Hậu quả của tham nhũng đối với sự phát triển kinh tế của Việt Nam | Tiểu luận Pháp luật đại cương

HÞC VIÞN BÁO CHÍ VÀ TUYÊN TRUYÞN
KHOA NHÀ N¯ÞC VÀ PHÁP LU¾T TIÞU LU¾N
H¿u qu¿ cÿa tham nhing 0ßi vßi sÿ phát trißn kinh t¿ ß Vißt Nam
Trách nhißm và vai trò cÿa sinh viên Vißt Nam trong vißc
chung tay gi¿m thißu n¿n tham nhing
HÞ VÀ TÊN: NGUYÞN THÀNH .¾T MÃ SINH VIÊN: 151100014
LÞP HÀNH CHÍNH: QU¾NG CÁO K41 LÞP: PL.C 8 K41
GI¾NG VIÊN H¯ÞNG D¾N: HUþNH THÞ CHUYÊN Hà Nßi, tháng 1 n.m 2022 1 MþC LþC
MÞ $¾U ....................................................................................................... 2
I. LÝ DO NGHIÊN CþU -Þ TÀI ............................................................................ 2
II. MþC -ÍCH VÀ NHIÞM Vþ NGHIÊN CþU ......................................................... 3
III. $ÞI T¯þNG VÀ PH¾M VI NGHIÊN CþU ........................................................ 3
IV. Ý NGH)A CþA VIÞC NGHIÊN CþU -Þ TÀI ..................................................... 3
NÞI DUNG .................................................................................................... 4
1. NHþNG V¾N -Þ LÝ LU¾N CHUNG VÞ THAM NHiNG ...................................... 4
1.1. $ßnh ngh)a tham nhing ........................................................................ 4
1.2. Phân lo¿i tham nhing ........................................................................... 5
1.3. Các 9¿c tr±ng cÿa tham nhing ............................................................ 8
1.4. Nguyên nhân cÿa tham nhing ............................................................. 9
2. H¾U QU¾ CþA THAM NHiNG TRONG L)NH VþC KINH T¾ Þ VIÞT NAM HIÞN
NAY ................................................................................................................. 12
2.1. ¾nh h±ßng cÿa tßi ph¿m tham nhing lên nßn kinh t¿ nói chung .... 12
2.2. Thÿc tr¿ng tham nhing trên th¿ gißi ................................................. 13
2.3. Công tác phòng chßng tham nhing ß Vißt Nam và h¿u qu¿ cÿa tham
nhing lên nßn kinh t¿ n±ßc nhà ................................................................ 16
3. CÔNG TÁC PHÒNG CHÞNG THAM NHiNG Þ -ÞA PH¯¡NG VÀ MÞT SÞ GþI Ý
CHÍNH SÁCH .................................................................................................... 18
3.1. Công tác phòng chßng tham nhing ß tßnh V)nh Phúc ...................... 18
3.2. Công tác phòng chßng tham nhing ß tßnh Phú Thß ......................... 20
3.3. Mßt sß gÿi ý chính sách ....................................................................... 21
4. VAI TRÒ VÀ TRÁCH NHIÞM CþA SINH VIÊN TRONG VIÞC GI¾M THIÞU N¾N
THAM NHiNG Þ VIÞT NAM HIÞN NAY ............................................................. 23
K¾T LU¾N ................................................................................................. 25
TÀI LIÞU THAM KH¾O ........................................................................... 26 2 MÞ =¾U
I. Lý do nghiên cÿu Jß tài
Nhß có nßn t¿ng vÿng ch¿c, nßn kinh t¿ Vißt Nam 7ã thß hißn sÿc chßng chßu 7áng
kß trong nhÿng giai 7o¿n khÿng ho¿ng, mßi 7ây là 7¿i dßch COVID-19. NRm 2020
Vißt Nam là mßt trong sß ít các qußc gia ghi nh¿n tRng tr±ßng GDP d±¡ng khi 7¿i
dßch bùng phát. Nhìn l¿i quá khÿ, tÿ nhÿng c¿i cách kinh t¿ tÿ nRm 1986 k¿t hÿp
vßi nhÿng xu h±ßng toàn c¿u thu¿n lÿi 7ã nhanh chóng giúp Vißt Nam phát trißn
tÿ mßt trong nhÿng qußc gia nghèo nh¿t trên th¿ gißi trß thành qußc gia thu nh¿p
trung bình th¿p chß trong vòng mßt th¿ hß. Tÿ nRm 2002 7¿n 2020, GDP 7¿u ng±ßi
tRng 2,7 l¿n, 7¿t g¿n 2.800 USD. Cing trong giai 7o¿n này, tß lß nghèo 7ã gi¿m
m¿nh tÿ h¡n 32% nRm 2011 xußng còn d±ßi 2%. Vißt Nam 7ã 7¿t ra nhÿng t¿m
nhìn phát trißn tham vßng h¡n, h±ßng tßi mÿc tiêu trß thành qußc gia có thu nh¿p
cao vào nRm 2045. zß làm 7±ÿc 7ißu này, nßn kinh t¿ c¿n tRng tr±ßng vßi tßc 7ß
bình quân hàng nRm kho¿ng 5% trên 7¿u ng±ßi trong 25 nRm tßi. Tuy nhiên,
nhÿng mÿc tiêu này, bß ¿nh h±ßng và có thß s¿ bß gián 7o¿n bßi v¿n 7ß tham nhing.
Tham nhing, có thß nói, là mßt v¿n 7ß toàn c¿u, nó là thÿ mà nhißu qußc gia trên
th¿ gißi v¿n 7ang ph¿i 7ßi m¿t. Tham nhing ngRn c¿n nhißu n±ßc v±ÿt qua nhÿng
thách thÿc nghiêm trßng nh¿t cÿa phát trißn, c¿n trß 7¿u t± trong n±ßc và n±ßc
ngoài, làm xói mòn nißm tin cÿa nhân dân vào z¿ng và nhà n±ßc. V¿n 7ß nan gi¿i
này không thß nào gi¿i quy¿t mßt cách trißt 7ß và nhanh chóng. D±ßi sÿ h±ßng
d¿n cÿa cô Huÿnh Thß Chuyên 3 gi¿ng viên bß môn Pháp lu¿t 7¿i c±¡ng, em 7ã
ti¿n hành nghiên cÿu trên sách báo, internet và thÿc t¿ 7ß hoàn thành 7ß tài qu¿ cÿa tham nhing 7ßi vßi sÿ phát trißn kinh t¿ ß Vißt Nam hißn nay và trách
nhißm và vai trò cÿa sinh viên Vißt Nam trong vißc chung tay gi¿m thißu n¿n tham nhing=. 3
II. Mÿc Jích và nhißm vÿ nghiên cÿu
a. Mÿc Jích nghiên cÿu
- zß tài nghiên cÿu vßi mÿc 7ích làm sáng rõ nhÿng lý lu¿n chung vß v¿n 7ß tham
nhing và ¿nh h±ßng cÿa nó lên nßn kinh t¿ ß Vißt Nam hißn nay. zßng thßi, 7ß
tài cing 7±ÿc trißn khai vßi mÿc 7ích làm rõ vai trò và trách nhißm cÿa sinh viên
trong vißc xoá bß n¿n tham nhing ß Vißt Nam.
b. Nhißm vÿ nghiên cÿu
- Gi¿i quy¿t, phân tích ph¿n lý lu¿n chung vß tham nhing: Khái nißm cÿa tham
nhing, 7¿c tr±ng cÿa tham nhing, các lo¿i tham nhing và h¿u qu¿.
- Phân tích nhÿng chính sách nh¿m gi¿m chß sß tham nhing cÿa Vißt Nam.
- Phân tích nhÿng bi¿n 7ßi cÿa nßn kinh t¿ Vißt Nam vßi sÿ ¿nh h±ßng cÿa v¿n n¿n tham nhing.
