Mô hình giáo dục STEM là gì? Cách dạy học theo định hướng Stem ở tiểu học

Mô hình giáo dục STEM là gì? Cách dạy học
theo định hướng Stem ở tiểu học
Mô hình giáo dục STEM là một mô hình giáo dục không còn mới lạ với các
nền giáo dục tiên tiến, hiện đại trên thế giới. Cùng theo xu thế đó, mô hình
giáo dục này cũng bắt đầu xuất hiện và dần trở nên phổ biến trong nền giáo
dục tại Việt Nam trong vài năm trở lại đây. Sau đây, Luật Minh Khuê sẽ giới
thiệu một cách tổng quan nhất về mô hình giáo dục STEM.
1. Mô hình giáo dục STEM là gì?
STEM là từ viết tắt của một hình thức giáo dục mới hướng đến kinh tế tri thức
với sự kết hợp của 04 lĩnh vực gồm: Khoa học (Science), Công
nghệ (Technology), Kỹ thuật (Engineering) và Toán học (Math). Mô hình
giáo dục này nhằm mục đích mang đến cho học viên bộ kỹ năng va kiến thức
kết hợp ở 04 lĩnh vực trên để đào tạo ra thế hệ đón đầu xu hướng cách mạng
công nghiệp 4.0, thực tế hóa những kiến thức khô khan để hướng đến sát
hơn với cái đích cuối cùng là khả năng hành động và giải quyết vấn đề thông
qua áp dụng kiến thức, tạo ra môi trường giáo dục gần gũi, có tính ứng dụng cao.
Giáo dục theo mô hình STEM không đồng nghĩa với việc đào tạo học sinh trở
thành những nhà toán học hay kỹ sư mà là phát triển các kỹ năng cần có cho
học sinh để học sinh có thể làm việc và phát triển trong thế giới công nghiệp
hiện đại ngày nay. Mô hình STEM phải đảm bảo tích hợp, lồng ghép hài hòa
giữa 04 nhóm kỹ năng: Kỹ năng khoa học, kỹ năng công nghệ, kỹ năng kỹ
thuật và kỹ năng toán học. 
Kỹ năng khoa học: là khả năng liên kết các khái niệm, nguyên lý, định luật
và các cơ sở lý thuyết của giáo dục khoa học để thực hành và sử dụng kiến
thức này để giải quyết các vấn đề trong thực tế. 
Kỹ năng công nghệ: là khả năng sử dụng, quản lý, hiểu biết và truy cập được công nghệ. 
Kỹ năng kỹ thuật: là khả năng giải quyết vấn đề thực tiễn diễn ra trong
cuộc sống bằng cách thiết kế các đối tượng, hệ thống và xây dựng các quy
trình sản xuất để tạo ra đối tượng. 
Kỹ năng toán học: là khả năng nhìn nhận và nắm bắt được vai trò của toán
học trong mọi khía cạnh tồn tại trên thế giới, áp dụng các khái niệm và kĩ
năng toán học vào cuộc sống hàng ngày.
Ngoài những kỹ năng trên, mô hình giáo dục STEM còn cung cấp cho học
sinh những kỹ năng cần thiết giúp học sinh phát triển tốt trong thời đại công
nghiệp 4.0 như: kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, kỹ năng cộng
tác, kỹ năng giao tiếp, v.v.
2. Ý nghĩa của mô hình giáo dục STEM
2.1. Mô hình giáo dục STEM giúp học sinh có được kiến thức tích hợp
Giáo dục theo mô hình STEM phải hội tụ đủ 03 yếu tố: đa ngành, liên
ngành và xuyên ngành. Hay nói cách khác, giáo dục theo mô hình STEM sẽ
trang bị cho học sinh kiến thức ở mọi lĩnh vực, nhưng không có nghĩa là dạy
các môn học một cách độc lập mà sẽ là tích hợp kiến thức ở nhiều môn học
vào trong cùng một môn, giúp các kiến thức ở các môn học được liên kết với
nhau. Mô hình giáo dục này sẽ đặt học sinh vào môi trường đa yếu tố như
môi trường thực tế, nhờ vậy mà giúp học sinh có thể xử lý nhuần nhuyễn các
vấn đề thực tiễn mà không bị bỡ ngỡ.
2.2. Mô hình giáo dục STEM rèn luyện cho học sinh khả năng tự giải quyết vấn đề
Mô hình giáo dục STEM đề cao khả năng vận dụng tri thức của học sinh. Sau
khi học phần lý thuyết, học sinh sẽ được đặt vào một tình huống thực tế và
yêu cầu học sinh phải giải quyết tình huống đó dựa trên những kiến thức lý
thuyết đã học. Điều này giúp học sinh tăng cường khả năng tìm tòi, phân tích,
nghiên cứu các tài liệu của các môn học có liên quan đến tình huống đó, vận
dụng lý thuyết vào thực tiễn.
