gửi UBND xã trên diện tích đất 777 m2 tại thửa đất số 40 tờ bản đồ số 02
lập năm 1998 của gia đình;
- Yêu cầu bà Tám tháo dỡ căn nhà và các công trình xây dựng trái phép trên đất.
II. Kế hoạch hỏi tại phiên tòa sơ thẩm
Người được hỏi Câu hỏi lOMoAR cPSD| 61630836
Nguồn gốc diện tích đất đang tranh chấp là từ đâu?
Bà có biết sự việc ngày 20/01/1994, ông Chu Khắc Sinh
cùng vợ là bà Đỗ Thị Lý viết đơn chuyển quyền thừa kế
cho ông Chu Khắc Thuyên không? Bà có ý kiến gì đối với
- Nguyên đơn: bà chuyện này? Chu Thị Thanh – đại diện theo ủy
Năm 2001, ông Chu Khắc Sinh có làm giấy giao quyền sử
quyền là bà Chu Thị dụng đất cho anh Chu Khắc Chinh, việc này có xác nhận
của thôn 6 và UBND xã Phù Vân, bà và các chị em khác có Hồng Tâm
biết việc này không? Bà có ý kiến gì đối với chuyện này?
Khi biết bà Tám đang xâm phạm đến mảnh đất và tài sản
trên đất nhà mình, bà Thanh đã làm gì?
Hiện nay mảnh đất do ai quản lý?
Ông cho biết thửa đất đang tranh chấp có phải do cụ Cúc
và cụ Trường để lại không?
Trước khi hai cụ mất, có để lại di chúc không?
Sau khi mẹ ông là bà Cúc mất thì ông có về trực tiếp canh
tác phần diện tích đất này hay không?
Khi chuyển nhượng đất cho Ông Thuyên, bà Thanh, Bà
Loan, Bà The có đồng ý không? Có văn bản ủy quyền cho
- Nguyên đơn: ông ông chuyển nhượng không? Vì sao đơn chuyển quyền lại bị Chu Văn Sinh đình chỉ?
Ông có biết việc bà Tám dỡ nhà của cha mẹ ông để lại và
xây dựng nhà mới để ở hay không? Ý kiến của ông về hành vi này của bà Tám?
Sau khi mẹ ông là bà Cúc mất thì ông có về trực tiếp canh
tác phần diện tích đất này hay không? lOMoAR cPSD| 61630836
Ông cho biết lý do vì sao năm 2001 ông có về quê tuy nhiên
ông không tìm vợ chồng ông Thuyên, bà Tám để đòi lại đất?
Ngày 22/11/2001 Ông làm đơn giao quyền sử dụng đất
cho anh Chu Khắc Chinh (là trưởng họ) quản lý trông nom,
bảo vệ và thu hoạch hoa màu trên mảnh vườn, đơn này có
xác nhận của UBND xã Phù Vân ko? Ông Chinh có đến quản lý không?
Bị đơn: bà Đinh Thị Bà cho biết, khi ông Sinh làm đơn chuyển quyền thừa kế Tám
cho vợ chồng bà, lúc đó có măt ḅ à Thanh, bà Loan, bà The không?
Năm 1994 tại sao vợ chồng bà đồng ý nhận chuyển nhượng
quyền thừa kế từ ông Sinh? Lúc đó ông Sinh có xuất trình
giấy tờ nào mà ông bà cho rằng ông Sinh có quyền đó?
UBND xã Phù Vân đã chứng nhận điều gì trong giấy giao quyền trông nom?
Bà có nhận được Thông báo của UBND xã Phù Vân về việc
tạm đình chỉ việc chuyển quyền thừa kế từ ông Sinh cho
ông Thuyên không? Và đó là ngày nào?
Trong quá trình bà sử dụng, khai thác tài sản trên mảnh đất
đó có xảy ra tranh chấp hay có ý kiến phản đối của các ông
bà là con của cụ Trường, Cúc hay không?
Trong thời gian đó vợ chồng bà có thực hiện nghĩa vụ nộp thuế với nhà nước ko?
Khi bà phá dỡ ngôi nhà tranh và xây nhà mới bà có hỏi ý
kiến chị, em bà Thanh, ông Sinh không?
Bà cho biết gia đình bà đã làm những gì trước và sau khi cụ Cúc mất? lOMoAR cPSD| 61630836
Khi giao quyền trông nom cho gia đình bà thì trên vườn đất
có những cây gì? Và khi định giá tài sản thì trên vườn đất còn lại những gì?
