Mở đầu trang 8 Bài 1 Lịch Sử 8:
Em biết gì về hai nhân vật lịch sử ở các hình bên? Hãy chia sẻ hiểu biết
của em về những sự kiện lịch sử liên quan đến các nhân vật đó.
Hướng dẫn trả lời:
- Chia sẻ hiểu biết về Ô-li-vơ Crôm-oen:
+ Trong Cách mạng tư sản Anh (thế kỉ XVII), Ô-li-vơ Crôm-oen là
người lãnh đạo quân đội Quốc hội chống lại các lực lượng bảo hoàng, lật
đổ chế độ quân chủ chuyên chế tồn tại lâu đời ở Anh.
+ Sau khi vua Sác-lơ I bị xử tử (năm 1649), Anh trở thành nước Cộng
hòa do Ô-li-vơ Crôm-oen đứng đầu.
+ Trong những năm 1653 - 1658, Ô-li-vơ Crôm-oen đứng đầu chính
quyền độc tài quân sự ở Anh. Sau khi ông mất (năm 1658), nước Anh
lâm vào tình trạng không ổn định về chính trị, dẫn đến sự thỏa hiệp giữa
Quốc hội với lực lượng phong kiến cũ, khiến cho nền quân chủ được phục hồi.
- Chia sẻ hiểu biết về Oa-sinh-tơn:
+ Oa-sinh-tơn là người lãnh đạo quân đội của 13 thuộc địa Bắc Mỹ
chiến đấu chống lại ách cai trị của thực dân Anh.
+ Ông là Tổng thống đầu tiên của Hợp chúng quốc Hoa Kỳ.
1. Cách mạng tư sản Anh a) Nguyên nhân
Câu hỏi 1 trang 9 Lịch Sử 8: Nguyên nhân nào dẫn tới sự bùng nổ Cách mạng tư sản Anh?
Hướng dẫn trả lời:
* Nguyên nhân sâu xa dẫn:
- Đầu thế kỉ XVI, kinh tế Anh phát triển nhất châu Âu.
- Xã hội có nhiều biến động:
+ Nhiều quý tộc vừa và nhỏ chuyển sang kinh doanh theo lối tư bản chủ
nghĩa, đuổi tá điền, rào đất, biến ruộng đất thành đồng cỏ để chăn nuôi
cừu,... từ đó, hình thành nên tầng lớp quý tộc mới.
+ Nông dân bị mất ruộng đất, cuộc sống vô cùng khổ cực.
+ Trong xã hội tồn tại nhiều mâu thuẫn, như: mâu thuẫn giữa nông dân
với địa chủ, quý tộc; mâu thuẫn giữa giai cấp tư sản, quý tộc mới với chế
độ quân chủ chuyên chế,…
+ Xã hội Anh dần có sự phân chia thành hai phe đối lập: một bên là vua
và các thế lực phong kiến; một bên là giai cấp tư sản, tầng lớp quý tộc
mới, nông dân và bình dân thành thị.
- Nền cai trị chuyên chế của vua Sác-lơ I cũng tạo ra nhiều bất ổn về chính trị.
=> Như vậy, những chuyển biến trong đời sống kinh tế - chính trị - xã
hội ở Anh chính là nguyên nhân sâu xa dẫn tới cuộc cách mạng lật đổ
chế độ phong kiến, xác lập quan hệ sản xuất tư bản chủ nghĩa.
* Nguyên nhân trực tiếp:
- Năm 1640, do cần tiền để đàn áp cuộc khởi nghĩa của người Xcốt-len,
vua Sác-lơ I triệu tập Quốc hội, đặt vấn đề tăng thêm các khoản thuế
mới, tuy nhiên, yêu cầu này của nhà vua bị từ chối.
- Đầu năm 1642, vua Sác-lơ I chạy lên phía bắc Luân Đôn, ráo riết
chuẩn bị lực lượng để tấn công phe Quốc hội => mâu thuẫn giữa tư sản,
quý tộc mới với thế lực phong kiến ngày càng gay gắt.
=> Tháng 8/1642, vua Sác-lơ I tuyên chiến với Quốc hội, cách mạng Anh bùng nổ.
