Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương - Cơ sở văn hóa | Trường Đại Học Ngoại ngữ Huế

Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương - Cơ sở văn hóa | Trường Đại Học Ngoại ngữ Huế được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!

Môn:
Thông tin:
6 trang 4 tháng trước

Bình luận

Vui lòng đăng nhập hoặc đăng ký để gửi bình luận.

Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương - Cơ sở văn hóa | Trường Đại Học Ngoại ngữ Huế

Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương - Cơ sở văn hóa | Trường Đại Học Ngoại ngữ Huế được sưu tầm và soạn thảo dưới dạng file PDF để gửi tới các bạn sinh viên cùng tham khảo, ôn tập đầy đủ kiến thức, chuẩn bị cho các buổi học thật tốt. Mời bạn đọc đón xem!

49 25 lượt tải Tải xuống
Câu 1: Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương. Ảnh hưởng của triết lí Âm –
Dương đến tính cách người Việt.
* Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương
–BảnchấtcủatriếtlíÂm–Dương
Âmdươnglàhaikháiniệmđểchỉhaithựcthểđốilậpbanđầutạonêntoànbộvũtrụ.Âm
thểhiệnchonhữnggìyếuđuốinhỏbé,tốităm,thụđộng,nữtính,mềmmại…đốilậpnólà
dươngthểhiệnsựmạnhmẽ,choánhsáng,chủđộng,namtính,cứngrắn…Triếtlýgiảithíchvũ
trụdựatrênâmvàdươngđượcgọilàtriếtlýâmdươngmàbảnchấtcủanólàsựkếthợpgiữa
cácmặtđốilập.
–HaiquiluậtcủatriếtlíÂm–Dương
+Quyluậtvềbảnchấtcủacácthànhtố
Khôngcógìhoàntoànâmhoặchoàntoàndương,và
Trongâmcódương,trongdươngcóâm.
Quyluậtnàychothấyviệcxácđịnhmộtvậtlàâmhaydươngchỉlàtươngđối,trongsự
sosánhvớimộtvậtkhác.Vídụvềtrongâmcódương:đấtlạnhnênthuộcâmnhưngcàngđisâu
xuốnglòngđấtthìcàngnóng;vềtrongdươngcóâm:nắngnóngthuộcdương,nhưngnắng
nhiềusẽcómưanhiều(hơinướcbaylên)làmnênmưalạnhthuộcâm.Chínhvìthếmàviệcxác
địnhtínhâmdươngcủacáccặpđốilậpthườngdễdàng.Nhưngđốivớicácvậtđơnlẻthìkhó
khănhơnnêncóhaihệquảđểgiúpchoviệcxácđịnhtínhâmdươngcủamộtđốitượng:
Muốnxácđịnhđượctínhchấtâmdươngcủamộtđốitượngthìtrướchết
phảixácđịnhđược .Màutrắngsovớimàuđỏthìlàâm,nhưngsovớimàuđối tượng so sánh
đenthìlàdương.Tacóthểxáclậpđượcmứcđộâmdươngchonhiềuhệ;vídụ,vềmàusắcthì
đitừâmđếndươngtacóđen-trắng-xanh-vàng-đỏ(đất“đen”sinhramầmlá“trắng”,lớnlên
thìchuyểnthành“xanh”,lâudầnchuyểnthànhlá“vàng”vàcuốicùngthành“đỏ”)
Muốnxácđịnhđượctínhchấtâmdươngcủamộtđốitượngthìphảixác định được cơ
sở so sánh.Vídụ,nướcsovớiđấtthì,vềđộcứngthìnướclàâm,đấtlàdương;nhưngvềđộlinh
độngthìnướclàdương,đấtlàâm.
+Quyluậtvềquanhệgiữacácthànhtố
Âmdươnggắnbómậtthiếtvớinhau,vậnđộngvàchuyểnhóachonhau,và
Âmpháttriểnđếncùngcựcthìchuyểnthànhdương,dươngpháttriểnđếncùng
cựcthìchuyểnthànhâm.
Ngàyvàđêm,tốivàsáng,mưavànắng,nóngvàlạnh,luônchuyểnhóachonhau.Cây
màuxanhtừđất“đen”,saukhilớnchín“vàng”rồihóa“đỏ”vàcuốicùnglạirụngxuốngvà
thốirữađểtrởlạimàu“đen”củađất.Từnướclạnh(âm)nếuđượcđunnóngđếncùngcựcthì
bốchơilêntrời(thànhdương),vàngượclại,nếuđượclàmlạnhđếncùngcựcthìnósẽthành
nướcđá(thànhâm).
Tấtcảcácquyluậttrênđượcthểhiệnđầyđủtrongbiểutượngâmdươngnóilênbảnchấtvàsự
chuyểnhóacủaâmvàdương.
* Ảnh hưởng của Triết lí Âm – Dương tính cách người Việt
TrongkhiĐôngBắcÁlàtrunggiangiữaĐôngNamÁvàphươngTâythìViệtNamlàtrung
giangiữaphầncònlạicủaĐôngNamÁvớiĐôngBắcÁ.ViệtNamvừanằmtrongĐôngNam
Álàcáinôisinhratriếtlýâmdươngnguyênthủy,lạivừanằmtrongvòngảnhhưởngcủaTrung
HoalànơitạonêntriếtlýâmdươnghoànthiệnnêntínhcáchcủangườiViệtthểhiệnảnhhưởng
củatưduyâmdươngrấtmạnh.
