Ôn tập về quản lý nhà nước

76 38 lượt tải Tải xuống

Chia sẻ Báo cáo tài liệu

lOMoARcPSD|19704494

ÔN TẬP QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC VỀ KINH TẾ

Bài làm

BƯỚC 1:

- Khái niệm:

+ NN là một thiết chế quyền lực chính trị - là cơ quan thống trị giai cấp của một

hoặc toàn bộ các giai cấp khác trong xã hội, vừa là quyền lực công đại diện cho lợi

ích chung của cộng đồng xã hội nhằm duy trì và phát triển xã hội trước lịch sử và

các NN khác

- Đặc trưng (5 đt):

➢

Nhà nước phân chia và quản lý dân cư theo đơn vị hành chính lãnh thổ

➢

Nhà nước thiết lập quyền lực công để quản lý xã hội

➢

Nhà nước có chủ quyền quốc gia

➢

Nhà nước ban hành pháp luật và thực hiện quản lý buộc các thành viên trong

xã hội phải tuân theo

➢

Nhà nước quy định và thực hiện thu thuế dưới hình thức bắt buộc

- Vai trò:

➢

Mọi Nhà nước sinh ra, phải nắm giữ quyền lực chính trị, quyền lực kinh tế

nhằm điều tiết mối quan hệ KT-XH → Nhà nước phải tiến hành quản lý mọi

lĩnh vực của xã hội, trong đó có quản lý kinh tế.

➢

Lực lượng sản xuất phát triển, trình độ xã hội hóa sản xuất ngày càng cao do

cuộc cách mạng khoa học - kỹ thuật và công nghệ tạo ra → cần thiết có sự

quản lý của Nhà nước về kinh tế.

➢

Kinh tế thị trường có cả ưu điểm và hạn chế

➢

Phát huy những ưu điểm của nền kinh tế thị trường

Phối hợp hoạt động tư nhân - Cung cấp nhiều việc làm

Hỗ trợ các thị trường - Tạo động lực con người thảo sức sáng tạo

Thúc đẩy cạnh tranh - Thúc đẩy HĐSX

Thúc đẩy hội nhập - Có 1 LLSX lớn=> đáp ứng nhu cầu NTD

➢

Khắc phục những hạn chế của nền kinh tế thị trường

- KTTT tạo ra sự bất bình đẳng trong phân phối thu nhập

CÂU 1: Vai trò của nhà nước trong nền kinh tế Việt Nam:

- Trình bày vai trò của nhà nước trong nền kinh tế thị trường/ tính tất yếu khách

quan/ sự cần thiết phải quản lý nhà nước đối với nền kinh tế/các chủ thể kinh tế

- Liên hệ thực tiễn ở Việt Nam hiện nay.

lOMoARcPSD|19704494

➔ Dẫn đến phân hóa giàu nghèo ngày càng tăng

– Kinh tế thị trường phát triển => thuận lợi cho các thành phần kinh tế phát

triển

➔ Vai trò của kinh tế nhà nước bị giảm sút và chịu sức ép mạnh mẽ từ các

thành phần kinh tế khác.

– Có sự cạnh trạnh gắt gao giữa các nhà sản xuất, các nhà phân phối dẫn đế

độc quyền

➔ Thất nghiệp tăng cao hoạt động phúc lợi xã hội bị giảm sút.

– Các nhà sản xuất hàng hoá dịch vụ chạy theo lợi nhuận

➔ Gây ra hậu quả về môi trường sinh thái làm giảm tốc độ tăng trưởng bền

vững của quốc gia.

– Mặt trái của nền kinh tế thị trường đem lại là các tệ nạn xã hội mới nảy sinh

càng ngày càng gia tăng.

➔ Nhà nước tác động thúc đẩy nền kinh tế phát triển đúng theo chiến lược phát

triển kinh tế xã hội của mỗi quốc gia.

(Nền kinh tế thị trường với bản chất của nó là lợi nhận tối đa thì việc cần định

hướng cho các thành phần kinh tế là rất quan trọng, nếu không sẽ có nguy cơ đi

chệch hướng xã hội chủ nghĩa đối lập với bản chất của nhà nước ta.)

➢

Giải pháp khắc phục KTTT

❖

Hàng hóa công cộng thuần túy:

➢

Không cạnh tranh trong tiêu dùng

➢

Không thể loại trừ: chi phí cao khi loại trừ những người không có khả

năng chi trả

❖

Cung cấp hàng hoá công cộng thuần tuý

➢

Quốc phòng, an ninh

➢

Pháp luật và trật tự

➢

Thiết lập các nguyên tắc về quyền sở hữu tài sản và luật về hợp đồng

trao đổi

➢

Y tế công cộng

❖

Quản lý kinh tế vĩ mô: tỷ lệ thất nghiệp, ổn định giá cả và tăng trưởng kinh

tế, phân bổ các nguồn lực

❖

Giải quyết ngoại ứng tích cực hoặc tiêu cực

➢

Giáo dục cơ bản

➢

Bảo vệ môi trường

❖

Điều tiết độc quyền tự nhiên

➢

Chính sách chống độc quyền

❖

Xử lý tình trạng thông tin không hoàn hảo

➢

Bảo hiểm

➢

Điều tiết thi trường tài chính

lOMoARcPSD|19704494

➢

Bảo vệ người tiêu dùng

❖

Phân phối lại thu nhập và cơ hội tiếp cận dịch vụ công

➢

Trợ cấp: hàng hóa & tiền mặt

➢

Thuế

- Liên hệ thực tiễn Việt Nam

+ Những thất bại của KTTT đã cản trở việc thực hiện các mục tiêu phát triển

kinh tế- XH của NNVN. Vì vậy, NN phải khắc phục hạn chế của thị trường,

đảm bảo mục tiêu phát triển kt-xh

+ Đặc biệt, trong sự phát triển kinh tế thị trường ở nước ta, Nhà nước có vai

trò to lớn trong việc bảo đảm sự ổn định vĩ mô cho phát triển và tăng

trưởng kinh tế. “ổn định” ở đây thể hiện sự cân đối, hài hòa các quan hệ nhu

cầu, lợi ích giữa người và người, tạo ra sự đồng thuận xã hội trong hành

động vì mục tiêu phát triển của đất nước. =>Là những công cụ tạo ra sự

đồng thuận xã hội, từ đó mà có ổn định xã hội cho phát triển và tăng trưởng

kinh tế.

+ Các chính sách, pháp luật của Nhà nước, một mặt, phải phản ánh đúng

những nhu cầu chung của xã hội, của mọi chủ thể kinh tế…; mặt khác, phải

tôn trọng tính đa dạng về nhu cầu, lợi ích cụ thể của các chủ thể đó.

+ Nhà nước ta cũng có vai trò to lớn trong việc bảo đảm gia tăng phúc lợi

xã hội, bởi mục tiêu căn bản của nền kinh tế thị trường định hướng xã hội

chủ nghĩa ở Việt Nam là góp phần thực hiện “dân giàu, nước mạnh, xã hội

công bằng, dân chủ, văn minh”. Có chính sách xã hội hợp lý; bảo đảm phúc

lợi ngày một gia tăng nhờ hiệu quả tác động của chính sách kinh tế tiến bộ

do Nhà nước hoạch định và tổ chức thực hiện bằng những nỗ lực của nhiều

chủ thể kinh tế khác nhau… là nhân tố có vai trò quyết định trong vấn đề

này.

+ Từ đó, việc bảo đảm yêu cầu thực hiện tiến bộ, công bằng xã hội được

thể hiện đầy đủ ngay trong từng bước và từng chính sách phát triển kinh tế là

một nhiệm vụ cơ bản của Nhà nước ta trong việc thực hiện chức năng phát

triển, tăng trưởng kinh tế trong nền kinh tế thị trường định hướng xã

hội chủ nghĩa.

+ Thế lực thù địch không từ bỏ âm mưu phá hoại nền kinh tế => Thực hiện

Thực hiện chủ trương “ DBHB ở các vùng biên giới, hải đảo, miền n úi, dtoc

ít người có trình độ phát triển kte yếu kém ➔ BVAN, QP và độc lập dân

tộc

nhất

thiết

phải

tăng

cường

vai

trò

của

với

nền

kinh

tế.