Câu hỏi 2 trang 9 Lịch Sử 8: Hãy xác định trên lược đồ (tr. 7) địa điểm
diễn ra Cách mạng tư sản Anh.
Hướng dẫn trả lời:
- Học sinh quan sát lược đồ sau và xác định:
b. Kết quả, ý nghĩa, tính chất và đặc điểm chính
Câu hỏi 1: Trình bày kết quả, ý nghĩa và tính chất của Cách mạng tư sản Anh. Trả lời Kết quả:
 Lật đổ chế độ phong kiến, mở đường cho chủ nghĩa tư bản phát triển.
 Chế độ quân chủ lập hiến được thiết lập.
Ý nghĩa: Thắng lợi của giai cấp tư sản là thắng lợi của chế độ xã hội
mới, của chế độ tư hữu tư bản chủ nghĩa đối với chế độ phong kiến.
Tính chất: Là một cuộc cách mạng không triệt để, không xóa bỏ tận gốc
chế độ phong kiến, chưa giải quyết được vấn đề ruộng đất của nông dân.
Câu hỏi 2: Nêu đặc điểm chính của Cách mạng tư sản Anh.
Hướng dẫn trả lời:
 Do tầng lớp quý tộc mới và tư sản lãnh đạo
 Diễn ra dưới hình thức một cuộc nội chiến, thiết lập chế độ quân chủ lập hiến.
2. Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ
Câu hỏi 1 trang 10 Lịch Sử 8: Nguyên nhân nào dẫn tới Chiến tranh
giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ?
Hướng dẫn trả lời:
- Nguyên nhân sâu xa: thực dân Anh ban hành nhiều đạo luật hà khắc
nhằm kìm hãm sự phát triển kinh tế của 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ, khiến
quan hệ giữa chính quốc với thuộc địa ngày càng căng thẳng. => Các
tầng lớp nhân dân thuộc địa (bao gồm tư sản, chủ nô, công nhân, nô
lệ…) đều đấu tranh chống ách thống trị của thực dân Anh, đòi giải
phóng, tự do phát triển kinh tế và văn hoá.
- Nguyên nhân trực tiếp:
+ Tháng 12/1773, nhân dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu chở chè của
Anh. Chính phủ Anh lập tức ra lệnh phong tỏa cảng Bô-xtơn và ban
hành thêm các đạo luật ngăn cản sự phát triển của kinh tế thuộc địa.
+ Đại biểu các thuộc địa Bắc Mỹ đã họp, đòi vua Anh xóa bỏ các luật
cấm vô lí, nhưng không được vua Anh chấp thuận.
=> Tháng 4/1775, chiến tranh bùng nổ giữa thực dân Anh với 13 thuộc địa ở Bắc Mỹ.
Câu hỏi 2 trang 10 Lịch Sử 8: Hãy xác định trên lược đồ (tr. 7) địa
điểm diễn ra Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ.
Hướng dẫn trả lời:
- Học sinh quan sát lược đồ sau và xác định:
Luyện tập - Vận dụng
Luyện tập 1 trang 11 Lịch Sử 8: Sự tham gia lãnh đạo của tầng lớp
quý tộc mới có ảnh hưởng như thế nào đến kết quả của Cách mạng tư sản Anh?
Hướng dẫn trả lời:
- Tầng lớp quý tộc mới là một trong những lực lượng đóng vai trò quan
trọng trong việc lãnh đạo cuộc Cách mạng tư sản Anh đi đến thành công.
- Tuy nhiên, chính sự tham gia của tầng lớp quý tộc là một trong những
nguyên nhân đưa đến tính “không triệt để” của cuộc Cách mạng tư sản Anh. Vì:
+ Tầng lớp quý tộc mới muốn lật đổ chế độ phong kiến chuyên chế để tự
do sản xuất và kinh doanh, nhưng tinh thần chống phong kiến của họ không triệt để.
+ Quý tộc mới không quyết tâm xóa bỏ tận gốc chế độ phong kiến mà
họ chỉ muốn cải tạo nền quân chủ chuyên chế sao cho phù hợp với lợi ích của mình.
=> Do đó, thể chế chính trị của nước Anh sau cách mạng là quân chủ lập hiến.
Luyện tập 2 trang 11 Lịch Sử 8: Lập bảng hệ thống về nguyên nhân,
giai cấp lãnh đạo, kết quả, ý nghĩa, tính chất của Cách mạng tư sản Anh
và Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ. Câu 2.
