HẠNH PHÚC TRONG TÁC PHẨM "SỐ ĐỎ" CỦA VŨ TRỌNG PHỤNG

HẠNH PHÚC CỦA MỘT TANG GIA VŨ TRỌNG PHỤNG I. TÌM HIỂU CHUNG: 1.Tác giả: A, Cuộc đời, con người
- Sinh ra trong gia đình “nghèo gia truyền”
- Cuộc đời ngắn ngủi, lăn lội, ra đời từ quá sớm. Bắt đầu từ năm 16 tuổi đã
bắt đầu sống với nghề viết văn, làm báo => cuộc sống chật vật, khan khổ, lay lắt
- Là một trong những cây bút có sức sáng tạo dồi dào của văn học VN đầu
thế kỉ 20. Không đầy mười năm viết văn, ông đã để lại một khối lượng tác phẩm đồ sộ.
- Con người của sự bình dị, khuôn phép, nề nếp B, Tác phẩm
- Các tác phẩm chính chủ yếu là truyện ngắn, kịch, tiểu thuyết, phóng sự
=> Thành công nhất ở hai thể loại phóng sự, tiểu thuyết
Các tiểu thuyết “Số đỏ”, “Vỡ đê”, “Giông tố”, ….
➔ Ông vua phóng sự đất Bắc
➔ Nguyễn Đình Thi đã mệnh danh ông là một nhà tiểu thuyết trác tuyệt
➔ “Các ông cứ muốn tiểu thuyết là tiểu thuyết. Tôi và các nhà văn cùng chí
hướng như tôi, muốn tiểu thuyết là sự thực ở đời” => Tôn trọng sự trung thực của ngòi bút
=> Phong cách nghệ thuật: Là một nhà văn trào phúng với ngôn ngữ sắc xảo, góc cạnh 2. TÁC PHẨM
- Tiểu thuyết “Số đỏ”: Ra đời vào năm 1936 in trên Hà Nội báo
- Bố cục phân tích: (Đề ôn thi)
+ “Niềm hạnh phúc” của những người trong gia đình
+ “Niềm hạnh phúc” của những người ngoài gia đình II. TÌM HIỂU CHI TIẾT 1. NHAN ĐỀ ĐOẠN TRÍCH
- Nghệ thuật trào phúng: Tạo được tiếng cười mang tiếng phê phán, mỉa mai,
chỉ trích, cùng với mâu thuẫn gây cười bằng biện pháp phóng đại
- Nhan đề cho thấy rõ cái mâu thuẫn trào phúng, sự phi lí bất thường
Hạnh phúc: trạng thái sung sướng cực điểm khi đạt được những điều mà ta mong muốn
Tang gia: gia đình có người chết, sự buồn đau, bất hạnh
➔ Sự mâu thuẫn, bất thường giữa Hình thức >< Bản chất
=> Sự sung sướng, hạnh phúc của mọi người vì cái chết của cụ cố tổ, đám ma
đó đã khiến họ cảm thấy sung sướng, để họ có thể được hưởng cái gi tài đồ sộ kếch xù
=> Thông báo cho người đọc đến tình huống trào phúng: một cái chết, đám tang (của cụ cố tổ)
2. NIỀM VUI CỦA MỌI NGƯỜI TRƯỚC CÁI CHẾT CỦA CỤ CỐ TỔ
• NIỀM VUI CỦA CÁC THÀNH VIÊN TRONG GIA ĐÌNH
- Giới thiệu chung nhất qua các câu văn: Cái chết kia đã làm cho nhiều người
sung sướng lắm. Thành thử trong tang gia ai cũng vui vẻ cả.
- “Cả gia đình ấy đã nhao lên mỗi người một cách” => một không khí ồn í,
nhốn nháo, ột niềm vui như vỡ òa ra
- Gọi từ ông Lang băm Tây, Lang băm Đông, cụ Lang,… để thực hiện đúng
cái lí thuyết nhiều thầy thối ma => Gĩa tâm của đám con cháu là mong cho cụ cố tổ chết nhanh nhất.