CÂU 2: Phương pháp trong quản lý Nhà nước về kinh tế ở Việt Nam.

- Khái niệm, đặc điểm của phương pháp kinh tế / hành chính/giáo dục

- Cho ví dụ minh họa việc sử dụng

lOMoARcPSD|19704494

BÀI LÀM

- Phương pháp quản lý của Nhà nước về kinh tế là tổng thể các cách thức tác

động có chủ đích và có thể có của Nhà nước lên nền kinh tế quõc dân và các bộ

phận hợp thành của nó để thực hiện các mục tiêu quản lý kinh tế quõc dân.

– Các phương pháp quản lý chủ yếu của nhà nước về kinh tế ở Việt Nam là:

phương pháp kinh tế, phương pháp hành chính, phương pháp giáo dục

a) Phương pháp kinh tế

- Phương pháp kinh tế là cách thức tác động gián tiếp của Nhà nước, dựa trên

những lợi ích kinh tế có tính hướng dæn, lên đõi tượng quản lý Nhà nước về kinh

tế, nhằm làm cho họ quan tâm tới hiệu quả cuõi cùng của sự hoạt động, từ đó mà tự

giác, chủ động hoàn thành tõt nhiệm vụ được giao

- Đặc điểm:

• Các phương pháp kinh tế tác động vào đối tượng quản lý thông qua các lợi ích

kinh tế, để cho đõi tượng bị quản lý lựa chọn phương án hoạt động có hiệu quả

nhãt trong phạm vi hoạt động.

• Đề ra mục tiêu nhiệm vụ, đưa ra các điều kiện khuyến khích về kinh tế, những

phương tiện vật chãt có thể sử dụng để họ tự tổ chức việc thực hiện nhiệm vụ.

• Các phương pháp kinh tế có thể có những giải pháp kinh tế khác nhau cho

cùng một vấn đề. Tuy nhiên nó phải tạo ra những điều kiện để lợi ích cá nhân

và các doanh nghiệp phù hợp với lợi ích chung của nhà nước.

- Ví dụ:

“Chính sách tài chính hỗ trợ doanh nghiệp ứng phó với đại dịch Covid-19”

Trong tình huống nêu trên, chính sách được đề cập đến là những chính sách hỗ trợ

tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp phát triển trong đại dịch Covid. Theo

đó, Chính phủ đã kịp thời triển khai các giải pháp hỗ trợ gồm: Miễn, giảm, gia hạn

thuế và các khoản thu ngân sách, cơ cấu lại nợ, miễn, giảm, hạ lãi suất cho vay…

Trong đó,

- Có các giải pháp kéo dài thời hạn miễn thuế sử dụng đất nông nghiệp, giảm thuế

thu nhập DN phải nộp năm 2020, giảm thuế bảo vệ môi trường.

- Gia hạn thời hạn nộp thuế giá trị gia tăng, thuế thu nhập DN, thuế thu nhập cá

nhân và tiền thuê đất; giảm tiền thuê đất của năm 2020 cho các đối tượng bị ảnh

hưởng bởi đại dịch ; gia hạn thời hạn nộp thuế tiêu thụ đặc biệt, giảm lệ phí trước bạ

khi đăng ký đối với ô tô sản xuất hoặc lắp ráp trong nước.

- Xem xét hỗ trợ một số ngành, lĩnh vực bị ảnh hưởng lớn từ dịch bệnh,

trong đó có ngành hàng không

lOMoARcPSD|19704494

b) Phương pháp hành chính

- Phương pháp hành chính là các tác động trực tiếp bằng các quyết định mang

tính bắt buộc của nhà nước lên đõi tượng quản lý Nhà nước về kinh tế nhằm thực

hiện những mục tiêu của quản lý kinh tế vĩ mô trong những tình huõng nhãt định.

- Đặc điểm:

+ Mang tính bắt buộc, tính quyền lực: cấp dưới bắt buộc phải thực hiện, không

được lựa chọn, chỉ có cấp thẩm quyền ra quyết định mới có quyền thay đổi quyết

định.

+ Tác động vào đối tượng quản lý theo hai hướng: tác động về mặt tổ chức và

tác động điều chỉnh hành động của đối tượng quản lý kinh tế.

+ Chủ thể quản lý phải có quyết định dứt khoát, rõ ràng, dễ hiểu, có địa chỉ

người thực hiện, loại trừ khả năng có sự giải thích khác nhau đối với nhiệm vụ

được giao.

- Ví dụ:

+ Nộp thuế không cho sản xuất các mặt hàng gây ung thư

- “ Quốc hội ban hành số: 59/2020/QH14 Luật doanh nghiêp 2020”

+ Có tính bắt buộc đối với các doanh nghiệp

+ Mục tiêu:

➢

Đầu tiên là tạo thuận lợi nhất cho hoạt động thành lập và đăng ký doanh

nghiệp; cắt giảm chi phí và thời gian trong khởi sự kinh doanh;

➢

Thứ hai là nâng cao cơ chế bảo vệ hiệu quả quyền và lợi ích hợp pháp

của các nhà đầu tư, cổ đông, thành viên của doanh nghiệp; thúc đẩy quản

trị doanh nghiệp đạt chuẩn mực theo thông lệ tốt và phổ biến trong khu

vực và quốc tế

➢

Thứ ba đó là: Nâng cao hiệu lực quản trị, công khai minh bạch và trách

nhiệm giải trình đối với doanh nghiệp mà nhà nước có phần vốn góp chi

phối.

➢

Cuối cùng đó là: Tạo thuận lợi hơn, giảm chi phí trong tổ chức lại doanh

nghiệp: sáp nhập, hợp nhất, chia, tách và chuyển đổi loại hình doanh

nghiệp.

c) Phương pháp giáo dục

- Phương pháp giáo dục là cách thức tác động vào nhận thức và tình cảm của con

người nhằm nâng cao tính tự giác và nhiệt tình lao động của họ trong việc thực

hiện nhiệm vụ.

- Đặc điểm:

+ Dựa trên cơ sở vận dụng các quy luật về tâm lý.

lOMoARcPSD|19704494

+ Thường sử dụng kết hợp với các phương pháp khác một cách uyển chuyển,

linh hoạt, vừa nhẹ nhàng vừa sâu sát đến từng cá nhân, có tác dụng rộng rãi trong

xã hội.

+ Các hình thức: các phương tiện thông tin đại chúng (sách, báo, đài phát

thanh, truyền hình...), các đoàn thể, các hội nghị tổng kết, hội thi, hội trợ...

- Ví dụ:

“ Nghị quyết 88/2014/QH13 của Quốc hội về việc đổi mới chương trình, sách

giáo khoa giáo dục phổ thông “

+ Mục tiêu: Nhằm chuyển biến căn bản, toàn diện về chất lượng và hiệu qua giáo

dục phổ thông; kết hợp dạy chữ, dạy người người vè định hướng nghề nghiệp; góp

phần chuyển nền giáo dục nặng về truyền thụ kiến thức sang nền giáo dục phát

triển toàn diện về phẩm chất và năng lực, hài hòa đức, tris, thể, mỹ, và phát hy tốt

nhất tiềm năng của mỗi học sinh.

BÀI LÀM

- Công cụ quản lý nhà nước về kinh tế là tổng thể những phương tiện hữu hình

và vô hình mà nhà nước sử dụng để tác động lên mọi chủ thể kinh tế nhằm thực

hiện mục tiêu quản lý nền kinh tế quõc dân.

– Các công cụ quản lý chủ yếu của nhà nước về kinh tế: Pháp luật, Kế hoạch,

Chính sách, Tài sản quõc gia

a) Pháp luật

- Pháp luật kinh tế là hệ thống các văn bản có tính quy phạm đó cơ quan nhà

nước có thẩm quyền ban hành để thực hiện ý chí, quyền lực của nhà nước nhằm

điều chỉnh các quan hệ trong nền kinh tế.