14:31 8/8/24
Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
about:blank
1/6
- Tínhcáchthứnhấtthuộcloạinàylà ,còncóthểgọilàtưduyLưỡngtính ưa hài hòa
phânlưỡngcực.Nóthểhiệnởchỗ,ngườiViệtNamnắmrấtvữngquyluật“trongâmcó
dương,trongdươngcóâm”.
- Nếuviệcnắmvữngquyluật“trongâmcódương,trongdươngcóâm”tạonêntínhưa
hàihòathìviệcnắmvữngquyluật“âmdươngchuyểnhóa”đãgiúpngườiViệtcó
đượctriết lý sống quân bình
TínhcáchngườiViệtvớinhữngbiểuhiệnmangtínhdângiannguyênthủynhưtrênchothấyrõ
ràngảnhhưởngsâuđậmcủatriếtlýâmdương.Chúnghoàntoànkhácxavớitruyềnthốngvăn
hóadângianTrungHoatươngứng.Đócũngchínhlànhữngbằngchứngbổsung,củngcốthêm
chokếtluậncủachúngtôivềnguồngốcĐôngNamÁcủatriếtlýâmdương.
Câu 2: Các đặc trưng cơ bản của nông thôn Việt Nam.
HaiđặctrưngcơbảncủanôngthônViệtNamlàtínhcộngđồngvàtínhtựtrị,làhaiđặctrưng
baotrùmnhất,quantrọngnhấtcủalàngxã,chúngtồntạisongsongnhư2mặtcủamộtvấnđề
* Tính cộng đồng
Địnhnghĩa
Việctổchứcnôngthônđồngthờitheonhiềunguyêntắckhácnhautạonêntínhcộngđồng
làngxã.Tínhcộngđồnglàsựliênkếtcácthànhviêntronglànglạivớinhau,mỗingườiđều
hướngtớinhữngngườikhác–nólàđặctrưngdươngtính,hướngngoại
Biểutượng
Biểutượngtruyềnthốngcủatínhcộngđồnglàsânđình,bếnnước,câyđa
CÁIĐÌNH:Làngnàocũngcómộtcáiđình.Đólàbiểutượngtậptrungnhấtcủalàngvề
mọiphươngdiện. ,nólàmộttrungtâmhànhchính,nơidiễnramọicôngviệcquanTrướchết
trọng,nơihộihọp,thusưuthuế. ,đìnhlàmộttrungtâmvănhóa,nơitổchứccáccuộcThứđến
hộihè,ănuống(dovậymàcótừđìnhđám),nơibiểudiễnchèotuồng.Đìnhcònlàmộttrung
tâmvềmặttôngiáo:thếđất,hướngđìnhđượcxemlàquyếtđịnhvậnmệnhcảlàng,đìnhcũnglà
nơithờthầnThànhHoàngbảovệcholàng. ,đìnhlàmộttrungtâmvếmặttìnhcảm:Cuốicùng
nóiđếnlàng,ngườitanghĩngaytớicáiđìnhvớitấtcảnhữngtìnhcảmgắnbóthânthươngnhất
“Quađìnhngãnóntrôngđình,Đìnhbaonhiêungóithươngmìnhbấynhiêu.”
BẾNNƯỚC:DoảnhhưởngcủaTrungHoa,đìnhtừchỗlànơitậptrungcủatấtcảmọi
ngườidầndầnchỉcònlàchốnluitớicủađànông.Bịđẩyrakhỏiđình,phụnữquầntụlạinơi
BẾNNƯỚC(ởnhữnglàngkocósôngchảyquathìcógiếngnước)–chỗhàngngàychịegặp
nhaucùngrửarau,giặtgiũ,chuyệntrò…
CÂYĐAcổthụmọcumtùmởđầulàng,gốccâycómiếuthờlúcnàocũngkhóihương
nghingút;đólànơihộitụcủathánhthần:thầncâyda,macâygạo,cúcáocâyđề;sợthầnsợcả
câyđa.Câyđa,gốccâycóquánnước,cònlànơinghỉchângặpgỡcủanhữngngườiđilàm
đồng,nhữngkháchquađường…nhờkháchquađường,gốccâyđatrởthànhcánhcửasổliênkết
làngvớithếgiớibênngoài.
–BiểuhiệntíchcựccủatínhcộngđồngtrongnôngthônViệtNam
+Tinhthầnđoànkết,tươngtrợ:Tínhcộngđồngnhấnmạnhvàosựđồngnhất.dođồng
nhất(cùnghộicùngthuyền,đồngcảnhngộ)chonênngườiViệtNamluônsẵngsàngđoànkết,
giúpđỡlẫnnhau,coimọingườitrongcộngđồngnhưanhchịetrongnhà:tayđứtruộtxót;chị
ngãenâng…
+Tínhtậpthểhòađồng:Dođồngnhất(giốngnhau)nênngườiViệtNamluôncótínhtập
thểrấtcao,hòađồngvàocuộcsốngchung
14:31 8/8/24
Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
about:blank
2/6
+Nếpsốngdânchủ,bìnhđẳng:Sựđồngnhấtcũngchínhlàngọnnguồncủanếpsốngdân
chủ–bìnhđẳngbookclooktrongcácnguyêntắctổchứcnôngthôntheođịabàncưtrú,theo
nghềnghiệp,theogiáp.