- Khái quát thÿc tr¿ng v¿n 7ß tham nhing ß nhÿng 7ßa ph±¡ng trên 7¿t n±ßc Vißt Nam hißn nay.
III. $ßi t±ÿng và ph¿m vi nghiên cÿu
- Tißu lu¿n nghiên cÿu vß các v¿n 7ß xoay quanh n¿n tham nhing. Ph¿m vi nghiên
cÿu gißi h¿n trong nhÿng v¿n 7ß tham nhing mà z¿ng và nhà n±ßc 7ã 7ß c¿p và nghiên cÿu.
IV. Ý ngh)a cÿa vißc nghiên cÿu Jß tài
- Vß m¿t lý lu¿n, 7ß tài nghiên cÿu làm rõ, 7¿y 7ÿ nhÿng lý lu¿n chung vß v¿n 7ß
tham nhing. Vß m¿t thÿc tißn, 7ß tài phân tích, nghiên cÿu tác 7ßng cÿa tham
nhing tßi nßn kinh t¿ Vißt Nam hißn nay, tÿ 7ó 7ß xu¿t gi¿i pháp phù hÿp cho vißc
gi¿i quy¿t v¿n 7ß tham nhing ß Vißt Nam. 4 NÞI DUNG
1. Nhÿng v¿n Jß lý lu¿n chung vß tham nhing
1.1. $ßnh ngh)a tham nhing
M¿c dù 7ã tßn t¿i tÿ r¿t lâu trong lßch sÿ nhân lo¿i, nh±ng 7¿n 7¿u nhÿng
nRm 90 cÿa th¿ kß XX, tham nhing mßi th¿t sÿ 7±ÿc c¿nh báo nh± là hißm
ho¿ 7ßi vßi t¿t c¿ các qußc gia trên th¿ gißi, b¿t kß ch¿ 7ß chính trß, trình 7ß
phát trißn kinh t¿ - xã hßi. Tuy nhiên, hißn nay v¿n ch±a có mßt 7ßnh ngh)a
nào mang tính tßng hÿp và 7±ÿc ch¿p nh¿n trên ph¿m vi toàn c¿u vß tham
nhing. Các nß lÿc xây dÿng mßt 7ßnh ngh)a nh± v¿y 7ã g¿p ph¿i nhÿng v¿n
7ß vß lu¿t pháp, tßi ph¿m hßc và ß nhißu n±ßc trên th¿ gißi là c¿ vß chính trß.
Theo Tÿ 7ißn ti¿ng Vißt: dân và l¿y cÿa=. Và trên th¿ gißi, có r¿t nhißu 7ßnh ngh)a vß tham nhing khác
nhau, tiêu bißu nh± khái nißm tham nhing cÿa tß chÿc Minh b¿ch qußc t¿ -
mßt tß chÿc phi chính phÿ 7i 7¿u trong nß lÿc chßng tham nhing toàn c¿u,
gi¿i thích nh± sau: quyßn h¿n, ho¿c cß ý làm trái pháp lu¿t 7ß phÿc vÿ lÿi ích cá nhân=. Þ Vißt
Nam, tr±ßc nRm 2005, vRn b¿n quy ph¿m pháp lu¿t 7ß c¿p mßt cách toàn
dißn nh¿t vß tham nhing và công tác 7¿u tranh chßng tham nhing là lßnh Chßng tham nhing= nRm 1998. Pháp lßnh này 7±a ra khái nißm tham
nhing là quyßn h¿n 7ó 7ß tham ô, hßi lß ho¿c cß ý làm trái pháp lu¿t vì 7ßng c¡ vÿ
lÿi, gây thißt h¿i cho tài s¿n cÿa Nhà n±ßc, t¿p thß và cá nhân, xâm ph¿m
ho¿t 7ßng 7úng 7¿n cÿa các c¡ quan, tß chÿc=.
Lu¿t Phòng, chßng tham nhing Vißt Nam nRm 2018 7±ÿc Qußc hßi thông
qua và có hißu lÿc chính thÿc tÿ ngày 01/07/2019, t¿i kho¿n 1 zißu 3 7ã ghi
rõ chÿc vÿ, quyßn h¿n 7ó vì vÿ lÿi=, 7ß gi¿i thích rõ khái nißm 5
vÿ, quyßn h¿n=, ß kho¿n 2 zißu 3 7ã ghi nh± sau h¿n là ng±ßi do bß nhißm, do b¿u cÿ, do tuyßn dÿng, do hÿp 7ßng ho¿c do
mßt hình thÿc khác, có h±ßng l±¡ng ho¿c không h±ßng l±¡ng, 7±ÿc giao
thÿc hißn nhißm vÿ, công vÿ nh¿t 7ßnh và có quyßn h¿n nh¿t 7ßnh trong khi
thÿc hißn nhißm vÿ, công vÿ 7ó, bao gßm: Cán bß, công chÿc, viên chÿc; S)
quan, quân nhân chuyên nghißp, công nhân, viên chÿc qußc phòng trong c¡
quan, 7¡n vß thußc Quân 7ßi nhân dân; s) quan, h¿ s) quan nghißp vÿ, s) quan,
h¿ s) quan chuyên môn kÿ thu¿t, công nhân công an trong c¡ quan, 7¡n vß
thußc Công an nhân dân; Ng±ßi 7¿i dißn ph¿n vßn nhà n±ßc t¿i doanh
nghißp; Ng±ßi giÿ chÿc danh, chÿc vÿ qu¿n lý trong doanh nghißp, tß chÿc;
Nhÿng ng±ßi khác 7±ÿc giao thÿc hißn nhißm vÿ, công vÿ và có quyßn h¿n
trong khi thÿc hißn nhißm vÿ, công vÿ 7ó.=.
1.2. Phân lo¿i tham nhing
Tham nhing th±ßng bißu hißn ß nhißu d¿ng khác nhau, nh±ng th±ßng
7±ÿc bißu hißn ß hai d¿ng phß bi¿n, 7ó là tham nhing v¿t ch¿t và tham
nhing quyßn lÿc. Tham nhing v¿t ch¿t là d¿ng tham nhing nh¿m thßa mãn
nhÿng nhu c¿u v¿t ch¿t cÿa cá nhân nh± tißn b¿c, tài s¿n... zây là d¿ng tham
nhing phß bi¿n và dß nh¿n th¿y. Tr±ßc 7ây, tham nhing v¿t ch¿t chÿ y¿u
chß x¿y ra ß lßp ng±ßi có quyßn lÿc vßi thÿ 7o¿n chÿ y¿u là dùng quyßn lÿc
7±ÿc giao 7ß chi¿m 7o¿t tài s¿n cÿa nhà n±ßc, cÿa công dân nh¿m vÿ lÿi cá
nhân, nh±ng ngày nay tham nhing v¿t ch¿t 7ã lan rßng ra mßi t¿ng lßp dân
c± trong xã hßi, kß c¿ lßp ng±ßi tr±ßc 7ây không thß tham gia vào ho¿t 7ßng
này nh± th¿y giáo, th¿y thußc& T¿i nhißu qußc gia 7ang phát trißn, tham
nhing v¿t ch¿t 7ã trß thành ngußn sßng chÿ y¿u cÿa mßt bß ph¿n quan chÿc
và t¿ng lßp dân c± có 7ßa vß trong xã hßi. Tham nhing quyßn lÿc là d¿ng
tham nhing mà ng±ßi tham nhing lÿi dÿng quyßn lÿc cá nhân 7ß 7±a nhÿng
ng±ßi thân tín vào bß máy công quyßn cing nh± vào các tß chÿc chính trß,
xã hßi, 7¡n vß kinh t¿, tài chính... vì 7ßng c¡ vÿ lÿi. Tham nhing quyßn lÿc 6
th±ßng thß hißn ß các mÿc 7ß khác nhau nh±: L¿m dÿng, v¿n dÿng mßt
cách sai trái các quyßn hÿp pháp 7±ÿc nhà n±ßc và xã hßi trao cho; t¿o ra
các hình thÿc 7ß mß rßng quyßn lÿc nh¿m thßa mãn nhÿng lÿi ích không
hÿp pháp; lÿi dÿng quyßn lÿc 7ß thßa mãn khát vßng vß quyßn lÿc nh¿m
duy trì quyßn lÿc 7ã tham nhing 7±ÿc ho¿c m±u c¿u c±¡ng vß quyßn lÿc
cao h¡n& zißn hình cho d¿ng tham nhing quyßn lÿc là hißn t±ÿng nhißu
cá nhân không xÿng 7áng, không 7ÿ ph¿m ch¿t, trình 7ß, nRng lÿc nh±ng
l¿i chi¿m giÿ nhißu c±¡ng vß, nhißu vß trí quan trßng trong bß máy Nhà
n±ßc, các tß chÿc, 7¡n vß kinh t¿, tài chính. T± t±ßng c¿ hß 7±ÿc nhß=, tham nhing này.
