Bài 2: Tri thức lịch sử và cuộc sống
Trả lời câu hỏi hình thành kiến thức mới Sử 10 bài 2
1. Vai trò, ý nghĩa của tri thức lịch sử
Câu 1. Thảo luận về các ý kiến được trích dẫn ở Tư liệu (tr.16) để làm rõ vai trò, ý nghĩa của lịch sử. Gợi ý đáp án
Hai đoạn trích trong Tư liệu đều có điểm chung là đề cập đến vai trò, ý nghĩa của quá
khứ lịch sử (đó chính là cội nguồn, tổ tông, là tấm gương răn đe cho đời sau, giúp
chúng ta hiểu rõ về gốc tích nước nhà, nguồn gốc của mình).
Vai trò, ý nghĩa của lịch sử:
● Để hiểu biết hiện tại, dự đoán và có niềm tin vào tương lai, con người phải tìm
hiểu về quá khứ. Vì hiện tại luôn kế thừa và được xây dựng trên nền tảng của
những gì quá khứ để lại.
● Lịch sử cung cấp cho con người những thông tin hữu ích về quá khứ của chính
con người và xã hội loài người. Nhờ đó, con người biết được về nguồn gốc, tổ
tiên của bản thân, gia đình, dòng họ, dân tộc và toàn nhân loại.
● Với mỗi cộng đồng, dân tộc, hiểu biết về lịch sử là một trong những yếu tố cốt
lõi tạo nên ý thức dân tộc và bản sắc văn hóa, cộng đồng của dân tộc đó.
Câu 2. Hãy tìm hiểu về truyền thống ngôi trường mà em đã học. Chia sẻ cảm xúc và
suy nghĩ của em khi biết được những thông tin đó. Gợi ý đáp án
Trường THPT Chu Văn An tiền thân là Trường Thành Chung Bảo hộ do chính quyền
Pháp xây dựng năm 1908. Do trường được xây dựng ở vùng Kẻ Bưởi, trên đất làng
Thụy Khuê nên người dân vẫn thường gọi là Trường Bưởi. . Qua một số lần đổi tên
khác, đến năm 1985, trường được mang tên là Trường THPT Chu Văn An.
Trường THPT Chu Văn An đã trở thành một trong những trường phổ thông lâu đời
của nền giáo dục Việt Nam. Kể từ ngày thành lập, Trường THPT Chu Văn An luôn
đạt kết quả cao trong giáo dục và đào tạo. Nhà trường đã được tặng nhiều phần thưởng
cao quý, như: Huân chương Lao động hạng Nhì (năm 1992), Huân chương Độc lập
hạng Nhất (năm 1998); Anh hùng Lao động (năm 2010); Huân chương Độc lập hạng
Ba (năm 2018). Ngôi trường đã được xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia (năm 2004).
Em cảm thấy vô cùng tự hào khi được trở thành học sinh của ngôi trường Chu Văn
An, ngôi trường được mang tên của người thầy giáo nổi tiếng trong lịch sử Việt Nam.
Kì thi lớp 10 ở Hà Nội cũng khốc liệt không kém kì thi THPT QG và Chu Văn An
luôn là trường có điểm cao nhất mà không chỉ học sinh và phụ huynh đều muốn con
em mình được học ở đây. Và em cảm thấy thật hạnh phúc khi có một phần thanh xuân ở trong này.
2. Học tập và tìm hiểu lịch sử suốt đời
Câu 1. Vì sao đặt ra vấn đề học tập, khám phá lịch sử suốt đời? Gợi ý đáp án
Cần học tập lịch sử suốt đời vì:
- Trong cuộc sống hằng ngày luôn cần phải biết vận dụng những tri thức, kinh nghiệm
từ quá khứ vào cuộc sống hiện tại, cũng như định hướng cho tương lai.
- Cho đến nay, nhiều sự kiện, quá trình lịch sử vẫn còn là bí ẩn, đó là cơ hội thôi thúc
những người đi sau tham gia tìm tòi, khám phá nhằm hoàn chỉnh hơn nhận thức
chung, làm giàu tri thức lịch sử.
- Giúp cho chúng ta hội nhập với thế giới, tôn trọng sự khác biệt, đa dạng về truyền
thống văn hóa của nhân loại, biết cách tôn vinh, bảo tồn, phát huy giá trị tốt đẹp và
bản sắc văn hóa Việt Nam.
- Tạo nguồn cảm hứng và tạo ý tưởng trong các ngành công nghiệp văn hóa, phát triển
du lịch,...đưa chúng ta đến nhiều cơ hội nghề nghiệp mới.
Câu 2. Hãy kể tên một số bộ phim, chương trình truyền hình,... ở Việt Nam sử dụng
chất liệu là tri thức lịch sử và văn hóa mà em biết. Gợi ý đáp án
"Mùi cỏ cháy" là một bộ phim xúc động nói về sự hy sinh của những người lính xuất
thân từ giảng đường Hà Nội lên đường bảo vệ Tổ quốc.