–Biểuhiệntiêucực
 :ChínhdođồngnhấtmàởngườiViệtNam,ýthứcvềcon+ Sự thủ tiêu vai trò cá nhân
ngườicánhânbịthủtiêu:ngườiViệtNamluônhòatanvàocácmốiquanhệxãhội(vớingười
nàylàem,ngườikialàcháu,vớingườikhácnữalàanh/chị…),giảiquyếtxungđộttheolốihòa
cảlàng.ĐiềunàykháchắnvớitruyềnthốngphươngTây,nơiconngườiđượcrènluyệnýthức
cánhânngaytừnhỏ.
+ :SựđồngnhấtcòndẫnđếnchỗngườiViệtNamhayThói dựa dẫm, ỷ lại vào tập thể
dựadẫm,ỷlạivàotậpthể:Nướctrôithìbèotrôi,Nướcnổithìbèonổi.Tệhơnnữalàtìnhtrạng
“Chachungkhôngaikhóc;Lắmsãikoaiđóngcửachùa…”Cùngvớithỏidựadẫm,ỷlạilàtư
tưởngcầuan(anphậnthủthường)vàcảnể,làmgìcũngsợrútdâyđộngrừngnêncóviệcgì
thườngchỉtrươngđóngcửabảonhau…
+ :Mộtnhượcđiểmtrầmtrọngthứ3làthóicàobằng,đốkị,khôngThói cào bằng, đố kị
muốnchoaihơnmình(đểchotấtcảđềugiôngnhau,đồngnhất)“Xấuđềuhơntốtlòi,Khônđộc
khôngbằngngốcđàn…”
NhữngthóixấucónguồngốctừtínhcộngđồngnàykhiếnchoởViệtNam,kháiniệm“giá
trị”trởnênhếtsứctươngđối(nókhẳngđịnhđặcđiểmtínhchủquancủalốitưduynông
nghiệp),cáitốtnhưngtốtriêngrẽthìtrởthànhcáixấu,ngượclại;cáixấu,nhưnglàxấutậpthể
thìtrởnênbìnhthường:“Toétmắtlàtạihướngđình,Cảlàngcùngtoétphảimìnheđâu”
* Tính tự trị
Địnhnghĩa
Sảnphẩmcủatínhcộngđồnglàmộttậpthểlàngxãmangtínhtựtrị:làngnàobiếtlàng
nấy,cáclàngtồntạikhábiệtlậpvớinhauvàphầnnàođộclậpvớitriềuđìnhphongkiến.Mỗi
lànglàmột“vươngquốc”nhỏkhépkínvớiluậtphápriêng(hươngước)và“tiểutriềuđình”
riêng(trongđóhộiđồngkìmụclàcơquanlậppháp,lídịchlàcơquanhànhpháp,nhiềulàngtôn
xưngbốncụcaotuổinhấtlànglàtứtrụ).Sựbiệtlậpđótạonêntruyềnthốngphépvuathualệ
làng.Đâylàđặctrưngâmtính–hướngnội.
Biểutượng
BiểutượngtruyềnthốngcủatínhtựtrịlàLŨYTRE.Rặngtrebaokínlàng,trởthànhmột
thứthànhlũykiêncốbấtkhảxâmphạm:đốtkocháy,trèokođược,đàođườnghầmthìvướngrễ
koquachínhvìvậymàtiếngViệtmớigọirặngtrelàlũy,thànhlũy.Lũytrelàmộtđặcđiểm
quantrọnglàmcholàngxómphươngNamkháchẳnấplíTrungHoacóthànhquáchđắpbằng
đất.
–BiểuhiệntíchcựccủatínhtựtrịtrongnôngthônViệtNam
+ Tínhtựtrịchútrọngnhấnmạnhvàosựkhácbiệt.KhởiđầulàsựTinh thần tự lập:
khácbiệtcủacộngđồng(làng,họ)nàysovớicộngđồng(làng,họ)khác.Sựkhácbiệt–cơsở
củatínhtựtrị–tạonêntinhthầntựlậpcộngđồng:mỗilàng,mỗitậpthểphảitựloliệulấymọi
việc
+ Vìphảitựloliệu,nênngườiViệtNamcótruyềnNếp sống tự cấp, tự túc, tính cần cù:
thốngcầncù,đầutắtmặttối,bánmặtchođất,bánlưngchotrời.nócũngtạonênnếpsốngtựcấp
tựtúc:mỗilàngtựđápứngmọinhucầuchocuộcsốngcủalàngmình;mỗinhàcóvườngrau,
chồnggà,aocá–tựđảmbảonhucầuvềăn,cóbụitre,rặngxoan,gốcmít–tựđảmbảonhucầu
vềở.
–Biểuhiệntiêucựccủatínhtựtrị
14:31 8/8/24
Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
about:blank
3/6
+ :Chínhdonhấnmạnhvàosựkhácbiệt–cơsởcủatínhtựtrị–màÓc tư hữu, ích kỉ
ngườiViệtNamcóthóixấulàóctưhữu,íchkỉ:bèaingườinấylo;ruộngaingườinấyđắpbờ,
aicóthânngườinấylo;aicóbòngườinấygiữ…Óctưhữu,íchkỉnảysinhratừtínhtựtrịcủa
làngxãViệtvàđãluônbịchínhngườiViệtphêphán:củamìnhthìgiữbobo,củangườithìđể
chobònóăn;củangườibòtát,củamìnhbuộclạt…
+ Làngnàobiếtlàngấy,chỉlovunvénchođịaphươngÓc bè phái, địa phương cục bộ:
mình:trốnglàngnàolàngnấyđánh,thánhlàngnàolàngnấythờ;trâutaăncỏđồngta…
+ Tínhtônti,sảnphẩmcủanguyêntắctổchứcnôngthôntheoÓc gia trưởng – tôn ti:
huyếtthống,tựthânnókhôngphảilàxấu,nhưngkhinógắnliềnvớiócgiatrưởng,tạonêntâm
lí“quyềnhuynhthếphụ”,ápđặtýmuốncủamìnhchongườikhác,tạonêntưtưởngthứbậcvô
lý:sốnglâulênlãolàng,áomặckhôngquakhỏiđầu,thìnótrởthànhmộtlựccảnđángsợchosự
pháttriểnxãhội,nhấtlàkhimàthóigiađìnhchủnghĩavẫnđanglàmộtcănbệnhlantràn.