Bên c¿nh 7ó, d±ßi góc 7ß phân lo¿i hßc, tham nhing còn 7±ÿc thß hißn
ß các d¿ng khác. z¿u tiên là d¿ng tham nhing lßn, tham nhing nhß Theo
Bß công cÿ phòng, chßng tham nhing cÿa Liên hÿp qußc, tham nhing lßn
là lo¿i tham nhing xâm nh¿p 7¿n t¿n nhÿng c¿p b¿c cao nh¿t cÿa Chính phÿ
qußc gia, làm xói mòn lòng tin vào sÿ qu¿n lý 7úng 7¿n, nguyên t¿c nhà
n±ßc pháp quyßn và sÿ ßn 7ßnh cÿa nßn kinh t¿. Tham nhing nhß là tham
nhing liên quan 7¿n vißc 7ßi chác mßt sß tißn nhß, vißc làm ¡n không 7áng
kß bßi nhÿng ng±ßi tìm ki¿m sÿ ±u 7ãi, ho¿c vißc sÿ dÿng b¿n bè hay hß
hàng n¿m giÿ chÿc vÿ nhß. Nh± v¿y, có thß th¿y, tham nhing lßn th±ßng
dißn ra trong l)nh vÿc qu¿n lý kinh t¿ nhà n±ßc, vßi các hißn t±ÿng phß bi¿n
nh±: tham ô tài s¿n, l¿p dÿ án ma, dÿ án khßng 7ß rút tißn, hßi lß các quan
chÿc c¿p cao cÿa bß máy nhà n±ßc 7ß trúng th¿u các dÿ án lßn, khi ký k¿t hÿp 7ßng mua s¿m tài s¿n công&; tham nhing nhß là d¿ng tham
nhing phß bi¿n bßi các hißn t±ÿng nh±: bßi d±ÿng phong bì cho bác s) trong
bßnh vißn; thu hßc phí cao h¡n quy 7ßnh cÿa nhà n±ßc trong các tr±ßng hßc;
n¿n mãi lß trong c¿nh sát giao thông, hißn t±ÿng nhing nhißu, vòi v)nh cÿa
cán bß các c¡ quan qu¿n lý nhà n±ßc. Thÿ hai 7ó là tham nhing chính trß. 7
zây là d¿ng tham nhing 7±ÿc hình thành do sÿ câu k¿t giÿa nhÿng ng±ßi
có ¿nh h±ßng trong hß thßng chính trß, chÿ y¿u là nhÿng quan chÿc c¿p cao
trong bß máy c¿m quyßn, nh¿m t¿o ra nhÿng quy¿t 7ßnh, hay tìm cách tác
7ßng thiên lßch vào nhÿng quy¿t sách cÿa nhà n±ßc có lÿi cho mßt cá nhân,
doanh nghißp ho¿c nhÿng nhóm lÿi ích nào 7ó. Nh± v¿y, có thß hißu tham
nhing chính trß là sÿ l¿m dÿng quyßn lÿc chính trß 7±ÿc giao 7ß thu lÿi
riêng, vßi mÿc 7ích tRng quyßn ho¿c tRng tài s¿n. Bißu hißn cÿa d¿ng tham
nhing này là: dùng vß trí chính trß, ¿nh h±ßng chính trß cÿa mình 7ß can
thißp vào vißc có ho¿c không 7±a ra mßt quy¿t 7ßnh mang tính chính trß
(chính sách, 7¿o lu¿t, thßa thu¿n&) mßt cách thiên vß nh¿m mÿc 7ích vÿ
lÿi; mua bán, trao 7ßi các chÿc vÿ chính trß, vß trí có quyßn lÿc, ch¿y chÿc,
ch¿y quyßn, sau 7ó dùng vß trí cÿa mình 7ß trÿc lÿi cá nhân. Thÿ ba 7ó là
d¿ng tham nhing x¿y ra phß bi¿n trong các ho¿t 7ßng qu¿n lý hành chính
cÿa 7ßi ngi công chÿc hành chính. Þ 7ó nhÿng ng±ßi 7±ÿc giao quyßn 7ã
sÿ dÿng quyßn lÿc hành chính, trình tÿ thÿ tÿc hành chính 7ß gây khó khRn
cho công dân ho¿c tß chÿc nh¿m trÿc lÿi cho b¿n thân. Bißu hißn cÿa tham
nhing hành chính là: h¿ch sách, nhing nhißu trong vißc thÿc hißn mßt thÿ
tÿc, mßt quy¿t 7ßnh cÿ thß nào 7ó mà công dân, tß chÿc có quyßn 7±ÿc
h±ßng tÿ c¡ quan hành chính nhà n±ßc; thiên vß trong thÿc hißn pháp lu¿t.
zây th±¡ng 7±ÿc gßi là tham nhing hành chính. Cußi cùng 7ó là tham
nhing kinh t¿, 7ây là d¿ng tham nhing x¿y ra trong ho¿t 7ßng qu¿n lý kinh
t¿ nh±, s¿n xu¿t kinh doanh, dßch vÿ, mua s¿m tài s¿n công, qu¿n lý tài
s¿n& 7±ÿc thÿc hißn bßi nhÿng ng±ßi có th¿m quyßn trong qu¿n lý nhà
n±ßc vß kinh t¿, nhÿng ng±ßi có th¿m quyßn trong doanh nghißp nhà n±ßc.
Bißu hißn cÿa tham nhing kinh t¿ là: chi¿m 7o¿t trái phép các tài s¿n cÿa
nhà n±ßc, công dân nh¿m trÿc lÿi cá nhân; ra các quy¿t 7ßnh kinh t¿ trái
pháp lu¿t ho¿c thiên vß nh¿m trÿc lÿi cá nhân; lÿi dÿng s¡ hß cÿa pháp lu¿t 8
ho¿c vi ph¿m pháp lu¿t 7ß ti¿n hành s¿n xu¿t, kinh doanh, trÿc lÿi, gây thißt h¿i cho xã hßi.
Ngoài ra, tham nhing còn 7±ÿc thß hißn d±ßi các d¿ng nh±: Tham nhing
công, tham nhing t±; tham nhing cá nhân, tham nhing t¿p thß; tham nhing
xuyên qußc gia, tham nhing trong nßi bß qußc gia; tham nhing trÿc ti¿p,
tham nhing gián ti¿p; tham nhing chÿ 7ßng (7±a hßi lß), tham nhing bß 7ßng (nh¿n hßi lß).