Bà Chu Thị The:
Người có quyền lợi
- Bà có biết giao dịch chuyển quyền thừa kế của em trai
và nghĩa vụ liên
mình là ông Sinh cho vợ chồng ông bà Thuyên, Tám quan không?
- Trong giấy giao quyền trông nom, gia đình ông Thuyên
phải giao kết thực hiện điều gì? Các bà ấy có đồng ý với giao kết đó ko?
- Bà Tám phá dỡ và xây dựng nhà trên mảnh đất đang
tranh chấp có thông báo/hỏi ý kiến của chị em bà hay
không? Nếu có thì có sự đồng ý/cho phép hay không?
Bà Chu Thị Loan:
- Bà có biết việc ông Sinh làm giấy chuyển quyền thừa
kế cho gia đình bà Tám không?
- Sau khi UBND xã thông báo tạm đình chỉ việc chuyển
quyền thừa kế, Họ mới lập giấy giao quyền trông nom
phải ko? Trong thời gian bao lâu?
- Trong 05 năm đó, 50% hoa màu còn lại sau khi được
hưởng thì gia đình ông Thuyên bà Tám có trả cho 4 chị em bà Thanh ko?
III.Luận cứ bảo vệ Nguyên đơn – bà Chu Thị Thanh, ông Chu Khắc Sinh LUẬN CỨ SƠ THẨM
Kính thưa Hội đồng xét xử, thưa quý vị đại diện Viện kiểm sát!
Tôi là Luật sư Nguyễn Thị Thùy Linh, Luật sư của Văn phòng Luật X thuộc
Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội. Tôi tham gia phiên tòa sơ thẩm với tư cách là
Người bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Nguyên đơn là bà Chu Thị Thanh, ông
Chu Văn Sinh trong vụ án dân sự về việc “Tranh chấp quyền sử dụng đất” theo lOMoAR cPSD| 61630836
Thông báo về việc thụ lý vụ án số 20/2016/TB-TLST-DS với Bị đơn là bà Đinh Thị Tám.
Sau khi nghiên cứu tài liệu có trong hồ sơ vụ án và qua phần xét hỏi công khai
tại phiên tòa hôm nay, tôi xin trình bày quan điểm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp
cho bên Nguyên đơn như sau:
Thứ nhất, đối với yêu cầu bà Đinh Thị Tám trả lại toàn bộ quyền sử dụng
mảnh đất có diện tích 777m2 tại thửa đất số 40 tờ bản đổ số 02.
Căn cứ vào sổ quản lý đất đai của UBND xã Phù Vân và các tài liệu chứng cứ
thể hiện trong hồ sơ vụ án, cũng như sự thừa nhận của các đương sự, có thể khẳng
định rằng: Mảnh đất tranh chấp nói trên bao gồm 777m2 thuộc thửa đất số 40 tờ bản
đồ số 02 lập năm 1998 (Bút lục:21) (Bao gồm: 360m2 đất thổ cư, 128m2 đất thổ
canh và 289m2 đất ao (Bút lục 90,91)) là tài sản của ông Chu Khắc Trường và bà
Chu Thị Cúc. Sau khi ông Trường mất giao lại cho bà Cúc quản lý. Do bà Cúc mất
không để lại di chúc thì các con của bà Cúc đều là đồng thừa kế đối với phần di sản
của bà Cúc (căn cứ vào Điều 639, điểm a khoản 1 Điều 678, điểm a khoản 1 điều 679
Bộ luật dân sự 1995). Bên cạnh đó, hướng dẫn của nghị quyết 02/2004/NQ-HĐTP
của Hội đồng thẩm phán tòa án nhân dân tối cao tại điểm a mục 2.4 cũng quy định
rõ, khi người sử dụng đất chết thì tài sản đó trở thành tài sản chung của các đồng thừa
kế. Từ các căn cứ trên ta xác định được các ông bà Chu Thị Thanh, Chu Thị Loan,
Chu Văn Sinh, Chu Thị The là những người thừa kế đối với phần di sản của bà Cúc để lại.
