Giải SGK Đạo đức lớp 5 Cánh diều Bài 2: Em tôn trọng sự khác biệt

Đạo đức lớp 5 trang 11 Khởi động
Câu hỏi (trang 11 SGK Đạo đức lớp 5): Tham gia trò chơi Nhân vật bí ẩn và trả lời câu hỏi
Cách chơi: Học sinh xem hình ảnh của một số bạn trong lớp ( được che bằng bông
hoa) và cá điểm đặc biệt về tính cách, ngoại hình, sở thích,… Học sinh lần lượt
đoán nhân vật bí ẩn đằng sau bông hoa
Câu hỏi: Căn cứ vào đâu để em đoán được nhân vật bí ẩn? Hướng dẫn:
Căn cứ vào những đặc điểm đặc biệt và riêng biệt của các bạn mà em đoán ra được
Đạo đức lớp 5 trang 12, 13 Khám phá
Câu hỏi 1 (trang 12 SGK Đạo đức lớp 5): Quan sát tranh và thực hiện yêu cầu: Câu hỏi:
a. Bạn nào trong các tranh trên thể hiện tôn trọng sự khác biệt? Em hãy nêu biểu
hiện tôn trong sự khác biệt?
b. Em hãy kể thêm một số biểu hiện thể hiện tôn trọng sự khác biệt với mọi người xung quanh. Hướng dẫn:
a. * Biếu hiện thể hiện tôn trọng sự khác biệt trong các bức tranh là:
- Bức tranh 1 cả hai bạn đều thể hiện tôn trọng sự khác biệt của bạn nữ
- Bức tranh 2 cả hai bạn đều thể hiện tôn trọng sự khác biệt của bạn Lan
- Bức tranh 3 bạn nữ thể hiện tôn trọng sự khác biệt của bạn Khánh còn bạn nam thì
không thể hiện sự tôn trọng
- Bức tranh 4 cả 3 bạn đều tôn trọng sự khác biệt của bạn Liên
- Bức tranh 5 bạn nữ tôn trọng sự khác biệt của bạn Ngân, còn bạn nam thì không
thể hiện sự tôn trọng.
- Bức tranh 6 cả 2 bạn nam đều không tôn trọng sự khác biệt của bạn Đạt
* Biểu hiện tôn trọng sự khác biệt
+ Đối xử tử tế, lễ độ với mọi người.
+ Luôn lịch sự với tất cả những người từng gặp và tiếp xúc.
+ Tập trung và lắng nghe người khác khi giao tiếp một cách tích cực.
+ Hiểu và tôn trọng thói quen, sở thích của mỗi người.
+ Tiếp thu ý kiến người khác dành cho mình.
+ Luôn giữ thái độ bình tĩnh, kiềm chế sự tức giận.
b) Một số biểu hiện tôn trọng sự khác biệt với mọi người xung quanh
+ Không áp đặt suy nghĩ của mình lên người khác.
+ Luôn quan tâm và lắng nghe để biết họ đang gặp vấn đề gì.
+ Đặt bản thân mình vào hoàn cảnh của người khác để hiểu tại sao họ lại chọn
hướng đi và hành động như vậy.
+ Biết cách chia sẻ và đồng cảm với người khác.
Câu hỏi 2 (trang 13 SGK Đạo đức lớp 5): Đọc câu chuyện và trả lời câu hỏi: Màu của cầu vồng
Một ngày nọ diễn ra cuộc tranh cãi giữa các màu sắc.
Màu xanh lá cây cho rằng mình quan trọng nhất, vì là màu nổi bật nhất trên Trái Đất
này. Màu xanh da trời phản đối, vì cho rằng bầu trời, đại dương đều mang màu xanh
da trời. Vì thế, màu xanh da trời mới là quan trọng nhất. Màu vàng phản đối và cho
rằng cả hai ý kiến đều sai vì Mặt Trời, Mặt Trăng, những ngôi sao, tất cả những gì
có thể chiếu sáng đều là màu vàng, không có ánh sáng thì sẽ chẳng thấy gì hết. Vì
thế, màu vàng mới quan trọng nhất. Màu da cam nghe vậy liền ngắt lời, cho rằng
không màu nào quan trọng bằng mình vì tất cả những gì của màu da cam đều có lợi
cho sức khoẻ. Nếu không có những thứ đó, chẳng ai giữ được sức khoẻ lâu dài. Lúc
này, màu tím tranh luận: "Tớ mới là màu quan trọng bậc nhất. Vua và hoàng hậu
đều mặc màu tím để chứng tỏ quyền lực".
Các màu sắc khác cũng chuẩn bị lên tiếng về giá trị riêng biệt của mình thì bỗng
nhiên cả nhóm nghe thấy một tiếng sấm rền vang, mưa ào ào tới, rồi tạnh hẳn. Một
giọng nói lớn và trầm vang tới tại các màu sắc: “Hãy ngừng cãi vã, nắm tay nhau lại và đến đây mau!".
