Nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ chọn lọc hay nhất
Nhắc đến mùa xuân, không thể không nhắc đến tác phẩm kinh điển "Mùa xuân nho nhỏ" của nhà thơ
Thanh Hải. Sau đây, Luật Minh Khuê kính mời quý bạn đọc tham khảo nghị luận về bài thơ này qua bài viết dưới đây.
Mục lục bài viết
1. Dàn ý khái quát nghị luận bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải a. Mở bài
- Giới thiệu vài nét về tác giả Thanh Hải.
- Giới thiệu bài thơ Mùa xuân nho nhỏ. b. Thân bài
Khổ 1 : Mùa xuân của thiên nhiên đất trời
- Hình ảnh giản dị về mùa xuân trong tưởng tượng :
+ Không gian : cao của bầu trời, dài rộng của dòng sông xanh
+ Màu sắc : sắc xanh của dòng sông, sắc tím của loài hoa
+ Âm thanh : tiếng chim chiền chiện
- Từ gọi đáp "ơi" và từ để hỏi "hót chi" : bộc lộ cảm xúc dâng trào trước mùa xuân thật đẹp.
- Hành động "hứng" : thái độ khao khát đón nhận cái đẹp đẽ, tinh túy của mùa xuân.
Khổ 2 : Mùa xuân của nước nhà
- Hình ảnh đối lập "người cầm súng" với "người ra đồng" : tiền tuyến chiến đấu bảo vệ độc lập cho
dân tộc với hậu phương ra sức hỗ trợ tiền tuyến.
- Từ "lộc" : vừa là thành quả lao động của hậu phương trên ruộng nương, vừa là ngụy trang của những người lính.
- Điệp ngữ "tất cả" : tạo nhịp hối hả cho bước đi lên của đất nước.
- Từ láy "hối hả", "xôn xao" : tạo giọng reo vui trước tinh thần lao động khẩn trương của mọi người, mọi nhà.
Khổ 3 : Mùa xuân của con người
- Gợi nhắc về trang sử bốn nghìn năm chống giặc ngoại xâm
- Hình ảnh so sánh đặc sắc "Đất nước như vì sao" : ví đất nước với những hình ảnh kì vĩ, khẳng định
sự đi lên của đất nước.
Khổ 4,5 : Ước nguyện của nhà thơ
- Mong muốn làm những vật bình thường, giản dị : cành hoa, con chim, nốt trầm; tâm nguyện dâng
hiến tuổi trẻ của mình cho dân tộc.
- "Ta" : khẳng định tâm nguyện không chỉ của riêng nhà thơ mà còn của nhiều người.
- Từ láy "lặng lẽ" : thể hiện mong ước cống hiến thầm lặng.
Khổ 6 : Lời ngợi ca quê hương đất nước qua làn điệu Huế
- "Mùa xuân ta xin hát" : mở ra niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân tộc.
- Khúc dân ca xứ Huế cuối bài tạo sự ngân nga mãi những giai điệu mùa xuân. c. Kết bài
Khẳng định lại nội dung, ý nghĩa của bài thơ.
2. Bài mẫu tham khảo nghị luận bài thơ Mùa xuân nho nhỏ của Thanh Hải
Thanh Hải là một nhà thơ hiện đại yêu nước, có công xây dựng nền văn hóa cách mạng Việt Nam
trong giai đoạn đầu. Được ví là một trong những ngọn bút tiêu biểu thời bấy giờ, Thanh Hải thường
tập trung viết về thiên nhiên và lòng yêu cuộc sống. Bài thơ Mùa xuân nho nhỏ được sáng tác vào mùa
đông năm 1980, là thời điểm nhà thơ đang nằm trên giường bệnh. Có thể nói, bài thơ chính là món
quà cuối cùng mà Thanh Hải dâng tặng cho đời trước khi về cõi vĩnh hằng.
Mở đầu bài thơ, tác giả đã phác họa nên bức tranh thiên nhiên đất trời nơi xứ Huế vô cùng mộng mơ :
Mọc giữa dòng sông xanh
Một bông hoa tím biếc
Ơi con chim chiền chiện
Hót chi mà vang trời
Từng giọt long lanh rơi
Tôi đưa tay tôi hứng.
Sau những ngày mùa đông buốt giá, thiên nhiên lại được khoác tấm áo tươi mới, ấm áp của mùa
xuân. Đất trời như cao hơn nhờ bầu trời vào rộng hơn bởi dòng sông xanh. Với những gam màu sắc
hài hòa cộng hưởng với những thanh âm rộn rã báo hiệu một mùa xuân vô cùng rực rỡ, sống động.
Trên dòng sông xanh của quê hương mọc lên một bông hoa tím biếc. Động từ "mọc" nằm ở vị trí đầu
câu thơ gợi tả sự ngạc nhiên, một niềm vui hân hoan đón chào tín hiệu mùa xuân. Hình ảnh con chim
chiền chiện nhỏ bé nhưng lại có thể khuấy động cả một không gian. Thực ra chỉ có mỗi tác giả mới có
thể cảm nhận và nghe thấy được mà thôi. Một con người nhỏ bé trước đất trời rộng lớn đang lắng
nghe những điều tuyệt vời nhỏ nhắn từ bên ngoài cuộc sống. Phải chăng, "giọt long lanh" mà tác giả
nhắc tời không phải là giọt sương hay giọt mưa mà chính là giọt âm thanh tiếng chim ngân vang. Nghệ
thuật chuyển đổi cảm giác mà tác giả sử dụng như minh chứng rằng tác giả đang sử dụng tất cả các
giác quan của mình để trao đổi và cảm nhận với thiên nhiên. Việc tác giả đưa tay hứng là để hứng hết
những gì tinh túy, đẹp đẽ nhất của trời đất ban tặng.