Trên thực tế do ông Sinh, Loan, The, Thanh đều đã lập gia đình ở địa phương
khác. Vì vậy các ông bà nói trên đã thống nhất giao cho người bà con của mình cư
ngụ gần đó là ông Chu Khắc Thuyên để ông Thuyên trông nom phần đất đai, tài sản
đó. Sự thỏa thuận của các bên được lập vào ngày 15/4/1994 đã xác định rõ quyền lợi
và trách nhiệm của ông Thuyên khi trông nom đất đai vườn tược là: “Thời hạn giao
05 năm kể từ ngày 15/4/1994 đến 15/4/1999. Người sử dụng có giao ước sau: Nhà
cửa tu sửa để ở không để dột nát, đất đai tự sản xuất ra sản phẩm sử dụng và nạp
nghĩa vụ với nhà nước (trồng các cây ngắn ngày) không được xây dựng cơ bản sau:
làm nhà, đất phải giữ nguyên mặt bằng không được đào khoét , các cây cối lưu niên
không được chặt phá”. lOMoAR cPSD| 61630836
Như vậy việc bà Đinh Thị Tám đang trực tiếp quản lý phần đất đai và tài sản có
trên đất thuộc phần tài sản của nguyên đơn được xuất phát từ nghĩa vụ của ông Chu Khắc Thuyên.
Căn cứ điểm đ khoản 1 Điều 642 Bộ luật dân sự 1995, người quản lý di sản có
nghĩa vụ giao lại tài sản thừa kế theo yêu cầu của những người thừa kế. Trường hợp
người chết để lại di sản cho những người thừa kế, nhưng các thừa kế không trực tiếp
quản lý sử dụng, mà di sản đó do người khác chiếm hữu quản lý theo ủy quyền thì
các thừa kế có quyền đòi lại tài sản (theo hướng dẫn tại điểm b mục 2.4 Nghị quyết
số 02/2004/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán Tòa án nhân dân tối cao). Như vậy
trong mọi thời điểm khi các đồng thừa kế yêu cầu người quản lý di sản giao trả lại di
sản thì họ phải trả lại đúng theo quy định của pháp luật về thừa kế.
Do đó việc các nguyên đơn yêu cầu bà Đinh Thi Tám giao trả phần đất 777m2
thửa đất số 40 tờ bản đồ số 02 lập năm 1998 là hoàn toàn có cơ sở.
Việc bà Đinh Thị Tám dựa vào hợp đồng chuyển nhượng giữa ông Chu Văn Sinh
và ông Chu Khắc Thuyên để nói rằng tài sản đang tranh chấp là tài sản của gia đình
bà là điều không hợp lý, bởi: Ngày 10/4/1994, UBND xã Phù Vân đã có thông báo
tạm đình chỉ việc chuyển quyền thừa kế giữa chồng bà và ông Sinh nên văn bản ký
kết giữa 2 người không còn hiệu lực.
Ngoài ra, căn cứ vào điểm b khoản 1 Điều 642 Bộ luật dân sự 1995 thì “người
quản lý di sản không được bán, trao đổi, tặng cho, cầm cố, thế chấp và định đoạt tài
sản bằng các hình thức khác, nếu không được những người thừa kế đồng ý bằng văn
bản”. Do đó, việc chuyển nhượng đất và tài sản trên đất giữa ông Sinh và ông Thuyên
cũng hoàn toàn trái với các quy định của pháp luật.
Thứ hai, đối với yêu cầu bà Tám trả nhà, cây cối trên diện tích đất 777 m2 tại
thửa đất số 40 tờ bản đồ số 02 lập năm 1998 của gia đình và hoa màu trên đất với
50% tổng giá trị thu nhập cây lưu niên từ ngày 15/4/1994 đến 15/4/1999 theo Giấy
gửi UBND xã Phù Vân và 100% tổng giá trị thu nhập cây lưu niên trên đất từ 15/4/1999 đến nay.
Kính thưa Hội đồng xét xử,
Ngoài yêu cầu bà Đinh Thị Tám trả lại 777m2 đất tại thửa đất số 40 tờ bản đồ số
02 lập năm 1998 tại thon 6, xã Phù Vân, huyện Phủ Lý, tỉnh Hà Nam cho các con lOMoAR cPSD| 61630836
của bà Chu Thị Cúc và ông Chu Khắc Trường, nguyên đơn còn yêu cầu phía bị đơn
hoàn trả lại tất cả những tài sản, hoa màu trên đất, cụ thể như sau: -
01 nhà cấp 4 mái lợp tôn nền lát gạch hoa liên doanh, cửa gỗ, móng đá, tường gạch xỉ. -
01 bếp cấp 4 lợp proximang, nền láng vữa xi măng tường gạch xỉ cao 2,5m. -
01 nhà vệ sinh xây gạch xỉ cao 2,5m. -
01 bể nước sinh hoạt tường xây gạch đỏ, đáy xây gạch đỏ, nắp proximang cao 1,5m. -
Sân, ngõ đi láng vữa xi măng. -
Phần đất tôn tạo đổ ngõ chung. - 01 giếng khoan sâu 40m -
Các cây cối hoa màu trên đất: 12 cây nhãn, 01 cây mít, 06 cây xanh
giống, 01 cây dừa, 03 bụi cây chuối, 77m2 rau su hào.