Chiến tranh giành độc lập của
Cách mạng tư sản Anh
13 thuộc địa Anh ở Bắc Mỹ Nguyên nhân sâu xa:
 Sự phân hóa giai cấp, Nguyên nhân sâu xa:
chia thành 2 phe đối lập  Đầu thế kỷ XVIII, người Anh
 Sự thay đổi về kinh tế ->
thành lập 13 thuộc địa ở Bắc
mâu thuẫn gay gắt giữa tư Mỹ.
sản, quý rộc mới với chế  Sự phát triển kinh tế theo con
độ quân chủ chuyên chế
đường tư bản chủ nghĩa làm Nguyên nhân (bên cạnh những mâu
sâu sắc hơn mâu n giữa các
thuẫn cũ) -> Cách mạng
thuộc địa với chính quốc.
lật đổ chế độ phong kiến,  Chế độ thuế vô lí của thực dân
xác lập quan hệ sản xuất Anh. tư bản chủ nghĩa.
Nguyên nhân trực tiếp: nhân Nguyên nhân trực
dân cảng Bô-xtơn tấn công ba tàu
tiếp: Xoay quanh vấn đề tài chở chè của Anh. chính.
Giai cấp lãnh Tầng lớp quý tộc và tư sản Tầng lớp chủ nô và tư sản đạo
 Lật đổ chế độ phong kiến,
 Lật đổ ách thống trị của thực
mở đường cho chủ nghĩa dân Anh Kết quả tư bản phát triển.
 Thành lập Hợp chủng quốc
 Chế độ quân chủ lập hiến Mỹ được thiết lập.
 Mở đường cho kinh tế tư bản chủ nghĩa phát triển.
Thắng lợi của giai cấo tư sản Là một cuộc chiến tranh vĩ đại,
là thắng lợi của chế độ xã
có ảnh hưởng đến phong trào đấu Ý nghĩa
hội mới, của chế độ tư hữu tranh giành độc lập ở nhiều nước
tư bản chủ nghĩa đối với chế vào cuối thế kỉ XVIII - đầu thế kỉ độ phong kiến. XIX. Là một cuộc cách mạng
không triệt để, không xóa bỏ Tính chất
tận gốc chế độ phong kiến, Cách mạng tư sản
chưa giải quyết được vấn đề
ruộng đất của nông dân.
Vận dụng 1 trang 11 Lịch Sử 8: Tìm hiểu thêm và cho biết: Câu nào
trong bản Tuyên ngôn Độc lập của Hợp chúng quốc Mỹ được Chủ tịch
Hồ Chí Minh trích dẫn cho bản Tuyên ngôn Độc lập của nước Việt Nam
Dân chủ Cộng hoà (2 - 9 - 1945)?
Hướng dẫn trả lời:
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã trích dẫn đoạn văn sau trong bản Tuyên ngôn
Độc Lập của Hợp chúng quốc Mỹ: “Tất cả mọi người đều sinh ra có
quyền bình đẳng. Tạo hóa cho họ những quyền không ai có thể xâm
phạm được; trong những quyền ấy, có quyền được sống, quyền tự do và
quyền mưu cầu hạnh phúc”
Vận dụng 2 trang 11 Lịch Sử 8: Tìm hiểu thông tin từ sách, báo,
internet và cho biết: Mặt sau của đồng 2 đô-la Mỹ (USD) in hình ảnh
của sự kiện nào trong Chiến tranh giành độc lập của 13 thuộc địa Anh ở
Bắc Mỹ? Ý nghĩa của điều này là gì?
Hướng dẫn trả lời:
Tờ 2 đô la là tờ tiền duy nhất mà mặt sau của nó có in hình tổng thống
và 42 vị quan chức cấp cao nhất của nước Mỹ khi kí cùng nhau kí vào
bản tuyên ngôn độc lập khai sinh ra nước Mỹ năm 1774. Những con
người xuất chúng và tài cao điển hình nhất chốn nghị trường trên toàn thế giới.
Trong suy nghĩ của người Mỹ tờ 2 đô mang lại may mắn, giúp những
ước mơ dang dở trở thành hiện thực và mang lại thành công.