Đặcđiểmmôitrườngsốngquyđịnhđặctínhtưduy.Cảhaiquyđịnhtínhcáchcủadântộc.Cuộc
sốngnôngnghiệplúanướcvàlốitưduybiệnchứng,nhưtađãbiết,dẫnđếndựhìnhthành
nguyênlýâmdươngvàlốiứngxửnướcđôichínhlàmộtđặcđiểmtínhcáchcủadântộcViệt.
NgườiViệtđồngthờivừacótinhthầnđoànkếttươngtrợlạivừacóóctưhữuíchkỉvàthóicào
bằng;vừacótínhtậpthểhòađồnglạivừacócóbèphái,địaphương;vừacónếpsốngdânchủ
bìnhđẳnglạivừacóócgiatrưởngtônti,vừacótinhthầntựlậplạivừaxemnhẹvaitròcánhân;
vừacótínhcầncùvànếpsốngtựcấptựtúcvừacóthóidựadẫm,ỷlại.Tấtcảnhữngcáitốtvà
cáixấuấyđềuđithànhtừngcặpvàđềutồntạiởngườiViệtNam;bởilẻtấtcảđềubắtnguồntừ
2đặctrưnggốctráingượcnhaulàtínhcộngđồngvàtínhtựtrị.Tùylúctùynơimàmặttốthoặc
mặtxấusẽđượcpháthuy:khiđứngtrướcnhữngkhókhănlớn,nhữngnguycơđedọasựsống
còncủacộngđồngthìcáinổilênsẽlàtinhthầnđoànkếtvàtínhtậpthể;nhưngkhinguycơấyđi
quarồithìthóitưhữuvàócbèpháiđịaphươngcóthểnốilên.
Câu 3: Thành tựu văn hóa Việt Nam thời Lý – Trần:
14:31 8/8/24
Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
about:blank
4/6
Câu 4: Điều kiện hình thành văn hóa Việt Nam:
a. Diềukiệnbêntrong:
- Điềukiệntựnhiên:
+LànơibắtnguồncácdòngsônglớncủakhuvựcNamÁvàĐNÁ
+Cónhiềuvùngđồngbằnglớnnhỏkhácnhaunhưngrấtphìnhiêu.
+Khíhậunóngẩm,mưanhiều
Cơsởnộitạiđểphátsinhvàpháttriểnnềnnôngnghiệplúanước
+Hệsinhtháiphongphú,thậmchílàphồntạp
+Hệthựcvậtpháttriểnhơnsovớihệđộngvật
+Hệthốngsôngngòidàyđặc,bờbiểndài3600km
HaitínhtrộicủavănhóaVNtruyềnthốnglàsông–nướcvàthựcvật
+ĐườngbiêngiớikhádàivớiCambodia,China,Laos
Làgiaođiểmcủacácluồngvănhóa,cácluồngdidân,luồnggiaothông
+2đồngbằnglớn:ĐBsôngHồngvàDDBsôngCửuLonglà2vựalúalớn
+Diệntíchrừngnúichiếm¾diệntích
Khôngchỉthuầntúynôngnghiệptrồnglúanướcmàviệclàmnươngrẫy,thuháilâm
sảncũngđãtrởthànhtậptụcthóiquencótừlâuđời
- Điềukiệnconngười:
NguồngốcconngườiVN:
+ConngườiVNbắcnguồntừchủngIndonesien
Tínhthốngnhấttrongđadạngvàtínhthốngnhấtbộphận
+Mảnhdấtconngườixuấthiệnsớm
Tínhbảnđịađượckhẳngđịnh
+Cộngvớiquátrìnhthiêndicácluồngdâncư
Chủthelàquốcgiađadântộc,thểhiệntínhđadạng
14:31 8/8/24
Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
about:blank
5/6
+Có54dântộc,thuộcnhiềunhómngônngữ-tộcngườikhácnhau:Việt–Mường,
Môn–Khơme
Lịchsửdựngnướcvàgiữnước:
+Lịchsửdựngnướcvàgiữnướclâuđờitrêncơsởlà1vănhóacóbềdàivàchiều
sâu,phongphú,đặcsắc
+Kỷnguyênvănminh:VănLang–ÂuLạc,ĐạiViệt
o Thờikỳ18vuaHùng
o Thờikỳ1000nămBắcthuộc
o Thờikỳ1000nămdànhvàgiữchủquyền
o Thờikỳđôhộthựcdân
o Thờikỳgiảiphóngdântộcvàchốngngoạixâm
o Thờikỳxâydựngđấtnước
b. Điềukiệnbênngoài:
- GiaolưuvàtiếpbiếnvănhóaTrungQuốc
- GiaolưuvàtiếpbiếnvănhóaẤnĐộ
ĐạoPhật,ĐạoLãnh,ĐạoNho,…xâmnhập
- GiaolưuvàtiếpbiếnvớivănhóaphươngTây
14:31 8/8/24
Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
about:blank
6/6
| 1/6

Preview text:

14:31 8/8/24 Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
Câu 1: Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương. Ảnh hưởng của triết lí Âm –
Dương đến tính cách người Việt.