- “Những việc trắc trở như thế đã làm cho ông già hơn tám mươi tuổi phải
chết một cách bình tĩnh” => Phần nào phản ánh cái thái độ sốt sắng, nóng
ruột đợi cho ông cụ chết
- Cụ cố Hồng chậm phát phục đã làm cho phái trẻ, nghĩa là bọn dâu con, la ó
lên vì phái già chậm chạp; cậu Tú Tân điên người, bà Văn Minh thì xót cả
ruột, . => Rất mong nhanh chóng cử hành tang lễ
➔ Một cái cảnh tang gia đúng là bối rối mà bối rối thật! Một đám con cháu
đầy giã tâm, thối nát, vô nhân tính Viễn cảnh đám ma
Vũ Trọng Phụng như một nhà quay phim, soi tỏ từng đường nét vô cùng chân
thực, sống động, cặn kẽ từng cảnh quay một về đám tang long trọng này, bắt
đầu từ xa, viễn cảnh cho tới vạch trần bộ mặt của từng người, cái nhìn cận cảnh.
- Đám ma theo kiểu Ta, Tàu, Tây + Lợn quay đi lọng + Kiệu bát cống
+ Lốc bốc xoảng, bú-dích
+ Các vòng hoa và hàng trăm câu đối
+ Kèn ta kèn tàu thi nhau dội lên
+ Bạn của cậu Tú Tân thì thi nhau chụp ảnh như là ở hội chợ
+ Ngoài phố thì được xem một cái đám ma rất là to tát, những mẫu quảng cáo
của hiệu may Âu hóa, đúng theo ý của bà Văn Minh
=> Đám ma đi tới đâu làm huyên náo cả hàng phố
➔ Về hình thức, đây là một đám ma vô cùng to tát, hoành tráng, đúng như
mong muốn của cụ cố Hồng, một đám ma văn minh gương mẫu
➔ Một đám ma hỗn loạn, đám ma mà tưng bừng vui vẻ như đám rước, đám
ma mà như là một đám quảng cáo Từng thành viên - Cụ cố Hồng
+ “Nhắm nghiền mắt mơ màng đến cái lúc cụ mặc đồ xô gai, lụ khụ chống
gậy, vừa ho khạc vừa khóc mếu
=> để cho thiên hạ chỉ trỏ rằng cụ đã già, khiến cho thiên hạ khen ngợi một
cái đám ma như thế, một cái gậy như thế
=> Mâu thuẫn trào phúng thể hiện được rằng Cụ cố Hồng đang trong trạng
thái sung sướng, lâng lâng khi được khen; đây là một con người háo danh, bất hiếu
+ Khi hạ huyệt thì nghe chừng cố gắng ho khạc dữ dội, ngất đi - Ông Văn Minh
+ Ông Văn Minh bề ngoài đăm đăm chiêu chiêu, rất hợp với tâm trạng của
một người nhà đang có tang, nhưng thực chất bên trong lại đang suy nghĩ làm
thế nào để đối phó với thằng Xuân Tóc Đỏ
+ Ngay khi ông mình chết thì Văn Minh đã mời ngay luật sư đến để chứng
kiến, trong tâm trí chỉ mong tới chuyện được chia tài sản không hề nhỏ trong di chúc của ông nội
“Chúc thư kia sẽ đi vào thời kì thực hành” => Một kẻ hám tiền - Cô Tuyết
+ Được dịp chưng diện bộ đồ “ngây thơ” trông như hở cả nách cả nửa vú =>
cho thiên hạ thấy mình chưa đến mức hư hỏng giống như thiên hạ đồn thổi
+ Ngoài gương mặt mang cái vẻ buồn rất lãng mạn
+ Cô buồn vì mãi chưa thấy bạn giai, là Xuân Tóc Đỏ, xuất hiện, cô buồn vì
nghĩ bạn giai khinh mình, buồn “như bị kim châm vào lòng”
=> Trong lòng chỉ toàn mối bận tâm cá nhân, không hề có sự thương xót của
một người cháu đối với ông - Cậu Tú Tân:
+ Cậu có sẵn máy ảnh nhưng chưa có dịp dùng đến, đám tang này chính là
dịp để cậu khoe máy ảnh và tài nghệ chụp ảnh của mình
+ Trong cảnh hạ huyệt, cậu Tú Tân luộn thuộm trong chiếc áo thụng trắng, di
bắt bẻ từng người một như thế này thế nọ, trông thật khổ sở, đau buồn để cậu chụp ảnh ki niệm