1.3. Các J¿c tr±ng cÿa tham nhing
Vißc nghiên cÿu nhÿng 7¿c tr±ng c¡ b¿n cÿa tham nhing có ý ngh)a vô
cùng quan trßng c¿ vß m¿t lý lu¿n và thÿc tißn. z¿c tr±ng cÿa tham nhing
là nhÿng d¿u hißu chß tham nhing có, các hành vi khác trong xã hßi không
có và 7ó là c¡ sß giúp chúng ta phân bißt hành vi nào là tham nhing, hành
vi nào không ph¿i là tham nhing. CRn cÿ vào khái nißm tham nhing 7±ÿc
nêu trong zißu 2 cÿa Lu¿t Phòng, chßng thham nhing nRm 2018, có thß rút
ra nhÿng 7¿c tr±ng c¡ b¿n cÿa tham nhing.
Thÿ nh¿t, vß chÿ thß cÿa tham nhing. Lu¿t Phòng, chßng tham nhing
7±a ra khái nißm tham nhing là 7ã lÿi dÿng chÿc vÿ, quyßn h¿n 7ó vì vÿ lÿi=. Nh± v¿y, chÿ thß cÿa tham
nhing theo quy 7ßnh cÿa Lu¿t Phòng, chßng tham nhing ph¿i là chÿc vÿ, quyßn h¿n=.
Thÿ hai, chÿ thß tham nhing 7ã lÿi dÿng chÿc vÿ, quyßn h¿n 7ß vi ph¿m
pháp lu¿t. Mßt ngÿoi khi thÿc hißn hành vi vi ph¿m pháp lu¿t chß bß coi là
tham nhing khi 7ã h¿n 7ã sÿ dÿng vß trí công tác, quan hß công tác, danh ngh)a c¡ quan, tß
chÿc mình 7ß thÿc hißn hành vi vi ph¿m pháp lu¿t, và c¿ nhÿng ng±ßi không
có chÿc vÿ, quyßn h¿n nh±ng 7ã lÿi dÿng, sÿ dÿng vß trí công tác, ¿nh h±ßng
cÿa ng±ßi có chÿc vÿ, quyßn h¿n 7ß vi ph¿m pháp lu¿t. Nh± v¿t, n¿u mßt 9
ng±ßi thÿc hißn hành vi vi ph¿m pháp lu¿t mà không lÿi dÿng chÿc vÿ,
quyßn h¿n cÿa mình ho¿c không lÿi dÿng ¿nh h±ßng cÿa ng±ßi có chÿc vÿ,
quyßn h¿n 7ß vi ph¿m pháp lu¿t thì 7ó cing không ph¿i là hành vi tham nhing.
Thÿ ba, 7ßng c¡ cÿa hành vi tham nhing là vÿ lÿi. Theo lý gi¿i cÿa Lu¿t
phòng, chßng tham nhing t¿i kho¿n 7 zißu 3 vÿ, quyßn h¿n 7ã lÿi dÿng chÿc vÿ, quyßn h¿n nh¿m 7¿t 7±ÿc lÿi ích v¿t
ch¿t ho¿c lÿi ích phi v¿t ch¿t không chính 7áng.=. Nhÿng lÿi ích v¿t ch¿t,
tinh th¿n này có thß là lÿi ích cho cá nhân ng±ßi thÿc hißn hành vi tham
nhing, nh±ng cing có thß là lÿi ích cho nhÿng ng±ßi khác. Nh± v¿y, n¿u
ng±ßi có chÿc vÿ, quyßn h¿n thÿc hißn hành vi vi ph¿m pháp lu¿t nh±ng
không vì 7ßng c¡ vÿ lÿi thì cing không ph¿i là hành vi tham nhing.
zây là ba d¿u hißu 7¿c tr±ng, c¡ b¿n cÿa tham nhing. Giÿa ba d¿u hißu này
có mßi quan hß m¿t thi¿t vßi nhau. Mßt là hành vi chß bß coi là tham nhing
n¿u nó tho¿ mãn c¿ ba d¿u hißu trên. N¿u thi¿u dù chß mßt trong ba 7¿c
tr±ng này, thì mßt hành vi không thß bß coi là tham nhing.
1.4. Nguyên nhân cÿa tham nhing
Theo Ch±¡ng trình Phát trißn cÿa Liên hÿp qußc (UNDP), nguyên nhân
c¡ b¿n cÿa tham nhing n¿m ß v¿n 7ß qu¿n lý nhà n±ßc. Mßt qußc gia qu¿n
lý tßt ph¿i có bß máy nhà n±ßc tßt. Chß khi nhà n±ßc thÿc hißn tßt chÿc
nRng qu¿n lý xã hßi cÿa mình, các nguyên t¿c nhà n±ßc pháp quyßn nh±
dân chÿ, công b¿ng, công khai, minh b¿ch,.. 7±ÿc tôn trßng và 7¿m b¿o thÿc
sÿ thì khi 7ó tham nhing mßi bß kißm ch¿.
Þ Vißt Nam, sÿ qu¿n lý 7¿t n±ßc là sÿ thßng nh¿t và sÿ phßi hÿp giÿa
vai trò lãnh 7¿o cÿa z¿ng, trách nhißm qu¿n lý cÿa Nhà n±ßc và sÿ tham
gia có hißu qu¿ cÿa các tß chÿc chính trß - xã hßi, 7oàn thß qu¿n chúng. Các
y¿u tß trong hß thßng chính trß ph¿i thÿc hißn 7úng vai trò cÿa mình, tuy 10
nhiên tß chÿc và ho¿t 7ßng cÿa hß thßng chính trß nói chung, cÿa bß máy
nhà n±ßc nói riêng còn nhißu khuy¿t 7ißm, ch¿t l±ÿng và hißu qu¿ ch±a cao.
C¡ ch¿ kißm soát quyßn lÿc nhà n±ßc còn thi¿u hÿt, lßng l¿o; c¡ ch¿ qu¿n
lý thi¿u công khai, minh b¿ch, t¿o nhißu k¿ hß cho nhÿng hành vi l¿m
quyßn, tham nhing. Ch±¡ng trình tßng thß c¿i cách hành chính Nhà n±ßc
giai 7o¿n 2001-2020 7ã 7±ÿc thÿc hißn 7ß lo¿i bß nhÿng thÿ tÿc r±ßm rà,
dß bß lÿi dÿng 7ß tham nhing nh±ng thÿc t¿ k¿t qu¿ ch±a cao. Xét tßng
quan, hß thßng chính trß cÿa n±ßc ta hißn v¿n ch±a thoát khßi tình tr¿ng
qu¿n lý cÿa Nhà n±ßc, và nghißp cÿa các tß chÿc, 7oàn thß xã hßi.
Chÿc nRng, nhißm vÿ quyßn h¿n cÿa mßt sß c¡ quan, tß chÿc ch±a 7±ÿc
xác 7ßnh rõ ràng, cÿ thß, còn trùng l¿p ho¿c bß phân tán, sÿ l¿n lßn giÿa chÿc
nRng lãnh 7¿o chính trß cÿa z¿ng và chÿc nRng qu¿n lý xã hßi cÿa nhà n±ßc
hißn ch±a 7±ÿc kh¿c phÿc. Vß nguyên t¿c, z¿ng lãnh 7¿o thông qua chÿ
tr±¡ng, 7±ßng lßi, công tác cán bß; Nhà n±ßc qu¿n lý b¿ng chính sách, pháp
lu¿t; các tß chÿc, 7oàn thß ph¿i 7ßng viên nhân dân tham gia qu¿n lý nhà
n±ßc, qu¿n lý xã hßi b¿ng cách tuyên truyßn, giáo dÿc. Tuy nhiên, trong
thÿc t¿ v¿n tßn t¿i hißn t±ÿng chßng chéo l¿n lßn vß tß chÿc và ho¿t 7ßng
cÿa các y¿u tß trong hß thßng chính trß n±ßc ta.