- Vai trò của pháp luật trong QLNN về KT

+ Tạo tiền đề pháp lý vững chắc để điều chỉnh các quan hệ kinh tế, duy

trì sự ổn định lâu dài của nền kinh tế quõc dân nhằm thực hiện mục tiêu tăng

trưởng kinh tế bền vững.

+ Tạo cơ chế pháp lý hữu hiệu để thực hiện sự bình đẳng về quyền lợi và

nghĩa vụ giữa các chủ thể kinh tế nhằm nâng cao hiệu quả kinh tế quõc

dân.

CÂU 3. Công cụ trong quản lý Nhà nước về kinh tế ở Việt Nam.

- Trình bày khái niêm và vai trò của pháp luât



/chính sách/tài sản quốc gia

- ví dụ minh họa các vai trò đó.

lOMoARcPSD|19704494

+ Tạo cơ sở pháp lý cän thiết để kết hợp hài hoà phát triển kinh tế với

phát triển xã hội và bảo vệ môi trường

b) Kế hoạch

- Kế hoạch là quá trình xây dựng, quán triệt, chãp hành và giám sát, kiểm

tra việc thực hiện phương án hành động trong tương lai

+ Là một công cụ quản lý kinh tế vĩ mô của Nhà nước: kế hoạch là hệ thống các

chiến lược, quy hoạch, kế hoạch trung hạn, kế hoạch hàng năm, chương trình, dự

án, ngân sách

- Vai trò của kế hoạch

+ QLKH vĩ mô là căn cứ cơ bản của quản lý kinh tế quõc dân.

+ QLKH vĩ mô là một khâu quan trọng và là một bộ phận cãu thành hữu cơ

của quản lý kinh tế quõc dân.

c) Chính sách

- Chính sách KT-XH: Là tổng thể các quan điểm tư tưởng, mục tiêu tổng quát và

những phương thức cơ bản để thực hiện mục tiêu phát triển của đất nước.

- Vai trò của chính sách:

+ Thứ nhất, định hướng mục tiêu cho các chủ thể tham gia hoạt động kinh tế

- xã hội.

+ Thứ hai, tạo động lực cho các đõi tượng tham gia hoạt động kinh tế - xã

hội theo mục tiêu chung.

+ Thứ ba, phát huy mặt tích cực, đöng thời khắc phục những hạn chế của

nền kinh tế thị trường

+ Thứ tư, tạo lập các cân đõi trong phát triển.

+ Thứ năm, kiểm soát và phân bổ các nguồn lực trong xã hội.

+ Thứ sáu, tạo môi trường thích hợp cho các hoạt động kinh tế - xã hội.

+ Thứ bảy, thúc đåy sự phõi hợp hoạt động giữa các cấp, các ngành.

d) Tài sản quốc gia

- Tài sản quõc gia là nguồn vốn và các phương tiện vật chất - kỹ thuật mà nhà

nước có thể sử dụng để tiến hành quản lý kinh tế quõc dân.

• Tức là bao gồm:

✓

Tài nguyên thiên nhiên của đãt nước

✓

Các loại tài sản được sản xuãt ra

✓

Nguồn vốn con người, …

- Vai trò TSQG:

+ TSQG là cơ sở vật chãt mà kinh tế Nhà nước dựa vào đó để tön tại

và phát triển, tạo nền tảng cho các thành phän kinh tế ngoài quõc

lOMoARcPSD|19704494

doanh phát triển, đem lại nguön thu chủ yếu cho ngân sách Nhà nước,

đáp ứng nhu cäu vật chãt và văn hoá ngày càng tăng lên của nhân dân.

+ TSQG là một công cụ quan trọng mà Nhà nước sử dụng để can

thiệp trực tiếp vào nền kinh tế quõc dân, kịp thời giải quyết các trục

trặc, lệch lạc, mãt cân đõi mà nền kinh tế thị trường gây ra.

+ TSQG là bộ khung vật chãt - kỹ thuật của nền kinh tế quõc dân.

BƯỚC 2:

- Ví dụ minh họa:

“Hỗ trợ của Nhà nước đối với doanh nghiệp nhỏ và vừa ở Việt Nam”

1. Chính sách

- Chínhsách được đề cập đến là những chính sách hỗ trợ tạo điều kiện thuận

lợi cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa phát triển, đáp ứng yêu cầu hội nhập quốc tế.

Theo đó, chương trình hỗ trợ DNNVV trọng tâm đã được đề ra gồm:

(i) Hoàn thiện khung pháp lý về gia nhập, hoạt động và rút lui khỏi thị

trường của DN;

(ii) Hỗ trợ tiếp cận tài chính, tín dụng và nâng cao hiệu quả sự dụng vốn;

(iii) Hỗ trợ đổi mới công nghệ và áp dụng công nghệ mới;

(iv) Phát triển nguồn nhân lực cho các DNNVV, tập trung vào nâng cao

năng lực quản trị;

(vi) Cung cấp thông tin hỗ trợ DNNVV và xúc tiến mở rộng thị trường;

(vii) Xây dựng hệ thống tổ chức trợ giúp phát triển;

(viii) Quản lý thực hiện kế hoạch phát triển.

- Bên cạnh đó, các DNNVV được hưởng nhiều chính sách hỗ trợ từ Nhà nước

như: Hỗ trợ thông tin, tư vấn, phát triển nguồn nhân lực, chuyển đổi từ hộ kinh

doanh, khởi nghiệp sáng tạo, tham gia cụm liên kết ngành, chuỗi giá trị, hỗ trợ cho

các DNNVV giảm bớt gánh năng về tài chính với việc triển khai đa dạng các gói

tín dụng với lãi suất ưu đãi dành cho DNNVV, hỗ trợ pháp lý cho DN, hỗ trợ DN

tiếp cận, thực hiện các cam kết trong hội nhập quốc tế.

- Như vậy, với tinh thần “Chính phủ đồng hành cùng DN”, lấy DN là đối tượng

phục vụ, chính phủ đã tạo mọi điều kiện thuận lợi để người dân và DN khởi

nghiệp, tự do kinh doanh trong những ngành nghề mà pháp luật không cấm; tạo

môi trường đầu tư, kinh doanh thuận lợi, nâng cao năng lực cạnh tranh của các

DNNVV.

➔ Các chính sách hỗ trợ DNNVV cũng đã định hướng mục tiêu cho các doanh

nghiệp vừa và nhỏ tham gia hoạt động kinh tế xã hội, tạo động lực cho các

DNVVN hoạt động kinh tế theo mục tiêu chung đồng thời phát huy mặt tích cực và

khắc phục những hạn chế của nền kinh tế thị trường.

2. Pháp luật

Trong tình huống nêu trên, các văn bản pháp luật gồm có:

- Nghị định số 90/2001/NĐ-CP ngày 23/11/2001 về trợ giúp phát triển

DNNVV.

lOMoARcPSD|19704494

- Quyết định số 236/2006/QĐ-TTg ngày 23/10/2006 phê duyệt Kế hoạch

phát triển DNNVV 05 năm (giai đoạn 2006 – 2010).

- Nghị định số 56/2008/NĐ-CP ngày 30/6/2009 về trợ giúp phát triển

DNNVV.

- Quyết định số 1231/QĐ-TTg ngày 7/9/2012 của Thủ tướng Chính phủ về

các giải pháp, chương trình hỗ trợ DNNVV trọng tâm.

- Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 của Chính phủ về hỗ trợ và phát

triển DN đến năm 2020.

- Chỉ thị 26/CT-TTg ngày 06/6/2017 về tiếp tục triển khai hiệu quả Nghị

quyết số 35/NQ-CP.

- Chỉ thị số 20/CT-TTg ngày 17/5/2017 về việc chấn chỉnh hoạt động thanh

tra, kiểm tra đối với DN.

- Luật Hỗ trợ DNNVV, có hiệu lực ngày 01/01/ 2018.

- Luật Quản lý ngoại thương năm 2017 (có hiệu lực ngày 01/01/2018).

- Bộ luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung năm 2017.

- Bộ luật Tố tụng hình sự 2015 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2018)

- Luật Bảo hiểm xã hội năm 2014 (có hiệu lực từ ngày 1/1/2018).

- Luật Chuyển giao công nghệ (có hiệu lực từ ngày 01/7/2018).