Và kìa, lấp lánh trên bầu trời là một dải màu sắc vô cùng diễm lệ mà vẻ đẹp huy
hoàng của nó vượt xa bất cứ một màu nào nếu đứng riêng lẻ một mình. Bởi vì, mỗi
một màu sắc đều có nét đẹp riêng biệt, đó là duy nhất. Chính nhờ tôn trọng sự khác
biệt của nhau. đã làm cho các màu sắc tuy khác nhau nhưng đã có thể cùng kết lại trong một sự hoà.
Câu hỏi: a) Các màu sắc tranh luận với nhau về vấn đề gì?
b) Theo em, vì sao phải tôn trọng sự khác biệt? Hướng dẫn:
a. Các màu sắc tranh luận với nhau về vấn đề màu nào là màu quan trọng nhất
b. Theo em, cần phải tôn trọng sự khác biết vì trong cuộc sống có rất nhiều điều đặc
biệt khác nhau, mỗi người chúng ta cũng sẽ có những đặc điểm những thói quen
khác nhau, điều đó sẽ làm đa sạng và sinh động hơn cuộc sống của chúng ta
Đạo đức lớp 5 trang 14, 15 Luyện tập
Luyện tập 1 (trang 14 SGK Đạo đức 5 - Cánh diều): Em đồng tình hay không
đồng tình với thái độ, hành vi nào dưới đây? Vì sao?
a. Luôn tôn trọng sở thích của người khác.
b. Luôn vui vẻ, hoà đồng khi tham gia các hoạt động tập thể.
c. Không thích chơi với những bạn nói giọng địa phương.
d. Phân biệt đối xử với những bạn có khiếm khuyết về ngoại hình.
e. Luôn giúp đỡ những bạn có hoàn cảnh khó khăn.
g. Không phân biệt đối xử với người có màu da hay dân tộc khác. Hướng dẫn:
- Em đồng tình với thái độ và hành vi ở các ý a, b, e, g. Vì đây là những hành vi thể
hiện tôn trọng sự khác biệt ở mọi người
- Em không đồng tình với thái độ và hành vi ở các ý c,d. Vì đây là những hành vi thể
hiện sự không tôn trọng đối với sự khác biệt ở mọi người
Luyện tập 2 (trang 14 SGK Đạo đức 5 - Cánh diều): Nhận xét các ý kiến dưới đây
a. Có lời nói, việc làm phân biệt đối xử với người khác là không văn minh.
b. Vì mỗi người đều có sự khác biệt về tính cách, sở thích, thói quen... nên không ai
được quyền góp ý nhận xét người khác.
c. Tôn trọng sự khác biệt của người khác phải được thể hiện bằng suy nghĩ, lời nói và hành động.
d. Tôn trọng sự khác biệt của người khác sẽ được mọi người xung quanh tôn trọng và yêu quý. Hướng dẫn:
a. Đồng tình, vì khi có những thái độ đó đã là một biểu hiện của việc không tôn trọng
sự khác biệt, và việc làm đó là một việc làm không văn minh
b. Không đồng tình, mặc dù mỗi người đều có tính cách sở thích thói quen khác
nhau, nhưng vẫn có thể góp ý và nghe ý kiến từ người khác để sửa đổi những điều không tốt
c. Đồng tình vì đó là những biểu hiện cụ thể của việc tôn trọng sự khác biệt của người khác
d. Đồng tình, vì khi tôn trọng sự khác biệt của người khác, bản thân mình sẽ trở nên
văn minh hơn và được tôn trọng yêu quý hơn
e. Đồng tình, vì tôn trọng sự khác biết sẽ không khiến ai cảm thấy mình bị xa lánh từ
đó mọi người sẽ trở nên vui vẻ và đoàn kết với nhau hơn
Luyện tập 3 (trang 15 SGK Đạo đức 5 - Cánh diều): Xử lí tình huống: Tình huống 1
Lớp 5A được giao nhiệm vụ chuẩn bị các tiết mục văn nghệ chào mừng ngày Nhà
giáo Việt Nam 20/11. Linh không đồng ý nhận Bình vào nhóm của mình vì cho rằng
Bình chậm chạp, sẽ làm ảnh hưởng đến nhóm.
? Nếu là thành viên của nhóm, em sẽ làm gì? Tình huống 2
Khánh ít nói, hay ngồi một mình. Lực và một số bạn trong lớp không thích chơi cùng
vi cho rằng Khánh không hoà đồng, xem thường người khác.
? Nếu là bạn cùng lớp, em sẽ khuyên Lực và các bạn như thế nào? Tình huống 3
Trong các cuộc thảo luận, Hương thường không lắng nghe ý kiến của các bạn
vì cho rằng ý kiến của mình luôn đúng, còn ý kiến mọi người đều sai. Khi các bạn
góp ý, Hương nói đó là tính cách riêng của mình và không muốn thay đổi.