Khung pháp lu¿t vß phòng, chßng tham nhing còn ch±a 7¿y 7ÿ, ch¿t
ch¿, ho¿c ch±a 7±ÿc thi hành hißu qu¿. M¿c dù khung pháp lu¿t 7ã t±¡ng
7ßi toàn dißn nh±ng còn ch±a 7ÿ m¿nh, ch¿t ch¿, tßn t¿i nhißu b¿t c¿p.
Hß thßng c¡ quan phòng, chßng tham nhing qußc gia tuy 7ã 7±ÿc xây
dÿng nh±ng ho¿t 7ßng còn thi¿u hißu qu¿, ít nhißu mang tính hình thÿc, các
c¡ quan này còn thi¿u tính 7ßc l¿p và ch±a có c¡ ch¿ phßi hÿp hÿu hißu,
khi¿n hißu qu¿ ho¿t 7ßng cÿa các c¡ quan chuyên trách vß phòng, chßng
tham nhing ß n±ßc ta còn h¿n ch¿. 11
Bên c¿nh 7ó, ph¿m ch¿t, 7¿o 7ÿc cÿa mßt bß ph¿n cán bß, công chÿc
7ang bß xußng c¿p. Vißc n±ßc ta chuyßn sang qu¿n lý kinh t¿ theo c¡ ch¿
thß tr±ßng, bên c¿nh nhÿng m¿t tích cÿc cing gây ra mßt sß h¿u qu¿ tiêu
cÿc. z¿c tr±ng nßn kinh t¿ thß tr±ßng là tính c¿nh tranh khßc lißt, phân hóa
gay g¿t, lßi sßng h±ßng thÿ, sÿ ngÿ trß tuyßt 7ßi cÿa 7ßng tißn 7ã ¿nh h±ßng
không nhß 7¿n mßt bß ph¿n cán bß, công chÿc, viên chÿc khi¿n hß n¿y sinh
tâm lý ki¿m tißn b¿ng mßi cách, kß c¿ tham nhing. Không chß v¿y, mßt sß
cán bß, công chÿc v¿n mang n¿ng t± t±ßng cÿa nßn kinh t¿ t¿p trung bao
c¿p nên mang tâm lý hách dßch, quan liêu, sách nhißu,& gây khó khRn cho ng±ßi dân.
Thß ch¿ chính trß và truyßn thßng vRn hoá hàm chÿa nhÿng y¿u tß ÿng
hß hay khoan dung vßi hành vi tham nhing cing là mßt nguyên nhân gây
ra tham nhing. T¿p quán nhau=, h±ßng= hay nhÿng 7¿o lý nh± cây= vßn mang b¿n ch¿t tßt 7¿p và c¿n 7±ÿc duy trì, phát huy; song trong
nhißu hoàn c¿nh, chúng 7ang bß lÿi dÿng nh± ch¿t xúc tác cho hành vi tham
nhing, ho¿c nh± v¿t c¿n trong nß lÿc phòng chßng n¿n này.
H¡n nÿa, nh¿n thÿc cÿa mßt sß cán bß, công chÿc, viên chÿc, 7¿c bißt là
ng±ßi 7ÿng 7¿u c¡ quan, tß chÿc, 7¡n vß vß tính nghiêm trßng cÿa tham
nhing còn ch±a 7¿y 7ÿ. zißu này d¿n 7¿n sÿ lãnh 7¿o không ch¿t ch¿, thi¿u
kißm tra, 7ôn 7ßc; th¿m chí là nß nang, né tránh, dung túng cho tham nhing.
Mßt bß ph¿n không nhß 7¿ng viên, cán bß viên chÿc suy thoái vß t± t±ßng
chính trß, ph¿m ch¿t 7¿o 7ÿc, lßi sßng. Trong khi 7ó, vißc xÿ lý cán bß tham
nhing trong nhißu tr±ßng hÿp còn ch¿m trß, n±¡ng nh¿, mßt sß vÿ vißc
tham nhing lßn nh±ng ch±a 7±ÿc xét xÿ kßp thßi, công minh, gây bÿc xúc
trong d± lu¿n xã hßi, làm gi¿m uy tín và xói mòn nißm tin cÿa qu¿n chúng
vßi quy¿t tâm phòng, chßng tham nhing cÿa z¿ng và Nhà n±ßc. 12
Và cußi cùng, công tác tuyên truyßn, phß bi¿n, giáo dÿc vß phòng, chßng
tham nhing ch±a 7±ÿc coi trßng, còn hình thÿc, mang tính phong trài. Trên
thÿc t¿, ho¿t 7ßng này ch±a t¿o ra 7±ÿc sÿ chuyßn bi¿n tích cÿc, sâu rßng
vß nh¿n thÿc, ý thÿc trách nhißm vßi vißc phòng, chßng tham nhing trong
qu¿n chúng nhân dân và 7ßi ngi cán bß, công chÿc; trong khi 7ây là mßt
trong nhÿng yêu c¿u cßt y¿u 7¿m b¿o thành công trong cußc chi¿n chßng tham nhing.
2. H¿u qu¿ cÿa tham nhing trong l)nh vÿc kinh t¿ ß Vißt Nam hißn nay
2.1. ¾nh h±ßng cÿa tßi ph¿m tham nhing lên nßn kinh t¿ nói chung
Tham nhing s¿ ¿nh h±ßng 7¿n phân phßi tài nRng con ng±ßi. Cÿ thß,
nó s¿ 7±a 7¿y nhißu tài nRng vào nhÿng ho¿t 7ßng không ích lÿi cho xã hßi.
Thÿ nh¿t, mßt sß ng±ßi s¿ bß thu hút vào các l)nh vÿc dính líu 7¿n tham
nhing (dù chính hß không là tham nhing) vì thu nh¿p ß các l)nh vÿc này
t±¡ng 7ßi khá h¡n các l)nh vÿc khác. Thÿ hai, nhißu doanh nhân ph¿i tßn
công, tßn sÿc kh¿c phÿc các rào c¿n, thÿ tÿc hành chính do gißi chÿc tham
nhing dàn dÿng, thay vì 7±a nhÿng công sÿc ¿y vào các ho¿t 7ßng s¿n xu¿t.
M¿t khác, nhißu chÿc vÿ trßng y¿u s¿ vào tay nhÿng ng±ßi thi¿u kh¿ nRng,
gây ra ba h¿u qu¿. Mßt là, hß s¿ làm nhißu quy¿t 7ßnh sai l¿m, có h¿i cho c¿
n±ßc. Hai là, nhÿng ng±ßi có kh¿ nRng s¿ n¿n lòng phÿc vÿ. Ba là, khi th¿
hß tr¿ th¿y r¿ng mußn ti¿n thân chß c¿n ch¿y chßt móc nßi thì hß s¿ coi nh¿
giáo dÿc hßc 7±ßng, làm suy gi¿m tißm nRng tRng tr±ßng.
Tham nhing s¿ ¿nh h±ßng 7¿n ngân sách nhà n±ßc. Mßt m¿t, ngân sách
s¿ bß khi¿m thu n¿u có bß ph¿n trßn thu¿ ho¿c 7±ÿc gi¿m thu¿ nhß 7út lót.
M¿t khác, tham nhing s¿ gây l¿m chi cho nhißu chính sách xã hßi và công
nghißp. Nh±ng ¿nh h±ßng cÿa tham nhing trên ngân sách s¿ không dÿng
l¿i ß 7ó: khi ngân sách bß thi¿u hÿt thì nhà n±ßc ho¿c là ph¿i c¿t gi¿m các
ch±¡ng trình phúc lÿi xã hßi (gây thißt thòi cho nhÿng 7ßi t±ÿng xÿng 7áng
h±ßng thÿ các ch±¡ng trình ¿y) ho¿c là tRng thu¿. Thu¿ càng cao thì càng
làm trì trß các ho¿t 7ßng kinh t¿ và, trong mßt xã hßi tham nhing, càng làm 13
thißt thòi cho các doanh nhân l±¡ng thißn, không 7út lót. Bßi l¿ thu chi cing
là mßt công cÿ nòng cßt trong chính sách 7ißu ti¿t, ßn 7ßnh, và phát trißn
kinh t¿ cÿa nhà n±ßc, tham nhing trong có c¿u thu¿ má, chi tiêu, s¿ làm
gi¿m hißu lÿc các chính sách 7ó.