Tất cả những tài sản trên đều đã được định giá trong biên bản đo đạc, kiểm tra
khảo sát thực địa và định giá tài sản ngày 01/03/2017 của Tòa án nhân dân TP Phủ
Lý, tỉnh Hà Nam với tổng số tiền là 74.498.420 đồng.
Bên cạnh đó, bà Tám phải hoàn trả 50% tổng giá trị thu nhập cây lưu niên kể từ
ngày 15/4/1994 đến 15/4/1999 và 100% tổng giá trị thu nhập từ năm 1999 đến nay.
Như đã trình bày ở trên, mảnh đất có diện dịch 777m2 là tài sản của bà Cúc và
ông Trường để lại trước khi mất. Thực tế, bà Thanh, ông Sinh, bà Loan và bà The do
làm ăn xa quê, lập gia đình ở nơi xa nên không có điều kiện thường xuyên về trông
nom nhà cửa. Vì vậy, họ đã nhờ bà Tám và chồng là ông Thuyên trông nom thông
qua “Giấy giao quyền trông nom” ký ngày 15/4/1994 có xác nhận của UBND xã Phù
Vân. Trong đó đã ghi rõ trách nhiệm của bà Tám ông Thuyên là “Nhà cửa tu sửa
không để dột nát, hoa màu thì phải nộp nghĩa vụ với cơ quan nhà nước, không được
xây dựng cơ bản như làm nhà, đào khoét”. Đặc biệt, trong giấy giao quyền trên còn
ghi rõ thời hạn là 5 năm. Như vậy đến ngày 15/4/1999 là gia đình ông Thuyên, bà
Tám đã hết nghĩa vụ quản lý cũng như là chăm sóc, trông nom với mảnh đất và tài
sản trên đất của gia đình nguyên đơn. Việc bà Tám vẫn thu hoạch hoa màu sau ngày lOMoAR cPSD| 61630836
15/4/1999 là vi phạm thỏa thuận giữa hai gia đình. Toàn bộ giá trị, hoa màu thu được
sau ngày này là trái pháp luật, phải hoàn trả toàn bộ cho nguyên đơn.
Việc bà Tám xây dựng căn nhà cấp 4 diện tích 100m2 vào năm 2016 là vi phạm
thỏa thuận giữa các bên. Các đương sự không đồng ý, có đơn đề nghị UBND xã Phù
Vân can thiệp giải quyết. Do đó, bà Tám phải tháo dỡ tài sản của bà Tám trả lại diện
tích đất nói trên cho các đương sự. Bên cạnh đó, căn cứ theo quy định tại điểm đ
khoản 1 điều 642 BLDS 1995 thì người quản lý di sản có nghĩa vụ “giao lại di sản
theo yêu cầu của người thừa kế” và hướng dẫn tại điểm b mục 2.4 nghị quyết
02/2004/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán TANDTC cũng quy định “Trường hợp
người chết để lại di sản cho các thừa kế nhưng các thừa kế không trực tiếp quản lý,
sử dụng mà di sản đó đang do người khác chiếm hữu bất hợp pháp hoặc thuê, mượn,
quản lý theo Ủy quyền... thì các thừa kế có quyền khởi kiện người khác đó để đòi lại di sản”.
Như vậy, việc các nguyên đơn yêu cầu bà Đinh Thi Tám trả nhà, cây cối trên
diện tích đất 777 m2 tại thửa đất số 40 tờ bản đồ số 02 lập năm 1998 của gia đình
và hoa màu trên đất với 50% tổng giá trị thu nhập cây lưu niên từ ngày 15/4/1994
đến 15/4/1999 theo Giấy gửi UBND xã Phù Vân là có cơ sở, phù hợp với quy định của pháp luật.
Trên đây là toàn bộ quan điểm bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp cho Nguyên đơn
là bà Chu Thị Thanh, ông Chu Văn Sinh. Kính đề nghị Hội đồng xét xử xem xét và
ra quyết định một cách khách quan, đúng pháp luật và đảm bảo quyền, lợi ích hợp pháp của các bên.
Cảm ơn Hội đồng xét xử đã chú ý lắng nghe! Luật sư….