➔ mỌI THứ Như MôT VỞ kịCh, mộT TRò hỀ, những nhân vật tham gia thì
như những vai diễn, như đúng những gì đã dàn xếp
- Bà Văn Minh: sốt ruột vì mãi không mặc được những đồ xô gai tân thời =>
Đây chính là dịp để bà lăng-xê, tung ra thị trường những mẫu thời trang dành
cho đám tang của tiệm may Âu hóa
- Ông Phán mọc sừng: ông được nhận một số tiền lớn do bố vợ hứa
Tiếng khóc “Hứt !. . Hứt !. . Hứt !. .” mà theo tác giả nhắc lại tới hai lần, đầy
quý hóa, tới nỗi muốn oặt người đi, lặng đi, khóc mãi không thôi
Tuy vậy ông vẫn đủ tỉnh táo để dúi vào tay Xuân cái tờ bạc 5đ gấp tư
➔ Mỗi thành viên trong gia đình đều là người thân ruột thịt với cụ cố tổ
nhưng họ chẳng hề mảy may thương xót, buồn bã mà trong lòng đều có
những toan tính, lo nghĩ riêng
➔ Một lũ con cháu giả tạo, giả dối, bất hiếu, lố lăng
• NIỀM HẠNH PHÚC CỦA NHỮNG NGƯỜI NGOÀI TANG KHUYẾN
- Ông Typn: Nhà thiết kế của nhà may Âu hóa
+ được dịp quảng cáo các mẫu mốt do mình thiết kế, dành cho đám tang
- Hai viên cảnh sát Min-đơ và Min-toa: đang buồn như những nhà buôn sắp
vỡ nợ trở nên sung sướng cực điểm vì có người thuê, vậy nên họ đã chăm lo
rất hết lòng cho đám tang này - Xuân Tóc Đỏ
+ Nhờ cái chết của cụ cố Tổ, danh gia của Xuân đã được nâng cao, có ơn to
trong gia đình của cụ cố tổ
+ Đứng cầm mũ nghiêm trang, nhưng nhanh chóng nắm tay lại cho khỏi có
người trông thấy khi được dúi tờ bạc 5đ rồi lẻn vào đám đông đi tìm sư cụ Tăng Phú
- Sư cụ Tăng Phú: vênh váo, ngồi trên xe với gương mặt đắc thắng
- Những ông tai to mặt lớn, bạn của cụ cố Hồng
+ Khoe đủ loại huy chương treo đầy ngực “Bắc Đẩu bội tinh”, “Long bội tinh”…
+Khoe đủ các loại râu ria +
- Bạn bè của cô Tuyết, bà Văn Minh, cô Hoàng Hôn, những “giai thanh gái lịch”
+ Nhờ cái đám tang này, họ có dịp để chim nhau, cười tình với nhau, hẹn hò
nhau, bình phẩm nhau, chê bai, ghen tuông nhau,… rất sôi nổi
+ Chen lẫn tiếng khóc lóc chính là những lời mỉa mai, thì thào, những lời nói
hết sức vui vẻ, ý nhị, “rất xứng đáng với những người đi đưa đám ma”
➔ Một xã hội thượng lưu giả tạo, rỗi đời
➔ Đám ma như một cuộc diễu hành, từ bộc lộ cái sự suy đồi kệch cỡm
- Hàng phố đổ xô ra để nhốn nháo khen khi được chứng kiến một cái đám ma to, hoành tráng như thế
➔ Tất cả đều mang trong mình niềm hạnh phúc lớn lao, có sức lây lan sâu
rộng, từ già tới trẻ, từ người bề trên tới bề dưới, từ người chủ cho đến vị
khách,… đây cũng chính là bộ mặt của một xã hội thu nhỏ, của xã hội thành
thị Việt Nam trước năm 1945
➔ Một xã hội giả dối, tàn nhẫn tới khốn nạn, không có tình người *NGÔN NGỮ TRÀO PHÚNG
- Ngôn ngữ gắn với nhân vật: Tên gọi của nhân vật: Min-đơ và Min-toa,
Xuân Tóc Đỏ, ông Phán mọc sừng,. => dí dỏm
- Lời nói của nhân vật: cụ cố Hồng: “Biết ròi, khổ lắm, nói mãi”
- Ngôn ngữ châm biếm của tác giả: sử dụng những từ mâu thuẫn trái ngược
trong một câu kèm với giọng điệu chế giễu
- Những hình ảnh mâu thuẫn trào phúng xuyên suốt toàn đoạn trích
- Ngôn ngữ sắc xảo, đầy góc cạnh, chọc đúng vào bản chất của đối tượng,
giống như một thư roi mây nhỏ nhẹ, mềm mại nhưng đánh vào lại vô cùng đau và sâu