Đọc hiểu Bảo kính cảnh giới - Nguyễn Trãi (Bài 31)

1. Đọc hiểu Mộ xuân tức sự - đề 1
Đọc hiểu Mộ xuân tức sự Phiên âm:
Nhàn trung tận nhật bế thư trai,
Môn ngoại toàn vô tục khách lai.
Đỗ Vũ (1) thanh trung xuân hướng lão,
Nhất đình sơn vũ luyện hoa khai Dịch thơ:
Suốt ngày nhàn nhã khép phòng văn,
Khách tục không ai bén mảng gần.
Trong tiếng cuốc kêu xuân đã muộn
Đầy sân mưa bụi nở hoa xoan
Câu 1. Xác định thể thơ và phương thức biểu đạt của bài thơ?
Câu 2. Lí giải vì sao tác giả “bế thư trai” (đóng cửa phòng sách) mà vẫn nghe thấy
tiếng chim kêu và biết xuân đã muộn?
Câu 3. Em hiểu gì về câu thơ “Nhất đình sơn vũ luyện hoa khai”?
Câu 4. Qua tác phẩm, em rút ra được điều gì đáng quý, cần phải học tập điều gì ở nhà thơ? Trả lời
2. Đọc hiểu Mộ xuân tức sự - đề 2
Câu 1: Bài thơ được viết theo thể thơ nào? A. Tự do B. Thất ngôn bát cú
C. Thất ngôn tứ tuyệt D. Thất ngôn
Câu 2: Phương thức biểu đạt trong bài thơ trên là? A. Tự sự và miêu tả B. Biểu cảm và miêu tả C. Tự sự và nghị luận
D. Nghị luận và biểu cảm
Câu 3: Mộ xuân tức sự được trích từ tập thơ nào của Nguyễn Trãi? A. Quốc âm thi tập B. Ức trai thi tập C. Môn hoa mộc D. Lam Sơn thực lục
Câu 4: Trong bài thơ này sử dụng nghệ thuật gì? A. Nhân hóa B. So sánh C. Tương phản D. Hoán dụ
Câu 5: Ý nào không thuộc hàm ý của câu "Nhất đình sơn vũ luyện hoa khai"?
A. Cảm thán trước sự tươi tốt và nở rộ của hoa xoan trong hoàn cảnh khó khăn.
B. Cánh hoa bay nhè nhẹ gợi lên niềm hy vọng trong lòng người đằng sau những phong ba trắc trở.
C. Mang đến một âm vang vọng về đất nước theo cảm hứng của người xưa.
Câu 6: Lí giải vì sao tác giả "bế thư trai" (đóng cửa phòng sách) mà vẫn nghe thấy
tiếng chim kêu và biết xuân đã muộn?
Câu 7: Viết một đoạn văn ngắn về bài học mà em rút ra được từ bài thơ này. Trả lời Câu 6:
Tác giả "bế thư trai" (đóng cửa phòng sách) mà vẫn nghe thấy tiếng chim kêu và biết xuân đã muộn vì:
+ Hoàn cảnh đất nước lúc bây giờ hỗn loạn, vì để này tỏ thái độ với triều đình lúc ấy,
Nguyễn Trãi đã về quê ở ẩn. Do đó, ông mới có thể đóng cửa trong phòng an nhàn đọc sách.
+ Cũng do quá an nhàn nên Nguyễn Trãi dù trong phòng vẫn nghe thấy tiếng chim
kêu, vẫn ngắm nhìn được thiên nhiên.
Câu 7: Viết một đoạn văn ngắn về bài học mà em rút ra được từ bài thơ này.
Từ bài thơ trên, ta có thể rút ra được cách sống đẹp mà Nguyễn Trãi muốn truyền tải.
Chúng ta nên có lẽ sống “nhàn”, ung dung, tránh cuộc sống xô bồ, tranh đua vội vã.
Đồng thời phải biết yêu thiên nhiên, yêu quê hương đất nước mình.
Đọc hiểu: Bảo kính cảnh giới bài 31 - Nguyễn Trãi Đọc bài thơ sau:
dặm mây xanh (thanh vân lộ), ví với ngôi
Chân mềm ngại bước dặm mây xanh, cao, hoạn lộ;
Quê cũ tìm về cảnh cũ thanh. hương: Mùi thơm;
Hương cách gác vân thu lạnh lạnh, cách: Xa lìa;
Thuyền kề bãi tuyết nguyệt chênh chênh.
gác vân: Thư phòng, nơi chứa sách;
Ân tây là ấy yêu dường chúa,
ân (ơn) : Bổng lộc, tước vị vua chúa ban
Lỗi thác vì nơi luỵ bởi danh. cho bề tôi;
Bui có một niềm trung hiếu cũ,
tây (tư) : Nỗi lòng sâu kín;
Chẳng nằm thức dậy nẻo ba canh. lỗi thác: Sai, nhầm;
lụy bởi danh: Bị trói vào, vướng vào danh Chú thích: lợi; bui: Duy chỉ. Trả lời câu hỏi:
Câu 1: Xác định thể thơ, phương thức biểu đạt chính của bài thơ.
