22 trang 40 lượt tải

Một số vấn đề về lý luận - Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh | Đại học Y dược Cần Thơ

Đại học Y dược Cần Thơ với những kiến thức và thông tin bổ ích giúp các bạn định hướng và học tập dễ dàng hơn. Mời bạn đọc đón xem. Chúc bạn ôn luyện thật tốt và đạt điểm cao trong kì thi sắp tới.

Môn: Tư tưởng Hồ Chí Minh (YCT) 2 tài liệu

Trường: Đại học Y dược Cần Thơ 304 tài liệu

Tác giả:

Hà Việt Anh

10 tháng trước

Danh sách Quiz



MỘTSỐVẤNĐỀLÝLUẬNVÀTHỰCTIỄN

VỀCHỦNGHĨAXÃHỘIVÀCONĐƯỜNGĐILÊN

CHỦNGHĨAXÃHỘIỞVIỆTNAM

hủnghĩaxãhộivàconđườngđilênchủnghĩaxãhộiở

ViệtNamlàmộtđềtàilýluậnvàthựctiễnrấtcơbản,

quantrọng, nội dungrấtrộnglớn,phongphúvàphứctạp,có

nhiềucáchtiếpcậnkhácnhau,đòihỏiphảicósựnghiêncứurất

côngphu,nghiêmtúc,tổngkếtthựctiễnmộtcáchsâusắc,khoa

học.Trongphạmvibàiviếtnày,tôichỉxinđềcậpmộtsốkhía

cạnhtừgócnhìnthựctiễncủaViệtNam.Vàcũngchỉtậptrung

vàotrảlờimấycâuhỏi:Chủnghĩaxãhộilàgì?VìsaoViệtNam

lựachọnconđườngxãhộichủnghĩa?Làmthếnàovàbằngcách

nàođểtừngbướcxâydựngđượcchủnghĩaxãhộiởViệtNam?

Thựctiễncôngcuộcđổimới,đilênchủnghĩaxãhộiởViệtNam

trongthờigianquacóýnghĩagìvàđặtravấnđềgì?

Nhưchúngtađãbiết,chủnghĩaxãhộithườngđượchiểu

vớibatưcách:Chủnghĩaxãhộilàmột chủnghĩahọcthuyết;

xãhộilàmộtphongtrào; chếđộ.chủnghĩaxãhộilàmột Mỗi

tưcáchấylạicónhiềubiểuhiệnkhácnhau,tùytheothếgiới

quan và trình độ phát triển ở mỗi giai đoạn lịch sử cụ thể.

*Bàiviếtnhânkỷniệm131nămNgàysinhChủtịchHồChíMinh

(19/5/1890-19/5/2021),bầucửđạibiểuQuốchộikhóaXVvàđạibiểuHội

đồngnhândâncáccấpnhiệmkỳ2021-2026,ngày15/5/2021.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Chủnghĩaxãhộiđềcậpởđâylàchủnghĩaxãhộikhoahọcdựa

trênhọcthuyếtMác- Lênintrongthờiđạingàynay.Vậythì

chúngtaphảiđịnhhìnhchủnghĩaxãhộithếnàovàđịnhhướng

đilênchủnghĩaxãhộithếnàochophùhợpvớihoàncảnh,đặc

điểmcụthểởViệtNam?

Trướcđây,khicònLiênXôvàhệthốngcácnướcxãhộichủ

nghĩathế giới thìvấn đềđilên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam

dườngnhưkhôngcógìphảibàn,nómặcnhiêncoinhưđãđược

khẳng định. Nhưng từ sau khi mô hình chủ nghĩa xã hội ở

LiênXôvànhiềunướcĐôngÂusụpđổ,cáchmạngthếgiớilâm

vàothoáitrào thìvấn đề đi lênchủnghĩaxãhộilạiđượcđặt

ra và trở thành tâmđiểmthuhútmọisựbànthảo, thậmchí

tranhluậngaygắt.Cácthếlựcchốngcộng,cơhộichínhtrịhí

hửng,vuimừng,thừacơdấntớiđểxuyêntạc,chốngphá.Trong

hàngngũcáchmạngcũngcóngườibiquan,daođộng,nghingờ

tínhđúngđắn,khoahọccủachủnghĩaxãhội,quykếtnguyên

nhântanrãcủaLiênXôvàmộtsốnướcxãhộichủnghĩaĐông

ÂulàdosailầmcủachủnghĩaMác-Lêninvàsựlựachọncon

đường xâydựngchủnghĩa xãhội.Từđóhọchorằng chúng

tađã chọnsaiđường, cầnphảiđiconđườngkhác.Cóngười

còn phụ họa với các luận điệu thù địch, công kích, bài bác

chủnghĩaxãhội,cangợimộtchiềuchủnghĩatưbản.Thậm

chí cóngười còn sám hối vềmột thời đã tintheo chủ nghĩa

Mác-LêninvàconđườngxãhộichủnghĩaThựctếcóphải

nhưvậykhông?Thựctếcóphảihiệnnaychủnghĩatưbản,kể

cảnhữngnướctưbảnchủnghĩagiàđờivẫnđangpháttriển

tốtđẹpkhông?CóphảiViệtNamchúngtađãchọnconđường

đisaikhông?

Chúng ta thừa nhậnrằng, chủnghĩatưbản chưabao giờ

mangtính toàncầu như ngày nayvàcũngđãđạt đượcnhiều

thànhtựutolớn,nhấtlàtronglĩnhvựcgiảiphóngvàpháttriển

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

sứcsảnxuất,pháttriểnkhoahọcvàcôngnghệ.Nhiềunướctư

bảnphát triển,trêncơsởcácđiều kiệnkinhtế cao vàdokết

quả đấutranhcủa giai cấp côngnhânvànhân dân laođộng,

đã cónhững biện pháp điềuchỉnh,hình thành được không ít

cácchếđộphúclợixãhộitiếnbộhơnsovớitrước.Từgiữathập

kỷ70củathếkỷ XXvànhấtlàtừ saukhiLiênXôtan rã,để

thíchứngvớiđiềukiệnmới,chủnghĩatưbảnthếgiớiđãrasức

tựđiềuchỉnh,thúcđẩycácchínhsách“tựdomới”trênquymô

toàncầu,nhờđóhiệnvẫncòntiềmnăngpháttriển.Tuynhiên,

chủ nghĩa tưbản vẫn khôngthể khắcphục được những mâu

thuẫncơbảnvốncócủanó.Cáccuộckhủnghoảngvẫntiếptục

diễnra.Đặcbiệt,năm2008-2009,chúngtađãchứngkiếncuộc

khủnghoảngtàichính,suythoáikinhtếbắtđầutừnướcMỹ,

nhanhchónglanrộngracáctrungtâmtưbảnchủnghĩakhác

vàtácđộngđếnhầuhếtcácnướctrênthếgiới.Cácnhànước,các

chínhphủtưsảnởphươngTâyđãbơmnhữnglượngtiềnkhổng

lồđểcứucáctậpđoànkinhtếxuyênquốcgia,cáctổhợpcông

nghiệp,tài chính,ngânhàng, thị trườngchứng khoán, nhưng

khôngmấy thànhcông. Vàhôm nay, chúng talạichứng kiến

cuộckhủnghoảngnhiềumặt,cảvềytế,xãhộilẫnchínhtrị,kinh

tếđangdiễnradướitácđộngcủađạidịchCovid-19vàcuộcCách

mạngcôngnghiệplầnthứtư.Kinhtếsuythoáiđãlàmphơibày

sựthậtcủanhữngbấtcôngxãhộitrongcácxãhộitưbảnchủ

nghĩa:Đờisốngcủađasốdâncưlaođộngbịgiảmsútnghiêm

trọng,thấtnghiệpgiatăng;khoảngcáchgiàu-nghèongàycàng

lớn,làmtrầmtrọngthêmnhữngmâuthuẫn,xungđộtgiữacác

sắc tộc.Những tìnhhuống “phát triển xấu”, những nghịch lý

“phản pháttriển”,từđịahạtkinhtế- tàichínhđã trànsang

lĩnhvựcxãhội,làmbùngnổcácxungđộtxãhộivàởkhôngítnơi

từtìnhhuốngkinhtếđãtrởthànhtìnhhuốngchínhtrịvớicác

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

lànsóngbiểutình,bãicông,làmrungchuyểncảthểchế.Sựthật

chothấy,bảnthânthịtrườngtựdocủachủnghĩatưbảnkhông

thểgiúpgiảiquyếtđượcnhữngkhókhăn,vàtrongnhiềutrường

hợpcòngâyranhữngtổnhạinghiêmtrọngchocácnướcnghèo;

làmsâusắcthêmmâuthuẫngiữa và toàncầu.laođộng tưbản

Sựthậtđócũnglàmphásảnnhữnglýthuyếtkinhtếhaymô

hìnhpháttriểnvốnxưanayđượccoilàthờithượng,đượckhông

ítcácchínhkháchtưsảncangợi,đượccácchuyêngiacủahọcoi

làtốiưu,hợplý.

Cùngvớikhủnghoảngkinhtế-tàichínhlàkhủnghoảng

nănglượng,lương thực,sựcạn kiệt của cácnguồn tàinguyên

thiênnhiên,sựsuythoáicủamôitrườngsinhthái,...đangđặt

ra nhữngthách thức vô cùng lớncho sự tồn tạivàphát triển

củanhânloại.Đólàhậuquảcủamộtquátrìnhpháttriểnkinh

tế-xãhộilấylợinhuậnlàmmụctiêutốithượng,coichiếmhữu

củacảivàtiêudùngvậtchấtngàycàngtănglàmthướcđovăn

minh,lấylợiíchcánhânlàmtrụcộtcủaxãhội.Đócũngchínhlà

nhữngđặctrưngcốtyếucủaphươngthứcsảnxuấtvàtiêudùng

tưbảnchủnghĩa.Cáccuộckhủnghoảngđangdiễnramộtlần

nữachứngminhtínhkhôngbềnvữngcảvềkinhtế,xãhộivàmôi

trườngsinhtháicủanó.Theonhiềunhàkhoahọcphântích,các

cuộckhủnghoảnghiệnnaykhôngthểgiảiquyếtđượcmộtcách

triệtđểtrongkhuônkhổcủachếđộtưbảnchủnghĩa.

Các phong trào phản kháng xã hội bùngnổ mạnh mẽ tại

nhiềunướctưbảnpháttriểntrongthờigianquacànglàmbộc

lộrõsựthậtvềbảnchấtcủacácthểchếchínhtrịtư bảnchủ

nghĩa.Thựctếlàcácthiếtchếdânchủtheocôngthức“dânchủ

tựdo”màphươngTâyrasứcquảngbá,ápđặtlêntoànthếgiới

khônghềbảođảmđểquyềnlựcthựcsựthuộcvềnhândân,do

nhândânvàvìnhândân-yếutố bảnchấtnhấtcủadânchủ.

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Hệthốngquyềnlựcđóvẫnchủyếuthuộcvềthiểusốgiàucóvà

phụcvụcholợiíchcủacáctậpđoàntưbảnlớn.Mộtbộphậnrất

nhỏ,thậmchíchỉlà1dânsố,nhưnglạichiếmgiữphầnlớncủa

cải,tưliệusảnxuất,kiểmsoáttới3/4nguồntàichính,trithức

vàcácphươngtiệnthôngtinđạichúngchủyếuvàdođóchiphối

toànxãhội.Đâychínhlànguyênnhân sâuxadẫnđếnphong

trào“99chốnglại1”diễnraởMỹđầunăm2011vànhanhchóng

lanrộngởnhiềunướctưbản.Sựrêuraobìnhđẳngvềquyền,

nhưngkhôngkèmtheosựbìnhđẳngvềđiềukiệnđểthựchiện

cácquyềnđóđãdẫnđếndânchủvẫnchỉlàhìnhthức,trốngrỗng

màkhôngthựcchất.Trongđờisốngchínhtrị,mộtkhiquyềnlực

củađồngtiềnchiphốithìquyềnlựccủanhândânsẽbịlấnát.Vì

vậymàtạicácnướctưbảnpháttriển,cáccuộcbầucửđượcgọi

là“tựdo”,“dânchủ”,dùcóthểthayđổichínhphủ,nhưngkhông

thểthay đổiđược các thếlựcthốngtrị; đằng sauhệ thống đa

đảngtrênthựctếvẫnlàsựchuyênchếcủacáctậpđoàntưbản.

Chúngtacầnmộtxãhộimàtrongđósựpháttriểnlàthực

sựvìconngười,chứkhôngphảivìlợinhuậnmàbóclộtvàchà

đạplênphẩmgiáconngười.Chúngtacầnsựpháttriểnvềkinh

tếđiđôivớitiếnbộvàcôngbằngxãhội,chứkhôngphảigiatăng

khoảngcáchgiàunghèovàbấtbìnhđẳngxãhội.Chúngtacần

mộtxãhộinhânái,đoànkết,tươngtrợlẫnnhau,hướngtớicác

giátrịtiếnbộ,nhânvăn,chứkhôngphảicạnhtranhbấtcông,

“cálớnnuốtcábé”,vìlợiíchvịkỷcủamộtsốítcánhânvàcác

phe nhóm. Chúng tacần sự pháttriển bềnvững,hàihòa với

thiênnhiênđểbảođảmmôitrườngsốngtronglànhchocácthế

hệhiệntạivàtươnglai,chứkhôngphảiđểkhaithác,chiếmđoạt

tàinguyên,tiêudùngvậtchấtvôhạnđộvàhủyhoạimôitrường.

Và,chúngtacầnmộthệthốngchínhtrịmàquyềnlựcthựcsự

thuộcvềnhândân,donhândânvàphụcvụlợiíchcủanhândân,

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

chứkhôngphảichỉchomộtthiểusốgiàucó.Phảichăngnhững

mongước tốtđẹp đóchínhlà nhữnggiátrịđích thực củachủ

nghĩaxãhộivàcũngchínhlàmụctiêu,làconđườngmàChủtịch

HồChíMinh,Đảngtavànhândântađãlựachọnvàđangkiên

định,kiêntrìtheođuổi.

