Khái niệm, lịch sử và phương pháp nghiên cứu | Môn Tâm lý học đại cương - Trường Đại học Luật Hà Nội

lOMoAR cPSD| 59691467 TÂM LÝ HỌC ĐẠI CƯƠNG
Vấn đề 1: Tâm lý học là một khoa học I. Sơ lược lịch sử 1. Phương Đông
- Tâm lý học tồn tại rất lâu bắt đầu từ Khổng Tử - khi ông bắt đầu đưa
ra chứ “tâm” trong tâm lý học và ông phát triển ra thành “nhân, trí (Ko
có trí thì đất nước mất vua,…”, dũng (Cuộc sống có khó khăn nên nếu
ko có dũng thì sẽ bị chùn bước)” – một người quân tử phải có cả ba
chữ này (Theo Khổng Tử). Sau này học trò của Khổng Tử đã thêm vào
2 chữ “Nhân, nghĩa, lễ, chí, tín” 2. Phương Tây
- 3 nhà triết học coi 1ng có 3 tâm hồn thực vật, động vật và trí tuệ và đc chia giai cấp
- TK 19 đc coi là giai đoạn vàng của tâm lý học khi các trg phái tâm
lýhọc nở rộ và được chia ra làm 6 trg phái chính a. Tâm lý học hành vi
- Chủ nghĩa hành vi do nhà YLH Mỹ James Watson sáng lập, được
thểhiện trong bài báo “TLS dưới con mắt hành vi” - Với công thức S (Stimulant) – R (Reaction)
- Lấy nguyên tắc thứ và sai để điều khiển hành vi
- Đay là quan diểm tự nhiên chủe nghĩa, phi lịch sử và thực dụng
- Sau này Ton-men, Hec-lơ, Ski-nơ,… đưa vào công thức: S – O (Trung
gian, nhu cầu, kinh nghiệm) – R b. Tâm lý học Gestalt (TLH cấu trúc)
- Nghiên cứu các quy luạt về tính ổn định bà tính trọn vẹn của tri
giác,quy luật bừng sáng (Tức là con ng c. TLH phân tâm học
- Sigmund Freud một nhà khoa học có đóng góp lớn với nền tâm lý học
- Thuyết nhật tâm của Ko-picnic cho rằng mặt trời là trung tam vũ trụ
đối ngược với nhà thờ khi con người và trái đất là trung tâm của vũ
trụ. Đây là lần đầu tiên nhận thức loài ng bị hạ bệ bởi vì con người ko
phải là trung tâm vũ trụ như quan điểm của nhà thờ. lOMoAR cPSD| 59691467
- Thuyết tiến hoá của Darwin khi nhà thờ cho rằng con người đc ra từ
chúa tạo ra, mà theo Darwin con người đc xuất thân từ sự tiến hoá của
các loài vượn người. Lần thứ 2, nhận thức của con người bị hạ bệ
- Thuyết phân tâm học, nhà thờ cho rằng con người có thể làm chủ bản
thân mình nhưng thuyết phân tâm học cho ra rằng con ng ko làm chủ
đc bản thân mình vì hầu hết hành vi của con người đều bị kiểm soát
bởi động cơ vô thức. Điểm mạnh ông đã chứng minh rằng tâm lý
chúng ta có tồn tại cái vô thức, điểm yếu là con người có dựa dẫm vào
vô thức mà ko để ý cái ý thức
- Theo Sigmund, tâm lý của chúng ta được chia làm 3 khối như 1 tảng băng
+ Mảng đầu tiên trôi trên mặt nước – Ý thức, nơi mà chúng ta kiểm soát được
+ Mảng thứ hai chiếm một phần nhỏ gọi là tiềm thức
+ Mảng thứ ba ko nhìn thấy được nhưng chiểm hầu hết là phần chúng
ta ko kiểm soát được gọi là vô thức
=> Đại diện cho nhân cách của chúng ta, phần chìm sâu nhất đc gọi là
cái nón tức là bản năng của chúng ta nơi mà các dục vọng, xấu xa,
những bản năng nguyên thuỷ nhất của con người và đc hoạt động theo
cơ chế thoả mãn sẽ thôi thúc cơ thể cố thoả mãn bản năng đấy. Đồng
thời, nó nằm rất sâu mà ý thức chúng ta ko nhận biết được
- Cái tôi, là phần nhận thức đc chúng ta làm j đc hầu hết cái tôi ko
nằmtrong vô thức mà trong ý thức và hoạt đọng theo cơ chế thực tại
tức là ngay lúc này chúng ta làm cái này. \
- Cái siêu tôi – lương tâm của con người đc học hỏi từ xã hội, từ bạn
bè, phần quan niệm như nào và nằm phần lớn trong phần vô thức
- Cái siêu tôi và vô thức (cái nó) luôn nằm trong thế đối kháng nhau để
chiếm quyền kiểm soát, cái tôi được coi là phần trung gian để quyết
định xem phần nó hay phần siêu tôi sẽ lấy quyền kiểm soát. Cái nó
luôn thích những cái dễ dàng nhưng nó có sự can thiệp của cái siêu tôi
(VD Việc dậy sáng sớm cái nó muốn ngủ tiếp nhưng cái siêu tôi nhận
thức được phải đến lớp nên cái tôi quyết định theo cái siêu tôi) lOMoAR cPSD| 59691467 D. TLH nhân văn
