Giải Lịch sử 8 Bài 12: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX | Cánh diều

Giải Lịch sử 8 Bài 12: Sự phát triển của khoa học, kĩ thuật, văn
học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX
Trả lời câu hỏi Lịch sử 8 Cánh diều Bài 12
I. Thành tựu tiêu biểu
Đọc thông tin và quan sát các hình từ 12.1 đến 12.4, nêu một số thành tựu tiêu
biểu về khoa học, kĩ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỉ XVII - XIX. Trả lời:
- Thành tựu về khoa học tự nhiên: •
Đầu thế kỉ XVIII, trên lĩnh vực Vật lí, I. Niu-tơn công bố Thuyết vạn vật hấp dẫn. •
Giữa thế kỉ XVIII, trên lĩnh vực Vật lí và Hoá học, M. Lô-mô-nô-xốp
công bố Định luật bảo toàn và chuyển hoá năng lượng. •
Giữa thế kỉ XIX, trên lĩnh vực Sinh học, thuyết tiến hoá của S. Đác-uyn
đã giải thích sự đa dạng của các chủng loài động, thực vật là do quá trình chọn lọc tự nhiên. 1
=> Các thành tựu này đã tạo ra sự thay đổi lớn trong nhận thức của con người
về vạn vật biến chuyển, vận động theo quy luật; đặt cơ sở cho cuộc cách mạng
vĩ đại trong kĩ thuật và công nghiệp.
- Thành tựu về khoa học xã hội: •
Ở Đức, chủ nghĩa duy vật và phép biện chứng được xây dựng tương đối
hoàn thiện với những đại diện xuất sắc là L. Phoi-ơ-bách và G. Hê-ghen. •
Ở Anh, kinh tế chính trị học tư sản ra đời với những tác phẩm nổi tiếng
của A. Xmít và D. Ri-các-đô. •
Chủ nghĩa xã hội không tưởng gắn liền với tên tuổi của C. H. Xanh Xi-
mông, S. Phu-ri-ê (Pháp) và R. Ô-oen (Anh). •
Giữa thế kỉ XIX, chủ nghĩa xã hội khoa học ra đời, do C. Mác và Ph.
Ăng-ghen sáng lập, là cuộc cách mạng trong lịch sử tư tưởng của loài người.
- Thành tựu về kĩ thuật: •
Máy hơi nước của Giêm Oát (Anh) được ứng dụng trong công nghiệp,
như: chế tạo tàu thuỷ chạy bằng động cơ hơi nước của Phơn-tơn (Mỹ), xe
lửa chạy bằng động cơ hơi nước của Xti-phen-xơn (Anh)… •
Động cơ đốt trong cũng ra đời, nhanh chóng thúc đẩy cơ giới hoá sản xuất. •
Những phát minh về điện đã mở ra khả năng ứng dụng nguồn năng lượng mới. •
Kĩ thuật luyện kim cũng phát triển mạnh, nhờ đó thép được sản xuất với
số lượng lớn và được sử dụng rộng rãi trong các ngành xây dựng, giao thông...
- Thành tựu về văn học: trong các thế kỉ XVIII - XIX, văn học phát triển rực rỡ
với sự xuất hiện nhiều nhà văn, nhà thơ lớn mà các tác phẩm của họ đã phản 2
ánh khá đầy đủ, toàn diện hiện thực xã hội, đặt nền móng cho văn học hiện đại. Tiêu biểu như: •
Tiểu thuyết Những người khốn khổ của Vích-to Huy-gô (Pháp); •
+ Tiểu thuyết Những cuộc phiêu lưu của Tôm Xoay-ơ của Mác Tuên (Mỹ); •
Tiểu thuyết Chiến tranh và hòa bình của Lép Tôn-xtôi (Nga),... •
Tập Thơ Dâng và nhiều tập thơ, kịch nổi tiếng của Ra-bin-đra-nát Ta-go (Ấn Độ); •
Tác phẩm AQ chính truyện, Nhật kí người điên của Lỗ Tấn (Trung Quốc),...
- Thành tựu về nghệ thuật, âm nhạc: •
Lĩnh vực âm nhạc, thế kỉ XVIII - XIX phát triển rực rỡ với nhiều nhạc sĩ
nổi tiếng và các tác phẩm kinh điển. Tiêu biểu như: Xô-nát Ánh trăng của
Bét-tô-ven (Đức); Xô-nát cung Đô thứ của Sô-panh (Ba Lan); Hồ thiên nga,
Kẹp hạt dẻ của Trai-cốp-xki (Nga),... •
Lĩnh vực hội họa, thế kỉ XVIII - XIX đã xuất hiện nhiều danh hoạ với các
tác phẩm nổi tiếng, gắn bó với cuộc sống hiện thực. Tiêu biểu là: Mùa thu
vàng của Lê-vi-tan (Nga); Cái chết của Xô-crát của Đa-vít (Pháp),... II. Tác động
Đọc thông tin và tư liệu, hãy phân tích tác động của sự phát triển khoa học, kĩ
thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX. Trả lời: - Tác động:
+ Sự phát triển và ứng dụng những thành tựu khoa học, kĩ thuật trong các thế kỉ
XVIII - XIX đã dẫn đến quá trình cơ khí hoá ở các nước châu Âu và Bắc Mỹ,
tạo nên sự phát triển nhanh chóng về kinh tế và những biến đổi lớn về xã hội. 3
+ Những thành tựu về văn học, nghệ thuật có tác động quan trọng trong cuộc
đấu tranh vì quyền sống và hạnh phúc của con người. Thông qua các tác phẩm
văn học, nghệ thuật, các tác giả đã lên án chế độ áp bức, cổ vũ cho tự do, hạnh phúc và chính nghĩa.