Nhưchúngtađềubiết,nhândânViệtNamđãtrảiquamột

quátrìnhđấutranhcáchmạnglâudài,khókhăn,đầygiankhổ,

hysinhđểchốnglạiáchđôhộvàsựxâmlượccủathựcdân,đế

quốcđểbảovệnềnđộclậpdântộcvàchủquyềnthiêngliêngcủa

đấtnước,vìtựdo,hạnhphúccủanhândânvớitinhthần“Không

cógìquýhơnđộclập,tựdo”.

Độclậpdântộcgắnliềnvớichủnghĩaxãhộilàđườnglốicơ

bản,xuyênsuốtcủacáchmạng ViệtNamvà cũnglàđiểmcốt

yếutrongdisảntưtưởngcủaChủtịchHồChíMinh.Bằngkinh

nghiệmthựctiễnphongphúcủamìnhkếthợpvớilýluậncách

mạng,khoahọccủachủnghĩaMác-Lênin,HồChíMinhđãđưa

rakếtluậnsâusắcrằng,chỉcóchủnghĩaxãhộivàchủnghĩa

cộngsảnmớicóthểgiảiquyếttriệtđểvấnđềđộclậpchodântộc,

mớicóthểđemlạicuộcsốngtựdo,ấmnovàhạnhphúcthựcsự

chotấtcảmọingười,chocácdântộc.

Ngaykhimớirađờivàtrongsuốtquátrìnhđấutranhcách

mạng,ĐảngCộng sản ViệtNamluônkhẳngđịnh:Chủ nghĩa

xãhội làmục tiêu, lý tưởng của ĐảngCộng sảnvà nhândân

ViệtNam;đilênchủnghĩaxãhộilàyêucầukháchquan,làcon

đườngtấtyếucủacáchmạngViệtNam.Năm1930,trongCương

lĩnhchínhtrịcủamình,ĐảngCộngsảnViệtNamđãchủtrương

tiếnhànhcáchmạngdântộcdânchủnhândândogiaicấpcông

nhânlãnhđạo,“bỏquathờikỳtưbổnchủnghĩamàtranhđấu

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

thẳnglênconđườngxãhộichủnghĩa” .Vàonhữngnămcuốithế

kỷXX,mặcdùtrênthếgiới,chủnghĩaxãhộihiệnthựcđãbịđổ

vỡmộtmảnglớn,hệthốngcácnướcxãhộichủnghĩakhôngcòn,

phong tràoxã hộichủ nghĩa lâmvàogiaiđoạn khủng hoảng,

thoáitrào,gặprấtnhiều khókhăn,Đảng Cộngsản ViệtNam

vẫntiếptụckhẳngđịnh:“Đảngvànhândântaquyếttâmxây

dựngđấtnướcViệtNamtheoconđườngxãhộichủnghĩatrên

nềntảngchủnghĩaMác-LêninvàtưtưởngHồChíMinh”

.Tại

ĐạihộiđạibiểutoànquốclầnthứXIcủaĐảng(tháng01/2011),

trongCươnglĩnhxâydựngđấtnướctrongthờikỳquáđộlên

chủnghĩaxãhội(bổsung,pháttriểnnăm2011),chúngtamột

lầnnữakhẳngđịnh:“Đilênchủnghĩaxãhộilàkhátvọngcủa

nhândânta,làsựlựachọnđúngđắncủaĐảngCộngsảnViệt

NamvàChủtịchHồChíMinh,phùhợpvớixuthếpháttriển

củalịchsử”

Tuynhiên,chủnghĩaxãhộilàgìvàđilênchủnghĩaxãhội

bằngcáchnào?Đólàđiềumàchúngtaluônluôntrăntrở,suy

nghĩ,tìmtòi,lựachọnđểtừngbướchoànthiệnđườnglối,quan

điểmvàtổchứcthựchiện,làmsaođểvừatheođúngquyluật

chung,vừaphùhợpvớiđiềukiệncụthểcủaViệtNam.

Trongnhữngnămtiếnhànhcôngcuộcđổimới,từtổngkết

thựctiễnvànghiêncứulýluận,ĐảngCộngsảnViệtNamtừng

bước nhận thức ngàycàng đúng đắnhơn,sâusắchơn về chủ

nghĩaxãhộivàthờikỳquáđộđilênchủnghĩaxãhội;từngbước

khắcphụcmộtsốquanniệmđơngiảntrướcđâynhư:đồngnhất

1.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐảngtoàntập,Nxb.Chínhtrịquốc

gia,HàNội,2002,t.2,tr.94(B.T).

2.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐảngtoàntập,Sđd,t.60,tr.78(B.T).

3.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốc

lầnthứXI,Nxb.Chínhtrịquốcgia,HàNội,2011,tr.70(B.T).

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

mụctiêucuốicùngcủachủnghĩaxãhộivớinhiệmvụcủagiai

đoạntrướcmắt;nhấnmạnhmộtchiềuquanhệsảnxuất,chếđộ

phânphốibìnhquân,khôngthấyđầyđủyêucầupháttriểnlực

lượngsảnxuấttrongthờikỳquáđộ,khôngthừanhậnsựtồn

tạicủacácthànhphầnkinhtế;đồngnhấtkinhtếthịtrườngvới

chủnghĩatưbản;đồngnhấtnhànướcphápquyềnvớinhànước

tưsản...

Chođếnnay,mặcdùvẫncònmộtsốvấnđềcầntiếptụcđisâu

nghiêncứu,nhưngchúngtađãhìnhthànhnhậnthứctổngquát:

XãhộixãhộichủnghĩamànhândânViệtNamđangphấnđấuxây

dựnglàmộtxãhộidângiàu,nướcmạnh,dânchủ,côngbằng,văn

minh;donhândânlàmchủ;cónềnkinhtếpháttriểncao,dựa

trênlựclượngsảnxuấthiệnđạivàquanhệsảnxuấttiếnbộphù

hợp;cónềnvănhóatiêntiến,đậmđàbảnsắcdântộc;conngười

có cuộcsốngấm no,tựdo,hạnh phúc,cóđiều kiệnphát triển

toàndiện;cácdântộctrongcộngđồngViệtNambìnhđẳng,đoàn

kết,tôntrọngvàgiúpđỡnhaucùngpháttriển;cóNhànướcpháp

quyềnxãhộichủnghĩacủanhândân,donhândân,vìnhândân

doĐảngCộngsảnlãnhđạo;cóquanhệhữunghịvàhợptácvới

cácnướctrênthếgiới.

Đểthực hiện được mục tiêuđó, chúngtaphải: Đẩymạnh

côngnghiệphóa,hiệnđạihóađấtnướcgắnvớipháttriểnkinh

tếtrithức;pháttriểnnềnkinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhội

chủnghĩa;xâydựngnềnvănhóatiêntiến,đậmđàbảnsắcdân

tộc,xâydựngconngười,nângcaođờisốngnhândân,thựchiện

tiếnbộvàcôngbằngxãhội;bảođảmvữngchắcquốcphòngvà

anninhquốcgia,trậttự,antoànxãhội;thựchiệnđườnglốiđối

ngoạiđộclập,tựchủ,đaphươnghóa,đadạnghóa,hòabình,hữu

nghị,hợptácvàpháttriển,chủđộngvàtíchcựchộinhậpquốc

tế;xâydựngnềndânchủxãhộichủ nghĩa,pháthuyý chívà

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

sứcmạnhđạiđoànkếttoàndântộc,kếthợpvớisứcmạnhthời

đại;xâydựngNhànướcphápquyềnxãhộichủnghĩacủanhân

dân,donhândân,vìnhândân;xâydựngĐảngvàhệthốngchính

trịtrongsạch,vữngmạnhtoàndiện.

Càngđivàochỉđạothựctiễn,Đảngtacàngnhậnthứcđược

rằng,quáđộlênchủnghĩaxãhộilàmộtsựnghiệplâudài,vô

cùngkhókhănvàphứctạp,vìnóphảitạosựbiếnđổisâusắcvề

chấttrêntấtcảcáclĩnhvựccủađờisốngxãhội.ViệtNamđilên

chủnghĩaxãhộitừmộtnướcnôngnghiệplạchậu,bỏquachếđộ

tưbảnchủnghĩa,lựclượngsảnxuấtrấtthấp,lạitrảiquamấy

chụcnămchiếntranh,hậuquảrấtnặngnề;cácthếlựcthùđịch

thườngxuyêntìmcáchpháhoạichonênlạicàngkhókhăn,phức

tạp,nhấtthiếtphảitrảiquamộtthờikỳquáđộlâudàivớinhiều

bướcđi,nhiềuhìnhthứctổchứckinhtế,xãhộiđanxennhau,có

sựđấutranhgiữacáicũvàcáimới.Nóibỏquachếđộtưbảnchủ

nghĩalàbỏquachếđộápbức,bấtcông,bóclộttưbảnchủnghĩa;

bỏquanhữngthóihưtậtxấu,nhữngthiếtchế,thểchếchínhtrị

khôngphùhợpvớichếđộxãhộichủnghĩa,chứkhôngphảibỏ

quacảnhữngthànhtựu,giátrịvănminhmànhânloạiđãđạt

đượctrongthời kỳphát triểnchủnghĩatưbản.Đươngnhiên,

việckếthừanhữngthànhtựunàyphải cóchọn lọctrênquan

điểmkhoahọc,pháttriển.

Đưaraquanniệmpháttriểnkinhtếthịtrườngđịnhhướng

xãhộichủnghĩalàmộtđộtphálýluậnrấtcơbảnvàsángtạocủa

Đảngta,làthànhquảlýluậnquantrọngqua35nămthựchiện

đườnglốiđổimới,xuấtpháttừthựctiễnViệtNamvàtiếpthucó

chọnlọckinhnghiệmcủathếgiới.Theonhậnthứccủachúngta,

kinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhộichủnghĩalànềnkinhtếthị

trườnghiệnđại,hộinhậpquốctế,vậnhànhđầyđủ,đồngbộtheo

cácquyluậtcủakinhtếthịtrường,cósựquảnlýcủanhànước

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

phápquyềnxãhộichủnghĩa,doĐảngCộngsảnViệtNamlãnh

đạo;bảođảmđịnhhướngxãhộichủnghĩa,nhằmmụctiêu“dân

giàu,nướcmạnh,dânchủ,côngbằng,vănminh”.Đólàmộtkiểu

kinhtếthịtrườngmớitronglịchsửpháttriểncủakinhtếthị

trường;mộtkiểutổchứckinhtếvừatuântheonhữngquyluật

củakinhtếthịtrường,vừadựatrêncơsởvàđượcdẫndắt,chi

phốibởicácnguyêntắcvà bảnchấtcủachủnghĩaxãhội,thể

hiệntrêncảbamặt:sởhữu,tổchứcquảnlývàphânphối.Đây

khôngphảilànềnkinhtếthịtrườngtưbảnchủnghĩavàcũng

chưaphảilànềnkinhtếthịtrườngxãhộichủnghĩađầyđủ(vì

nướctacònđangtrongthờikỳquáđộ).

Trongnềnkinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhộichủnghĩacó

nhiềuhìnhthứcsởhữu,nhiềuthànhphầnkinhtế.Cácthành

phầnkinhtếhoạtđộngtheophápluậtđềulàbộphậnhợpthành

quan trọng của nền kinh tế, bình đẳngtrước pháp luật cùng

phát triểnlâu dài, hợptácvàcạnhtranh lànhmạnh. Trong

đó,kinhtếnhànướcgiữvaitròchủđạo;kinhtếtậpthể,kinh

tếhợptáckhôngngừngđượccủngcốvàpháttriển;kinhtếtư

nhânlàmộtđộnglựcquantrọngcủanềnkinhtế;kinhtếcó

vốnđầutưnướcngoàiđượckhuyếnkhíchpháttriểnphùhợp

vớichiếnlược,quyhoạchpháttriểnkinhtế-xãhội.Quanhệ

phânphốibảođảmcôngbằngvàtạođộnglựcchopháttriển;

thựchiệnchếđộphânphốichủyếutheokếtquảlaođộng,hiệu

quảkinhtế,đồngthờitheomứcđónggópvốncùngcácnguồn

lựckhácvàphânphốithôngquahệthốngansinhxãhội,phúc

lợixãhội.Nhànướcquảnlýnềnkinhtếbằngphápluật,chiến

lược,quyhoạch,kếhoạch,chínhsáchvàlựclượngvậtchấtđể

địnhhướng,điềutiết,thúcđẩypháttriểnkinhtế-xãhội.

Mộtđặctrưngcơbản,mộtthuộctínhquantrọngcủađịnh

hướngxãhộichủnghĩatrongkinhtếthịtrườngởViệtNamlà

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

phảigắnkinhtếvớixãhội,thốngnhấtchínhsáchkinhtếvới

chínhsáchxãhội,tăngtrưởngkinhtếđiđôivớithựchiệntiến

bộvàcôngbằngxãhộingaytrongtừngbước,từngchínhsáchvà

trongsuốtquátrìnhpháttriển.Điềuđócónghĩalà:khôngchờ

đếnkhikinhtếđạttớitrìnhđộpháttriểncaorồimớithựchiện

tiếnbộvàcôngbằngxãhội,càngkhông“hysinh”tiếnbộvàcông

bằngxãhộiđểchạytheotăngtrưởngkinhtếđơnthuần.Tráilại,

mỗichínhsáchkinhtếđềuphảihướngtớimụctiêupháttriểnxã

hội;mỗichínhsáchxãhộiphảinhằmtạorađộnglựcthúcđẩy

pháttriểnkinhtế;khuyếnkhíchlàmgiàuhợpphápphảiđiđôi

vớixóađói,giảmnghèobềnvững,chămsócnhữngngườicócông,

nhữngngườicóhoàncảnhkhókhăn.Đâylàmộtyêucầucótính

nguyêntắcđểbảođảmsựpháttriểnlànhmạnh,bềnvững,theo

địnhhướngxãhộichủnghĩa.