- Do Carl. Rogers và Abraham. Maslow
- Thể hiện dưới tháp nhu cầu mà con ng chúng ta luôn muốn thoả mãncác nhu cầu này e. TLH nhận thức -
J.Piaget đóng góp cho ngành TLH gần 180 công trình khoa học,
tỏngđó 135 công trình đã đc công bố f. TLH hoạt động -
L.X Vygotsky (Ng đặt mầm mống), A.N. Leonchiev (Làm rõ cấu
trúc tâm lý, tạo nên thuyết hoạt động), Xl. Rubinstein, A.R Luria -
Khi hoạt động chúng ta có cái nhập tâm và cái xuất tâm. Ko chỉ
có quá trình làm ra sản phẩm, tâm lý chúng ta còn tích luỹ kinh nghiệm
và được coi là nền TL chủ đạo (Ở VN) II. Bản chất
Why ta tìm hiểu ? Khi ta hiểu chúng ta sẽ biết nó xuất phát từ đâu, diễn
biến ra sao để từ đó chúng ta có thể đièu khiển được (Theo TLH hoạt
động). TLH hiện đại ngày nay ko chỉ lấy TLH hoạt động mà ngta sẽ
xem xét tất cả các trg phái để xem cái nào phù hợp để chữa cho những
người bị bệnh tâm lý để trị liệu cho họ
- Trong thế giới có rất niều hiện tượng tâm lý đều gắn lền với hoạt động,
nó bao gồm tất cả hiện tượng tâm lý xẢY RA với con người
- Hiện tượng tâm lý được nảy sinh bằng hoạt động sống (Ngoài não còn
có hoạt động ng đấy tham gia vào), gắn bó mật thiết với các QHXH
và có cơ sở tự nhiên là HĐ thần kinh (Bộ não) và HĐ nội tiết
- Được phản ánh qua 3 luận điểm
+ Sự phản ánh khách quan của não
Why ta có tâm lý ? Ko phải tự nhiên chúng ta có nên bộ não chúng ta
tiếp nhận kích thích từ môi trường và kích thích này tác động đến 5 giác
quan của chúng ta, và kích thích này sẽ đi theo day thần kinh hướng
tâm đi thẳng đến não để xử lý các thông tin này. Thông tin xử lý đc sẽ lOMoAR cPSD| 59691467
đi theo dây thần kinh li tâm để đi đến các cơ quan trả lời cái thông tin đấy.
Điều kiện: Phải có kích thích vào các giác quan với điều kiẹn cần là
HTKQ và ĐK đủ là sự tương tác của bộ não đến với các HTKQ với sản
phẩm là các hình ảnh tâm lý
Thuật ngữ mới, phản ánh sự tác động của 2 hệ thống (Hệ thống phản
ánh và hệ thống chịu sự phản ánh) với công thức A (B’) – B (A’). Có
đặc điểm là thuộc tính chung và được phản ánh từ đơn giản đến phức
tạp từ cơ học, vật lý, hoá học, sinh lý, ý thức và tự ý thức
Phản ánh tâm lý là một dạng phản ánh đặc biệt: Là một dạng phản ánh
loại vật chất có tổ chức cao là não và hệ thần kinh phát triển
=> Phát sinh câu hỏi: Động vật có tâm lý không ? Có nhưng Tâm lý ng
là tâm lý bậc cao thể hiện qua rất nhiều yếu tố còn động vật có tâm lý
bậc thấp như việc động vật biết nóng lạnh, biết tri giác, biết tư duy
nhưng chỉ dừng lại ở tư duy trực quan ,cụ thể và hành động chứ ko phát
triển đến trực quan, cụ thể và hình ảnh, trừu tượng
Phản ánh tâm ý tạo ra hình ảnh tâm lý (Bản sao chụp) về thế gưới nhưng
nó khác với hình ảnh cơ học, vật lý,… ở chỗ nó sinh động sáng tạo hơn.
VD với hình ảnh vật lý nó coi một chiếc điện thoại là một hình chữ nhật
màu nâu, hình ảnh hoá học cho thấy rằng các hợp chất phản ánh với
nhau,… còn đến hình ảnh tâm lý ko giống về chất so với các hình ảnh
khác khi ta nhìn vào ta ko chỉ thấy nó có hình khối j mà còn tháy nó là
cái j, hoạt động ra sao, ý nghĩa của nó là j.
+ TL mang tính chủ thể, mang đậm màu sắc cá nhân
Một hiện tượng tác động lên các chủ thể cho chúng ta có các hình ảnh
tâm lý khác nhau, cùng một hình ảnh với kinh nghiệm, góc nhìn khác
nhau sẽ có hình ảnh khác nhau lOMoAR cPSD| 59691467
Chính chủ thể mang hình ảnh tam lý là ng cảm nhận, cảm nghiệm và
thể hiện nó rõ nhất. Tại sao ng đấy có hành động đấy vì họ mới là ng
thấu hiểu hoàn cảnh đấy
Why tâm lý của ng này khác ng kia ? Do nhiêu yếu tố như đặc điểm cơ
thể, hoàn canh sống, hoạt động, giới, lứa tuổi, nghề nghiệp,…
III. Chức năng hiện tượng tâm lý
IV. Phân loại các hiện tượng tâm lý
V. Đối tượng và nhiệm vụ
VI. Phương pháp nghiên cứu
VII. Vị trí và các lĩnh vực khoa học