Mùi cỏ cháy xoay quanh câu chuyện về 4 người con của Hà Nội là một hội bạn chơi
thân với nhau bao gồm Hoàng, Thành, Thăng, Long. 4 chàng trai sinh viên khoa Văn
đại học Tổng Hợp Hà Nội là 4 tính cách tuy khác nhau nhưng chia sẻ nhiều điểm
chung và cùng có niềm đam mê với nghệ thuật. Dù từ bỏ giảng đường và những trang
giấy trắng để lên đường làm nhiệm vụ, họ vẫn mang những nét đặc trưng của quê nhà
vào cuộc đời lính, trở thành một chất lính.
Câu 3. Có thể học tập và tìm hiểu lịch sử qua các hình thức nào? Hình thức nào giúp
em hứng thú và đạt kết quả cao nhất? Gợi ý đáp án
Chúng ta có thể học tập lịch sử qua rất nhiều hình thức như: Tham quan các bảo tàng,
các khu tưởng niệm, di tích hay đơn giản là đọc sách, truyện, xem phim, nghe các bài
hát “đi cùng năm tháng”,… cũng cách để tìm hiểu, học tập lịch sử.
Trả lời câu hỏi Luyện tập, vận dụng Sử 10 bài 2 Luyện tập
Tri thức lịch sử có ý nghĩa, vai trò như thế nào đối với cuộc sống? Hãy nêu một ví dụ cụ thể. Gợi ý đáp án Cách 1
Khái niệm: Tri thức lịch sử là những hiểu biết của con người về các lĩnh vực liên quan
đến lịch sử, thông qua quá trình học tập và khám phá, nghiên cứu và trải nghiệm. Tri
thức lịch sử có vai trò quan trọng đối với cá nhân và xã hội. - Vai trò:
● Trang bị những hiểu biểu về quá khứ.
● Góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị lịch sử, văn hóa.
● Là cơ sở để các cộng đồng cùng chung sống và phát triển bền vững. - Ý nghĩa:
● Giúp con người nhận thức sâu sắc về cội nguồn, bản sắc của cá nhân và cộng
đồng trong mọi thời đại.
● Giúp con người hiểu về chính mình và thế giới.
● Nền tảng để tồn tại, giữ gìn và phát huy các giá trị lịch sử văn hóa cộng đồng
và chung sống một thế giới đa dạng. Cách 2
- Ý nghĩa, vai trò của tri thức lịch sử đối với cuộc sống:
• Để hiểu biết hiện tại, dự đoán và có niềm tin vào tương lai, con người phải tìm
hiểu vê quá khứ. Vì hiện tại luôn kế thừa và được xây dựng trên nền tảng của
những gì quá khứ để lại.
• Lịch sử cung cấp cho con người những thông tin hữu ích về quá khứ của chính
con người và xã hội loài người. Nhờ đó, con người biết được về nguồn gốc, tổ
tiên của bản thân, gia đình, dòng họ, dân tộc và toàn nhân loại.
• Với mỗi cộng đồng, dân tộc, hiểu biết về lịch sử là một trong những yếu tố cốt
lõi tạo nên ý thức dân tộc và bản sắc văn hóa, cộng đồng của dân tộc đó.
- Ví dụ cụ thể: Để nắm được rõ và có hiểu biết về ngôi trường THPT mà em đang học,
em cần tìm hiểu về lịch sử ngôi trường thông qua website của trường, tham quan
phòng truyền thống, tìm hiểu qua tập san, thầy cô giáo và bạn bè,... Vận dụng
Có quan điểm cho rằng: "Học tập lịch sử chỉ diễn ra ở trong các lớp học và khi chúng
ta còn là học sinh, sinh viên". Theo em, quan điểm đó đúng hay sai? Vì sao? Gợi ý đáp án
Quan điểm cho rằng: Học tập lịch sử chỉ diễn ra ở trong các lớp học và khi chúng ta
còn là học sinh, sinh viên. Theo em, quan điểm đó chưa đúng. Lênin đã nói: Học, học
nữa, học mãi, tức là chúng ta học suốt đời, không chỉ lúc đi học mà ngay từ bé chúng
ta đã được học lịch sử qua những câu chuyện của ông bà cha, mẹ hay ngay trong
những chuyến đi tham quan dã ngoại sẽ được các cô hướng dẫn viên lí giải hoặc kể lại
những câu chuyện lịch sử.
Sau này khi kết thúc việc ngồi học trên ghế nhà trường thì việc học tập lịch sử vẫn tiếp
tục diễn ra hàng ngày qua báo chí, phim ảnh và âm nhạc.
Từ đó có thể khẳng định quan điểm cho rằng chỉ học sử trên ghế nhà trường là chưa đúng.