Câu 2: Hai câu thực sử dụng biện pháp nghệ thuật gì? Nêu tác dụng.
Câu 3: Em hiểu nội dung hai câu đề như thế nào:
Chân mềm ngại bước dặm mây xanh,
Quê cũ tìm về cảnh cũ thanh.
Câu 4: Bức tranh cảnh vật được miêu tả qua những câu thơ nào? Đó là bức tranh như thế nào?
Câu 6: Tâm sự, nỗi lòng của Nguyễn Trãi qua 4 câu thơ cuối là gì?
Câu 7: Em biết được câu thơ nào của Nguyễn Trãi có nhắc đến "niềm trung hiếu" như trong bài thơ trên?
Câu 8: Nhận xét vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi trong bài thơ trên. Gợi ý đọc hiểu Câu 1:
Xác định thể thơ: Thất ngôn bát cú Đường luật;
Phương thức biểu đạt chính của bài thơ: Biểu cảm Câu 2:
Hai câu thực sử dụng: Phép đối:
Hương cách >< Thuyền kề; gác vân >< bãi tuyết; thu lạnh lạnh >< nguyệt chênh chênh. Tác dụng:
- Miêu tả cuộc sống bình yên, ẩn dật của Nguyễn Trãi nơi quê nhà: Làm bạn với sách vở, vui thú với thiên nhiên;
- Tạo sự cân xứng, hài hòa cho lời thơ.
Câu 3: Em hiểu nội dung hai câu đề như thế nào:
Chân mềm ngại bước dặm mây xanh,
Quê cũ tìm về cảnh cũ thanh.
Hai câu đề thể hiện sự lựa chọn của Nguyễn Trãi: Rời xa con đường làm quan, trở về với
quê cũ, cảnh xưa. Đây là sự lựa chọn đúng đắn của một bậc hiền nhân, quyết tránh xa
danh lợi, vui sống với thiên nhiên, giữ gìn nhân cách.
Downloaded by Nguyen Linh (vjt37@gmail.com) Câu 4:
Bức tranh cảnh vật được miêu tả qua hai câu thơ:
Hương cách gác vân thu lạnh lạnh,
Thuyền kề bãi tuyết nguyệt chênh chênh.
Đó là bức tranh cảnh vật đẹp nhưng buồn: Cảnh đẹp vì có thuyền, có bãi, có tuyết có
nguyệt, có cái lạnh lạnh của trời thu. Cảnh buồn bởi sự tĩnh lặng và khí thu lạnh lạnh bao
trùm. Cảnh được nhìn qua tâm trạng có chút buồn của Nguyễn Trãi nên cũng nhuốm màu tâm trạng ấy.
Câu 6: Tâm sự, nỗi lòng của Nguyễn Trãi qua 4 câu thơ cuối:
- Luôn suy tư về bổng lộc, tước vị vua chúa ban đã ban cho mình; luôn đau đáu nỗi niềm
trung hiếu với vua, với đấng sinh thành;
- Cảm thấy bị trói buộc bởi danh lợi là một lựa chọn sai lầm, vì thế, Nguyễn Trãi đã từ
quan về ở ẩn, tránh xa lánh lợi danh. Song, từ quan rồi, Nguyễn Trãi vẫn không thôi day
dứt vì "Ơn vua chưa báo lòng canh cánh. "
Câu 7: Những câu thơ của Nguyễn Trãi có nhắc đến "niềm trung hiếu" :
"Ơn vua chưa báo lòng canh cánh
Tình phụ cơm trời áo cha."
"Bui một tấc lòng trung lẫn hiếu
Mài chăng khuyết, nhuộm chăng đen."
"Bui một tấc lòng ưu ái cũ,
Ðêm ngày cuồn cuộn nước triều đông."
Câu 8: Nhận xét vẻ đẹp tâm hồn Nguyễn Trãi trong bài thơ trên:
- Một tâm hồn thanh cao, giản dị, lánh đục khơi trong, không màng danh lợi: Từ quan về
ở ẩn để vui thú với thiên nhiên, di dưỡng tinh thần;
- Thẳm sâu trong tâm hồn Nguyễn Trãi vẫn là niềm ưu nước, ái dân, là tấm lòng trung
hiếu vẹn tròn không gì lay chuyển. Nỗi niềm ưu ái ấy luôn đau đáu trăn trở trong ông, kể
cả khi đã rời xa chốn quan trường.
=> Đó là tâm hồn đẹp của một nhân cách đẹp.
Downloaded by Nguyen Linh (vjt37@gmail.com)
Document Outline

• 1. Đọc hiểu Mộ xuân tức sự - đề 1
• 2. Đọc hiểu Mộ xuân tức sự - đề 2
• Đọc hiểu: Bảo kính cảnh giới bài 31 - Nguyễn Trãi
• Chú thích:
• Gợi ý đọc hiểu