Tham nhing s¿ làm tr¿m trßng h¡n mÿc 7ß chênh lßch thu nh¿p trong
xã hßi. Các viên chÿc nh¿n hßi lß, cing nh± nhÿng ng±ßi 7út lót 7ß có 7¿c
quyßn kinh doanh, chi¿m hÿu rußng 7¿t, s¿ mau chóng làm giàu, trong lúc
7¿i 7a sß dân chúng ph¿i ti¿p tÿc sßng trong c¿nh nghèo nàn, th¿m chí có khi càng b¿n cùng thêm.
Ph¿i nhìn nh¿n r¿ng, 7¿n mßt chÿng mÿc nào 7ó, thu nh¿p không 7ßng
7ßu là mßt h¿u qu¿ khó tránh cÿa kinh t¿ thß tr±ßng, th¿m chí có thß là c¿n
thi¿t cho sÿ v¿n hành nRng 7ßng cÿa c¡ ch¿ 7ó n¿u nó ph¿n ¿nh trung thÿc
tài nRng và sÿ c¿n m¿n làm Rn. Nh±ng sÿ chênh lßch thu nh¿p do tham
nhing l¿i là mßt 7ißu hoàn toàn khác. ¾nh h±ßng cÿa nó 7¿n nhißu nhân
tß c¿n thi¿t cho tRng tr±ßng kinh t¿ s¿ r¿t lßn và tiêu cÿc. Mßt là, sÿ phân
hoá này s¿ làm y¿u 7i 7ßng lÿc hy sinh vì lÿi ích chung, hai là, nó xói mòn
lòng trßng nß uy quyßn nhà nußc và do 7ó làm cùn lÿt các bißn pháp 7ißu
ti¿t và ch¿n h±ng kinh t¿. Ba là, nh± 7ã nói, khi ngân sách bß khi¿m hÿt vì
tham nhing, nhà n±ßc s¿ ph¿i c¿t gi¿m các ho¿t 7ßng công ích và phúc lÿi
là các ho¿t 7ßng mà 7¿i bß ph¿n 7ßi t±ÿng là thành ph¿n có thu nh¿p
th¿p. Nh± v¿y, tham nhing s¿ làm tRng kho¿ng cách giàu nghèo, kh¿c sâu
h¡n nhÿng ¿n t±ÿng b¿t công, m¿nh m¿ khích 7ßng sÿ ph¿n nß 7ßi vßi ch¿ 7ß.
2.2. Thÿc tr¿ng tham nhing trên th¿ gißi
Tham nhing hißn nay bß coi là mßt hißm ho¿ lßn cÿa toàn th¿ gißi. Tham
nhing không chß x¿y ra ß nhÿng qußc gia 7ang phát trißn, mà còn x¿y ra ß
c¿ nhÿng qußc gia 7ang phát trißn. Tham nhing gây ra nhÿng tác h¿i vô
cùng nghiêm trßng 7ßi vßi sÿ phát trißn kinh t¿ và 7ßi sßng chính trß - xã 14
hßi cÿa tÿng qußc gia nói riêng và cÿa toàn th¿ gißi nói chung. H¿u qu¿ cÿa
tham nhing r¿t lßn và trên nhißu l)nh vÿc, tuy nhiên, không ph¿i lúc nào
tham nhing cing thß hißn và 7±ÿc phát hißn mßt cách dß dàng. H¿u qu¿ cÿa
tham nhing không chß x¿y ra ngay sau khi hành vi tham nhing thÿc hißn và
nó có thß tßn t¿i dai d¿ng trong 7ßi sßng xã hßi và gây ¿nh h±ßng 7¿n nhÿng
th¿ hß sau. Tham nhing làm thay 7ßi mßi l)nh vÿc trong 7ßi sßng xã hßi
nh± kinh t¿, lu¿t pháp qußc gia, dân chÿ, luân lý, giáo dÿc,&
zßi vßi hàng trißu ng±ßi châu Á, tham nhing là mßt thÿc t¿ cÿa cußc
sßng hàng ngày. zß thuê mßt gian hàng trên thß tr±ßng, xin gi¿y phép ho¿c
7Rng ký cho mßt 7ÿa tr¿ 7i hßc, ng±ßi ta th±ßng ph¿i hßi lß. Nhÿng nhu c¿u
7ó 7ã làm tRng chi phí cho h¿u h¿t các giao dßch, t¿o thêm gánh n¿ng mßt
cách không cân 7ßi cho ng±ßi nghèo. Ph¿n lßn, ng±ßi nghèo ngày càng
nghèo h¡n bßi v¿n n¿n tham nhing. Sß tißn hßi lß liy k¿ 7ã 7±ÿc ch±¡ng
trình Phát trißn Liên hÿp qußc và các c¡ quan khác ±ßc tính tÿ 30 7¿n 45
ph¿n trRm ngân sách nhà n±ßc hàng nRm ß mßt sß n±ßc châu Á. zây là sß
tißn dành cho các dßch vÿ chRm sóc t¿i bßnh vißn, c¿i thißn ngußn n±ßc và
các c¡ sß giáo dÿc cho ng±ßi dân. Trong vòng mßt nRm tr±ßc, kho¿ng 72
trong sß 158 qußc gia, vùng lãnh thß 7±ÿc nhóm giám sát qußc t¿ cÿa Tß
chÿc Minh b¿ch qußc t¿ 7ißu tra bß phân lo¿i là qußc gia nay 74 trong tßng sß 163 qußc gia, vùng lãnh thß r¡i vào cùng nhóm này.
Tham nhing có thß dißn ra d±ßi mßt lo¿t các hình thÿc khác nhau. Nó
có thß và th±ßng có liên quan 7¿n c¿nh sát và các hß thßng t± pháp, bao
gßm c¿ vißc thÿc hißn các hÿp 7ßng kinh doanh 7áng ngß và các vÿ kißn
tÿng th±¡ng m¿i khác. Nó th±ßng liên quan 7¿n vißc chuyßn mßt tÿ lß ph¿n
trRm các kho¿n tißn tÿ các dÿ án quan trßng vào túi cÿa các quan chÿc cao
c¿p cÿa Chính phÿ ho¿c gia 7ình hß - th±ßng là trong các quá trình ho¿t 15
7ßng có hß thßng. Ngoài ra, Bß Ngo¿i giao Hoa Kÿ 7ã chß ra r¿ng Belarus
là qußc gia châu Âu duy nh¿t còn tßn t¿i ch¿ 7ß 7ßc tài.