* Nội dung cơ bản của triết lí Âm – Dương
–BảnchấtcủatriếtlíÂm–Dương
Âmdươnglàhaikháiniệmđểchỉhaithựcthểđốilậpbanđầutạonêntoànbộvũtrụ.Âm
thểhiệnchonhữnggìyếuđuốinhỏbé,tốităm,thụđộng,nữtính,mềmmại…đốilậpnólà
dươngthểhiệnsựmạnhmẽ,choánhsáng,chủđộng,namtính,cứngrắn…Triếtlýgiảithíchvũ
trụdựatrênâmvàdươngđượcgọilàtriếtlýâmdươngmàbảnchấtcủanólàsựkếthợpgiữa cácmặtđốilập.
–HaiquiluậtcủatriếtlíÂm–Dương
+Quyluậtvềbảnchấtcủacácthànhtố 
Khôngcógìhoàntoànâmhoặchoàntoàndương,và 
Trongâmcódương,trongdươngcóâm.
Quyluậtnàychothấyviệcxácđịnhmộtvậtlàâmhaydươngchỉlàtươngđối,trongsự
sosánhvớimộtvậtkhác.Vídụvềtrongâmcódương:đấtlạnhnênthuộcâmnhưngcàngđisâu
xuốnglòngđấtthìcàngnóng;vềtrongdươngcóâm:nắngnóngthuộcdương,nhưngnắng
nhiềusẽcómưanhiều(hơinướcbaylên)làmnênmưalạnhthuộcâm.Chínhvìthếmàviệcxác

địnhtínhâmdươngcủacáccặpđốilậpthườngdễdàng.Nhưngđốivớicácvậtđơnlẻthìkhó
khănhơnnêncóhaihệquảđểgiúpchoviệcxácđịnhtínhâmdươngcủamộtđốitượng:
Muốnxácđịnhđượctínhchấtâmdươngcủamộtđốitượngthìtrướchết
phảixácđịnhđượcđối tượng so sánh.Màutrắngsovớimàuđỏthìlàâm,nhưngsovớimàu
đenthìlàdương.Tacóthểxáclậpđượcmứcđộâmdươngchonhiềuhệ;vídụ,vềmàusắcthì

đitừâmđếndươngtacóđen-trắng-xanh-vàng-đỏ(đất“đen”sinhramầmlá“trắng”,lớnlên
thìchuyểnthành“xanh”,lâudầnchuyểnthànhlá“vàng”vàcuốicùngthành“đỏ”)
Muốnxácđịnhđượctínhchấtâmdươngcủamộtđốitượngthìphảixác định được cơ
sở so sánh
.Vídụ,nướcsovớiđấtthì,vềđộcứngthìnướclàâm,đấtlàdương;nhưngvềđộlinh
độngthìnướclàdương,đấtlàâm.

+Quyluậtvềquanhệgiữacácthànhtố 
Âmdươnggắnbómậtthiếtvớinhau,vậnđộngvàchuyểnhóachonhau,và 
Âmpháttriểnđếncùngcựcthìchuyểnthànhdương,dươngpháttriểnđếncùng
cựcthìchuyểnthànhâm.
Ngàyvàđêm,tốivàsáng,mưavànắng,nóngvàlạnh,luônchuyểnhóachonhau.Cây
màuxanhtừđất“đen”,saukhilớnchín“vàng”rồihóa“đỏ”vàcuốicùnglạirụngxuốngvà
thốirữađểtrởlạimàu“đen”củađất.Từnướclạnh(âm)nếuđượcđunnóngđếncùngcựcthì
bốchơilêntrời(thànhdương),vàngượclại,nếuđượclàmlạnhđếncùngcựcthìnósẽthành
nướcđá(thànhâm).
Tấtcảcácquyluậttrênđượcthểhiệnđầyđủtrongbiểutượngâmdươngnóilênbảnchấtvàsự

chuyểnhóacủaâmvàdương.
* Ảnh hưởng của Triết lí Âm – Dương tính cách người Việt
TrongkhiĐôngBắcÁlàtrunggiangiữaĐôngNamÁvàphươngTâythìViệtNamlàtrung
giangiữaphầncònlạicủaĐôngNamÁvớiĐôngBắcÁ.ViệtNamvừanằmtrongĐôngNam
Álàcáinôisinhratriếtlýâmdươngnguyênthủy,lạivừanằmtrongvòngảnhhưởngcủaTrung
HoalànơitạonêntriếtlýâmdươnghoànthiệnnêntínhcáchcủangườiViệtthểhiệnảnhhưởng
củatưduyâmdươngrấtmạnh. about:blank 1/6 14:31 8/8/24 Csvhvnthi - cơ sở văn hoá -
Tínhcáchthứnhấtthuộcloạinàylàtính ưa hài hòa,còncóthểgọilàtưduyLưỡng
phânlưỡngcực.Nóthểhiệnởchỗ,ngườiViệtNamnắmrấtvữngquyluật“trongâmcó
dương,trongdươngcóâm”. -
Nếuviệcnắmvữngquyluật“trongâmcódương,trongdươngcóâm”tạonêntínhưa
hàihòathìviệcnắmvữngquyluật“âmdươngchuyểnhóa”đãgiúpngườiViệtcó
đượctriết lý sống quân bình
TínhcáchngườiViệtvớinhữngbiểuhiệnmangtínhdângiannguyênthủynhưtrênchothấyrõ
ràngảnhhưởngsâuđậmcủatriếtlýâmdương.Chúnghoàntoànkhácxavớitruyềnthốngvăn
hóadângianTrungHoatươngứng.Đócũngchínhlànhữngbằngchứngbổsung,củngcốthêm
chokếtluậncủachúngtôivềnguồngốcĐôngNamÁcủatriếtlýâmdương.