- Nghị định số 39/2018/NĐ-CP về hướng dẫn Luật Hỗ trợ DNNVV.

- Quyết định số 565/QĐ-585 ngày 03/04/2018.

➔ Với công cụ pháp luật, nhà nước đã xây dựng hành lang pháp lý quan trọng để

hỗ trợ cho sự phát triển mạnh mẽ của DNNVV, tạo chuyển biến tích cực về tư

tưởng, nhận thức của bộ máy công quyền với tinh thần phục vụ và hỗ trợ phát triển

DN;

+ Từng bước tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc cho DN;

+ Cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh, tạo điều kiện thuận lợi hơn cho

đầu tư mở rộng sản xuất kinh doanh, tăng trưởng nhanh, góp phần quan

trọng vào phát triển kinh tế - xã hội.

3. Kế hoạch

Trong tình huống nêu trên, các kế hoạch được sử dụng gồm có:

- Kế hoạch phát triển DNNVV 05 năm (giai đoạn 2006 – 2010).

- Kế hoạch triển khai hoạt động mạng lưới tư vấn pháp luật cho DN tại các

địa phương có điều kiện kinh tế - xã hội khó khăn và đặc biệt khó khăn (của

Bộ Tư Pháp).

- Chương trình hỗ trợ DNNVV.

- Chương trình đổi mới công nghệ quốc gia đến năm 2020.

- Chương trình quốc gia phát triển công nghệ cao đến năm 2020.

- Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020

➔ Công cụ kế hoạch được sử dụng đã cho phép các cơ quan nhà nước có thẩm

quyền từ trung ương đến địa phương nhận thức thống nhất về hướng đi, cách đi

thích hợp để nhanh chóng đạt tới mục tiêu tạo lập môi trường đầu tư, kinh doanh

lOMoARcPSD|19704494

thuận lợi, nâng cao năng lực cạnh tranh của các DNNVV, hỗ trợ pháp lý cho DN,

hỗ trợ DN tiếp cận, thực hiện các cam kết trong hội nhập quốc tế.

(Ngoài 3 công cụ cơ bản là chính sách, pháp luật và kế hoạch, bài tình huống

còn biểu thị việc sử dụng nhóm công cụ để sử dụng các công cụ trên, đó là

các cơ quan hành chính nhà nước (Chính phủ, Bộ Tư pháp), Kiểm toán Nhà

nước, Thanh tra Chính phủ, các cơ quan nhà nước có thẩm quyền từ trung

ương đến địa phương.)

4: TSQG

Dự án đầu tư xây dựng cầu Cửa Hội bắc qua sông Lam nối 2 tỉnh Nghệ An

và Hà Tĩnh được Thủ tướng Chính phủ đồng ý đầu tư xây dựng, được khởi

công xây dựng từ năm 2019.

Đến nay, sau những ngày tháng tích cực thi công, vượt qua nhiều khó khăn,

vất vả, dự án cầu Cửa Hội đã cơ bản hoàn thành, đủ điều kiện thông xe. Đây

là cây cầu thứ 3 bắc qua sông Lam, nối 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh.

➔ Cầu Cửa Hội tạo động lực phát triển kinh tế biển, du lịch, dịch vụ, thúc

đẩy phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh - quốc phòng khu vực; đảm

bảo an toàn giao thông, phát huy hiệu quả sử dụng nguồn vốn đầu tư xây

dựng các dự án, nâng cấp, mở rộng Quốc lộ 1.

➔ Việc thông xe cầu Cửa Hội có ý nghĩa rất quan trọng, sẽ góp phần hoàn

thiện tuyến đường bộ ven biển qua 2 tỉnh Nghệ An và Hà Tĩnh, mở ra nhiều

điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch biển, kinh tế biển.

BÀI LÀM

a) Mục tiêu quản lý nhà nước về kinh tế

- Mục tiêu quản lý Nhà nước về kinh tế là trạng thái mong đợi, cần có của

nền kinh tế tại một thời điểm hoặc sau một thời gian nhãt định.

- Đặc điểm của mục tiêu QLNN về kinh tế:

CÂU 4. Mục tiêu và các chức năng của nhà nước trong quản lý nền kinh tế.

- Trình bày khái niêm và đăc



điểm của mục tiêu quản lý nhà nước về kinh tế

- Trình bày khái niêm và nôi dung của chức năng quản lý nhà nước về kinh tế

- vai trò của nhà nước/chính phủ trong điều tiết hoạt đông kinh tế ở Viêt



Nam

(chức năng điều tiết) +Ví dụ minh họa

- chức năng tạo lâp



môi trường thuân lợi cho hoạt đông sản xuất – kinh doanh

trong nền kinh tế VN +Ví dụ minh họa chức năng

lOMoARcPSD|19704494

➢

Có tính vĩ mô: Do mục tiêu của QLNN về KT định hướng của toàn bộ nền

kinh tế và tập trung vào việc giải quyết các vấn đề có tính vĩ mô như: tốc độ

tăng trưởng, việc làm, vấn đề lao động, lạm phát, chuyển dịch cơ cấu KT,….

➢

Thống nhất về chất và lượng: mục tiêu QLNN về KT phải đảm bảo tính

thống nhất vè phát triển theo chiều rộng và chiều sâu, không vì chạy theo số

lượng mà ảnh hưởng đến chất lượng phát triển. (VD: Mục tiẻu tăng trưởng

kinh tế thì phải gia tăng thu hút đầu tư tưc là gia tăng về lượng nhưng không

vì thế mà chấp nhận các dự án đầu tư không đảm bảo về bền vững về xã hội

và môi trường)

➢

Tính tiến thủ và tinh tự giai đoạn: mục tiêu cho nền kinh tế của mình luôn

tăng hơn qua các năm. Tuy nhiên, nó phải có tính trình tự giai đoạn, bởi mỗi

gđ khác nhau với điều kiện bối cảnh khác thì mục tiêu phải được xác định

một cách phù hợp để có thể thực hiện được

➢

Tính quan hệ tương hỗ:

Các mục tiêu không chỉ độc lập với nhau mà phải

có tính tương hỗ thậm chí liên quan đến nhau nhưng cần phải tránh mâu

thuẫn với nhau

* Hệ thống các mục tiêu

– Tăng trưởng kinh tế

– Sử dụng tài nguyên hợp lý

– Tạo công ăn việc làm

– Phân phối của cải xã hội

– Cải thiện cán cân thanh toán quốc tế

– Chuyển dịch cơ cãu kinh tế

– Bảo hộ sản xuãt trong nước

– Phát triển kinh tế vùng, lãnh thổ

– Nâng cao phúc lợi, bảo đảm công bằng

+ Các mục tiêu quản lý nhà nước

• Mục tiêu phi kinh tế:

– Nghèo đói

– Y tế

– Giáo dục

– Bạo lực

– Công bằng kinh tế

– Môi trường…

• Mục tiêu kinh tế

– Thất nghiệp/việc làm

– Lạm phát

– Tăng trưởng kinh tế

– Cán cân thanh ton

lOMoARcPSD|19704494

(Nghị quyết ĐH XIII nhấn mạnh, mục tiêu tổng quát là nâng cao năng lực

lãnh đạo, năng lực cầm quyền và sức chiến đấu của Đảng; xây dựng Đảng

và hẹ thống chính trị trong sạch, vững mạnh toàn diện; củng cố, tăng cường

niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa;

khơi dậy khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc, phát huy ý chí

và sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc kết hợp với sức mạnh thời đại; đẩy

mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, công nghiệp hóa, hiện đại

hóa; xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình,

ổn định; phấn đấu đến giưã thế kỷ XXI nước ta phát triển, theo định hướng

XHCN.

Mục tiêu cụ thể đến năm 2025 là nước đang phát triển, có công nghiệp theo

hướng HĐ, vượt qua mức thu nhập TB thấp; đến năm 2030 là nước đang

phát triển, có công nghiệp HĐ, thu nhập TB cao; đến năm 2045 thành nước

phát triển, thu nhập cao.)

b) Chức năng quản lý nhà nước về kinh tế

- Chức năng quản lý Nhà nước về kinh tế là hình thức biểu hiện phương

hướng và giai đoạn tác động có chủ đích của Nhà nước tới nền kinh tế quốc

dân.