Nhìn chung, theo các quan chÿc cÿa Tß chÿc Minh b¿ch Qußc t¿, các
qußc gia tham nhing n¿ng nß nh¿t là nhÿng qußc gia có kÿ y¿u=. Ví dÿ, ß Haiti, Tßng thßng Jean-Bertrand Aristide 7ã ch¿y trßn khi
7ÿng tr±ßc cußc nßi d¿y nßi bß và áp lÿc qußc t¿ sau khi ông tìm cách 7±a
mßt sß 7ßng minh chính trß cÿa mình vào các vß trí cao nh¿t trong hß thßng
pháp lý. Bên c¿nh 7ó, mßt lÿc l±ÿng c¿nh sát tham nhing v¿n còn tßn t¿i ß
kh¿p n¡i trên 7¿t n±ßc, càng khi¿n Haiti mßt mình ß 7¿u ß danh sách các
n±ßc tham nhing nh¿t. Mßt sß n±ßc ß khu vÿc Trung Á 7±ÿc x¿p g¿n vào
nhóm d¿n 7¿u trong sß các qußc gia tham nhing nh¿t. Theo báo cáo cÿa Bß
Ngo¿i giao Hoa Kÿ, Turkmenistan có Lu¿t Chßng tham nhing nh±ng chúng
không có hißu qu¿ và n¿n tham nhing thì tràn lan. zßng thßi, khu vÿc g¿n
Tajikistan chÿ y¿u dÿa vào nßn kinh t¿ buôn bán ma túy. Mßt báo cáo khác
cÿa Bß Ngo¿i giao Hoa Kÿ l±u ý r¿ng, tràn ß Afghanistan thông qua Tajikistan v¿n là mßt mßi 7e dßa nghiêm trßng
lâu dài 7ßi vßi sÿ ßn 7ßnh và phát trißn cÿa Tajikistan, làm thúc 7¿y tham
nhing, tßi ph¿m b¿o lÿc, HIV/AIDS và bi¿n d¿ng kinh t¿.=. Mßt quan chÿc
cÿa Tß chÿc Minh b¿ch Qußc t¿ cho bi¿t, Venezuela r¡i vào danh sách các
n±ßc tham nhing nh¿t vßi vißc chuyßn lÿc l±ÿng c¿nh sát qußc gia tÿ mßt
c¡ quan chßng tßi ph¿m chuyên nghißp tr±ßc kia thành mßt tß chÿc 7±ÿc
sÿ dÿng rßng rãi cho các v¿n 7ß chính trß. K¿t qu¿ d¿n 7¿n sÿ sÿp 7ß cÿa
các c¡ ch¿ kißm soát, 7ây cing là 7¿c 7ißm chính cÿa các chính quyßn ß
nhißu qußc gia trong danh sách các n±ßc tham nhing nh¿t. H¡n nÿa, theo
Tß chÿc Minh b¿ch Qußc t¿, ß Venezuela, thu nh¿p 7áng kß tÿ d¿u mß qußc
gia 7ã 7i th¿ng vào túi cÿa giám 7ßc 7ißu hành. 16
Trong sß các qußc gia ít tham nhing nh¿t, nRm nay Mÿ 7ã tÿt xußng vß
trí thÿ 20 tÿ vß trí thÿ 17 vào nRm ngoái, trong khi Pháp, Bß, Iceland và Nh¿t
B¿n nh¿y vßt qua Mÿ trong b¿ng x¿p h¿ng. Trong 10 n±ßc ít tham nhing
nh¿t trên th¿ gißi và h¿u nh± không thay 7ßi, là Ph¿n Lan, Iceland và New
Zealand, d¿n 7¿u là zan M¿ch, Singapore và Thÿy zißn. H¡n nÿa, d±ßng
nh± 7ã có mßt sß c¿i thißn trong c¡ ch¿ chßng tham nhing ß nhißu qußc
gia, 7¿c bißt là ß các n±ßc phát trißn h¡n. Trong nRm qua, các qußc gia nh±
Indonesia, Trung Qußc, Philippines, Sri Lanka và Úc 7ã phê chu¿n Công
±ßc Liên hÿp qußc vß Chßng tham nhing. Tuy nhiên, Nh¿t B¿n, 7ÿng thÿ
17 trong sß các qußc gia ít tham nhing nh¿t trên th¿ gißi và Hàn Qußc, 7ÿng
thÿ 42 trong sß các n±ßc ít tham nhing nh¿t, 7ã không phê chu¿n Công ±ßc này.
2.3. Công tác phòng chßng tham nhing ß Vißt Nam và h¿u qu¿ cÿa tham
nhing lên nßn kinh t¿ n±ßc nhà
Theo sß lißu do Tß chÿc Minh b¿ch th¿ gißi công bß, Chß sß c¿m nh¿n
tham nhing cÿa Vißt Nam trong nhÿng nRm g¿n 7ây 7ã tRng lên, thß hißn
mßt chß báo tích cÿc 7ßi vßi các nß lÿc cÿa z¿ng và Nhà n±ßc ta trong công
tác phòng, chßng tham nhing. Cÿ thß, nRm 2018, Vißt Nam 7¿t 33/100
7ißm, x¿p h¿ng 117/180 toàn c¿u. Trong nRm 2018, z¿ng và Nhà n±ßc 7ã
có nhißu nß lÿc 7¿y m¿nh công tác phòng chßng tham nhing, 7ißn hình là
vißc nhanh chóng, kiên quy¿t xÿ lý các vÿ án tham nhing lßn và hoàn thißn
khuôn khß pháp lý vß phòng chßng tham nhing. Tháng 11/2018, Qußc hßi
7ã thông qua Lu¿t Phòng, chßng tham nhing (sÿa 7ßi) gßm 10 ch±¡ng vßi
96 7ißu. Chính phÿ 7ã chß 7¿o tRng c±ßng kißm tra và tß chÿc thÿc hißn
nghiêm các bißn pháp phòng chßng tham nhing nh±: 7ß cao tính liêm chính
trong khu vÿc công, thÿc hißn hißu qu¿ công tác kê khai và công khai tài
s¿n, thu nh¿p cÿa cán bß, công chÿc... Vì v¿y, chß sß c¿m nh¿n tham nhing
cÿa Vißt Nam nRm 2019 7¿t 37/100 7ißm, tRng 4 7ißm so vßi nRm 2018,
7ÿng thÿ 96/180 qußc gia, vùng lãnh thß trong b¿ng x¿p h¿ng toàn c¿u, tRng 17
21 b¿c so vßi nRm 2018. zây là mÿc 7ißm cao nh¿t mà Tß chÿc Minh b¿ch
th¿ gißi 7ánh giá 7ßi vßi Vißt Nam và là nRm có mÿc tRng 7ißm cao nh¿t tÿ
tr±ßc 7¿n nay; cing là sÿ kh¿ng 7ßnh nhÿng k¿t qu¿ tích cÿc trong công tác
phòng chßng tham nhing ß Vißt Nam.
Trong l)nh vÿc kinh t¿, h¿u qu¿ cÿa tham nhing 7¿n Vißt Nam là r¿t lßn.
Tiêu bißu nh± vÿ án zinh La ThRng và 7ßng ph¿m ph¿m tßi quy 7ßnh cÿa Nhà n±ßc vß qu¿n lý kinh t¿ gây h¿u qu¿ nghiêm trßng= và
h¿i mà các bß cáo gây ra 7ã gây thißt h¿i cho nhà n±ßc sß tißn h¡n 120 tÿ
7ßng. Hay bên c¿nh 7ó là vÿ án Hà VRn Th¿m và 7ßng ph¿m ph¿m tßi ý làm trái quy 7ßnh cÿa Nhà n±ßc vß qu¿n lý kinh t¿ gây h¿u qu¿ nghiêm
trßng=, dÿng=, s¿n= x¿y ra t¿i Ngân hàng Th±¡ng m¿i cß ph¿n z¿i D±¡ng 3 Ocean Bank.
Trong thßi gian làm Chÿ tßch Hßi 7ßng Qu¿n trß Ngân hàng z¿i d±¡ng
(Oceanbank), Hà VRn Th¿m chß 7¿o các 7ßng ph¿m chi lãi ngoài trên 1.500
tÿ 7ßng phÿc vÿ cho nhóm lÿi ích cÿa lãnh 7¿o Oceanbank, vi ph¿m quy
7ßnh pháp lu¿t, vi ph¿m quy 7ßnh vß tr¿n lãi su¿t cÿa Ngân hàng Nhà n±ßc,
t¿o sÿ c¿nh tranh không lành m¿nh, gây ¿nh h±ßng nghiêm trßng 7¿n chính
sách tißn tß, d¿n 7¿n Oceanbank th¿t thoát vßn và bß phá s¿n.