Chúngtacoivănhóalànềntảngtinhthầncủaxãhội,sức

mạnhnộisinh,độnglựcpháttriểnđấtnướcvàbảovệTổquốc;xác

địnhpháttriểnvănhóađồngbộ,hàihòavớităngtrưởngkinhtếvà

tiếnbộ,côngbằngxãhộilàmộtđịnhhướngcănbảncủaquátrình

xâydựngchủnghĩaxãhộiởViệtNam.Nềnvănhóamàchúngta

xâydựnglànềnvănhóatiêntiến,đậmđàbảnsắcdântộc,một

nềnvănhóathốngnhấttrongđadạng,dựatrêncácgiátrịtiến

bộ,nhânvăn;chủnghĩaMác-LêninvàtưtưởngHồChíMinh

giữvaitròchủđạotrongđờisốngtinhthầnxãhội,kếthừavà

pháthuynhữnggiátrịtruyềnthốngtốtđẹpcủatấtcảcácdân

tộctrongnước,tiếpthunhữngthànhtựu,tinhhoavănhóanhân

loại,phấnđấuxâydựngmộtxãhộivănminh,lànhmạnh,vìlợi

íchchânchínhvàphẩmgiáconngười,vớitrìnhđộtrithức,đạo

đức,thểlực,lốisốngvàthẩmmỹngàycàngcao.Chúngtaxác

định:Conngườigiữvịtrítrungtâmtrongchiếnlượcpháttriển;

pháttriểnvănhóa,xâydựngconngườivừalàmụctiêu,vừalà

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

độnglựccủacôngcuộcđổimới;pháttriểngiáodục-đàotạovà

khoahọcvàcôngnghệlàquốcsáchhàngđầu;bảovệmôitrường

làmột trongnhữngvấnđề sốngcòn,làtiêuchíđểpháttriển

bềnvững;xâydựnggiađìnhhạnhphúc,tiếnbộlàmtếbàolành

mạnh,vữngchắccủaxãhội,thựchiệnbìnhđẳnggiớilàtiêuchí

củatiếnbộ,vănminh.

Xãhộixãhộichủnghĩalàxãhộihướngtớicácgiátrịtiếnbộ,

nhânvăn,dựatrênnềntảnglợiíchchungcủatoànxãhộihàihòa

vớilợiíchchínhđángcủaconngười,kháchẳnvềchấtsovớicác

xãhộicạnhtranhđểchiếmđoạtlợiíchriênggiữacáccánhânvà

phenhóm,dođócầnvàcóđiềukiệnđểxâydựngsựđồngthuậnxã

hộithayvìđốilập,đốikhángxãhội.Trongchếđộchínhtrịxãhội

chủnghĩa,mốiquanhệgiữaĐảng,Nhànướcvànhândânlàmối

quanhệgiữacácchủthểthốngnhấtvềmụctiêuvàlợiích;mọi

đườnglốicủaĐảng,chínhsách,phápluậtvàhoạtđộngcủaNhà

nướcđềuvìlợiíchcủanhândân,lấyhạnhphúccủanhândânlàm

mụctiêuphấnđấu.Môhìnhchínhtrịvàcơchếvậnhànhtổng

quátlàĐảnglãnhđạo,Nhànướcquảnlývànhândânlàmchủ.

Dânchủlàbảnchấtcủachếđộxãhộichủnghĩa,vừalàmụctiêu,

vừalàđộnglựccủacôngcuộcxâydựngchủnghĩaxãhội;xâydựng

nềndânchủxãhộichủnghĩa,bảođảmquyềnlựcthựcsựthuộc

vềnhândânlàmộtnhiệmvụtrọngyếu,lâudàicủacáchmạng

ViệtNam.Chúngtachủtrươngkhôngngừngpháthuydânchủ,

xây dựngNhà nướcpháp quyềnxãhộichủnghĩathực sựcủa

nhândân,donhândânvàvìnhândân,trêncơsởliênminhgiữa

côngnhân, nôngdânvà tríthức do ĐảngCộngsảnViệtNam

lãnhđạo.Nhànướcđạidiệnchoquyềnlàmchủcủanhândân,

đồngthờilàngườitổchứcthựchiệnđườnglốicủaĐảng;cócơ

chếđểnhândânthựchiệnquyềnlàmchủtrựctiếpvàdânchủ

đạidiệntrêncáclĩnhvựccủađờisốngxãhội,thamgiaquảnlý

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

xãhội.Chúngtanhậnthứcrằng,nhànướcphápquyềnxãhội

chủnghĩavềbảnchấtkhácvớinhànướcphápquyềntưsảnlà

ởchỗ:phápquyềndướichếđộtưbảnchủnghĩavềthựcchấtlà

côngcụbảovệvàphụcvụcholợiíchcủagiaicấptưsản,cònpháp

quyềndướichếđộxãhộichủnghĩalàcôngcụthểhiệnvàthực

hiệnquyềnlàmchủcủanhândân,bảođảmvàbảovệlợiíchcủa

đạiđasốnhândân.Thôngquathựcthiphápluật,Nhànướcbảo

đảmcácđiềukiệnđểnhândânlàchủthểcủaquyềnlựcchính

trị,thựchiệnchuyênchínhvớimọihànhđộngxâmhạilợiíchcủa

Tổquốcvànhândân.Đồngthời,chúngtaxácđịnh:Đạiđoànkết

toàndântộclànguồnsứcmạnhvàlànhântốcóýnghĩaquyết

định bảo đảm thắng lợibềnvững củasự nghiệp cách mạng ở

ViệtNam;khôngngừngthúcđẩysựbìnhđẳngvàđoànkếtgiữa

cácdântộc,tôngiáo.

NhậnthứcsâusắcsựlãnhđạocủaĐảngCộngsảnlànhân

tốquyếtđịnhthắnglợicủacôngcuộcđổimớivàbảođảmchođất

nướcpháttriểntheođúngđịnhhướngxãhộichủnghĩa,chúngta

đặcbiệtchútrọngcôngtácxâydựng,chỉnhđốnĐảng,coiđâylà

nhiệmvụthenchốt,cóýnghĩasốngcònđốivớiĐảngvàchếđộ

xãhộichủnghĩa.ĐảngCộngsảnViệtNamlàđộitiênphongcủa

giaicấpcôngnhânViệtNam;Đảngrađời,tồntạivàpháttriển

làvìlợiíchcủagiaicấpcôngnhân,nhândânlaođộngvàcủacả

dântộc.KhiĐảngcầmquyền,lãnhđạocảdântộc,đượctoàndân

thừanhậnlàđộitiênphonglãnhđạocủamìnhvàdođóĐảnglà

độitiênphongcủagiaicấpcôngnhân,đồngthờilàđộitiênphong

củanhândânlaođộngvàcủacảdântộcViệtNam.Nóinhưvậy

khôngcónghĩalàhạthấpbảnchấtgiaicấpcủaĐảng,màlàthể

hiệnsựnhậnthứcbảnchấtgiaicấpcủaĐảngmộtcáchsâusắc

hơn,đầyđủhơn,vìgiaicấpcôngnhânlàgiaicấpcólợiíchthống

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

nhấtvớilợiíchcủanhândânlaođộngvàtoàndântộc.Đảngta

kiêntrìlấychủnghĩaMác-LêninvàtưtưởngHồChíMinhlàm

nền tảngtưtưởng vàkimchỉnam chohànhđộngcáchmạng,

lấytậptrungdânchủlàmnguyêntắctổchứccơbản.Đảnglãnh

đạobằngcươnglĩnh,chiếnlược,cácđịnhhướngvềchínhsách

vàchủtrươnglớn;bằngcôngtáctuyêntruyền,thuyếtphục,vận

động,tổchức,kiểmtra,giámsátvàbằnghànhđộnggươngmẫu

củađảngviên;thốngnhấtlãnhđạocôngtáccánbộ.Ýthứcđược

nguycơđốivớiđảngcầmquyềnlàthamnhũng,quanliêu,thoái

hóa...,nhấtlàtrongđiềukiệnkinhtếthịtrường,ĐảngCộngsản

ViệtNamđặtrayêucầuphảithườngxuyêntựđổimới,tựchỉnh

đốn,đấutranhchốngchủnghĩacơhội,chủnghĩacánhân,chống

thamnhũng,quanliêu,lãngphí,thoáihóa...trongnộibộĐảng

vàtrongtoànbộhệthốngchínhtrị.

Côngcuộcđổimới,trongđócóviệcpháttriểnnềnkinhtếthị

trườngđịnhhướngxãhộichủnghĩađãthựcsựđemlạinhững

thayđổitolớn,rấttốtđẹpchođấtnướctrong35nămqua.

Trướcđổimới(1986),ViệtNamvốnlàmộtnướcnghèolạibị

chiếntranhtànphárấtnặngnề,đểlạinhữnghậuquảhếtsức

tolớncảvềngười,vềcủavàmôitrườngsinhthái.Tôichỉnêu

thídụ,chođếnnayvẫncóhàngtriệungườichịucácbệnhhiểm

nghèovàhàngtrămnghìntrẻembịdịtậtbẩmsinhbởitácđộng

củachấtđộcdacam/dioxindoquânđộiMỹsửdụngtrongthời

gianchiếntranhởViệtNam.Theocácchuyêngia,phảimấtđến

hơn100nămnữaViệtNammớicóthểdọnsạchhết bommìn

cònsótlạisauchiếntranh.Sauchiếntranh,MỹvàphươngTây

đãápđặtcấmvậnkinhtếvớiViệtNamtrongsuốtgần20năm.

Tìnhhìnhkhuvựcvàquốctếcũngdiễnbiếnphứctạp,gâynhiều

bấtlợichochúngta.Lươngthực,hànghóanhuyếuphẩmhếtsức

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

thiếuthốn,đờisốngnhândânhếtsứckhókhăn,khoảng3/4dân

sốsốngdướimứcnghèokhổ.

Nhờthựchiệnđườnglốiđổimới,nềnkinhtếbắtđầuphát

triển vàphát triểnliên tụcvớitốcđộtươngđốicaotrongsuốt

35nămquavớimứctăngtrưởngtrungbìnhkhoảng7mỗinăm.

QuymôGDPkhôngngừngđượcmởrộng,năm2020đạt342,7tỉ

đôlaMỹ(USD),trởthànhnềnkinhtếlớnthứtưtrongASEAN.

Thu nhập bình quân đầu người tăng khoảng 17 lần, lên mức

3.512USD;Việt Nam đãrakhỏi nhóm các nước có thu nhập

thấptừnăm2008.Từmộtnướcbịthiếulươngthựctriềnmiên,

đếnnay,ViệtNamkhôngnhữngđãbảođảmđượcanninhlương

thựcmàcòntrởthànhmộtnướcxuấtkhẩugạovànhiềunông

sảnkhácđứnghàngđầuthế giới.Côngnghiệppháttriểnkhá

nhanh,tỷtrọngcôngnghiệpvàdịchvụliêntụctăngvàhiệnnay

chiếmkhoảng85GDP.Tổngkimngạchxuấtnhậpkhẩutăng

mạnh,năm2020đạttrên540tỉUSD,trongđókimngạchxuất

khẩuđạttrên280tỉUSD.Dựtrữngoạihốităngmạnh,đạt100

tỉUSDvàonăm2020.Đầutưnướcngoàităngnhanh,đăngký

đạtgần395tỉUSDvàocuốinăm2020.Vềcơcấunềnkinhtếxét

trênphươngdiệnquanhệsởhữu,tổngsảnphẩmquốcnộicủa

ViệtNamhiệnnaygồmkhoảng27từkinhtếnhànước,4từ

kinhtếtậpthể,30từkinhtếhộ,10từkinhtếtưnhântrong

nướcvà20từkhuvựccóvốnđầutưnướcngoài.

Hiện,dânsốcủaViệtNamlàhơn97triệungười,gồm54dân

tộc,trongđóhơn60sốdânsốngởnôngthôn.Pháttriểnkinhtế

đãgiúpđấtnướcthoátkhỏitìnhtrạngkhủnghoảngkinhtế-xã

hộinhữngnăm1980vàcảithiệnđángkểđờisốngcủanhândân.

Tỷlệhộnghèotrungbìnhmỗinămgiảmkhoảng1,5;giảmtừ

58năm1993xuốngcòn5,8năm2016theochuẩnnghèocủa

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

Chínhphủvàdưới3năm2020theochuẩnnghèođachiều(tiêu

chícaohơntrước).Đếnnay,hơn60sốxãđạtchuẩnnôngthôn

mới;hầuhếtcácxãnôngthônđềucóđườngôtôđếntrungtâm,

cóđiệnlướiquốcgia,trườngtiểuhọcvàtrunghọccơsở,trạmy

tếvàđiệnthoại.Trongkhichưacóđiềukiệnđểbảođảmgiáodục

miễnphíchomọingườiởtấtcảcáccấp,ViệtNamtậptrunghoàn

thànhxóamùchữ,phổcậpgiáodụctiểuhọcvàonăm2000và

phổcậpgiáodụctrunghọccơsởnăm2010;sốsinhviênđạihọc,

caođẳngtănggần17lầntrong35nămqua.Hiệnnay,ViệtNam

có 95ngườilớnbiết đọc,biếtviết.Trongkhichưathựchiện

đượcviệcbảođảmcungcấpdịchvụytếmiễnphíchotoàndân,

ViệtNamtậptrungvàoviệctăngcườngytếphòngngừa,phòng,

chốngdịchbệnh,hỗtrợcácđốitượngcóhoàncảnh khókhăn.

Nhiềudịchbệnhvốnphổbiếntrướcđâyđãđượckhốngchếthành

công.Ngườinghèo,trẻemdưới6tuổivàngườicaotuổiđượccấp

bảohiểmytếmiễnphí.Tỷlệsuydinhdưỡngởtrẻemvàtỷlệtử

vongởtrẻsơsinhgiảmgầnbalần.Tuổithọtrungbìnhcủadân

cưtăngtừ62tuổinăm lên73,7tuổinăm Cũngnhờ1990 2020.

kinhtếcóbướcpháttriểnnênchúngtađãcóđiềukiệnđểchăm

sóctốthơnnhữngngườicócông,phụngdưỡngMẹViệtNamAnh

hùng,chămlochophầnmộcủacácliệtsĩđãhysinhchoTổquốc.