Câu 2: Các đặc trưng cơ bản của nông thôn Việt Nam.
HaiđặctrưngcơbảncủanôngthônViệtNamlàtínhcộngđồngvàtínhtựtrị,làhaiđặctrưng
baotrùmnhất,quantrọngnhấtcủalàngxã,chúngtồntạisongsongnhư2mặtcủamộtvấnđề * Tính cộng đồng
Địnhnghĩa
Việctổchứcnôngthônđồngthờitheonhiềunguyêntắckhácnhautạonêntínhcộngđồng
làngxã.Tínhcộngđồnglàsựliênkếtcácthànhviêntronglànglạivớinhau,mỗingườiđều
hướngtớinhữngngườikhác–nólàđặctrưngdươngtính,hướngngoại
Biểutượng
Biểutượngtruyềnthốngcủatínhcộngđồnglàsânđình,bếnnước,câyđa
CÁIĐÌNH:Làngnàocũngcómộtcáiđình.Đólàbiểutượngtậptrungnhấtcủalàngvề
mọiphươngdiện.Trướchết,nólàmộttrungtâmhànhchính,nơidiễnramọicôngviệcquan
trọng,nơihộihọp,thusưuthuế.
,đìnhlàmộttrungtâmvănhóa,nơi Thứđến
tổchứccáccuộc
hộihè,ănuống(dovậymàcótừđìnhđám),nơibiểudiễnchèotuồng.Đìnhcònlàmộttrung
tâm
vềmặttôngiáo:thếđất,hướngđìnhđượcxemlàquyếtđịnhvậnmệnhcảlàng,đìnhcũnglà
nơithờthầnThànhHoàngbảovệcholàng.
,đìnhlàmộttrung Cuốicùng
tâmvếmặttìnhcảm:
nóiđếnlàng,ngườitanghĩngaytớicáiđìnhvớitấtcảnhữngtìnhcảmgắnbóthânthươngnhất
“Quađìnhngãnóntrôngđình,Đìnhbaonhiêungóithươngmìnhbấynhiêu.”
BẾNNƯỚC:DoảnhhưởngcủaTrungHoa,đìnhtừchỗlànơitậptrungcủatấtcảmọi
ngườidầndầnchỉcònlàchốnluitớicủađànông.Bịđẩyrakhỏiđình,phụnữquầntụlạinơi
BẾNNƯỚC(ởnhữnglàngkocósôngchảyquathìcógiếngnước)–chỗhàngngàychịegặp
nhaucùngrửarau,giặtgiũ,chuyệntrò…
CÂYĐAcổthụmọcumtùmởđầulàng,gốccâycómiếuthờlúcnàocũngkhóihương
nghingút;đólànơihộitụcủathánhthần:thầncâyda,macâygạo,cúcáocâyđề;sợthầnsợcả
câyđa.Câyđa,gốccâycóquánnước,cònlànơinghỉchângặpgỡcủanhữngngườiđilàm
đồng,nhữngkháchquađường…nhờkháchquađường,gốccâyđatrởthànhcánhcửasổliênkết
làngvớithếgiớibênngoài.
–BiểuhiệntíchcựccủatínhcộngđồngtrongnôngthônViệtNam
+Tinhthầnđoànkết,tươngtrợ:Tínhcộngđồngnhấnmạnhvàosựđồngnhất.dođồng
nhất(cùnghộicùngthuyền,đồngcảnhngộ)chonênngườiViệtNamluônsẵngsàngđoànkết,
giúpđỡlẫnnhau,coimọingườitrongcộngđồngnhưanhchịetrongnhà:tayđứtruộtxót;chị ngãenâng…
+Tínhtậpthểhòađồng:Dođồngnhất(giốngnhau)nênngườiViệtNamluôncótínhtập
thểrấtcao,hòađồngvàocuộcsốngchung about:blank 2/6 14:31 8/8/24 Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
+Nếpsốngdânchủ,bìnhđẳng:Sựđồngnhấtcũngchínhlàngọnnguồncủanếpsốngdân
chủ–bìnhđẳngbookclooktrongcácnguyêntắctổchứcnôngthôntheođịabàncưtrú,theo
nghềnghiệp,theogiáp.
–Biểuhiệntiêucực
+ Sự thủ tiêu vai trò cá nhân:ChínhdođồngnhấtmàởngườiViệtNam,ýthứcvềcon
ngườicánhânbịthủtiêu:ngườiViệtNamluônhòatanvàocácmốiquanhệxãhội(vớingười
nàylàem,ngườikialàcháu,vớingườikhácnữalàanh/chị…),giảiquyếtxungđộttheolốihòa
cảlàng.ĐiềunàykháchắnvớitruyềnthốngphươngTây,nơiconngườiđượcrènluyệnýthức
cánhânngaytừnhỏ.