? Nếu là bạn của Hương, em sẽ làm gì? Tình huống 4
Hôm nay, cô giáo tổ chức cho các bạn chia sẻ về ước mơ của mình trong tương lai.
Lần lượt các bạn đều mong muốn trở thành bác sĩ, giáo viên. Đến lượt mình, Toàn
vui vẻ nói: "Em ước mơ trở thành đầu bếp nổi tiếng ạ!". Nghe thế, Thịnh và một số
bạn bật cười, vì cho rằng việc nấu ăn thường chỉ dành cho phụ nữ.
? Nếu chứng kiến việc làm của Thịnh và các bạn, em sẽ làm gì? Hướng dẫn:
- Tình huống 1: Nếu em là thành viên của nhóm, em sẽ khuyên hương nên cho Bình
tham gia, vì đây là quyền lợi của bạn ấy cũng như không khiến bạn ấy buồn và nghĩ
mình khác với mọi người.
- Tình huống 2: Nếu em là bạn cùng lớp em sẽ khuyên Lực rằng Lực không được
nói về bạn Khánh như vậy, chỉ là do tính Khánh nhút nhát nên bạn mới ít nói và
không hay tham gia cùng các bạn trong lớp như vậy.
- Tình huống 3: Nếu là bạn của Hương em sẽ nói với Hương rằng đó là một tính
cách xấu mà bạn ấy cần phải sửa, việc không nghe ý kiến của người khác là một
việc làm thể hiện sự thiếu tôn trọng và sẽ khiến người khác cảm thấy chạnh lòng.
- Tình huống 4: Nếu chứng kiến việc làm của Thịnh em sẽ khuyên Thịnh không nên
tỏ ra thái độ như vậy, vì ai cũng có ước mơ của riêng mình và ngành nghề nào cũng
đáng quý, cũng đánh được trân trọng.
Đạo đức lớp 5 trang 15, 16 Vận dụng
Vận dụng 1 (trang 15 SGK Đạo đức 5 - Cánh diều): Hãy kể về một lần em không
được người khác tôn trọng sự khác biệt. Khi đó, em cảm thấy như thế nào? Em hãy
rút ra bài học từ câu chuyện của bản thân. Hướng dẫn:
Em là một cô bé năng động và hoạt bát, em thường thích chơi các môn thể thao
khác nhau, và thích nhất là bóng đá. Có một lần trong giờ học thể dục, khi các bạn
nam chơi bóng đá, còn các bạn nữ chơi nhảy dây, em đã xin để được tham gia chơi
bóng đá với các bạn nam. Nhưng có bạn đã nói rằng “ đá bóng là trò của con trai,
con gái không được chơi đâu” Khi đó em đã cảm thấy rất buồn tủi thân và cảm thấy không được tôn trọng
Qua câu chuyện của bản thân em nhận ra rằng mình phải biết tôn trọng đam mê, sở
thích khác nhau của mỗi người, vì nếu không khi em không tôn trọng sự khác biệt
đó từ họ thì họ cũng sẽ cảm thấy buồn như em đã trải qua.
Vận dụng 2 (trang 16 SGK Đạo đức 5 - Cánh diều): Hãy vẽ chân dung của em
vào giữa bông hoa, ghi đặc điểm khác biệt của bản thân mà em tự hào và muốn
được mọi người tôn trọng trên mỗi cánh hoa. Hướng dẫn:
- Các đặc điểm khác biệt của bản thân mà em muốn mọi người tôn trọng như + Tính cách: cá tính
+ Sở thích: chơi thể thao + Ngoại hình: dễ thương
+ Thói quen: luôn giúp đỡ mọi người + Năng khiếu: Thích vẽ …..
Vận dụng 3 (trang 16 SGK Đạo đức 5 - Cánh diều): Hãy liệt kê một số việc làm
mà em biết về tôn trọng hoặc chưa tôn trọng sự khác biệt đối với mọi người xung
quanh và rút kinh nghiệm cho bản thân.
Việc làm thể hiện tôn trọng sự khác
Việc làm chưa thể hiện sự tôn trọng biệt khác biệt ? ? ? ? Trả lời:
* Việc làm thể hiện tôn trọng sự khác biệt:
+ Đối xử tử tế, lễ độ với mọi người.
+ Luôn lịch sự với tất cả những người từng gặp và tiếp xúc.
+ Tập trung và lắng nghe người khác khi giao tiếp một cách tích cực.
+ Hiểu và tôn trọng thói quen, sở thích của mỗi người.
+ Tiếp thu ý kiến người khác dành cho mình.
+ Luôn giữ thái độ bình tĩnh, kiềm chế sự tức giận.
*Việc làm chưa thể hiện tôn trọng sự khác biệt
+ Cười đùa khi thấy bạn mặc trang phục dân tộc đặc trưng
+ Phân biệt đối xử với các bạn có khiếm khuyết về ngoại hình
+ Không chơi với các bạn học chưa được tốt