Đờisốngvănhóacũng được cải thiệnđángkể;sinh hoạt văn

hóapháttriểnphongphú,đadạng.Hiện,ViệtNamcókhoảng

70dânsốsửdụnginternet,làmộttrongnhữngnướccótốcđộ

pháttriểncôngnghệtinhọccaonhấtthếgiới.Liênhợpquốcđã

côngnhậnViệtNamlàmộttrongnhữngnướcđiđầutrongviệc

hiệnthựchóacácMụctiêupháttriểnThiênniênkỷ.Năm2019,

chỉsốpháttriểnconngười(HDI)củaViệtNamđạtmức0,704,

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

thuộcnhómnướccóHDIcaocủathếgiới,nhấtlàsovớicácnước

cócùngtrìnhđộpháttriển.

Nhưvậy,cóthểnói,việcthựchiệnđườnglốiđổimớiđãđemlại

nhữngchuyểnbiếnrõrệt,hếtsứcsâusắcvàtíchcựcởViệtNam:

Kinhtếpháttriển,lựclượngsảnxuấtđượctăngcường;nghèo

đóigiảmnhanh,liêntục;đờisốngnhândânđượccảithiện,nhiều

vấnđềxã hội được giảiquyết;chínhtrị,xãhội ổnđịnh,quốc

phòng,anninhđượcbảođảm;đốingoạivàhộinhậpquốctếngày

càngđược mở rộng; thếvà lực củaquốc gia được tăngcường;

niềmtincủanhândânvàosựlãnhđạocủaĐảngđượccủngcố.

Tổngkết20nămđổimới,ĐạihộiĐảnglầnthứX(năm2006)đã

nhậnđịnh,sựnghiệpđổimớiđãgiànhđược“nhữngthànhtựuto

lớnvàcóýnghĩalịchsử” .Trênthựctế,xéttrênnhiềuphương

diện,ngườidânViệtNamngàynayđangcócácđiềukiệnsống

tốthơnsovớibấtcứthờikỳnàotrướcđây.Đólàmộttrongnhững

lýdogiảithíchvìsaosựnghiệpđổimớidoĐảngCộngsảnViệtNam

khởixướngvàlãnhđạođượctoàndânViệtNamđồngtình,hưởng

ứngvàtíchcựcphấnđấuthựchiện.Nhữngthànhtựuđổimới

tạiViệtNamđãchứngminhrằng,pháttriểntheođịnhhướng

xãhộichủnghĩakhôngnhữngcóhiệuquảtíchcựcvềkinhtếmà

còngiảiquyếtđượccácvấnđềxãhộitốthơnnhiềusovớicácnước

tưbảnchủnghĩacócùngmứcpháttriểnkinhtế.Nhữngkếtquả,

thànhtíchđặcbiệtđạtđượccủaViệtNamtrongbốicảnhđạidịch

Covid-19vàsuythoáikinhtếtoàncầubắtđầutừđầunăm2020

đượcnhân dân vàbạn bèquốctếghinhận,đánhgiácao,thể

hiệntínhưuviệtcủachếđộxãhộichủnghĩaởnướcta.Mớiđây,

ĐạihộiđạibiểutoànquốclầnthứXIIIcủaĐảngmộtlầnnữa

1.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốclần

thứX,Nxb.Chínhtrịquốcgia,HàNội,2006,tr.67(B.T).

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

lạikhẳngđịnhvànhấnmạnh:“Qua35nămtiếnhànhcôngcuộc

đổimới,30nămthựchiệnCươnglĩnhxâydựngđấtnướctrong

thờikỳquáđộlênchủnghĩaxãhội,lýluậnvềđườnglốiđổimới,

vềchủnghĩaxãhộivàconđườngđilênchủnghĩaxãhộiởnước

tangàycàngđượchoànthiệnvàtừngbướcđượchiệnthựchóa.

Chúngtađãđạtđượcnhữngthànhtựutolớn,cóýnghĩalịchsử,

pháttriểnmạnhmẽ,toàndiệnhơnsovớinhữngnămtrướcđổi

mới.Vớitấtcảsựkhiêmtốn,chúngtavẫncóthểnóirằng:Đất

nướctachưabaogiờcóđượccơđồ,tiềmlực,vịthếvàuytínquốc

tếnhưngàynay.Nhữngthànhtựuđólàsảnphẩmkếttinhsức

sángtạo,làkếtquảcủacảmộtquátrìnhnỗlựcphấnđấubềnbỉ,

liêntụcquanhiềunhiệmkỳcủatoànĐảng,toàndân,toànquân

ta;tiếptụckhẳngđịnhconđường đilênchủnghĩaxãhộicủa

chúngtalàđúngđắn,phùhợpvớiquyluậtkháchquan,vớithực

tiễnViệtNamvàxuthếpháttriểncủathờiđại;đườnglốiđổimới

củaĐảngtalàđúngđắn,sángtạo;sựlãnhđạocủaĐảnglànhân

tốhàngđầuquyếtđịnhmọithắnglợicủacáchmạngViệtNam.

CươnglĩnhchínhtrịcủaĐảngtiếptụclàngọncờtưtưởng,lý

luậndẫndắtdântộctavữngvàngtiếptụcđẩymạnhtoàndiện,

đồngbộcôngcuộcđổimới;lànềntảngđểĐảngtahoànthiện

đườnglốixâydựngvàbảovệTổquốcViệtNamxãhộichủnghĩa

tronggiaiđoạnmới” .

Bêncạnhnhữngthànhtựu,mặttíchcựclàcơbản,chúngta

cũngcònkhôngítkhuyếtđiểm,hạnchếvàđangphảiđốimặtvới

nhữngtháchthứcmớitrongquátrìnhpháttriểnđấtnước.

Vềkinhtế,chấtlượngtăngtrưởng,sứccạnhtranhcònthấp,

thiếu bền vững; kết cấu hạ tầng thiếu đồng bộ; hiệu quả và

1.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốclần

thứXIII,Nxb.ChínhtrịquốcgiaSựthật,HàNội,2021,t.I,tr.25-26(B.T).

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

nănglựccủanhiềudoanhnghiệp,trongđócódoanhnghiệpnhà

nướccònhạnchế;môitrườngbịônhiễmtạinhiềunơi;côngtác

quảnlý,điềutiếtthịtrườngcònnhiềubấtcập.Trongkhiđó,sự

cạnh tranhđangdiễnrangàycàngquyếtliệttrong quátrình

toàncầuhóavàhộinhậpquốctế.

Vềxãhội,khoảngcáchgiàunghèogiatăng;chấtlượnggiáo

dục,chămsócytếvànhiềudịchvụcôngíchkháccònkhôngít

hạnchế;vănhóa,đạođứcxãhộicómặtxuốngcấp;tộiphạmvà

cáctệnạnxãhộidiễnbiếnphứctạp.Đặcbiệt,tìnhtrạngtham

nhũng,lãngphí,suythoáivềtưtưởngchínhtrịvàđạođức,lối

sốngvẫndiễnratrongmộtbộphậncánbộ,đảngviên.Trongkhi

đó,cácthếlựcxấu,thùđịchlạiluôntìmmọi thủđoạnđểcan

thiệp,chốngphá,gâymấtổnđịnh,thựchiệnâmmưu“diễnbiến

hòabình”nhằmxóabỏchủnghĩaxãhộiởViệtNam.

Đảng ta nhận thức rằng, hiện nay Việt Namđang trong

quátrìnhxâydựng,quáđộlênchủnghĩaxãhội.Trongthờikỳ

quáđộ,cácnhântốxãhộichủnghĩađượchìnhthành,xáclập

vàpháttriểnđanxen,cạnhtranhvớicácnhântốphixãhội

chủnghĩa,gồmcảcácnhântố tưbảnchủnghĩatrên mộtsố

lĩnhvực.Sựđanxen,cạnhtranhnàycàngphứctạpvàquyết

liệttrongđiềukiệncơchếthịtrườngvàmởcửa,hộinhậpquốc

tế.Bêncạnhcácmặtthànhtựu,tíchcực,sẽluôncónhữngmặt

tiêucực,tháchthứccầnđượcxemxétmộtcáchtỉnhtáovàxử

lýmộtcáchkịp thời,hiệuquả.Đólàcuộcđấutranhrấtgay

go,giankhổ,đòihỏiphảicótầmnhìnmới,bảnlĩnhmớivàsức

sángtạomới.Đilêntheođịnhhướngxãhộichủnghĩalàmột

quátrìnhkhôngngừngcủngcố,tăngcường,pháthuycácnhân

tốxãhộichủnghĩađểcácnhântốđóngàycàngchiphối,áp

đảovàchiếnthắng.Thànhcônghaythấtbạilàphụthuộctrước

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

hếtvàosựđúngđắncủađườnglối,bảnlĩnhchínhtrị,nănglực

lãnhđạovàsứcchiếnđấucủaĐảng.

Hiệnnay,chúngtađangtiếptụcđẩymạnhđổimớimôhình

tăngtrưởng,cơcấu lại nền kinhtếtheohướng chútrọnghơn

chấtlượngvàtăngtínhbềnvữngvớicáckhâuđộtphálà:Hoàn

thiệnđồngbộthểchếpháttriển,trướchếtlàthểchếpháttriển

nềnkinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhộichủnghĩa;pháttriển

nguồnnhânlực,trướchếtlànguồnnhânlựcchấtlượngcao;xây

dựngkếtcấuhạtầngđồngbộ,hiệnđạicảvềkinhtếvàxãhội .

Vềxãhội,chúngtatiếptụcđẩymạnhcôngtácgiảmnghèobền

vững, nâng caochất lượngytế, giáodụcvà các dịch vụcông

ích khác, nâng cao hơn nữa đời sống văn hóa cho nhân dân.

ToànĐảng,toàndânvàtoànquânđangrasứchọctậpvàlàm

theotưtưởng,đạođức,phongcáchHồChíMinhvớiquyếttâm

ngănchặnvàđẩylùitìnhtrạngsuythoáivềtưtưởngchínhtrị,

đạođức,lốisốngcủamộtbộphậncánbộ,đảngviên,trướchết

làcánbộlãnhđạo,quảnlýcáccấp,thựchiệntốthơnnữacác

nguyêntắctổchứcxâydựngĐảng,nhằmlàmchotổchứcđảng

vàbộmáynhànướcngàycàngtrongsạch,vữngmạnh,giữvững

bảnchấtcáchmạng,nângcaonănglựclãnhđạovàsứcchiến

đấucủaĐảng.

Cảlýluậnvàthựctiễnđềuchothấy,xâydựngchủnghĩaxã

hộilàkiếntạomộtkiểuxãhộimớivềchất,hoàntoànkhônghề

đơngiản,dễdàng.Đâylàcảmộtsựnghiệpsángtạovĩđại,đầy

thửthách,khókhăn,mộtsựnghiệptựgiác,liêntục,hướngđích

lâudài,khôngthểnóngvội.Vìvậy,bêncạnhviệcxácđịnhchủ

1.XemĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốc

lầnthứXIII,Sđd,t.II,tr.337-338(B.T).

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

trương,đườnglốiđúng,bảođảmvaitròlãnhđạocủaĐảng,phải

pháthuymạnhmẽvaitròsángtạo,sựủnghộvàthamgiatích

cực củanhândân.Nhân dân tiếpnhận,ủnghộ vànhiệttình

thamgiathựchiệnđườnglốicủaĐảngvìthấyđườnglốiđóđáp

ứngđúngyêucầu,nguyệnvọngcủamình.Sứcmạnhnhândân

làcộinguồnsâuxacủathắnglợi,củapháttriển.

Mặtkhác,Đảnglãnhđạovàcầmquyền,trongkhixácđịnh

phươnghướngchínhtrịvàđềraquyếtsách,khôngthểchỉxuất

phát từ thựctiễncủađấtnướcvàdântộcmình,màcònphải

nghiêncứu,thamkhảokinhnghiệmtừthựctiễncủathếgiớivà

thờiđại.Trongthếgiớitoàncầuhóanhưhiệnnay,sựpháttriển

củamỗiquốcgia -dântộckhôngthểbiệtlập,đứngbênngoài

nhữngtácđộngcủathếgiớivàthờiđại,củathờicuộcvàcụcdiện

củanó.Chínhvìvậy,chúngtaphảichủđộngvàtíchcựchộinhập

quốctế,thựchiệnđườnglốiđốingoạiđộclập,tựchủ,hòabình,

hợptácvàpháttriển,đaphươnghóa,đadạnghóacácquanhệ

quốctếtrêncơsởtôntrọngđộclậpchủquyền,toànvẹnlãnhthổ,

khôngcanthiệpvàocôngviệcnộibộcủanhau,bìnhđẳng,cùng

cólợi.

Và điều hết sức quan trọng là phải luôn luôn kiên định

và vững vàng trên nền tảng tư tưởng lý luận của chủ nghĩa

Mác- Lênin-họcthuyếtkhoahọcvàcáchmạngcủagiai cấp

công nhân và quần chúng lao động. Tính khoa học và cách

mạngtriệtđểcủachủnghĩaMác-Lênin,tưtưởngHồChíMinh

là những giá trị bền vững, đã và đang được những người

cáchmạngtheođuổivàthựchiện.Nósẽcòntiếptụcpháttriển

vàcósứcsốngtrongthựctiễncáchmạngcũngnhưtrongthực

tiễnpháttriển của khoa học. Chúngta cần tiếp thu, bổsung

mộtcáchcóchọnlọctrêntinhthầnphêphánvàsángtạonhững

MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI

VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM

thànhtựumớinhấtvềtưtưởngvàkhoahọcđểchủnghĩa,học

thuyếtcủachúngtaluônluôntươimới,luônluônđượctiếpthêm

sinhlựcmới,manghơithởcủathờiđại,khôngrơivàoxơcứng,

trìtrệ,lạchậusovớicuộcsống.

Bấm Tải xuống để xem toàn bộ.

