Giải Địa 10 Bài 1: Một số phương pháp biểu hiện các đối
tượng địa lí trên bản đồ CTST
Mở đầu trang 9 SGK Địa 10 CTST
Các đối tượng này được thể hiện trên bản đồ bằng những phương pháp nào? Lời giải
Các phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lí lên trên bản đồ: phương pháp kí
hiệu, bản đồ - biểu đồ, kí hiệu đường, nền chất lượng, khoanh vùng, chấm điểm,
đường chuyển động,…
I. Phương pháp kí hiệu
Câu hỏi trang 9 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào hình 1.1, hình 1.2 và thông tin trong bài, em hãy:
- Cho biết các đối tượng địa lí nào trên bản đồ được thể hiện bằng phương pháp kí hiệu.
- Chứng minh phương pháp kí hiệu không chỉ thể hiện được vị trí mà còn thể hiện
được số lượng, cấu trúc, chất lượng,... của đối tượng địa lí. Lời giải
- Các đối tượng địa lí phân bố theo những điểm cụ thể như: các sân bay, các nhà
máy điện, các trung tâm công nghiệp, các mỏ khoáng sản, các loại cây trồng...
- Để thể hiện các đối tượng địa lí bằng phương pháp này, người ta đặt các kí hiệu
chính xác vào vị trí phân bố của đối tượng trên bản đồ. Có ba dạng kí hiệu chính là
kí hiệu hình học, chữ và tượng hình. Phương pháp kí hiệu biểu hiện được vị trí phân
bố, số lượng, cấu trúc, chất lượng,... của đối tượng địa lí. Ví dụ: thể hiện các sân bay
nội địa và quốc tế, các trung tâm công nghiệp (thể hiện quy mô, cơ cấu các ngành,…).
II. Phương pháp đường chuyển động
Câu hỏi trang 10 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào hình 1.3 và thông tin trong bài, em hãy cho biết:
- Những đối tượng địa lí nào được thể hiện bằng phương pháp đường chuyển động.
- Phương pháp đường chuyển động thể hiện những đặc điểm nào của các đối tượng địa lí. Lời giải
- Các đối tượng địa lí di chuyển trong không gian như các loại gió, dòng biển, các
luồng di dân, sự trao đổi hàng hoá,...
- Phương pháp này thể hiện được hướng di chuyển, khối lượng, tốc độ,... của các
đối tượng địa lí trên bản đồ bằng các mũi tên có độ dài, ngắn, dày, mảnh khác nhau.
III. Phương pháp chấm điểm
Câu hỏi trang 10 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào hình 1.4 và thông tin trong bài, em
hãy cho biết những đối tượng địa lí nào được thể hiện bằng phương pháp chấm điểm. Lời giải
- Phương pháp chấm điểm biểu hiện các đối tượng phân bố không đều trong không gian.
- Ví dụ: các điểm dân cư, cơ sở chăn nuôi,…
IV. Phương pháp khoanh vùng
Câu hỏi trang 11 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào hình 1.5, em hãy cho biết phương
pháp khoanh vùng biểu hiện được những đặc điểm gì của đối tượng địa lí. Lời giải
Phương pháp khoanh vùng dùng để thể hiện không gian phân bố của các đối tượng
địa lí. Ví dụ: vùng phân bố các dân tộc, vùng trồng lúa, vùng chăn nuôi bò,…
V. Phương pháp bản đồ - biểu đồ
Câu hỏi trang 12 SGK Địa 10 CTST: Dựa vào hình 1.6 và thông tin trong bài, em hãy cho biết:
- Sản lượng thuỷ sản của các tỉnh ở nước ta được thể hiện trên hình 1.6 bằng phương pháp nào.
- Phương pháp bản đồ - biểu đồ thể hiện được những đặc điểm nào của đối tượng địa lí. Lời giải
- Sản lượng thuỷ sản của các tỉnh ở nước ta được thể hiện trên hình 1.6 bằng
phương pháp bản đồ - biểu đồ.
- Phương pháp bản đồ - biểu đồ thể hiện giá trị tổng cộng của các đối tượng địa lí
trên một đơn vị lãnh thổ và sự phân bố của các đối tượng đó trong không gian.
Luyện tập trang 13 SGK Địa 10 CTST: Em hãy phân biệt những phương pháp biểu
hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ theo bảng gợi ý: Phương pháp
Đối tượng biểu hiện
Cách thức thể hiện Phương pháp kí hiệu Phương pháp đường chuyển động Phương pháp chấm điểm Phương pháp khoanh vùng Phương pháp bản đồ - biểu đồ Lời giải
Phương pháp biểu hiện các đối tượng địa lí trên bản đồ Phương pháp
Đối tượng biểu hiện
Cách thức thể hiện
Phương pháp Các đối tượng địa lí phân bố Đặt các kí hiệu chính xác vào vị trí kí hiệu
theo những điểm cụ thể như:
phân bố của đối tượng trên bản đồ. các sân bay, các nhà máy
Phương pháp kí hiệu biểu hiện được
điện, các trung tâm công vị trí phân bố, số lượng, cấu trúc,
nghiệp, các mỏ khoáng sản,
chất lượng,... của đối tượng địa lí. các loại cây trồng...
Phương pháp Các đối tượng địa lí di Thể hiện được hướng di chuyển,
đường chuyển chuyển trong không gian như khối lượng, tốc độ,... của các đối động
các loại gió, dòng biển, các
tượng địa lí trên bản đồ bằng các mũi
luồng di dân, sự trao đổi
tên có độ dài, ngắn, dày, mảnh khác hàng hoá,... nhau.
Phương pháp Biểu hiện các đối tượng phân Mỗi chấm điểm có một giá trị nhất
bố không đều trong không
định. Phương pháp chấm điểm thể chấm điểm
gian như: các điểm dân cư, hiện được giá trị, số lượng, mức độ cơ sở chăn nuôi,...
phân bố,... của đối tượng địa lí.
Phương pháp Để thể hiện không gian phân Có nhiều cách khác nhau để thể hiện khoanh vùng
bố của các đối tượng địa lí,
vùng phân bố của đối tượng địa lí
người ta sử dụng phương như giới hạn vùng phân bố bằng các pháp khoanh vùng. Ví dụ:
đường viền, tô màu, chải nét (kẻ
vùng phân bố các dân tộc,
vạch), hay bố trí một cách đều đặn
vùng trồng lúa, vùng chăn
các kí hiệu trong phạm vi vùng phân nuôi bò,... bố,...
Phương pháp Thể hiện giá trị tổng cộng Sử dụng các dạng biểu đồ khác nhau bản đồ - biểu
của các đối tượng địa lí trên
đặt vào phạm vi của đơn vị lãnh thổ đồ một đơn vị lãnh thổ. đó.
Vận dụng trang 13 SGK Địa 10 CTST: Theo em, để thể hiện tổng diện tích và tổng
sản lượng lúa của một đơn vị hành chính trên bản đồ, ta nên sử dụng phương pháp nào? Vì sao? Lời giải
- Để thể hiện tổng diện tích và tổng sản lượng lúa của một đơn vị hành chính trên
bản đồ, ta nên sử dụng phương pháp bản đồ - biểu đồ.
- Giải thích: Phương pháp bản đồ - biểu đồ thể hiện giá trị tổng cộng (tổng diện tích
và tổng sản lượng lúa) của các đối tượng địa lí trên một đơn vị lãnh thổ (các xã,
huyện, tỉnh hoặc vùng) và sự phân bố của các đối tượng đó trong không gian (các xã,
huyện, tỉnh hoặc vùng).