+Thói dựa dẫm, ỷ lại vào tập thể:SựđồngnhấtcòndẫnđếnchỗngườiViệtNamhay
dựadẫm,ỷlạivàotậpthể:Nướctrôithìbèotrôi,Nướcnổithìbèonổi.Tệhơnnữalàtìnhtrạng
“Chachungkhôngaikhóc;Lắmsãikoaiđóngcửachùa…”Cùngvớithỏidựadẫm,ỷlạilàtư
tưởngcầuan(anphậnthủthường)vàcảnể,làmgìcũngsợrútdâyđộngrừngnêncóviệcgì
thườngchỉtrươngđóngcửabảonhau…
+Thói cào bằng, đố kị:Mộtnhượcđiểmtrầmtrọngthứ3làthóicàobằng,đốkị,không
muốnchoaihơnmình(đểchotấtcảđềugiôngnhau,đồngnhất)“Xấuđềuhơntốtlòi,Khônđộc
khôngbằngngốcđàn…”
NhữngthóixấucónguồngốctừtínhcộngđồngnàykhiếnchoởViệtNam,kháiniệm“giá
trị”trởnênhếtsứctươngđối(nókhẳngđịnhđặcđiểmtínhchủquancủalốitưduynông
nghiệp),cáitốtnhưngtốtriêngrẽthìtrởthànhcáixấu,ngượclại;cáixấu,nhưnglàxấutậpthể
thìtrởnênbìnhthường:“Toétmắtlàtạihướngđình,Cảlàngcùngtoétphảimìnheđâu” * Tính tự trị
Địnhnghĩa
Sảnphẩmcủatínhcộngđồnglàmộttậpthểlàngxãmangtínhtựtrị:làngnàobiếtlàng
nấy,cáclàngtồntạikhábiệtlậpvớinhauvàphầnnàođộclậpvớitriềuđìnhphongkiến.Mỗi
lànglàmột“vươngquốc”nhỏkhépkínvớiluậtphápriêng(hươngước)và“tiểutriềuđình”
riêng(trongđóhộiđồngkìmụclàcơquanlậppháp,lídịchlàcơquanhànhpháp,nhiềulàngtôn
xưngbốncụcaotuổinhấtlànglàtứtrụ).Sựbiệtlậpđótạonêntruyềnthốngphépvuathualệ
làng.Đâylàđặctrưngâmtính–hướngnội.
Biểutượng
BiểutượngtruyềnthốngcủatínhtựtrịlàLŨYTRE.Rặngtrebaokínlàng,trởthànhmột
thứthànhlũykiêncốbấtkhảxâmphạm:đốtkocháy,trèokođược,đàođườnghầmthìvướngrễ
koquachínhvìvậymàtiếngViệtmớigọirặngtrelàlũy,thànhlũy.Lũytrelàmộtđặcđiểm
quantrọnglàmcholàngxómphươngNamkháchẳnấplíTrungHoacóthànhquáchđắpbằng đất.
–BiểuhiệntíchcựccủatínhtựtrịtrongnôngthônViệtNam
+Tinh thần tự lập:Tínhtựtrịchútrọngnhấnmạnhvàosựkhácbiệt.Khởiđầulàsự
khácbiệtcủacộngđồng(làng,họ)nàysovớicộngđồng(làng,họ)khác.Sựkhácbiệt–cơsở
củatínhtựtrị–tạonêntinhthầntựlậpcộngđồng:mỗilàng,mỗitậpthểphảitựloliệulấymọi việc
+Nếp sống tự cấp, tự túc, tính cần cù:Vìphảitựloliệu,nênngườiViệtNamcótruyền
thốngcầncù,đầutắtmặttối,bánmặtchođất,bánlưngchotrời.nócũngtạonênnếpsốngtựcấp
tựtúc:mỗilàngtựđápứngmọinhucầuchocuộcsốngcủalàngmình;mỗinhàcóvườngrau,
chồnggà,aocá–tựđảmbảonhucầuvềăn,cóbụitre,rặngxoan,gốcmít–tựđảmbảonhucầu vềở.
–Biểuhiệntiêucựccủatínhtựtrị about:blank 3/6 14:31 8/8/24 Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
+Óc tư hữu, ích kỉ:Chínhdonhấnmạnhvàosựkhácbiệt–cơsởcủatínhtựtrị–mà
ngườiViệtNamcóthóixấulàóctưhữu,íchkỉ:bèaingườinấylo;ruộngaingườinấyđắpbờ,
aicóthânngườinấylo;aicóbòngườinấygiữ…Óctưhữu,íchkỉnảysinhratừtínhtựtrịcủa
làngxãViệtvàđãluônbịchínhngườiViệtphêphán:củamìnhthìgiữbobo,củangườithìđể
chobònóăn;củangườibòtát,củamìnhbuộclạt…
+Óc bè phái, địa phương cục bộ:Làngnàobiếtlàngấy,chỉlovunvénchođịaphương
mình:trốnglàngnàolàngnấyđánh,thánhlàngnàolàngnấythờ;trâutaăncỏđồngta…
+Óc gia trưởng – tôn ti:Tínhtônti,sảnphẩmcủanguyêntắctổchứcnôngthôntheo
huyếtthống,tựthânnókhôngphảilàxấu,nhưngkhinógắnliềnvớiócgiatrưởng,tạonêntâm
lí“quyềnhuynhthếphụ”,ápđặtýmuốncủamìnhchongườikhác,tạonêntưtưởngthứbậcvô
lý:sốnglâulênlãolàng,áomặckhôngquakhỏiđầu,thìnótrởthànhmộtlựccảnđángsợchosự
pháttriểnxãhội,nhấtlàkhimàthóigiađìnhchủnghĩavẫnđanglàmộtcănbệnhlantràn.