Preview text:

MỘTSỐVẤNĐỀLÝLUẬNVÀTHỰCTIỄN
VỀCHỦNGHĨAXÃHỘIVÀCONĐƯỜNGĐILÊN
CHỦNGHĨAXÃHỘIỞVIỆTNAM*1
Chủnghĩaxãhộivàconđườngđilênchủnghĩaxãhộiở
ViệtNamlàmộtđềtàilýluậnvàthựctiễnrấtcơbản,
quantrọng, nội dung rấtrộnglớn,phong phúvà phứctạp,có
nhiềucáchtiếpcậnkhácnhau,đòihỏiphảicósựnghiêncứurất
côngphu,nghiêmtúc,tổngkếtthựctiễnmộtcáchsâusắc,khoa
học.Trongphạmvibàiviếtnày,tôichỉxinđềcậpmộtsốkhía
cạnhtừgócnhìnthựctiễncủaViệtNam.Vàcũngchỉtậptrung
vàotrảlờimấycâuhỏi:Chủnghĩaxãhộilàgì?VìsaoViệtNam
lựachọnconđườngxãhộichủnghĩa?Làmthếnàovàbằngcách
nàođểtừngbướcxâydựngđượcchủnghĩaxãhộiởViệtNam?
Thựctiễncôngcuộcđổimới,đilênchủnghĩaxãhộiởViệtNam
trongthờigianquacóýnghĩagìvàđặtravấnđềgì?
Nhưchúngtađãbiết,chủnghĩaxãhộithườngđượchiểu
vớibatưcách:Chủnghĩaxãhộilàmộthọcthuyết;chủnghĩa
xãhộilàmộtphongtrào;chủnghĩaxãhộilàmộtchếđộ.Mỗi
tưcáchấylạicónhiềubiểuhiệnkhácnhau,tùytheothếgiới
quan và trình độ phát triển ở mỗi giai đoạn lịch sử cụ thể.
*Bàiviếtnhânkỷniệm131nămNgàysinhChủtịchHồChíMinh
(19/5/1890-19/5/2021),bầucửđạibiểuQuốchộikhóaXVvàđạibiểuHội
đồngnhândâncáccấpnhiệmkỳ2021-2026,ngày15/5/2021. 17
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Chủnghĩaxãhộiđềcậpởđâylàchủnghĩaxãhộikhoahọcdựa
trênhọcthuyếtMác-Lênintrongthờiđạingàynay.Vậythì
chúngtaphảiđịnhhìnhchủnghĩaxãhộithếnàovàđịnhhướng
đilênchủnghĩaxãhộithếnàochophùhợpvớihoàncảnh,đặc
điểmcụthểởViệtNam?
Trướcđây,khicònLiênXôvàhệthốngcácnướcxãhộichủ
nghĩathế giới thì vấn đềđi lên chủ nghĩa xã hội ở Việt Nam
dườngnhưkhôngcógìphảibàn,nómặcnhiêncoinhưđãđược
khẳng định. Nhưng từ sau khi mô hình chủ nghĩa xã hội ở
LiênXôvànhiềunướcĐôngÂusụpđổ,cáchmạngthếgiớilâm
vàothoáitrào thìvấn đề đi lên chủnghĩaxãhộilạiđượcđặt
ra và trở thành tâmđiểmthuhút mọisựbànthảo, thậmchí
tranhluậngaygắt.Cácthếlựcchốngcộng,cơhộichínhtrịhí
hửng,vuimừng,thừacơdấntớiđểxuyêntạc,chốngphá.Trong
hàngngũcáchmạngcũngcóngườibiquan,daođộng,nghingờ
tínhđúngđắn,khoahọccủachủnghĩaxãhội,quykếtnguyên
nhântanrãcủaLiênXôvàmộtsốnướcxãhộichủnghĩaĐông
ÂulàdosailầmcủachủnghĩaMác-Lêninvàsựlựachọncon
đườngxây dựngchủnghĩaxãhội.Từđóhọ chorằngchúng
tađã chọnsaiđường,cầnphảiđiconđườngkhác.Cóngười
còn phụ họa với các luận điệu thù địch, công kích, bài bác
chủnghĩaxãhội,cangợimộtchiềuchủnghĩatưbản.Thậm
chí cóngười còn sám hối về một thời đã tintheo chủ nghĩa
Mác-LêninvàconđườngxãhộichủnghĩaThựctếcóphải
nhưvậykhông?Thựctếcóphảihiệnnaychủnghĩatưbản,kể
cảnhữngnướctưbảnchủnghĩagiàđờivẫnđangpháttriển
tốtđẹpkhông?CóphảiViệtNamchúngtađãchọnconđường đisaikhông?
Chúngta thừa nhậnrằng, chủnghĩatư bản chưabao giờ
mangtính toàncầu như ngày nayvàcũng đãđạt đượcnhiều
thànhtựutolớn,nhấtlàtronglĩnhvựcgiảiphóngvàpháttriển 18
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
sứcsảnxuất,pháttriểnkhoahọcvàcôngnghệ.Nhiềunướctư
bảnphát triển,trêncơsởcácđiều kiện kinhtế cao và dokết
quả đấu tranhcủagiai cấpcông nhânvànhân dân lao động,
đã có những biện pháp điềuchỉnh,hình thành được không ít
cácchếđộphúclợixãhộitiếnbộhơnsovớitrước.Từgiữathập
kỷ70củathếkỷXXvànhấtlàtừsaukhiLiênXôtanrã,để
thíchứngvớiđiềukiệnmới,chủnghĩatưbảnthếgiớiđãrasức
tựđiềuchỉnh,thúcđẩycácchínhsách“tựdomới”trênquymô
toàncầu,nhờđóhiệnvẫncòntiềmnăngpháttriển.Tuynhiên,
chủ nghĩa tư bản vẫn không thể khắc phục được những mâu
thuẫncơbảnvốncócủanó.Cáccuộckhủnghoảngvẫntiếptục
diễnra.Đặcbiệt,năm2008-2009,chúngtađãchứngkiếncuộc
khủnghoảngtàichính,suythoáikinhtếbắtđầutừnướcMỹ,
nhanhchónglanrộngracáctrungtâmtưbảnchủnghĩakhác
vàtácđộngđếnhầuhếtcácnướctrênthếgiới.Cácnhànước,các
chínhphủtưsảnởphươngTâyđãbơmnhữnglượngtiềnkhổng
lồđểcứucáctậpđoànkinhtếxuyênquốcgia,cáctổhợpcông
nghiệp,tài chính,ngânhàng, thị trườngchứngkhoán, nhưng
khôngmấy thành công. Vàhôm nay, chúng talạichứng kiến
cuộckhủnghoảngnhiềumặt,cảvềytế,xãhộilẫnchínhtrị,kinh
tếđangdiễnradướitácđộngcủađạidịchCovid-19vàcuộcCách
mạngcôngnghiệplầnthứtư.Kinhtếsuythoáiđãlàmphơibày
sựthậtcủanhữngbấtcôngxãhộitrongcácxãhộitưbảnchủ
nghĩa:Đờisốngcủađasốdâncưlaođộngbịgiảmsútnghiêm
trọng,thấtnghiệpgiatăng;khoảngcáchgiàu-nghèongàycàng
lớn,làmtrầmtrọngthêmnhữngmâuthuẫn,xungđộtgiữacác
sắc tộc. Nhữngtình huống “phát triển xấu”, những nghịch lý
“phản pháttriển”,từđịahạtkinhtế- tàichínhđãtrànsang
lĩnhvựcxãhội,làmbùngnổcácxungđộtxãhộivàởkhôngítnơi
từtìnhhuốngkinhtếđãtrởthànhtìnhhuốngchínhtrịvớicác 19
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
lànsóngbiểutình,bãicông,làmrungchuyểncảthểchế.Sựthật
chothấy,bảnthânthịtrườngtựdocủachủnghĩatưbảnkhông
thểgiúpgiảiquyếtđượcnhữngkhókhăn,vàtrongnhiềutrường
hợpcòngâyranhữngtổnhạinghiêmtrọngchocácnướcnghèo;
làmsâusắcthêmmâuthuẫngiữalaođộngvàtưbảntoàncầu.
Sựthậtđócũnglàmphásảnnhữnglýthuyếtkinhtếhaymô
hìnhpháttriểnvốnxưanayđượccoilàthờithượng,đượckhông
ítcácchínhkháchtưsảncangợi,đượccácchuyêngiacủahọcoi
làtốiưu,hợplý.
Cùngvớikhủnghoảngkinhtế-tàichínhlàkhủnghoảng
nănglượng,lươngthực,sựcạn kiệtcủa cácnguồn tàinguyên
thiênnhiên,sựsuythoáicủamôitrườngsinhthái,...đangđặt
ra nhữngthách thức vô cùng lớn cho sự tồn tại vàpháttriển
củanhânloại.Đólàhậuquảcủamộtquátrìnhpháttriểnkinh
tế-xãhộilấylợinhuậnlàmmụctiêutốithượng,coichiếmhữu
củacảivàtiêudùngvậtchấtngàycàngtănglàmthướcđovăn
minh,lấylợiíchcánhânlàmtrụcộtcủaxãhội.Đócũngchínhlà
nhữngđặctrưngcốtyếucủaphươngthứcsảnxuấtvàtiêudùng
tưbảnchủnghĩa.Cáccuộckhủnghoảngđangdiễnramộtlần
nữachứngminhtínhkhôngbềnvữngcảvềkinhtế,xãhộivàmôi
trườngsinhtháicủanó.Theonhiềunhàkhoahọcphântích,các
cuộckhủnghoảnghiệnnaykhôngthểgiảiquyếtđượcmộtcách
triệtđểtrongkhuônkhổcủachếđộtưbảnchủnghĩa.
Các phong trào phản kháng xã hội bùng nổ mạnh mẽ tại
nhiềunướctưbảnpháttriểntrongthờigianquacànglàmbộc
lộrõsựthậtvềbảnchấtcủacácthểchếchínhtrịtưbảnchủ
nghĩa.Thựctếlàcácthiếtchếdânchủtheocôngthức“dânchủ
tựdo”màphươngTâyrasứcquảngbá,ápđặtlêntoànthếgiới
khônghềbảođảmđểquyềnlựcthựcsựthuộcvềnhândân,do
nhândânvàvìnhândân-yếutốbảnchấtnhấtcủadânchủ. 20
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Hệthốngquyềnlựcđóvẫnchủyếuthuộcvềthiểusốgiàucóvà
phụcvụcholợiíchcủacáctậpđoàntưbảnlớn.Mộtbộphậnrất
nhỏ,thậmchíchỉlà1dânsố,nhưnglạichiếmgiữphầnlớncủa
cải,tưliệusảnxuất,kiểmsoáttới3/4nguồntàichính,trithức
vàcácphươngtiệnthôngtinđạichúngchủyếuvàdođóchiphối
toànxãhội.Đâychínhlànguyênnhânsâuxadẫnđếnphong
trào“99chốnglại1”diễnraởMỹđầunăm2011vànhanhchóng
lanrộngởnhiềunướctưbản.Sựrêuraobìnhđẳngvềquyền,
nhưngkhôngkèmtheosựbìnhđẳngvềđiềukiệnđểthựchiện
cácquyềnđóđãdẫnđếndânchủvẫnchỉlàhìnhthức,trốngrỗng
màkhôngthựcchất.Trongđờisốngchínhtrị,mộtkhiquyềnlực
củađồngtiềnchiphốithìquyềnlựccủanhândânsẽbịlấnát.Vì
vậymàtạicácnướctưbảnpháttriển,cáccuộcbầucửđượcgọi
là“tựdo”,“dânchủ”,dùcóthểthayđổichínhphủ,nhưngkhông
thểthay đổiđược cácthếlựcthốngtrị;đằng sau hệ thốngđa
đảngtrênthựctếvẫnlàsựchuyênchếcủacáctậpđoàntưbản.
Chúngtacầnmộtxãhộimàtrongđósựpháttriểnlàthực
sựvìconngười,chứkhôngphảivìlợinhuậnmàbóclộtvàchà
đạplênphẩmgiáconngười.Chúngtacầnsựpháttriểnvềkinh
tếđiđôivớitiếnbộvàcôngbằngxãhội,chứkhôngphảigiatăng
khoảngcáchgiàunghèovàbấtbìnhđẳngxãhội.Chúngtacần
mộtxãhộinhânái,đoànkết,tươngtrợlẫnnhau,hướngtớicác
giátrịtiếnbộ,nhânvăn,chứkhôngphảicạnhtranhbấtcông,
“cálớnnuốtcábé”,vìlợiíchvịkỷcủamộtsốítcánhânvàcác
phe nhóm. Chúng tacần sự pháttriển bềnvững,hàihòa với
thiênnhiênđểbảođảmmôitrườngsốngtronglànhchocácthế
hệhiệntạivàtươnglai,chứkhôngphảiđểkhaithác,chiếmđoạt
tàinguyên,tiêudùngvậtchấtvôhạnđộvàhủyhoạimôitrường.
Và,chúngtacầnmộthệthốngchínhtrịmàquyềnlựcthựcsự
thuộcvềnhândân,donhândânvàphụcvụlợiíchcủanhândân, 21
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
chứkhôngphảichỉchomộtthiểusốgiàucó.Phảichăngnhững
mongước tốtđẹp đóchínhlà nhữnggiátrịđích thựccủachủ
nghĩaxãhộivàcũngchínhlàmụctiêu,làconđườngmàChủtịch
HồChíMinh,Đảngtavànhândântađãlựachọnvàđangkiên
định,kiêntrìtheođuổi.
Nhưchúngtađềubiết,nhândânViệtNamđãtrảiquamột
quátrìnhđấutranhcáchmạnglâudài,khókhăn,đầygiankhổ,
hysinhđểchốnglạiáchđôhộvàsựxâmlượccủathựcdân,đế
quốcđểbảovệnềnđộclậpdântộcvàchủquyềnthiêngliêngcủa
đấtnước,vìtựdo,hạnhphúccủanhândânvớitinhthần“Không
cógìquýhơnđộclập,tựdo”.
Độclậpdântộcgắnliềnvớichủnghĩaxãhộilàđườnglốicơ