Từ mùa xuân của thiên nhiên, Thanh Hải chuyển sang cảm nhận về mùa xuân của đất nước :
Mùa xuân người cầm súng
Lộc giắt đầy trên lưng
Mùa xuân người ra đồng
Lộc trải dài nương mạ
Tất cả như hối hả
Tất cả như xôn xao.
Tác giả hướng tình cảm của mình tới những con người đang làm đẹp cho mùa xuân. "Lộc" là chồi non,
cành biếc mơn mởn nhưng trong bài thơ này, lộc mà tác giả muốn nói đến tức là tượng trưng cho sức
sống mãnh liệt của đất nước. Người lính khoác trên lưng vành lá ngụy trang xanh biếc, mang theo sức
sống mùa xuân, sức mạnh dân tộc để bảo vệ Tổ quốc. Người nông dân đem mồ hôi và sức lao động
cần cù làm nên màu xanh cho ruộng đồng. Có nghĩa là cả máu và mồ hôi của nhân dân đã góp phần tô
điểm mùa xuân và để giữ lấy mùa xuân mãi mãi. Với khí thể "hối hả" vội vã, khẩn trương; "xôn xao"
náo nhiệt cùng với điệp ngữ "tất cả như' làm cho câu thơ thêm phần vui tươi, mạnh mẽ.
Trước những cảm xúc nồng nàn, say đắm của thiên nhiên, của đất nước vào mùa xuân, nhà thơ cũng
không giấu được niềm tự hào đối với quê hương, đất nước mình :
Đất nước bốn nghìn năm
Vất vả và gian lao
Đất nước như vì sao
Cứ đi lên phía trước.
Với việc sử dụng thành công biện pháp nghệ thuật nhân hóa, tác giả đã gợi nhắc về trang sử bốn nghìn
năm chống giặc ngoại xâm. Đất nước được hình dung như một người mẹ vĩ đại với biết bao gian nan,
vất vả, sự hi sinh để đất nước được trường tồn, phát triển và đón thêm những mùa xuân tươi đẹp.
Hình ảnh so sánh vô cùng đặc sắc "Đất nước như vì sao" khiến đất nước trở nên kì vĩ, hoành tráng
hơn; đồng thời cũng ngợi ca sức sống của đất nước đang không ngừng phát triển và đi lên.
Nếu như ba khổ thơ đầu, tác giả thể hiện rõ nét cảm xúc tươi vui của mình trước thiên nhiên, đất
nước, con người thì hai khổ tiếp theo, nhà thơ đã giãi bày một cách trực tiếp những nghĩ suy và ước
nguyện chân thành của mình :
Ta làm con chim hót
Ta làm một cành hoa
Ta nhập vào hòa ca
Một nốt trầm xao xuyến.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Tác giả ước làm con chim để đem niềm vui cho cuộc đời, làm cành hoa đem hương sắc cho cuộc sống.
Đáng quý hơn, ông còn nguyện làm một nốt trầm trong bản hòa ca. Nốt trầm xao xuyến ấy làm xúc
động lòng người. Sự chuyển đổi từ "tôi" sang "ta" vừa thể hiện cái riêng, vừa thể hiện cái chung, vừa
cho thấy đây không chỉ là khát vọng của riêng tác giả mà còn là nguyện ước chung của tất cả mọi
người. Ước nguyện cống hiến lặng lẽ nhưng lại vô cùng mạnh mẽ. Đây là lối sống vô cùng cao đẹp,
chân thành mà dung dị. Hình ảnh hoán dụ "tuổi hai mươi, tóc bạc" nói lên quá trình cống hiến của nhà
thơ từ khi còn trẻ, tràn đầy nhựa sống hay khi tóc đã bạc thì vẫn không hề đổi thay.
Khổ thơ cuối cùng bộc lộ niềm tự hào, mến yêu đất nước của tác giả qua làn điệu dân ca xứ Huế bay
bổng mà thấm đậm tình người :
Mùa xuân ta xin hát
Câu Nam ai, Nam bình
Nước non ngàn dặm mình
Nước non ngàn dặm tình
Nhịp phách tiền đất Huế...
Mở ra là lời gọi "Mùa xuân ta xin hát" gợi tới niềm tự hào về truyền thống tốt đẹp của dân tộc. Điệu
Nam ai, Nam bình đã nổi tiếng mấy trăm năm nay, nay lại trân trọng được dùng để khoe vẻ đẹp của
thiên nhiên đất nước. Khúc dân ca xứ Huế cuối bài tạo sự ngân nga mãi những giai điệu mùa xuân.
Bài thơ không chỉ tái hiện thành công vẻ đẹp của mùa xuân đất nước tươi sáng, tràn đầy nhựa sống
mà còn cho thấy lẽ sống cao đẹp của nhà thơ. Với ngôn ngữ thơ giàu hình ảnh, giản dị; giọng điệu
chân thành, tha thiết cùng cách gieo vần linh hoạt đã tạo nên một bài thơ vô cùng ý nghĩa và trở thành
tượng đài trong lòng người đọc về những tác phẩm viết về mùa xuân.
Trên đây, Luật Minh Khuê đã trình bày nội dung Nghị luận về bài thơ Mùa xuân nho nhỏ. Hy vọng đây
sẽ là thông tin hữu ích với bạn đọc. Xin chân thành cảm ơn !