2.3. Mô hình giáo dục STEM giúp nâng cao tình thần sáng tạo của học sinh
Một điều quan trọng trong giáo dục theo mô hình STEM đó là không bắt học
sinh phải tìm ra đáp án chính xác của vấn đề mà thay vào đó là hướng học
sinh đến cách tìm ra lời giải đáp cho vấn đề đó cũng như thái độ khi học sinh
đi tìm đáp án. Chính vì lẽ đó, học theo mô hình STEM giúp học sinh tự tìm ra
phương pháp học cho mình, tự hiểu kiến thức thầy cô truyền đạt và chủ động
mở rộng kiến thức, từ đó nâng cao tinh thần sáng tạo của học sinh.
2.4. Mô hình giáo dục STEM tạo hứng thú cho học sinh khi học
Với phương pháp "học mà chơi, chơi mà học", "học thông qua hành", STEM
khiến những tiết học trở nên thú vị hơn khi học sinh được tiếp cận những tình
huống thực tế, những trò chơi mang tính sáng tạo, đòi hỏi tư duy thay vì
những tiết học thuần lý thuyết như phương pháp dạy học truyền thống. Nhờ
đó, học sinh sẽ tiếp thu kiến thức nhanh hơn, nhớ lâu hơn, hiểu sâu hơn, việc
học đối với học sinh sẽ trở thành niềm đam mê, yêu thích thực sự chứ không còn mang tính ép buộc.
3. Mô hình dạy học 5E trong giáo dục STEM
Mô hình dạy học 5E là một trong những mô hình giáo dục STEM hiệu quả
nhất. 5E là viết tắt của 5 từ: Engage (gắn kết), Explore (khảo sát), Explain
(giải thích), Elaborate (áp dụng cụ thể) và Evaluate (đánh giá). Đây là một mô
hình dạy học dựa trên lý thuyết kiến tạo nhận thức (cognitive constructivism)
của quá trình học, theo đó học sinh xây dựng các kiến thức mới dựa trên các
kiến thức hoặc trải nghiệm đã biết trước đó.
Mô hình dạy học 5E gồm 05 giai đoạn như sau: Engagement (gắn kết)
Trong giai đoạn đầu này, giáo viên cần xác định xem học sinh đã nắm vững
kiến thức cũ hay chưa, còn hổng ở những kiến thức nào. Điều quan trọng là
khuyến khích học sinh quan tâm đến các khía niệm sắp tới để học sinh sẵn
sàng tìm hiểu. Thêm vào đó, thông qua các hoạt động đa dạng, giáo viên cần
thu hút sự chú ý và quan tâm của học sinh để học sinh cảm thấy có sự liên hệ
và kết nối giữa kiến thức mới và kiến thức cũ, từ đó giới thiệu kiến thức mới đến học sinh.
Exploration (khảo sát)
Ở giai đoạn này, học sinh chủ động khám phá các khái niệm mới thông qua
các trải nghiệm học tập cụ thể. Việc cần làm của giáo viên là cung cấp những
kiến thức hoặc những trải nghiệm mang tính cơ bản, nền tảng để học sinh có
thể dựa vào đó mà xây dựng nên những kiến thức mới.
Explanation (giải thích)
Trong giai đoạn thứ ba này, giáo viên sẽ hướng dẫn học sinh tổng hợp kiến
thức mới và đặt câu hỏi để hiểu rõ thêm về chủ đề. Để bước giải thích này
được hiệu quả hơn, giáo viên nên yêu cầu học sinh chia sẻ những gì các em
đã trải nghiệm được khi làm quen với những kiến thức mới.
Elaborate (áp dụng)
Đây là giai đoạn tạo điều kiện cho học sinh được áp dụng những kiến thức
học được. Giáo viên đóng vai trò người hỗ trợ học sinh vận dụng và thực
hành những kiến thức đã tổng hợp được, giúp học sinh hình dung rõ ràng
hơn những kiến thức đó để có thể áp dụng vào thực tế. Evaluate (đánh giá)
Trong giai đoạn cuối này, giáo viên có thể đánh giá học sinh dưới dạng bài
kiểm tra hoặc những câu hỏi nhanh. Ở đây, giáo viên sẽ linh hoạt sử dụng
các kỹ thuật đánh giá để nhận biết quá trình nhận thức và khả năng của từng
học sinh, từ đó đưa ra phương hướng điều chỉnh hỗ trợ học sinh một cách
phù hợp và hiệu quả hơn, giúp học sinh đạt được mục tiêu học tập đã đề ra.
Document Outline

• Mô hình giáo dục STEM là gì? Cách dạy học theo địn
  • 1. Mô hình giáo dục STEM là gì?
  • 2. Ý nghĩa của mô hình giáo dục STEM
    • 2.1. Mô hình giáo dục STEM giúp học sinh có được k
    • 2.2. Mô hình giáo dục STEM rèn luyện cho học sinh
    • 2.3. Mô hình giáo dục STEM giúp nâng cao tình thần
    • 2.4. Mô hình giáo dục STEM tạo hứng thú cho học si
  • 3. Mô hình dạy học 5E trong giáo dục STEM
    • Engagement (gắn kết)
    • Exploration (khảo sát)
    • Explanation (giải thích)
    • Elaborate (áp dụng)
    • Evaluate (đánh giá)