+ Là tập hợp những nhiệm vụ khác nhau mà Nhà nước phải tiến hành trong quá

trình quản lý nền kinh tế quốc dân.

- Nội dung:

Phân tích chức năng quản lý Nhà nước về kinh tế không chỉ góp phần

quan trọng trong việc xây dựng cơ chế quản lý kinh tế đúng đắn mà còn góp

phần quan trọng trong việc xây dựng và hoàn thiện bộ máy quản lý kinh tế nền

quốc dân có hiệu lực và hiệu quả.

Tuỳ theo cách tiếp cận chức năng quản lý Nhà nước về kinh tế mà chia

các hoạt động quản lý Nhà nước về kinh tế thành các nhóm chức năng khác

nhau:

➢

Tiếp cận theo quá trình quản lý phân chia các hoạt động quản lý Nhà nước về

kinh tế, chia các hđ QLNN về kte thành các nhóm chức năng:

+ Hoạch định phát triển kinh tế;

+ Tổ chức và điều hành nền kinh tế;

+ Tiểm soát sự phát triển kinh tế.

➢

Theo tính chất tác động:

+ Thiết lập khuôn khổ pháp luật về kinh tế,

+ Tạo lập môi trường thuận lợi cho hoạt động sản xuất – kinh doanh;

+ Bảo đảm cơ sở hạ tầng cho phát triển;

+ Hỗ trợ phát triển, cải cách khu vực công.

lOMoARcPSD|19704494

➢

Theo yếu tố và lĩnh vực hoạt động của nền kinh tế quốc dân:

+ QLNN về tài chính – tiền tệ;

+ QLNN về kinh tế đối ngoại;

+ QLNN về tài nguyên môi trường;

+ QLNN về khoa học công nghệ…

- Vai trò, ý nghĩa của các chức năng quản lý Nhà nước về kinh tế trong

nền kinh tế thị trường định hướng XHCN:

✓

Là căn cứ để xác định các nhiệm vụ cụ thể, là cơ sở khách quan để xây

dựng hệ thống bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế và bố trí cán bộ, công

chức quản lý nhà nước về kinh tế cho phù hợp.

✓

Là căn cứ để đánh giá, khen thưởng, kỷ luật các tổ chức và cá nhân cán bộ,

công chức trong hệ thống bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế. Chức năng

quyết định vị trí, mối quan hệ của mỗi tổ chức và cá nhân cán bộ công chức

trong hệ thống bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế

c) Vai trò của nhà nước / chính phủ trong điều tiết hoạt động kinh tế ở VN

( chức năng điều tiết)? Lấy ví dụ.

* Khái niệm

Đây là chức năng mà Nhà nước bằng các công cụ quyền lực của mình điều

tiết hoạt động của nền kinh tế quốc dân theo định hướng của Nhà nước, đảm

bảo cho nền kinh tế phát triển ổn định, công bằng và hiệu quả.

* Vai trò của nhà nước trong điều tiết hoạt động kinh tế ở VN

- Giữ vững mục tiêu chiến lược trong phát triển nền kinh tế quốc dân mà

Đảng và Nhà nước đã vạch ra;

- Duy trì các cân đối kinh tế vĩ mô, ổn định và phát triển nền kinh tế;

- Ứng phó và giảm thiểu tác động tiêu cực của chu kỳ kinh tế;

- Đảm bảo cân đối lớn của nền kinh tế thị trường như cân đối tổng cung – tổng cầu,

cân đối xuất khẩu – nhập khẩu, cân đối thu – chi ngân sách… bảo đảm ổn định

kinh tế vĩ mô của nền kinh tế thị trường.

- Bảo hộ và bảo vệ cho các chủ thể kinh doanh đúng pháp luật, can thiệp vào nền

kinh tế thị trường khi có những biến động lớn ( khủng hoảng, suy thoái kinh tế…)

* Nội dung

- Điều tiết thu - chi ngân sách

- Điều tiết lưu thông tiền tệ

- Điều tiết tiết kiệm - đầu tư

lOMoARcPSD|19704494

- Điều tiết cán cân xuất - nhập khẩu

- Thiết lập mối quan hệ kinh tế với các nước và các tổ chức quốc tế

Các công cụ chủ yếu được sử dụng: chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ

* Ví dụ minh họa

– Trong giai đoạn hiện nay, dịch Covid-19 đã khiến cho hàng nghìn DN gặp

khó khăn, đình đốn sản xuất, thậm chí đóng cửa, dừng kinh doanh. Thực tế

này đòi hỏi Nhà nước cần có chính sách điều tiết phù hợp, hỗ trợ về vốn, lãi

suất, thuế… giúp DN tồn tại và vượt qua giai đoạn khó khăn để phát triển.

Thể hiện vai trò của Chính phủ kiến tạo phát triển, phản ứng nhanh, ngay

đầu tháng 3/2020, Chính phủ Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ

DN.

➢

Về vấn đề vốn cho SXKD: ngày 04/3/2020, Thủ tướng Chính phủ đã ban

hành Chỉ thị số 11/CT-TTg về nhiệm vụ, giải pháp cấp bách tháo gỡ khó

khăn cho SXKD, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch Covid-19. Chính

phủ đã giao cho Ngân hàng Nhà nước Việt Nam chỉ đạo các tổ chức tín dụng

cân đối, đáp ứng đầy đủ, kịp thời nhu cầu vốn phục vụ SXKD, đẩy mạnh cải

cách thủ tục hành chính, rút ngắn thời gian xét duyệt hồ sơ vay vốn, nâng

cao khả năng tiếp cận vốn vay của khách hàng; kịp thời áp dụng các biện

pháp hỗ trợ, như cơ cấu lại thời hạn trả nợ, xem xét miễn giảm lãi vay, giữ

nguyên nhóm nợ, giảm phí… đối với khách hàng gặp khó khăn do ảnh

hưởng của dịch Covid-19.

➢

Về vấn đề thuế: ngày 03/3/2020, Tổng cục Thuế đã có Công văn 897/TCT-

QLN về gia hạn nộp thuế, miễn tiền chậm nộp do ảnh hưởng bởi dịch bệnh

Covid-19 và Công văn 1307/TCT-CS ngày 27/3/2020 về Nghị định gia hạn

nộp thuế và tiền thuê đất.

d) Chức năng tạo lập môi trường thuận lợi cho hoạt động sản xuất – kinh

doanh trong nền kinh tế Việt Nam? Lấy ví dụ

* Khái niệm

➢

Chức năng này là chức năng mà ở đó Nhà nước, bằng quyền lực và sức

mạnh kinh tế của mình, xây dựng và đảm bảo môi trường thuận lợi, bình

đẳng cho hoạt động sản xuất, kinh doanh, đồng thời còn bảo đảm môi

trường phù hợp cho chính cơ chế mới đang hình thành, phát triển và phát

huy tác dụng.

* Vai trò

- Các doanh nghiệp và toàn bộ nền kinh tế chỉ có thể hoạt động tốt khi có môi

trường thuận lợi, bởi khi đó, các nhà kinh doanh mới có thể yên tâm bỏ vốn đầu

tư và phát triển kinh doanh thuận lợi, ổn định.

lOMoARcPSD|19704494

- Đồng thời, chính quá trình tạo lập môi trường này của Nhà nước lại khiến cho

các yếu tố môi trường ngày càng được bồi đắp, hoàn thiện hơn, khiến cho phát

triển xã hội ngày càng theo hướng toàn diện và văn minh hơn.