Giải Luyện tập và vận dụng Lịch sử 8 Cánh diều Bài 12 Luyện tập
Vẽ sơ đồ tư duy thể hiện thành tựu tiêu biểu về khoa học, kĩ thuật, văn học và
nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX. Vận dụng
Sưu tầm hình ảnh, tư liệu về một trong những thành tựu tiêu biểu trên các lĩnh
vực khoa học, kĩ thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỉ XVIII - XIX. Giới
thiệu những hình ảnh, tư liệu đó với thầy cô và bạn học. Trả lời:
(*) Tham khảo: Giới thiệu về tiểu thuyết Những người khốn khổ của Vích-to Huy-gô
- Những người khốn khổ là một bộ tiểu thuyết được nhân loại biết đến nhiều
nhất trong kho tàng sáng tác “mênh mông" (gồm thơ, kịch, truyện, tiểu luận,...
và cả tranh về) của Huy-gô.
- Tiểu thuyết Những người khốn khổ được xuất bản vào năm 1862, chia làm
năm phần: phần thứ nhất mang tên: Phăng-tin; phần thứ hai: Cô-dét; phần thứ
ba: Ma-ri-uýt; phần thứ tư: Tình ca phố Pơ-luy-mê và anh hùng ca phố Xanh
Đơ-ni; phần thứ năm: Giăng Van-giăng.
- Nội dung cơ bản của bộ tiểu thuyết:
+ Nhân vật trung tâm của tác phẩm là Giăng Van-giăng, một người thợ xén cây
đã bị tù khổ sai vì ăn cắp một chiếc bánh mì cho bảy đứa cháu nhỏ. Ra tù, anh 4
bị mọi người xua đuổi, trừ đức giám mục Mi-ri-en. Được cảm hoá bằng tình
thương Van-giăng coi đó là lẽ sống của mình. Sau đó, ông đổi tên thành Ma-đơ-
len, trở thành một thị trưởng và chủ nhà máy giàu có. Ông làm việc thiện và
tưởng đã cứu vớt được Phăng-tin, cô thợ nghèo phải bán thân, bán răng, bán tóc để nuôi con.
+ Tuy nhiên, gã thanh tra cảnh sát Gia-ve truy ra gốc tích của ông, ông lại rơi
vào cảnh tù tội và Phăng-tin chết mà không được gặp lại đứa con gái Cô-dét.
Sau đó, ông vượt ngục và nhiều lần thay họ đổi tên, chỉ có lẽ sống và tình
thương là không bao giờ thay đổi cho tới khi nằm dưới nấm mồ.
+ Trong cuộc đời mình, có một thời gian, vào tháng sáu năm 1832, khi nhân dân
Pa-ri nổi dậy chống chính quyền của giai cấp đại tư sản, Giăng Van-giăng đã
lên chiến lũy. Ông tìm Ma-ri-uýt, người yêu của Cô-dét. Anh chiến đấu và đã bị
thương bên cạnh những sinh viên và quần chúng nổi dậy - trong số đó có chú bé
Ga-vơ-rốt, một biểu tượng trong sáng, đẹp đẽ của cuộc cách mạng non trẻ. Nơi
đây, ông đã gặp lại Gia-ve, hắn bị quân cách mạng kết án tử hình. Ông nhận
mang Gia-ve đi xử bắn, song đã lẳng lặng tha cho hắn. Cho tới khi định trở lại
bắt Giăng Van-giăng, thấy ông xin đưa Ma-ri-uýt về nhà rồi sẽ nộp mạng. Gia-
ve lần đầu tiên cảm thấy bị mất phương hướng, nhảy xuống sông Xen tự tử.
+ Giăng Van-giăng vẫn lẳng lặng vun đắp cho hạnh phúc của Cô-dét. Sau khi
lứa đôi đã sum họp, ông lánh mình, sống trong cô đơn. Đến lúc Giăng Van-
giăng hấp hối, đôi trẻ mới biết ai là người đã cứu Ma-ri-uýt và chạy tới bên
giường, nghe những lời cuối cùng của ông: “Trên đời, chỉ có một điều ấy thôi,
đó là thương yêu nhau”. 5