bản,xuyênsuốtcủacáchmạngViệtNamvàcũnglàđiểmcốt
yếutrongdisảntưtưởngcủaChủtịchHồChíMinh.Bằngkinh
nghiệmthựctiễnphongphúcủamìnhkếthợpvớilýluậncách
mạng,khoahọccủachủnghĩaMác-Lênin,HồChíMinhđãđưa
rakếtluậnsâusắcrằng,chỉcóchủnghĩaxãhộivàchủnghĩa
cộngsảnmớicóthểgiảiquyếttriệtđểvấnđềđộclậpchodântộc,
mớicóthểđemlạicuộcsốngtựdo,ấmnovàhạnhphúcthựcsự
chotấtcảmọingười,chocácdântộc.
Ngaykhimớirađờivàtrongsuốtquátrìnhđấutranhcách
mạng,ĐảngCộng sản Việt Nam luônkhẳngđịnh:Chủ nghĩa
xãhội làmục tiêu, lý tưởng của Đảng Cộng sảnvà nhândân
ViệtNam;đilênchủnghĩaxãhộilàyêucầukháchquan,làcon
đườngtấtyếucủacáchmạngViệtNam.Năm1930,trongCương
lĩnhchínhtrịcủamình,ĐảngCộngsảnViệtNamđãchủtrương
tiếnhànhcáchmạngdântộcdânchủnhândândogiaicấpcông
nhânlãnhđạo,“bỏquathờikỳtưbổnchủnghĩamàtranhđấu 22
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
thẳnglênconđườngxãhộichủnghĩa”1.Vàonhữngnămcuốithế
kỷXX,mặcdùtrênthếgiới,chủnghĩaxãhộihiệnthựcđãbịđổ
vỡmộtmảnglớn,hệthốngcácnướcxãhộichủnghĩakhôngcòn,
phong tràoxã hộichủ nghĩa lâmvàogiaiđoạn khủng hoảng,
thoáitrào,gặp rấtnhiềukhókhăn,ĐảngCộngsảnViệtNam
vẫntiếptụckhẳngđịnh:“Đảngvànhândântaquyếttâmxây
dựngđấtnướcViệtNamtheoconđườngxãhộichủnghĩatrên
nềntảngchủnghĩaMác-LêninvàtưtưởngHồChíMinh”2.Tại
ĐạihộiđạibiểutoànquốclầnthứXIcủaĐảng(tháng01/2011),
trongCươnglĩnhxâydựngđấtnướctrongthờikỳquáđộlên
chủnghĩaxãhội(bổsung,pháttriểnnăm2011),chúngtamột
lầnnữakhẳngđịnh:“Đilênchủnghĩaxãhộilàkhátvọngcủa
nhândânta,làsựlựachọnđúngđắncủaĐảngCộngsảnViệt
NamvàChủtịchHồChíMinh,phùhợpvớixuthếpháttriển củalịchsử”3.
Tuynhiên,chủnghĩaxãhộilàgìvàđilênchủnghĩaxãhội
bằngcáchnào?Đólàđiềumàchúngtaluônluôntrăntrở,suy
nghĩ,tìmtòi,lựachọnđểtừngbướchoànthiệnđườnglối,quan
điểmvàtổchứcthựchiện,làmsaođểvừatheođúngquyluật
chung,vừaphùhợpvớiđiềukiệncụthểcủaViệtNam.
Trongnhữngnămtiếnhànhcôngcuộcđổimới,từtổngkết
thựctiễnvànghiêncứulýluận,ĐảngCộngsảnViệtNamtừng
bước nhận thứcngàycàng đúngđắnhơn,sâusắchơn về chủ
nghĩaxãhộivàthờikỳquáđộđilênchủnghĩaxãhội;từngbước
khắcphụcmộtsốquanniệmđơngiảntrướcđâynhư:đồngnhất
1.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐảngtoàntập,Nxb.Chínhtrịquốc
gia,HàNội,2002,t.2,tr.94(B.T).
2.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐảngtoàntập,Sđd,t.60,tr.78(B.T).
3.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốc
lầnthứXI,Nxb.Chínhtrịquốcgia,HàNội,2011,tr.70(B.T). 23
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
mụctiêucuốicùngcủachủnghĩaxãhộivớinhiệmvụcủagiai
đoạntrướcmắt;nhấnmạnhmộtchiềuquanhệsảnxuất,chếđộ
phânphốibìnhquân,khôngthấyđầyđủyêucầupháttriểnlực
lượngsảnxuấttrongthờikỳquáđộ,khôngthừanhậnsựtồn
tạicủacácthànhphầnkinhtế;đồngnhấtkinhtếthịtrườngvới
chủnghĩatưbản;đồngnhấtnhànướcphápquyềnvớinhànước tưsản...
Chođếnnay,mặcdùvẫncònmộtsốvấnđềcầntiếptụcđisâu
nghiêncứu,nhưngchúngtađãhìnhthànhnhậnthứctổngquát:
XãhộixãhộichủnghĩamànhândânViệtNamđangphấnđấuxây
dựnglàmộtxãhộidângiàu,nướcmạnh,dânchủ,côngbằng,văn
minh;donhândânlàmchủ;cónềnkinhtếpháttriểncao,dựa
trênlựclượngsảnxuấthiệnđạivàquanhệsảnxuấttiếnbộphù
hợp;cónềnvănhóatiêntiến,đậmđàbảnsắcdântộc;conngười
có cuộcsốngấmno,tựdo,hạnhphúc,cóđiềukiệnpháttriển
toàndiện;cácdântộctrongcộngđồngViệtNambìnhđẳng,đoàn
kết,tôntrọngvàgiúpđỡnhaucùngpháttriển;cóNhànướcpháp
quyềnxãhộichủnghĩacủanhândân,donhândân,vìnhândân
doĐảngCộngsảnlãnhđạo;cóquanhệhữunghịvàhợptácvới
cácnướctrênthếgiới.
Đểthực hiện được mục tiêuđó, chúng ta phải: Đẩymạnh
côngnghiệphóa,hiệnđạihóađấtnướcgắnvớipháttriểnkinh
tếtrithức;pháttriểnnềnkinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhội
chủnghĩa;xâydựngnềnvănhóatiêntiến,đậmđàbảnsắcdân
tộc,xâydựngconngười,nângcaođờisốngnhândân,thựchiện
tiếnbộvàcôngbằngxãhội;bảođảmvữngchắcquốcphòngvà
anninhquốcgia,trậttự,antoànxãhội;thựchiệnđườnglốiđối
ngoạiđộclập,tựchủ,đaphươnghóa,đadạnghóa,hòabình,hữu
nghị,hợptácvàpháttriển,chủđộngvàtíchcựchộinhậpquốc
tế;xâydựngnềndânchủxãhộichủnghĩa,pháthuyýchívà 24
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
sứcmạnhđạiđoànkếttoàndântộc,kếthợpvớisứcmạnhthời
đại;xâydựngNhànướcphápquyềnxãhộichủnghĩacủanhân
dân,donhândân,vìnhândân;xâydựngĐảngvàhệthốngchính
trịtrongsạch,vữngmạnhtoàndiện.
Càngđivàochỉđạothựctiễn,Đảngtacàngnhậnthứcđược
rằng,quáđộlênchủnghĩaxãhộilàmộtsựnghiệplâudài,vô
cùngkhókhănvàphứctạp,vìnóphảitạosựbiếnđổisâusắcvề
chấttrêntấtcảcáclĩnhvựccủađờisốngxãhội.ViệtNamđilên
chủnghĩaxãhộitừmộtnướcnôngnghiệplạchậu,bỏquachếđộ
tưbảnchủnghĩa,lựclượngsảnxuấtrấtthấp,lạitrảiquamấy
chụcnămchiếntranh,hậuquảrấtnặngnề;cácthếlựcthùđịch
thườngxuyêntìmcáchpháhoạichonênlạicàngkhókhăn,phức
tạp,nhấtthiếtphảitrảiquamộtthờikỳquáđộlâudàivớinhiều
bướcđi,nhiềuhìnhthứctổchứckinhtế,xãhộiđanxennhau,có
sựđấutranhgiữacáicũvàcáimới.Nóibỏquachếđộtưbảnchủ
nghĩalàbỏquachếđộápbức,bấtcông,bóclộttưbảnchủnghĩa;
bỏquanhữngthóihưtậtxấu,nhữngthiếtchế,thểchếchínhtrị
khôngphùhợpvớichếđộxãhộichủnghĩa,chứkhôngphảibỏ
quacảnhữngthànhtựu,giátrịvănminhmànhânloạiđãđạt
đượctrongthời kỳ phát triểnchủnghĩatưbản.Đươngnhiên,
việckếthừanhữngthànhtựunàyphảicóchọn lọctrênquan
điểmkhoahọc,pháttriển.
Đưaraquanniệmpháttriểnkinhtếthịtrườngđịnhhướng
xãhộichủnghĩalàmộtđộtphálýluậnrấtcơbảnvàsángtạocủa
Đảngta,làthànhquảlýluậnquantrọngqua35nămthựchiện
đườnglốiđổimới,xuấtpháttừthựctiễnViệtNamvàtiếpthucó
chọnlọckinhnghiệmcủathếgiới.Theonhậnthứccủachúngta,
kinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhộichủnghĩalànềnkinhtếthị
trườnghiệnđại,hộinhậpquốctế,vậnhànhđầyđủ,đồngbộtheo
cácquyluậtcủakinhtếthịtrường,cósựquảnlýcủanhànước 25
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
phápquyềnxãhộichủnghĩa,doĐảngCộngsảnViệtNamlãnh
đạo;bảođảmđịnhhướngxãhộichủnghĩa,nhằmmụctiêu“dân
giàu,nướcmạnh,dânchủ,côngbằng,vănminh”.Đólàmộtkiểu
kinhtếthịtrườngmớitronglịchsửpháttriểncủakinhtếthị
trường;mộtkiểutổchứckinhtếvừatuântheonhữngquyluật
củakinhtếthịtrường,vừadựatrêncơsởvàđượcdẫndắt,chi
phốibởicácnguyêntắcvàbảnchấtcủachủnghĩaxãhội,thể
hiệntrêncảbamặt:sởhữu,tổchứcquảnlývàphânphối.Đây
khôngphảilànềnkinhtếthịtrườngtưbảnchủnghĩavàcũng
chưaphảilànềnkinhtếthịtrườngxãhộichủnghĩađầyđủ(vì
nướctacònđangtrongthờikỳquáđộ).
Trongnềnkinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhộichủnghĩacó
nhiềuhìnhthứcsởhữu,nhiềuthànhphầnkinhtế.Cácthành
phầnkinhtếhoạtđộngtheophápluậtđềulàbộphậnhợpthành
quan trọng của nền kinh tế, bình đẳng trước pháp luật cùng
phát triển lâu dài, hợptác vàcạnhtranh lành mạnh.Trong
đó,kinhtếnhànướcgiữvaitròchủđạo;kinhtếtậpthể,kinh
tếhợptáckhôngngừngđượccủngcốvàpháttriển;kinhtếtư
nhânlàmộtđộnglựcquantrọngcủanềnkinhtế;kinhtếcó
vốnđầutưnướcngoàiđượckhuyếnkhíchpháttriểnphùhợp
vớichiếnlược,quyhoạchpháttriểnkinhtế-xãhội.Quanhệ
phânphốibảođảmcôngbằngvàtạođộnglựcchopháttriển;
thựchiệnchếđộphânphốichủyếutheokếtquảlaođộng,hiệu
quảkinhtế,đồngthờitheomứcđónggópvốncùngcácnguồn
lựckhácvàphânphốithôngquahệthốngansinhxãhội,phúc
lợixãhội.Nhànướcquảnlýnềnkinhtếbằngphápluật,chiến
lược,quyhoạch,kếhoạch,chínhsáchvàlựclượngvậtchấtđể
địnhhướng,điềutiết,thúcđẩypháttriểnkinhtế-xãhội.
Mộtđặctrưngcơbản,mộtthuộctínhquantrọngcủađịnh
hướngxãhộichủnghĩatrongkinhtếthịtrườngởViệtNamlà 26
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
phảigắnkinhtếvớixãhội,thốngnhấtchínhsáchkinhtếvới
chínhsáchxãhội,tăngtrưởngkinhtếđiđôivớithựchiệntiến
bộvàcôngbằngxãhộingaytrongtừngbước,từngchínhsáchvà
trongsuốtquátrìnhpháttriển.Điềuđócónghĩalà:khôngchờ
đếnkhikinhtếđạttớitrìnhđộpháttriểncaorồimớithựchiện
tiếnbộvàcôngbằngxãhội,càngkhông“hysinh”tiếnbộvàcông
bằngxãhộiđểchạytheotăngtrưởngkinhtếđơnthuần.Tráilại,
mỗichínhsáchkinhtếđềuphảihướngtớimụctiêupháttriểnxã
hội;mỗichínhsáchxãhộiphảinhằmtạorađộnglựcthúcđẩy
pháttriểnkinhtế;khuyếnkhíchlàmgiàuhợpphápphảiđiđôi
vớixóađói,giảmnghèobềnvững,chămsócnhữngngườicócông,
nhữngngườicóhoàncảnhkhókhăn.Đâylàmộtyêucầucótính
nguyêntắcđểbảođảmsựpháttriểnlànhmạnh,bềnvững,theo
địnhhướngxãhộichủnghĩa.
Chúngtacoivănhóalànềntảngtinhthầncủaxãhội,sức
mạnhnộisinh,độnglựcpháttriểnđấtnướcvàbảovệTổquốc;xác
địnhpháttriểnvănhóađồngbộ,hàihòavớităngtrưởngkinhtếvà
tiếnbộ,côngbằngxãhộilàmộtđịnhhướngcănbảncủaquátrình
xâydựngchủnghĩaxãhộiởViệtNam.Nềnvănhóamàchúngta