* Nội dung + Ví dụ

- Xây dựng môi trường chính trị ổn định, thật sự phát huy các nguồn lực

và sức sáng tạo của nhân dân, của các doanh nghiệp, làm trong sạch bộ

máy NN và quan chức;

VD: Nhà nước ban hành chính sách hỗ trợ các thành phần kinh tế không

phải chủ đạo của VN như DNVVN

- Xây dựng hệ thống pháp luật ổn định, thuận lợi, phù hợp với sự phát

triển của nền kinh tế thị trường và hội nhập quốc tế;

VD: Quốc hội ban hành luật DN 2020 áp dụng cho DN, cá nhân tổ chứ trong

quá trình hoạt động kinh tế

- Xây dựng và hoàn thiện kết cấu hạ tầng cho nền kinh tế vận động và

phát triển thuận lợi

VD: + Trong tình hình dịch covid hiện nay, nhà nước đã đưa ra các giải

pháp hỗ trợ DN gặp khó khắn như hỗ trợ về vốn, lãi suất, thuế

+ Hiện nay, đi vay với lãi suất thấp ➔ Kích thích đầu tư

- Xây dựng môi trường văn hóa, xã hội phù hợp với nền kinh tế thị

trường;

VD: Vấn đề việc làm hiện nay, có xuất hiện thất nghiệp, thiếu việc làm;

không chỉ ảnh hưởng đến môi trường xã hội mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến

sử dụng nguồn nhân lực của đất nước, hơn nữa việc thu nhập và đời sống là

mục tiêu của phát triển kinh tế đất nước. Để giải quyết vấn đề này thì nhà

nước có một số giải pháp như:

+ Khuyến khích phát triển nông nghiệp và nông thôn

+ Tạo ra công nghệ mới ở địa phương

+ Phân phối lại thu nhập cho người nghèo

- Bảo đảm môi trường an ninh trật tự, kỷ luật, kỷ cương, pháp luật được

thực thi pháp nghiêm minh, tạo lập môi trường văn hóa pháp luật cho

mọi công dân, mọi tổ chức,…Nhà nước bảo vệ những doanh nghiệp và

doanh nhân hoạt động đúng luật pháp;

- Xây dựng và hoàn thiện môi trường thông tin. Nhà nước phải là trung

tâm cung cấp thông tin tin cậy nhất cho các doanh nghiệp một cách

thường xuyên, kịp thời và chính xác…

lOMoARcPSD|19704494

BÀI LÀM

(a) * Khái niệm

– Thông tin trong QLNN về kinh tế là những tín hiệu thu nhận được sử dụng

cho việc đề ra và thực hiện các quyết định quản lý của Nhà nước

* Vai trò của thông tin trong quản lý NN về kinh tế

➢

Muốn tiến hành quản lý có hiệu quả phải có: Thông tin đầu vào, Thông tin

phản höi từ đầu ra, Thông tin từ môi trường, Thông tin về nhiễu -> thông tin

là tiền đề của quản lý.

➢

Thông tin là cơ sở/căn cứ quan trong nhất cho quá trình ra quyết định->

thông tin là cơ sở của quản lý

➢

Thông tin vừa là một yếu tố đầu vào không thể thiếu được của bất kỳ một tổ

chức nào, vừa là nguön dự trữ tiềm năng đối với tổ chức đó-> thông tin là

công cụ của quản lý.

VD: -Các thông tin về định mức, mức chi tiêu cho các kế hoạch dài hạn của quốc

gia; những phát minh khoa học; sự thay đổi của các sự kiện kinh tế… ➔ để từ đố

nhà quản lý có thể đưa ra các giải pháp phù hợp

* Yêu cầu của thông tin trong quản lý NN về kinh tế:

➢

Tính chính xác: Thông tin phải phản ánh chính xác tình hình thực tế,

đúng bản chất sự việc, đồng thời phải thu thập từ các nguồn đáng tin cậy,

có căn cứ, đảm bảo sức thuyết phục

➢

Tính kịp thời: Thông tin phải chập nhật liên tục, phản ánh đúng tình hình

đang hay sắp diễn ra. Cần thiết cho công tác ra quyết định và chất lượng

quyết định nhằm giải quyết vấn đề còn tồn tại và ngăn chặn các vấn đề sẽ

xảy ra trong tương lai

➢

Tính bảo mật: là thông tin cơ sở để ra quyết định quản lý của cơ quan

quản lý NN nên thông tin cần tính bảo mật nhằm bảo vệ tiềm năng kinh

tế, độc lập, chủ quyền, anh ninh trật tự và kỷ cuơng quốc gia

➢

Tính kinh tế: Thông tin QLNN về KT phải đảm bảo các yêu cầu về kinh

tế và đạt được hiệu quả xã hội.

Câu 5. Thông tin trong quản lý Nhà nước về kinh tế.

- trình bày vai trò / yêu cầu của thông tin trong quản lý Nhà nước về kinh tế + Cho

ví dụ minh họa vai trò/ yêu cầu

- Trình bày khái niệm, nội dung cơ bản hệ thống thông tin quản lý (MIS).

lOMoARcPSD|19704494

➢

Đầy đủ, hiện đại, hệ thống: …. Đảm bảo đầy đủ về dung lượng, khía

cạnh sự vật, vấn đề, xem xét nhều khía cạnh ➔ Chủ thể Qly nhìn nhận

bao quát vấn đề và đưa ra quyết định chính xác.

+ Bên cạnh đó cần đảm bảo TT hiện đại: thông tin mới và liên tục

➢

Lôgic và ổn định: đòi hỏi thông tin phải được thu thập, xử lý, truyền đạt

theo trình tự khoa học hợp lý. ➔ Gíup nhà quản lý thấy rõ vấn đề cần

nghiên cứu.

+ Tính lôgic là điều kiện làm cho ý nghĩa , vai trò và hiệu quả của thông

tin được nâng cao

VD: Các thông tin sự thay đổi của các sự kiện kinh tế luôn

được cập nhật một cách chính xác, kịp thờivới tìn hình hiện tại, bảo

mật quốc gia, để từ đó NN, DN đưa ra quyết định phù hợp đảm bảo sự

phát triển kinh tế.

(b) * Khái niệm

➢

Hệ thống thông tin quản lý (MIS): là môt hệ thống dùng để tiến hành

quản lý cùng với những thông tin cần thiết được cung cấp thường xuyên

+ Là tập hơn các phương tiện, phương pháp và các bộ phân có liên quan

chặt chẽ với nha, nhằm đảm bảo việc thu thập, lưu trữ, tìm kiếm, xử lý và

cung cấp những thông tin cần thiết cho hoạt động quản lý

* Hệ thống thông tin quản lý bao gồm:

+ Tính đồng bộ và tổng thể của thông tin nhằm phục vụ hoạt đọng quản

lý, thực hiện quy trình quản lý

+ Thông tin thu thập đảm bảo tính xác thực, phù hợp với điều kiện thực

tế

+ Tính năng động của thông tin, quá trình thu thập, tìm kiếm thông tin

đảm bảo tính kịp thời

+ Tính hiện đại và phổ cập của thông tin

* MIS đóng vai trò hết sức quan trọng đối với nhà lãnh đạo:

+ Thứ nhất, giúp nhà lãnh đạo bao quát hơn trong quản lý công việc

+ Thứ hai, giúp LĐ đưa ra quyết định kịp thời và hiệu quả hơn do hệ

thống thông tin được cung cấp đầy đủ và kịp thời

+ Thứ ba, đánh giá toàn diện đối tượng quản lý nhờ có thông tin hiêu

quả, chất lượng

+ Thứ tư, Lựa chọn được phương án tối ưu

+ Thứ năm, giúp nhà lãnh đạo tuân thủ nguyên tắc đồng bộ trong hệ

thống QLNN

* Các nguyên tắc xây dựng MIS

lOMoARcPSD|19704494

– Phải xuất phát từ mục đích của hệ thống quản lý từ chức năng, nhiệm

vụ hoạt động của tổ chức để thiết kế mõi quan hệ thông tin.

– Phải hợp với cơ cãu tổ chức quản lý của Nhà nước: thông tin trong hệ

thõng phải đi theo 2 kênh: ngành và cãp.

– Thuận lợi khi sử dụng, hiệu quả cao.

BÀI LÀM

a) Quyết định QLNN về kinh tế

* Khái niệm:

- Quyết định QLNN là những hành vi của Nhà nước nhằm định ra mục tiêu,

tính chãt và chương trình hoạt động của cá nhân, tập thể hoặc tổ chức (phải thực

hiện quyết định) để giải quyết một vãn đề nhãt định.