Tham nhing 7ã c¿n trß sÿ phát trißn kinh t¿ cÿa Vißt Nam bßi các chính
sách kinh t¿ 7ã không 7±ÿc thÿc hißn 7¿y 7ÿ ho¿c hoàn toàn. Vißc này 7ã
làm rßi lo¿n chính sách phân phßi, 7i lßch h±ßng phát trißn và không có kh¿
nRng thÿc hißn các mÿc tiêu dÿ ki¿n ban 7¿u. Bên c¿nh 7ó, tham nhing 7ã
gây ra nhÿng lãng phí, th¿t thoát lßn vß m¿t kinh t¿ cho 7¿t n±ßc. Bßi, ph¿n
lßn tißn cÿa các nhà 7¿u t± trong n±ßc cing nh± n±ßc ngoài bß cÿa nhÿng k¿ quan liêu, tham nhing, mà không 7±ÿc sÿ dÿng vào ho¿t 7ßng
s¿n xu¿t hay kinh doanh. Ti¿p theo, tham nhing 7ã t¿o ra mßt rào c¿n, c¿n 18
trß 7¿u t± n±ßc ngoài. Do n¿n tham nhing, 7¿u t± trÿc ti¿p tÿ n±ßc ngoài
không 7±ÿc khích lß và các doanh nghißp nhß trong n±ßc dù v¿t lßn cing
không v±ÿt qua 7±ÿc các chi phí làm v¿n 7ÿc c¿nh tranh lành m¿nh. Và cußi cùng, tham nhing ß Vißt Nam
khi¿n cho nhân dân gi¿m sÿ tin c¿y cÿa mình dành cho z¿ng và Nhà n±ßc.
Bßi, khi mßt quan chÿc nhà n±ßc ho¿c ng±ßi có chÿc vÿ t±¡ng tÿ thÿc hißn
hành vi tham nhing, nhân dân s¿ có thißn c¿m x¿u vß c¿ mßt tß chÿc 7ó và
tÿ 7ó, uy tín cÿa z¿ng và Nhà n±ßc s¿ bß gi¿m 7i trong m¿t cÿa nhân dân.
3. Công tác phòng chßng tham nhing ß Jßa ph±¡ng và mßt sß gÿi ý chính sách
3.1. Công tác phòng chßng tham nhing ß tßnh V)nh Phúc
6 tháng 7¿u nRm 2020, các c¿p, các ngành, 7¡n vß, 7ßa ph±¡ng trên 7ßa
bàn tßnh V)nh Phúc thÿc hißn 7úng quy 7ßnh cÿa Lu¿t phòng, chßng tham
nhing g¿n vßi vißc thÿc hißn quy ch¿ dân chÿ trong ho¿t 7ßng cÿa c¡ quan;
thÿc hißn công khai, minh b¿ch trong sÿ dÿng ngân sách, mua s¿m tài s¿n
công, 7¿u t± xây dÿng c¡ b¿n, quy ho¿ch, k¿ ho¿ch sÿ dÿng 7¿t, các kho¿n
huy 7ßng 7óng góp cÿa nhân dân; quy trình, thÿ tÿc gi¿i quy¿t thÿ tÿc hành
chính cÿa c¡ quan, 7¡n vß, công tác tß chÿc cán bß; kê khai, minh b¿ch tài
s¿n, thu nh¿p... Vißc thÿc hißn công khai, minh b¿ch trong ho¿t 7ßng cÿa
các c¡ quan, tß chÿc, 7¡n vß 7ã t¿o 7ißu kißn thu¿n lÿi 7ß ng±ßi dân, doanh
nghißp, các c¡ quan chÿc nRng bi¿t và giám sát vißc thÿc hißn, góp ph¿n
nâng cao hißu qu¿ công tác phòng, chßng tham nhing.
Tßnh ÿy, þy ban nhân dân tßnh chß 7¿o các 7¡n vß trên 7ßa bàn tßnh chÿ
7ßng xây dÿng, ban hành quy 7ßnh vß ch¿ 7ß, tiêu chu¿n, 7ßnh mÿc trong
vißc sÿ dÿng ngân sách nhà n±ßc; 7ã ban hành 07 vRn b¿n mßi vß ch¿ 7ß,
7ßnh mÿc, tiêu chu¿n trên các l)nh vÿc, 7ißu 7ó 7¿m b¿o vißc qu¿n lý, 7ißu
hành ho¿t 7ßng cÿa các 7¡n vß 7±ÿc công khai, minh b¿ch; t¿o l¿p kÿ c±¡ng, 19
nßn n¿p, nâng cao hißu lÿc, hißu qu¿ qu¿n lý hành chính nhà n±ßc; ch±a
phát hißn tr±ßng hÿp vi ph¿m quy 7ßnh vß ch¿ 7ß, 7ßnh mÿc, tiêu chu¿n.
Các sß, ngành, 7ßa ph±¡ng thÿc hißn nghiêm vißc niêm y¿t quy 7ßnh, ch¿
7ß làm vißc và 7¿t hòm th± góp ý t¿i trÿ sß 7ß ti¿p nh¿n các ý ki¿n ph¿n
ánh, tham gia, góp ý trong vißc c¿i cách các thÿ tÿc hành chính, thái 7ß, tác
phong cÿa cán bß, công chÿc, viên chÿc trong quá trình ti¿p xúc gi¿i quy¿t
các công vißc theo chÿc nRng, nhißm vÿ 7±ÿc giao; các 7¡n vß, 7ßa ph±¡ng
7ã thß ch¿ hoá và thÿc hißn nghiêm quy t¿c ÿng xÿ, quy t¿c 7¿o 7ÿc nghß
nghißp và vRn hoá công sß phù hÿp vßi 7¿c thù tÿng ngành, nghß, l)nh vÿc.
UBND tßnh 7ã thành l¿p zoàn kißm tra trách nhißm thÿc thi công vÿ, thÿc
hißn kißm tra vißc ch¿p hành kÿ lu¿t, kÿ c±¡ng hành chính, vRn hóa công
sß, thÿc thi công vÿ nRm 2020 7ßi vßi c¡ quan, 7¡n vß theo th¿m quyßn
qu¿n lý; 7ã kißm tra 01 7¡n vß và kißm tra sau T¿t Nguyên 7án vß vißc cán
bß, công chÿc, viên chÿc không 7i lß, hßi trong giß hành chính và vißc sÿ
dÿng xe công theo quy 7ßnh t¿i khu di tích danh th¿ng Tây Thiên huyßn
Tam z¿o. 6 tháng 7¿u nRm 2020, sß cán bß, công chÿc, viên chÿc 7±ÿc
chuyßn 7ßi vß trí công tác nh¿m phòng ngÿa tham nhing trên 7ßa bàn tßnh là 59 tr±ßng hÿp.
Tßnh ÿy, þy ban nhân dân tßnh 7ã ban hành các vRn b¿n trißn khai thÿc
hißn có hißu qu¿ công tác c¿i cách hành chính, nh¿t là c¿i cách thÿ tÿc hành
chính. Các c¿p, các ngành, c¡ quan, 7¡n vß trên 7ßa bàn tßnh quan tâm 7¿u
t± c¡ sß v¿t ch¿t, 7¿y m¿nh ÿng dÿng công nghß thông tin, áp dÿng khoa
hßc, công nghß trong qu¿n lý, 7ißu hành ho¿t 7ßng cÿa c¡ quan, 7¡n vß,
công tác c¿i cách hành chính 7¿t k¿t qu¿ tßt. Vißc thÿc hißn ph±¡ng thÿc
thanh toán qua chuyßn kho¿n, tr¿ l±¡ng qua tài kho¿n 7±ÿc trißn khai thÿc
hißn nghiêm túc, 100% cán bß công chÿc, viên chÿc, ng±ßi lao 7ßng ß các
sß, ngành, þy ban nhân dân các huyßn, thành phß 7ßu 7±ÿc tr¿ l±¡ng qua tài kho¿n.