xâydựnglànềnvănhóatiêntiến,đậmđàbảnsắcdântộc,một
nềnvănhóathốngnhấttrongđadạng,dựatrêncácgiátrịtiến
bộ,nhânvăn;chủnghĩaMác-LêninvàtưtưởngHồChíMinh
giữvaitròchủđạotrongđờisốngtinhthầnxãhội,kếthừavà
pháthuynhữnggiátrịtruyềnthốngtốtđẹpcủatấtcảcácdân
tộctrongnước,tiếpthunhữngthànhtựu,tinhhoavănhóanhân
loại,phấnđấuxâydựngmộtxãhộivănminh,lànhmạnh,vìlợi
íchchânchínhvàphẩmgiáconngười,vớitrìnhđộtrithức,đạo
đức,thểlực,lốisốngvàthẩmmỹngàycàngcao.Chúngtaxác
định:Conngườigiữvịtrítrungtâmtrongchiếnlượcpháttriển;
pháttriểnvănhóa,xâydựngconngườivừalàmụctiêu,vừalà 27
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
độnglựccủacôngcuộcđổimới;pháttriểngiáodục-đàotạovà
khoahọcvàcôngnghệlàquốcsáchhàngđầu;bảovệmôitrường
làmột trongnhữngvấnđềsốngcòn,làtiêu chíđểpháttriển
bềnvững;xâydựnggiađìnhhạnhphúc,tiếnbộlàmtếbàolành
mạnh,vữngchắccủaxãhội,thựchiệnbìnhđẳnggiớilàtiêuchí
củatiếnbộ,vănminh.
Xãhộixãhộichủnghĩalàxãhộihướngtớicácgiátrịtiếnbộ,
nhânvăn,dựatrênnềntảnglợiíchchungcủatoànxãhộihàihòa
vớilợiíchchínhđángcủaconngười,kháchẳnvềchấtsovớicác
xãhộicạnhtranhđểchiếmđoạtlợiíchriênggiữacáccánhânvà
phenhóm,dođócầnvàcóđiềukiệnđểxâydựngsựđồngthuậnxã
hộithayvìđốilập,đốikhángxãhội.Trongchếđộchínhtrịxãhội
chủnghĩa,mốiquanhệgiữaĐảng,Nhànướcvànhândânlàmối
quanhệgiữacácchủthểthốngnhấtvềmụctiêuvàlợiích;mọi
đườnglốicủaĐảng,chínhsách,phápluậtvàhoạtđộngcủaNhà
nướcđềuvìlợiíchcủanhândân,lấyhạnhphúccủanhândânlàm
mụctiêuphấnđấu.Môhìnhchínhtrịvàcơchếvậnhànhtổng
quátlàĐảnglãnhđạo,Nhànướcquảnlývànhândânlàmchủ.
Dânchủlàbảnchấtcủachếđộxãhộichủnghĩa,vừalàmụctiêu,
vừalàđộnglựccủacôngcuộcxâydựngchủnghĩaxãhội;xâydựng
nềndânchủxãhộichủnghĩa,bảođảmquyềnlựcthựcsựthuộc
vềnhândânlàmộtnhiệmvụtrọngyếu,lâudàicủacáchmạng
ViệtNam.Chúngtachủtrươngkhôngngừngpháthuydânchủ,
xây dựngNhànướcphápquyềnxãhộichủnghĩathựcsựcủa
nhândân,donhândânvàvìnhândân,trêncơsởliênminhgiữa
côngnhân, nôngdânvàtríthức do ĐảngCộngsảnViệtNam
lãnhđạo.Nhànướcđạidiệnchoquyềnlàmchủcủanhândân,
đồngthờilàngườitổchứcthựchiệnđườnglốicủaĐảng;cócơ
chếđểnhândânthựchiệnquyềnlàmchủtrựctiếpvàdânchủ
đạidiệntrêncáclĩnhvựccủađờisốngxãhội,thamgiaquảnlý 28
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
xãhội.Chúngtanhậnthứcrằng,nhànướcphápquyềnxãhội
chủnghĩavềbảnchấtkhácvớinhànướcphápquyềntưsảnlà
ởchỗ:phápquyềndướichếđộtưbảnchủnghĩavềthựcchấtlà
côngcụbảovệvàphụcvụcholợiíchcủagiaicấptưsản,cònpháp
quyềndướichếđộxãhộichủnghĩalàcôngcụthểhiệnvàthực
hiệnquyềnlàmchủcủanhândân,bảođảmvàbảovệlợiíchcủa
đạiđasốnhândân.Thôngquathựcthiphápluật,Nhànướcbảo
đảmcácđiềukiệnđểnhândânlàchủthểcủaquyềnlựcchính
trị,thựchiệnchuyênchínhvớimọihànhđộngxâmhạilợiíchcủa
Tổquốcvànhândân.Đồngthời,chúngtaxácđịnh:Đạiđoànkết
toàndântộclànguồnsứcmạnhvàlànhântốcóýnghĩaquyết
định bảo đảm thắng lợibền vững củasự nghiệp cách mạng ở
ViệtNam;khôngngừngthúcđẩysựbìnhđẳngvàđoànkếtgiữa
cácdântộc,tôngiáo.
NhậnthứcsâusắcsựlãnhđạocủaĐảngCộngsảnlànhân
tốquyếtđịnhthắnglợicủacôngcuộcđổimớivàbảođảmchođất
nướcpháttriểntheođúngđịnhhướngxãhộichủnghĩa,chúngta
đặcbiệtchútrọngcôngtácxâydựng,chỉnhđốnĐảng,coiđâylà
nhiệmvụthenchốt,cóýnghĩasốngcònđốivớiĐảngvàchếđộ
xãhộichủnghĩa.ĐảngCộngsảnViệtNamlàđộitiênphongcủa
giaicấpcôngnhânViệtNam;Đảngrađời,tồntạivàpháttriển
làvìlợiíchcủagiaicấpcôngnhân,nhândânlaođộngvàcủacả
dântộc.KhiĐảngcầmquyền,lãnhđạocảdântộc,đượctoàndân
thừanhậnlàđộitiênphonglãnhđạocủamìnhvàdođóĐảnglà
độitiênphongcủagiaicấpcôngnhân,đồngthờilàđộitiênphong
củanhândânlaođộngvàcủacảdântộcViệtNam.Nóinhưvậy
khôngcónghĩalàhạthấpbảnchấtgiaicấpcủaĐảng,màlàthể
hiệnsựnhậnthứcbảnchấtgiaicấpcủaĐảngmộtcáchsâusắc
hơn,đầyđủhơn,vìgiaicấpcôngnhânlàgiaicấpcólợiíchthống 29
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
nhấtvớilợiíchcủanhândânlaođộngvàtoàndântộc.Đảngta
kiêntrìlấychủnghĩaMác-LêninvàtưtưởngHồChíMinhlàm
nền tảngtưtưởngvàkimchỉnamchohànhđộngcáchmạng,
lấytậptrungdânchủlàmnguyêntắctổchứccơbản.Đảnglãnh
đạobằngcươnglĩnh,chiếnlược,cácđịnhhướngvềchínhsách
vàchủtrươnglớn;bằngcôngtáctuyêntruyền,thuyếtphục,vận
động,tổchức,kiểmtra,giámsátvàbằnghànhđộnggươngmẫu
củađảngviên;thốngnhấtlãnhđạocôngtáccánbộ.Ýthứcđược
nguycơđốivớiđảngcầmquyềnlàthamnhũng,quanliêu,thoái
hóa...,nhấtlàtrongđiềukiệnkinhtếthịtrường,ĐảngCộngsản
ViệtNamđặtrayêucầuphảithườngxuyêntựđổimới,tựchỉnh
đốn,đấutranhchốngchủnghĩacơhội,chủnghĩacánhân,chống
thamnhũng,quanliêu,lãngphí,thoáihóa...trongnộibộĐảng
vàtrongtoànbộhệthốngchínhtrị.
Côngcuộcđổimới,trongđócóviệcpháttriểnnềnkinhtếthị
trườngđịnhhướngxãhộichủnghĩađãthựcsựđemlạinhững
thayđổitolớn,rấttốtđẹpchođấtnướctrong35nămqua.
Trướcđổimới(1986),ViệtNamvốnlàmộtnướcnghèolạibị
chiếntranhtànphárấtnặngnề,đểlạinhữnghậuquảhếtsức
tolớncảvềngười,vềcủavàmôitrườngsinhthái.Tôichỉnêu
thídụ,chođếnnayvẫncóhàngtriệungườichịucácbệnhhiểm
nghèovàhàngtrămnghìntrẻembịdịtậtbẩmsinhbởitácđộng
củachấtđộcdacam/dioxindoquânđộiMỹsửdụngtrongthời
gianchiếntranhởViệtNam.Theocácchuyêngia,phảimấtđến
hơn100nămnữaViệtNammớicóthểdọnsạchhếtbommìn
cònsótlạisauchiếntranh.Sauchiếntranh,MỹvàphươngTây
đãápđặtcấmvậnkinhtếvớiViệtNamtrongsuốtgần20năm.
Tìnhhìnhkhuvựcvàquốctếcũngdiễnbiếnphứctạp,gâynhiều
bấtlợichochúngta.Lươngthực,hànghóanhuyếuphẩmhếtsức 30
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
thiếuthốn,đờisốngnhândânhếtsứckhókhăn,khoảng3/4dân
sốsốngdướimứcnghèokhổ.
Nhờthựchiệnđườnglốiđổimới,nềnkinhtếbắtđầuphát
triển và phát triểnliêntụcvới tốc độtương đối cao trongsuốt
35nămquavớimứctăngtrưởngtrungbìnhkhoảng7mỗinăm.
QuymôGDPkhôngngừngđượcmởrộng,năm2020đạt342,7tỉ
đôlaMỹ(USD),trởthànhnềnkinhtếlớnthứtưtrongASEAN.
Thu nhập bình quân đầu người tăng khoảng 17 lần, lên mức
3.512USD;Việt Nam đãra khỏi nhóm cácnước có thu nhập
thấptừnăm2008.Từmộtnướcbịthiếulươngthựctriềnmiên,
đếnnay,ViệtNamkhôngnhữngđãbảođảmđượcanninhlương
thựcmàcòntrởthànhmộtnướcxuấtkhẩugạovànhiềunông
sảnkhácđứnghàngđầuthếgiới.Côngnghiệppháttriểnkhá
nhanh,tỷtrọngcôngnghiệpvàdịchvụliêntụctăngvàhiệnnay
chiếmkhoảng85GDP.Tổngkimngạchxuấtnhậpkhẩutăng
mạnh,năm2020đạttrên540tỉUSD,trongđókimngạchxuất
khẩuđạttrên280tỉUSD.Dựtrữngoạihốităngmạnh,đạt100
tỉUSDvàonăm2020.Đầutưnướcngoàităngnhanh,đăngký
đạtgần395tỉUSDvàocuốinăm2020.Vềcơcấunềnkinhtếxét
trênphươngdiệnquanhệsởhữu,tổngsảnphẩmquốcnộicủa
ViệtNamhiệnnaygồmkhoảng27từkinhtếnhànước,4từ
kinhtếtậpthể,30từkinhtếhộ,10từkinhtếtưnhântrong
nướcvà20từkhuvựccóvốnđầutưnướcngoài.
Hiện,dânsốcủaViệtNamlàhơn97triệungười,gồm54dân
tộc,trongđóhơn60sốdânsốngởnôngthôn.Pháttriểnkinhtế
đãgiúpđấtnướcthoátkhỏitìnhtrạngkhủnghoảngkinhtế-xã
hộinhữngnăm1980vàcảithiệnđángkểđờisốngcủanhândân.
Tỷlệhộnghèotrungbìnhmỗinămgiảmkhoảng1,5;giảmtừ
58năm1993xuốngcòn5,8năm2016theochuẩnnghèocủa 31
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
Chínhphủvàdưới3năm2020theochuẩnnghèođachiều(tiêu
chícaohơntrước).Đếnnay,hơn60sốxãđạtchuẩnnôngthôn
mới;hầuhếtcácxãnôngthônđềucóđườngôtôđếntrungtâm,
cóđiệnlướiquốcgia,trườngtiểuhọcvàtrunghọccơsở,trạmy
tếvàđiệnthoại.Trongkhichưacóđiềukiệnđểbảođảmgiáodục
miễnphíchomọingườiởtấtcảcáccấp,ViệtNamtậptrunghoàn
thànhxóamùchữ,phổcậpgiáodụctiểuhọcvàonăm2000và
phổcậpgiáodụctrunghọccơsởnăm2010;sốsinhviênđạihọc,
caođẳngtănggần17lầntrong35nămqua.Hiệnnay,ViệtNam
có 95ngườilớnbiết đọc, biếtviết.Trongkhichưathựchiện
đượcviệcbảođảmcungcấpdịchvụytếmiễnphíchotoàndân,
ViệtNamtậptrungvàoviệctăngcườngytếphòngngừa,phòng,
chốngdịchbệnh,hỗtrợcácđốitượngcóhoàncảnhkhókhăn.
Nhiềudịchbệnhvốnphổbiếntrướcđâyđãđượckhốngchếthành
công.Ngườinghèo,trẻemdưới6tuổivàngườicaotuổiđượccấp
bảohiểmytếmiễnphí.Tỷlệsuydinhdưỡngởtrẻemvàtỷlệtử
vongởtrẻsơsinhgiảmgầnbalần.Tuổithọtrungbìnhcủadân
cưtăngtừ62tuổinăm1990lên73,7tuổinăm2020.Cũngnhờ
kinhtếcóbướcpháttriểnnênchúngtađãcóđiềukiệnđểchăm
sóctốthơnnhữngngườicócông,phụngdưỡngMẹViệtNamAnh
hùng,chămlochophầnmộcủacácliệtsĩđãhysinhchoTổquốc.
Đờisốngvănhóa cũngđược cảithiệnđángkể;sinh hoạt văn
hóapháttriểnphongphú,đadạng.Hiện,ViệtNamcókhoảng
70dânsốsửdụnginternet,làmộttrongnhữngnướccótốcđộ
pháttriểncôngnghệtinhọccaonhấtthếgiới.Liênhợpquốcđã
côngnhậnViệtNamlàmộttrongnhữngnướcđiđầutrongviệc
hiệnthựchóacácMụctiêupháttriểnThiênniênkỷ.Năm2019,