* Đặc trưng của quyết định QLNN về KT

- Là sản phåm hoạt động của Nhà nước, thể hiện ý chí quyền lực đơn

phương của NN

- Mục đích: giải quyết một vãn đề nhãt định trong quá trình thực hiện các

chức năng nhiệm vụ của cơ quan và cán bộ công chức NN

- Đưa ra những quy định chung mang tính pháp lý hoặc tình trạng pháp lý cụ

thể, cá biệt cho đõi tượng thi hành trên cơ sở pháp luật

- Phạm vi của quyết định QLNN rộng hơn quyết định sản xuãt kinh doanh

của doanh nghiệp

* Yêu cầu đối với quyết định QLNN về KT

- Tính khả thi

6. Quyết định quản lý NN về KT

- Trình bày khái niệm, căn cứ ra quyết định trong quản lý nhà nước về kinh tế

- trình bày những loại văn bản quản lý nhà nước cơ bản? Lấy ví dụ minh họa một

loại văn bản.

- phân tích nội dung về phân tích vấn đề/ xây dựng các phương án quyết định/ đánh

giá và lựa chọn phương án/ tổ chức thực hiện trong quá trình ra quyết định trong

quản lý nhà nước về kinh tế. Minh hoạ nội dung này trong một quyết định quản lý

nhà nước.

- Nêu một quyết định trong quản lý nhà nước về kinh tế đã ban hành và minh họa

quá trình ra quyết định đó.

lOMoARcPSD|19704494

- Tính tối ưu

- Tính khoa học

- Tính xác định

- Tính cô đọng, dễ hiểu

- Tính hợp pháp

- Tính hệ thống

* Căn cứ ra quyết định quản lý:

– Yêu cầu của quy luật khách quan: Trên thực tế, các quy luật kinh tế khách

quan không chịu chi phối bởi các quyết định dài hạn. Chính vì thế khi ra các

quyết định quản lý phải căn cứ vào sự phù hợp với các quy luật khách quan

như: QL cung cầu, QL giá trị,…

– Mục tiêu dài hạn của đãt nước: ( Quan trọng) Thực tế, để hoàn thành mục

tiêu chung của nhà nước cần thông qua rất nhiều mục tiêu, nhiệm vụ cụ thể, và

hàng loạt các quyết định quản lý. ➔ Nhà quản lý không thể tùy tiện ban hành

các quyết định QL mà không xác định được quyết định QL đó sẽ ảnh hưởng

như thế nào đến mục tiêu chung của NN

– Thực trạng và xu thế biến động của các đõi tượng quản lý: quyết định QL

phải căn cứ vào đối tượng thực thi các quyết định đó. ➔Nếu quyết định không

quan tâm thực trang,…. QL thì quyết định đó khó trở thành hiện thực

– Bõi cảnh ra quyết định: quá trình ra quyết định phải căn cứ vào hoàn cảnh ra

quyết định, căn cứ vào thực trạng của tổ chức. ➔Mọi quyết định dù khoa học

đến đâu không phù hợp…. thì cũng không thể hiện thực hóa được

– Thời gian cho phép: việc lựa chọn phương án để thực hiện công việc cụ thể

nhằm hoàn thành mục tiêu của tổ chức còn phải căn cứ vào time cho phép

– Quy phạm ra quyết định của Nhà nước

b) Văn bản

* Khái niệm

- Văn bản quản lý NN: là những quyết định và thông tin quản lý thành văn

do cơ quan QLNN ban hành theo thẩm quyền, trình tự, thủ tục, hình thức

nhất định và được NN bảo đảm thi hành bằng những hình thức khác nhau

nhằm điều chỉnh các mối quan hệ quản lý nội bộ NN or giữa các cơ quan

NN với các tổ chức và công dân

* Vai trò của văn bản quản lý nhà nước

lOMoARcPSD|19704494

– Văn bản là phương tiện đảm bảo thông tin cho hoạt động quản lý của các cơ

quan quản lý Nhà nước

– Là phương tiện truyền đạt các quyết định quản lý đến các đõi tượng quản lý

– Là cơ sở của công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của các cơ quan Nhà

nước, các tổ chức và các doanh nghiệp

* Các loại văn bản QLNN

– Văn bản hành chính: công văn hành chính (công văn hướng dæn; Công văn

phúc đáp; Công văn đôn đõc; công văn giao dịch,…), tờ trình, thông báo, thông

cáo, báo cáo, biên bản, diễn văn. Được sử dụng thường xuyên trong các cơ quan

NN, tổ chức XH và doanh nghiệp nhằm chyển giao thông tin, phục vụ các quan hệ

giao dịch, trao đổi công tác.

➢

Công văn hành chính: đựoc sử dụng phổ biến nhằm thông tin về quy phạm

của Nhà nước trong các hoạt động giao dịch, trao đối công tác với các cơ

quan, tổ chức và doanh nghiệp bên ngoài, cãp trên và cãp dưới trực thuộc

nhằm đề nghị giải thích, phúc đáp, yêu cäu… tới các chủ thể cän giao dịch,

quan hệ. (VD: công văn hướng dẫn; Công văn phúc đáp; Công văn đôn đốc;

công văn giao dịch; công văn chiêu sinh…)

➢

Tờ trình: đây là loại văn bản chủ yếu để đề xuãt với cơ quan quản lý cãp

trên phê chuån về một chủ trương hoạt động, một phương án công tác, một

công trình xây dựng, một chính sách… và chỉ khi có sự phê chuån của cãp

trên thì cơ quan trình báo mới được tiến hành triển khai các nội dung đç

trình.

➢

Báo cáo: là loại văn bản có tính chất tổng hợp các thông tin trong phạm vi

hoạt động tác nghiệp hoặc có mối quan hệ của chủ thể để báo cáo với cãp

trên hoặc thông tin cho các chủ thể khác theo các chủ đề, các yêu cäu định

trước nhằm phục vụ các yêu cäu tổng kết, rút kinh nghiệm…

➢

Thông báo: dùng để thông tin về những nội dung và kết quả hoạt động của

các cơ quan, tổ chức.

➢

Thông cáo: dùng để công bõ một sự kiện quan trọng về đõi nội, đõi ngoại

của Quõc hội, của Chính phủ, đôi khi dùng để công bõ một quyết định, chỉ

thị quan trọng có tính mệnh lệnh.

➢

Biên bản: ghi chép lại đäy đủ thông tin về các sự kịên thực tế đang xảy ra

trong các hoạt động quản lý, giao dịch, hợp đöng… và các hoạt động khác

có tính pháp lý.

➢

Diễn văn: là loại văn bản mang tính diễn thuyết được dùng ở nhiều cãp,

nhiều ngành khác nhau, theo nhiều mục đích khác nhau.

lOMoARcPSD|19704494

- Văn bản quy phạm pháp luật: văn bản luật (hiến pháp, luật) và văn bản dưới

luật (nghị quyết, nghị định, thông tư, …)

➢

Hiến pháp: là văn bản duy nhãt quy định việc tổ chức quyền lực Nhà nước,

là hình thức pháp lý thể hiện hệ tư tưởng của giai cãp lãnh đạo ở từng giai

đoạn phát triển, là phương tiện pháp lý để thể hiện tư tưởng của Đảng dưới

hình thức quy phạm pháp luật. Chỉ Quõc hội mới có quyền ban hành và sửa

đổi Hiến pháp (2/3).

➢

Luật: Là văn bản có giá trị sau Hiến pháp, được ban hành nhằm cụ thể hoá

các quy định của Hiến pháp. Luật do Quõc hội thông qua khi được trên 50%

đại biểu biểu quyết tán thành.