Đặcđiểmmôitrườngsốngquyđịnhđặctínhtưduy.Cảhaiquyđịnhtínhcáchcủadântộc.Cuộc
sốngnôngnghiệplúanướcvàlốitưduybiệnchứng,nhưtađãbiết,dẫnđếndựhìnhthành
nguyênlýâmdươngvàlốiứngxửnướcđôichínhlàmộtđặcđiểmtínhcáchcủadântộcViệt.
NgườiViệtđồngthờivừacótinhthầnđoànkếttươngtrợlạivừacóóctưhữuíchkỉvàthóicào
bằng;vừacótínhtậpthểhòađồnglạivừacócóbèphái,địaphương;vừacónếpsốngdânchủ
bìnhđẳnglạivừacóócgiatrưởngtônti,vừacótinhthầntựlậplạivừaxemnhẹvaitròcánhân;
vừacótínhcầncùvànếpsốngtựcấptựtúcvừacóthóidựadẫm,ỷlại.Tấtcảnhữngcáitốtvà
cáixấuấyđềuđithànhtừngcặpvàđềutồntạiởngườiViệtNam;bởilẻtấtcảđềubắtnguồntừ
2đặctrưnggốctráingượcnhaulàtínhcộngđồngvàtínhtựtrị.Tùylúctùynơimàmặttốthoặc
mặtxấusẽđượcpháthuy:khiđứngtrướcnhữngkhókhănlớn,nhữngnguycơđedọasựsống
còncủacộngđồngthìcáinổilênsẽlàtinhthầnđoànkếtvàtínhtậpthể;nhưngkhinguycơấyđi
quarồithìthóitưhữuvàócbèpháiđịaphươngcóthểnốilên.
Câu 3: Thành tựu văn hóa Việt Nam thời Lý – Trần: about:blank 4/6 14:31 8/8/24 Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
Câu 4: Điều kiện hình thành văn hóa Việt Nam:
a. Diềukiệnbêntrong: -
Điềukiệntựnhiên:
+LànơibắtnguồncácdòngsônglớncủakhuvựcNamÁvàĐNÁ
+Cónhiềuvùngđồngbằnglớnnhỏkhácnhaunhưngrấtphìnhiêu.
+Khíhậunóngẩm,mưanhiều
 Cơsởnộitạiđểphátsinhvàpháttriểnnềnnôngnghiệplúanước
+Hệsinhtháiphongphú,thậmchílàphồntạp
+Hệthựcvậtpháttriểnhơnsovớihệđộngvật
+Hệthốngsôngngòidàyđặc,bờbiểndài3600km
 HaitínhtrộicủavănhóaVNtruyềnthốnglàsông–nướcvàthựcvật
+ĐườngbiêngiớikhádàivớiCambodia,China,Laos
 Làgiaođiểmcủacácluồngvănhóa,cácluồngdidân,luồnggiaothông
+2đồngbằnglớn:ĐBsôngHồngvàDDBsôngCửuLonglà2vựalúalớn
+Diệntíchrừngnúichiếm¾diệntích
 Khôngchỉthuầntúynôngnghiệptrồnglúanướcmàviệclàmnươngrẫy,thuháilâm
sảncũngđãtrởthànhtậptụcthóiquencótừlâuđời -
Điềukiệnconngười:
NguồngốcconngườiVN:
+ConngườiVNbắcnguồntừchủngIndonesien
 Tínhthốngnhấttrongđadạngvàtínhthốngnhấtbộphận
+Mảnhdấtconngườixuấthiệnsớm
 Tínhbảnđịađượckhẳngđịnh
+Cộngvớiquátrìnhthiêndicácluồngdâncư
 Chủthelàquốcgiađadântộc,thểhiệntínhđadạng about:blank 5/6 14:31 8/8/24 Csvhvnthi - cơ sở văn hoá
+Có54dântộc,thuộcnhiềunhómngônngữ-tộcngườikhácnhau:Việt–Mường, Môn–Khơme 
Lịchsửdựngnướcvàgiữnước:
+Lịchsửdựngnướcvàgiữnướclâuđờitrêncơsởlà1vănhóacóbềdàivàchiều
sâu,phongphú,đặcsắc
+Kỷnguyênvănminh:VănLang–ÂuLạc,ĐạiViệt o
Thờikỳ18vuaHùng o
Thờikỳ1000nămBắcthuộc o
Thờikỳ1000nămdànhvàgiữchủquyền o
Thờikỳđôhộthựcdân o
Thờikỳgiảiphóngdântộcvàchốngngoạixâm o
Thờikỳxâydựngđấtnước
b. Điềukiệnbênngoài: -
GiaolưuvàtiếpbiếnvănhóaTrungQuốc -
GiaolưuvàtiếpbiếnvănhóaẤnĐộ
 ĐạoPhật,ĐạoLãnh,ĐạoNho,…xâmnhập -
GiaolưuvàtiếpbiếnvớivănhóaphươngTây about:blank 6/6