chỉsốpháttriểnconngười(HDI)củaViệtNamđạtmức0,704, 32
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
thuộcnhómnướccóHDIcaocủathếgiới,nhấtlàsovớicácnước
cócùngtrìnhđộpháttriển.
Nhưvậy,cóthểnói,việcthựchiệnđườnglốiđổimớiđãđemlại
nhữngchuyểnbiếnrõrệt,hếtsứcsâusắcvàtíchcựcởViệtNam:
Kinhtếpháttriển,lựclượngsảnxuấtđượctăngcường;nghèo
đóigiảmnhanh,liêntục;đờisốngnhândânđượccảithiện,nhiều
vấnđềxãhội được giảiquyết; chính trị, xãhội ổnđịnh,quốc
phòng,anninhđượcbảođảm;đốingoạivàhộinhậpquốctếngày
càng được mở rộng; thếvà lực củaquốc gia được tăng cường;
niềmtincủanhândânvàosựlãnhđạocủaĐảngđượccủngcố.
Tổngkết20nămđổimới,ĐạihộiĐảnglầnthứX(năm2006)đã
nhậnđịnh,sựnghiệpđổimớiđãgiànhđược“nhữngthànhtựuto
lớnvàcóýnghĩalịchsử”1.Trênthựctế,xéttrênnhiềuphương
diện,ngườidânViệtNamngàynayđangcócácđiềukiệnsống
tốthơnsovớibấtcứthờikỳnàotrướcđây.Đólàmộttrongnhững
lýdogiảithíchvìsaosựnghiệpđổimớidoĐảngCộngsảnViệtNam
khởixướngvàlãnhđạođượctoàndânViệtNamđồngtình,hưởng
ứngvàtíchcựcphấnđấuthựchiện.Nhữngthànhtựuđổimới
tạiViệtNamđãchứngminhrằng,pháttriểntheođịnhhướng
xãhộichủnghĩakhôngnhữngcóhiệuquảtíchcựcvềkinhtếmà
còngiảiquyếtđượccácvấnđềxãhộitốthơnnhiềusovớicácnước
tưbảnchủnghĩacócùngmứcpháttriểnkinhtế.Nhữngkếtquả,
thànhtíchđặcbiệtđạtđượccủaViệtNamtrongbốicảnhđạidịch
Covid-19vàsuythoáikinhtếtoàncầubắtđầutừđầunăm2020
đượcnhândân vàbạnbèquốctếghinhận,đánhgiácao,thể
hiệntínhưuviệtcủachếđộxãhộichủnghĩaởnướcta.Mớiđây,
ĐạihộiđạibiểutoànquốclầnthứXIIIcủaĐảngmộtlầnnữa
1.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốclần
thứX,Nxb.Chínhtrịquốcgia,HàNội,2006,tr.67(B.T). 33
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
lạikhẳngđịnhvànhấnmạnh:“Qua35nămtiếnhànhcôngcuộc
đổimới,30nămthựchiệnCươnglĩnhxâydựngđấtnướctrong
thờikỳquáđộlênchủnghĩaxãhội,lýluậnvềđườnglốiđổimới,
vềchủnghĩaxãhộivàconđườngđilênchủnghĩaxãhộiởnước
tangàycàngđượchoànthiệnvàtừngbướcđượchiệnthựchóa.
Chúngtađãđạtđượcnhữngthànhtựutolớn,cóýnghĩalịchsử,
pháttriểnmạnhmẽ,toàndiệnhơnsovớinhữngnămtrướcđổi
mới.Vớitấtcảsựkhiêmtốn,chúngtavẫncóthểnóirằng:Đất
nướctachưabaogiờcóđượccơđồ,tiềmlực,vịthếvàuytínquốc
tếnhưngàynay.Nhữngthànhtựuđólàsảnphẩmkếttinhsức
sángtạo,làkếtquảcủacảmộtquátrìnhnỗlựcphấnđấubềnbỉ,
liêntụcquanhiềunhiệmkỳcủatoànĐảng,toàndân,toànquân
ta;tiếptụckhẳngđịnhconđườngđilênchủnghĩaxãhộicủa
chúngtalàđúngđắn,phùhợpvớiquyluậtkháchquan,vớithực
tiễnViệtNamvàxuthếpháttriểncủathờiđại;đườnglốiđổimới
củaĐảngtalàđúngđắn,sángtạo;sựlãnhđạocủaĐảnglànhân
tốhàngđầuquyếtđịnhmọithắnglợicủacáchmạngViệtNam.
CươnglĩnhchínhtrịcủaĐảngtiếptụclàngọncờtưtưởng,lý
luậndẫndắtdântộctavữngvàngtiếptụcđẩymạnhtoàndiện,
đồngbộcôngcuộcđổimới;lànềntảngđểĐảngtahoànthiện
đườnglốixâydựngvàbảovệTổquốcViệtNamxãhộichủnghĩa
tronggiaiđoạnmới”1.
Bêncạnhnhữngthànhtựu,mặttíchcựclàcơbản,chúngta
cũngcònkhôngítkhuyếtđiểm,hạnchếvàđangphảiđốimặtvới
nhữngtháchthứcmớitrongquátrìnhpháttriểnđấtnước.
Vềkinhtế,chấtlượngtăngtrưởng,sứccạnhtranhcònthấp,
thiếu bền vững; kết cấu hạ tầng thiếu đồng bộ; hiệu quả và
1.ĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốclần
thứXIII,Nxb.ChínhtrịquốcgiaSựthật,HàNội,2021,t.I,tr.25-26(B.T). 34
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
nănglựccủanhiềudoanhnghiệp,trongđócódoanhnghiệpnhà
nướccònhạnchế;môitrườngbịônhiễmtạinhiềunơi;côngtác
quảnlý,điềutiếtthịtrườngcònnhiềubấtcập.Trongkhiđó,sự
cạnh tranhđangdiễnrangàycàngquyếtliệttrong quátrình
toàncầuhóavàhộinhậpquốctế.
Vềxãhội,khoảngcáchgiàunghèogiatăng;chấtlượnggiáo
dục,chămsócytếvànhiềudịchvụcôngíchkháccònkhôngít
hạnchế;vănhóa,đạođứcxãhộicómặtxuốngcấp;tộiphạmvà
cáctệnạnxãhộidiễnbiếnphứctạp.Đặcbiệt,tìnhtrạngtham
nhũng,lãngphí,suythoáivềtưtưởngchínhtrịvàđạođức,lối
sốngvẫndiễnratrongmộtbộphậncánbộ,đảngviên.Trongkhi
đó,cácthếlựcxấu,thùđịchlạiluôntìmmọithủđoạnđểcan
thiệp,chốngphá,gâymấtổnđịnh,thựchiệnâmmưu“diễnbiến
hòabình”nhằmxóabỏchủnghĩaxãhộiởViệtNam.
Đảng ta nhận thức rằng, hiện nay Việt Namđang trong
quátrìnhxâydựng,quáđộlênchủnghĩaxãhội.Trongthờikỳ
quáđộ,cácnhântốxãhộichủnghĩađượchìnhthành,xáclập
vàpháttriểnđanxen,cạnhtranhvớicácnhântốphixãhội
chủnghĩa,gồmcảcácnhântốtưbảnchủnghĩatrênmộtsố
lĩnhvực.Sựđanxen,cạnhtranhnàycàngphứctạpvàquyết
liệttrongđiềukiệncơchếthịtrườngvàmởcửa,hộinhậpquốc
tế.Bêncạnhcácmặtthànhtựu,tíchcực,sẽluôncónhữngmặt
tiêucực,tháchthứccầnđượcxemxétmộtcáchtỉnhtáovàxử
lýmộtcáchkịpthời,hiệuquả.Đólàcuộcđấutranhrấtgay
go,giankhổ,đòihỏiphảicótầmnhìnmới,bảnlĩnhmớivàsức
sángtạomới.Đilêntheođịnhhướngxãhộichủnghĩalàmột
quátrìnhkhôngngừngcủngcố,tăngcường,pháthuycácnhân
tốxãhộichủnghĩađểcácnhântốđóngàycàngchiphối,áp
đảovàchiếnthắng.Thànhcônghaythấtbạilàphụthuộctrước 35
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
hếtvàosựđúngđắncủađườnglối,bảnlĩnhchínhtrị,nănglực
lãnhđạovàsứcchiếnđấucủaĐảng.
Hiệnnay,chúngtađangtiếptụcđẩymạnhđổimớimôhình
tăngtrưởng, cơcấu lạinền kinhtế theohướng chútrọnghơn
chấtlượngvàtăngtínhbềnvữngvớicáckhâuđộtphálà:Hoàn
thiệnđồngbộthểchếpháttriển,trướchếtlàthểchếpháttriển
nềnkinhtếthịtrườngđịnhhướngxãhộichủnghĩa;pháttriển
nguồnnhânlực,trướchếtlànguồnnhânlựcchấtlượngcao;xây
dựngkếtcấuhạtầngđồngbộ,hiệnđạicảvềkinhtếvàxãhội1.
Vềxãhội,chúngtatiếptụcđẩymạnhcôngtácgiảmnghèobền
vững, nâng caochất lượngytế, giáodục và các dịch vụ công
ích khác, nâng cao hơn nữa đời sống văn hóa cho nhân dân.
ToànĐảng,toàndânvàtoànquânđangrasứchọctậpvàlàm
theotưtưởng,đạođức,phongcáchHồChíMinhvớiquyếttâm
ngănchặnvàđẩylùitìnhtrạngsuythoáivềtưtưởngchínhtrị,
đạođức,lốisốngcủamộtbộphậncánbộ,đảngviên,trướchết
làcánbộlãnhđạo,quảnlýcáccấp,thựchiệntốthơnnữacác
nguyêntắctổchứcxâydựngĐảng,nhằmlàmchotổchứcđảng
vàbộmáynhànướcngàycàngtrongsạch,vữngmạnh,giữvững
bảnchấtcáchmạng,nângcaonănglựclãnhđạovàsứcchiến đấucủaĐảng.
Cảlýluậnvàthựctiễnđềuchothấy,xâydựngchủnghĩaxã
hộilàkiếntạomộtkiểuxãhộimớivềchất,hoàntoànkhônghề
đơngiản,dễdàng.Đâylàcảmộtsựnghiệpsángtạovĩđại,đầy
thửthách,khókhăn,mộtsựnghiệptựgiác,liêntục,hướngđích
lâudài,khôngthểnóngvội.Vìvậy,bêncạnhviệcxácđịnhchủ
1.XemĐảngCộngsảnViệtNam:VănkiệnĐạihộiđạibiểutoànquốc
lầnthứXIII,Sđd,t.II,tr.337-338(B.T). 36
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
trương,đườnglốiđúng,bảođảmvaitròlãnhđạocủaĐảng,phải
pháthuymạnhmẽvaitròsángtạo,sựủnghộvàthamgiatích
cực củanhândân.Nhân dân tiếpnhận,ủnghộ vànhiệt tình
thamgiathựchiệnđườnglốicủaĐảngvìthấyđườnglốiđóđáp
ứngđúngyêucầu,nguyệnvọngcủamình.Sứcmạnhnhândân
làcộinguồnsâuxacủathắnglợi,củapháttriển.
Mặtkhác,Đảnglãnhđạovàcầmquyền,trongkhixácđịnh
phươnghướngchínhtrịvàđềraquyếtsách,khôngthểchỉxuất
pháttừ thựctiễn củađấtnướcvàdântộcmình,mà cònphải
nghiêncứu,thamkhảokinhnghiệmtừthựctiễncủathếgiớivà
thờiđại.Trongthếgiớitoàncầuhóanhưhiệnnay,sựpháttriển
củamỗiquốcgia-dântộckhôngthểbiệtlập,đứngbênngoài
nhữngtácđộngcủathếgiớivàthờiđại,củathờicuộcvàcụcdiện
củanó.Chínhvìvậy,chúngtaphảichủđộngvàtíchcựchộinhập
quốctế,thựchiệnđườnglốiđốingoạiđộclập,tựchủ,hòabình,
hợptácvàpháttriển,đaphươnghóa,đadạnghóacácquanhệ
quốctếtrêncơsởtôntrọngđộclậpchủquyền,toànvẹnlãnhthổ,
khôngcanthiệpvàocôngviệcnộibộcủanhau,bìnhđẳng,cùng cólợi.
Và điều hết sức quan trọng là phải luôn luôn kiên định
và vững vàng trên nền tảng tư tưởng lý luận của chủ nghĩa
Mác-Lênin-họcthuyếtkhoahọcvàcáchmạngcủagiaicấp
công nhân và quần chúng lao động. Tính khoa học và cách
mạngtriệtđểcủachủnghĩaMác-Lênin,tưtưởngHồChíMinh
là những giá trị bền vững, đã và đang được những người
cáchmạngtheođuổivàthựchiện.Nósẽcòntiếptụcpháttriển
vàcósứcsốngtrongthựctiễncáchmạngcũngnhưtrongthực
tiễnpháttriển của khoa học. Chúngta cần tiếp thu, bổsung
mộtcáchcóchọnlọctrêntinhthầnphêphánvàsángtạonhững 37
MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ CHỦ NGHĨA XÃ HỘI
VÀ CON ĐƯỜNG ĐI LÊN CHỦ NGHĨA XÃ HỘI Ở VIỆT NAM
thànhtựumớinhấtvềtưtưởngvàkhoahọcđểchủnghĩa,học
thuyếtcủachúngtaluônluôntươimới,luônluônđượctiếpthêm
sinhlựcmới,manghơithởcủathờiđại,khôngrơivàoxơcứng,
trìtrệ,lạchậusovớicuộcsống. 38

Một số vấn đề về lý luận - Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh | Đại học Y dược Cần Thơ

Tài liệu liên quan:

Câu hỏi ôn tập - Môn Tư tưởng Hồ Chí Minh | Đại học Y dược Cần Thơ