- Văn bản quản lý chuyên ngành: văn bản thanh tra, thuyết minh dự án, hö sơ

thầu, …

* Ví dụ minh họa một loại văn bản quy phạm pháp luật:

Nghị định số 20/2021/NĐ-CP ngày 15/3/2021 của Chính phủ về Quy định chính

sách trợ giúp xã hội đối với đối tượng bảo trợ xã hội

c) Phân tích nội dung

* Phân tích vấn đề

+ Phát hiện vấn đề

+ Tìm kiếm nguyên nhân

+ Xác định việc cần phải ra QĐ

+ Xác định mục tiêu của QĐ

+ Xây dựng các tiêu chí đánh giá: chuyển đổi các mục tiêu thành các chỉ tiêu

hay tiêu chí và các điều kiện ràng buộc

* Xây dựng các phương án QĐ

+ Xây dựng các phương án: phương án tích cực, tình thế, lâm thời

+ Mô hình hóa

* Đánh giá và lựa chọn phương án

+ Phân tích kết quả của mỗi phương án the từng tiêu chí và các ảnh hưởng

+ Sử dụng mô hình phân tóch để xác định các phương án tối ưu

+ Đề ra quyết định và thể chế hóa

* Tổ chức thực hiện

+ Xây dựng kế hoạch thực hiện.

+ Thực hiện và giám sát

+ Kiểm tra và điều chỉnh

+ Tổng kết rút kinh nghiệm

d) Lấy ví dụ cụ thể phân tích (ở bản QĐ)

lOMoARcPSD|19704494

7. Bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế ở Việt Nam hiện nay.

- Phân tích đặc trưng của mô hình tập trung/phi tập trung trong tổ chức bộ máy

quản lý Nhà nước về kinh tế? Chỉ ra đặc trưng đó trong bộ máy ở một quốc gia?

- Trình bày cơ cấu bộ máy quản lý Nhà nước về kinh tế (cấp trung ương/địa

phương) ở Việt Nam +Minh họa cụ thể

- Vai trò các cơ quan quản lý nhà nước về kinh tế (chính phủ) trong việc điều tiết

kinh tế ở Việt Nam (+ lấy ví dụ minh họa)

- Khái niệm: Bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế là một bộ phận cấu thành của

bộ máy nhà nước, bao gồm các cơ quan có mqh phụ thuộc lẫn nhau, được bố trí

thành các cấp và khâu để thực hiện chức năng quản lý nhà nước về kinh tế nhằm

mục tiêu đã đặt ra

+ Bộ máy nhà nước được thiết lập để thực thi quyền lực nhà nước, thường

được chia làm 3 nhóm quyền lực cơ bản là lập pháp, hành pháp và tư pháp. Tư

duy về quản lý nhà nước và mối quan hệ giữa các tổ chúc trong việc thực thi 3

nhóm quyền lực này không giống nhau giữa các nước do sự khác biệt về thể chế

chính trị, hình thức chính thể, có 2 mô hình phân chia quyền lực nhà nước

như sau:

➢

Mô hình tập trung( tập quyền ) :

- Tập quyền: Mọi quyền lực của nhà nước được tập trung thống nhất,

không phân chia.

- Tản quyền: Tuy nhiên , vẫn có sự phân công phối hợp nhất định

giữa các cơ quan quản lý, cụ thể là việc thực hiện các nhiệm vụ của

chính quyền trung ương tại địa phương thông qua các cơ quan của bộ

máy nhà nước trung ương đóng tại địa phương.

➢

Mô hình phi tập trung ( phân quyền)

- Hướng tới việc hạn chế việc lạm dụng quyền lực, hệ thống kiểm tra

và cân bằng quyền lực giữa các tổ chức được trao quyền thực thi hoạt

động quản lý nhà nước trên từng ngành quyền được thiết lập. Trên

thực tế, có 2 mô hình tổ chức bộ máy thực thi quyền lực nhà nước dựa

trên nguyên tắc tam quyền phân lập, đó là:

+ Mô hình tam quyền phân lập cứng nhắc : các bộ phận cấu thành bộ

máy thực thi 3 loại quyền lực nhà nước ( lập pháp, hành pháp, tư

pháp) độc lập với nhau trên những nguyên tắc mỗi một bộ máy không

phụ thuôc vào nhau và hoạt động mang tính độc lập.

+ Mô hình tam quyền phân lập mềm dẻo: tổ chức bộ máy nhà nước

nước cũng dựa trên tam quyền phân lập nhưng giữa các bộ phận cấu

thành thực thi các loại quyền lực đó có những phần liên hệ với nhau.

Có hai hình thức phân quyền là phân quyền chức năng (sự phân giao

của một cơ quan cấp trên cho một tổ chức bên dưới các chức năng,

nhiệm vụ, quyền hạn được quy định rõ ràng) và phân quyền lãnh thổ

lOMoARcPSD|19704494

(sự phân giao nhiệm vụ, quyền hạn, trách nhiệm, phương tiện vật

chất, tài chính, nhân sự cho chính quyền địa phương).

➔ Qua đó, ta thấy bộ máy quản lý nhà nước về kinh tế được thành lập qua 2 mo

hình tập trung và phi tập trung. Với mô hình tập trung, quyền lực nhà nước đặc

biệt là quyền ra quyết định được giao cho những cơ quan quản lý ở trung ương.

Với mô hình phi tập trung, có sự dịch chuyển một phần quyền hạn từ cấp

trung ương xuống cấp địa phương, từ trên xuống dưới.

- Ở Việt Nam, mô hình tổ chức bộ máy là nhà nước đơn nhất và tập quyền.

Mọi quyền lực nhà nước tập trung vào 1 cơ quan là Quốc Hội – cơ quan

quyền lực cao nhất trong bộ máy nhà nước. Quyền lực nhà nước là thống

nhất, không phân chia nhưng có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các

cơ quan nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư

pháp. Việt Nam chỉ có một Hiến pháp chung, các chính quyền địa phương

không có quyền lập hiến và lập pháp mà chỉ được ban hành các văn bản quy

định pháp luật theo thẩm quyền được phân cấp

2) Cơ cấu quản lý bộ máy nhà nước về kinh tế

* Cơ cấu bộ máy quả lý nhà nước cấp trung ương:

- Cơ quan lập pháp: quốc hội – cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ

quan quyền lực cao nhất trong bổ máy nhà nước. Chịu tách nhiệm thực thi

quyền lập hiến, quyền lập pháp, quyết định các vấn đề quan trọng cảu đất

nước và giám sát tối cao đối với hoạt động của các cơ quan Nhà nước khác.

- Cơ quan hành pháp: chính phủ, các bộ ngành ( quan trọng, quản lý trực

tiếp). chính phủ là cơ quan hành chính nhà nước cao nhất của nước Cộng

hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thực hiện quyền hành pháp, là cơ quan chấp

hành của Quốc hội, chịu trách nhiệm trước Quốc hội và báo cáo công atsc

trước Quốc hội, Ùy ban thường vụ Quốc hội, Chủ tịch nước

- Cơ quan tư pháp: Toàn án nhân dân tối cao, Viện kiểm soát nhân dân tối

cao

* Cơ cấu bộ máy quản lý nhà nước cấp địa phương:

- Cơ quan lập pháp: Hội đồng nhân dân đại diện cho ý chí nguyện vọng và

quyền làm chủ của Nhân dân, chịu tách nhiệm trước Nhân dân địa phương

và cơ quan nhà nước cấp trên.

- Cơ quan hành pháp: UBND và các sở ban ngành ( quan trọng, quản lý

trực tiếp). Ủy ban nhân dân ở cấp chính quyền địa phương do Hội đồng nhân

dân cùng cấp bầu là cơ quan chấp hành của Hội đồng Nhân dân, cơ quan

hành chính nhà nước ở địa phương, chịu trách nhiệm trước hội đồng nhân

dân và cơ quan hành chính nhà nước cấp trên

-Cơ quan tư pháp: Tòa án nhân dân các cấp, Viện kiểm soát nhân dân các

cấp.

* Ví dụ minh họa:

lOMoARcPSD|19704494

Cơ cấu bộ máy chính phủ nước CHXHCNVN: đứng đầu là thủ tướng chính

phủ Nguyễn Xuân Phúc, tiếp đó gồm các phó thủ tưởng chính phủ: Trương

Hòa Bình, Phạm Bình Minh, Vương Đình Huệ, Trịnh Đình Dũng, Vũ Đức

Đam, tiếp đến là các bộ trưởng ( bộ quốc phòng, bộ công an, bộ nội vụ, bộ

tài chính, bộ y tế,…)

3) Vai trò của nhà nước trong điều tiết hoạt động kinh tế ở VN (Câu 4)

* Vai trò Cphu: