Bài: Giới thiệu về trí tuệ nhân tạo
Khởi động trang 5 Tin học 12:
1) Theo em máy tính làm được những việc gì tốt hơn con người?
2) Em hãy cho ví dụ một việc mà máy tính chưa làm được tốt hơn con người? Lời giải:
1) Theo em máy tính làm được những việc sau tốt hơn con người đó là:
tính toán, xử lí thông tin.
2) Ví dụ một việc mà máy tính chưa làm được tốt hơn con người:
- Máy tính không thể trả lời những câu hỏi mang tính chất tích lũy kiến
thức thực tế của con người nhằm tạo ra tri thức mới.
- Máy tính không thể nhận biết dạng thông tin mùi vị.
- Những vấn đề tình cảm, cảm xúc.
- Yếu tố “linh cảm” của con người.
Hoạt động trang 5 Tin học 12: Theo em, máy tính làm được những gì
thì ta nói máy tính có trí tuệ? Lời giải:
Theo em, máy tính làm được những công việc mang tính trí tuệ như con
người thì ta nói máy tính có trí tuệ.
Ví dụ như: Chat GPT, trợ lí ảo, chatbot giao tiếp được với con người
bằng cả ngôn ngữ viết và tiếng nói khả năng hiểu ngôn ngữ tự nhiên. Xe
ô tô tự lái có thể đi đúng luật giao thông, tránh va chạm với xe khác và
khả năng nhận thức được môi trường xung quanh để có hành vi phù
hợp. Người máy Xoxe có khả năng nghe nhìn, nhận biết môi trường
xung quanh, hiểu ngôn ngữ tự nhiên và có khả năng học.
Luyện tập trang 9 Tin học 12: Em hãy cho biết mỗi phát biểu sau là đúng hay là sai:
a) “Turing Test” là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính.
b) Nhờ mở rộng phạm vi ứng dụng mà AI phát triển thành AI mạnh.
c) AI tạo sinh có thể giúp học sinh viết được một bài văn tả cảnh đẹp của quê hương.
d) AI có thể tự hành động một cách hợp lí. Lời giải: Các đáp án đúng:
a) “Turing Test” là bài kiểm tra trí tuệ của máy tính.
c) AI tạo sinh có thể giúp học sinh viết được một bài văn tả cảnh đẹp của quê hương.
Vận dụng trang 9 Tin học 12: Năm 1997, máy tính Deep Blue của IBM
đánh bại Đại kiện tướng cờ vua Garry Kasparov. Đây là lần đầu tiên một
chương trình máy tính đánh bại một nhà vô địch thế giới về cờ vua. Em
hãy giải thích tại sao sự kiện đó được xem là một thành tựu của trí tuệ nhân tạo. Lời giải:
Năm 1997, máy tính Deep Blue của IBM đánh bại Đại kiện tướng cờ vua
Garry Kasparov. Đây là lần đầu tiên một chương trình máy tính đánh bại
một nhà vô địch thế giới về cờ vua. Sự kiện đó được xem là một thành
tựu của trí tuệ nhân tạo là vì:
Vào ngày 11 tháng 5 năm 1997, siêu máy tính Deep Blue của IBM đã
đánh bại đại kiện tướng cờ vua người Nga, Garry Kimovich Kasparov.
Ông được ví là kỳ thủ mạnh nhất trong lịch sử với hệ số ELO 2851,
được xếp hạng cao nhất trong khoảng 20 năm từ năm 1985 đến năm
2005 và là nhà vô địch cờ vua thế giới không thể đánh bại từ 1985 đến 1993.
Trước đó vào năm 1996 siêu máy tính Deep Blue đã được thử sức với
Kasparov. Chiếc máy tính đã thắng được ván đầu tiên, tuy nhiên sau đó
Kasparov đã chiến thắng chung cuộc. Đến năm 1997, công ty IBM cùng
với bản nâng cấp mới của Deep Blue quyết tâm đánh bại Kasparov một
lần nữa. Họ tung ra phiên bản phần mềm mới đã được cải tiến nhiều
cùng với hệ siêu phần cứng gồm nhiều bộ vi xử lý cùng chạy song song.
Chuyên gia cờ vua người Mỹ Joel Benjamin là người phân tích và cố
vấn các nước đi khai cuộc cho Deep Blue.
Quyết tâm của IBM ở chỗ Deep Blue được thiết kế chuyên để "đấu với
Kasparov", tất cả những nước đi khai cuộc mà Kasaprov đã từng sử
dụng đều được cài trong từ điển của máy. Và lần này họ đã thành công,
trong trận đấu 6 ván Deep Blue đã hạ Kasparov với tỷ số 3,5-2,5. Tại
ván đấu cuối cùng, Deep Blue phát hiện sai lầm của Kasparov từ nước
đi khai cuộc và quyết định thí quân phá vỡ thế trận của Kasparov ngay
từ đầu ván cờ khiến chung cuộc Kasparov phải đầu hàng sớm.
Trận đấu năm 1997 đấy được truyền hình trực tiếp đến hàng triệu
người. Theo như thỏa thuận, việc thắng Kasparov, nhóm sáng lập Deep
blue đã nhận được 700.000 USD, còn Kasparov nhận được 400.000
USD. Riêng IBM đã tìm kiếm lợi nhuận thông qua quảng cáo đạt 50 triệu USD.
Cách thức đánh cờ của con người và máy tính là hoàn toàn khác nhau.
Con người lựa chọn nước cờ của mình sau khi đánh giá một số lượng
tối thiểu những phương án mà anh ta cho là hợp lý nhất. Còn máy tính
không có khả năng trực giác đó, nó lần lượt xét duyệt một cách máy
móc tất cả mọi phương án có thể đi được trên bàn cờ, rồi bằng phương
pháp loại trừ, chọn ra phương án nó cho là tốt nhất. Mà số lượng
phương án thì vô cùng lớn.
Câu 1 trang 9 Tin học 12: AI là gì? AI mạnh là gì? AI yếu là gì? Lời giải:
AI là khả năng của máy tính có thể làm những công việc mang tính trí tuệ như con người.
AI mạnh (hay AI rộng) là hướng nghiên cứu nhằm mục đích tạo ra hệ
thống AI có khả năng như con người trong suy luận, lập kế hoạch và có
trí thông minh để giải quyết bất kì loại vấn đề phức tạp nào.
AI yếu (hay AI hẹp) là loại AI đặt ra mục tiêu nhỏ hơn, hướng tới một
ứng dụng cụ thể và để hoạt động hiệu quả cần có sự tham gia của con
người. Ai yếu có thể được con người huấn luyện thông qua học máy
nhưng không thể tự học hỏi hoặc tự cải thiện nếu không có sự hướng dẫn của con người.
Câu 2 trang 9 Tin học 12: Lĩnh vực nghiên cứu nào giúp cho máy tính
có khả năng học để tự nâng cao năng lực?p> Lời giải:
Trí tuệ nhân tạo là một ngành khoa học lớn, bao gồm: học máy, xử lí
ngôn ngữ tự nhiên, thị giác máy tính, AI tạo sinh. Các lĩnh vực này đều
hướng đến mục tiêu nâng cao năng lực thể hiện trí tuệ của máy tính và
có các đặc trưng cơ bản của AI nêu trên là học, suy luận, nhận thức môi
trường xung quanh, hiểu ngôn ngữ và giải quyết vấn đề.
Câu 3 trang 9 Tin học 12: Đặc trưng nào của AI được thể hiện từ lĩnh
vực nghiên cứu về ngôn ngữ tự nhiên. Lời giải:
Đặc trưng sau của AI được thể hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về ngôn ngữ tự nhiên:
Hệ thống AI có các mô hình ngôn ngữ giúp máy tính giúp giao tiếp được
với con người bằng ngôn ngữ tự nhiên, nhận được câu hỏi và trả lời
được bằng văn bản hay tiếng nói.
Câu 4 trang 9 Tin học 12: Đặc trưng nào của AI được thể hiện từ lĩnh
vực nghiên cứu về thị giác của máy tính. Lời giải:
Đặc trưng Nhận thức được môi trường xung quanh của AI được thể
hiện từ lĩnh vực nghiên cứu về thị giác của máy tính: Trong quá trình
hoạt động, hệ thống AI nhận dữ liệu đầu vào từ các cảm biến, xử lí dữ
liệu, rút ra thông tin và hiểu biết môi trường xung quanh để có hành vi phù hợp.